درگذشت نخستین رئیس دانشگاه تهران پس از انقلاب

شرق: محمد ملکی، فعال ملی‌-مذهبی روز گذشته در 87سالگی درگذشت. او که در بیستم تیر ۱۳۱۲ در تجریش (شمیران) به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در تجریش و دارالفنون گذراند و سپس در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و در سال ۱۳۴۰ در رشته بهداشت و صنایع غذایی فارغ‌التحصیل شد و بلافاصله به تدریس در دانشگاه تهران اشتغال یافت و دوره‌های تخصصی این رشته را در اتریش و انگلستان گذراند. از سال ۱۳۳۰ فعالیت‌های سیاسی را در سال‌های آخر دبیرستان آغاز کرد و در جنبش‌های دانشجویی و نهضت مقاومت ملی و جبهه ملی ایران اول ادامه داد و از مبارزان سیاسی به شمار می‌آمد. در سال ۱۳۳۹ در ارتباط با ورود ریچارد نیکسون و فعالیت‌های دانشجویی دستگیر و به زندان ساواک افتاد. بعد از آزادی به مبارزه علیه رژیم شاه ادامه داد. در جریان انقلاب، رابط ایران و خارج از کشور در ارتباط با دانشجویان و دریافت پیام‌های امام خمینی و تکثیر و توزیع آنها بود. تحصن‌های استادان دانشگاه‌ها و روحانیت در دانشگاه تهران با هماهنگی ملکی انجام شد و همچنین در کمیته استقبال از امام عضویت فعال داشت. بعد از پیروزی انقلاب با اصرار آیت‌الله سید‌محمود طالقانی و حکم شورای انقلاب، مسئولیت ریاست دانشگاه تهران را در شرایطی قبول کرد که در دانشگاه همه گروه‌های سیاسی چپ، راست، مجاهدین خلق، انجمن‌های اسلامی و... دفترهایی داشتند و در همان حال در دانشکده فنی هشت تانک چیفتن مستقر بود و مسجد دانشگاه مملو از اسلحه‌هایی بود که مردم از پادگان‌ها به غنیمت گرفته بودند. با تلاش سخت، بی‌وقفه و شبانه‌روزی هیئت‌رئیسه، دانشگاه تهران با سرعت آماده پذیرش دانشجویان شد و به دنبال آن سایر دانشگاه‌های سراسر کشور شروع به فعالیت کردند.‌ دوران سرپرستی دانشگاه تهران توسط ملکی تنها دوره‌ای بود که با اصرار او دانشگاه به‌صورت شورایی متشکل از استادان، دانشجویان و کارمندان اداره می‌شد و این شوراها، خود رئیس دانشکده و در نهایت رئیس دانشگاه را تعیین می‌کردند که ایشان پس از تشکیل این شوراها مجددا به ریاست دانشگاه انتخاب شد. بعد از درگیری‌ها و مشکلاتی که برای دانشگاه‌ها به وجود آمد، دانشگاه‌ها با عنوان انقلاب فرهنگی تعطیل شدند. پس از بسته‌شدن دانشگاه‌ها، ملکی دستگیر و به پنج‌ سال حبس محکوم شد.پس از آزادی از زندان تقاضای بازنشستگی از دانشگاه را کرد که مورد موافقت قرار گرفت و به فعالیت‌های فرهنگی، علمی، اجتماعی و تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی و کارهای تحقیقاتی در زمینه تخصص خود پرداخت. در این زمینه به تأسیس آزمایشگاه و مراکز تحقیقاتی و بهداشتی در کارخانجات مختلف صنایع غذایی اقدام کرد؛ همچنین او بعد از انتقاد از مدیریت دانشگاه آزاد از تدریس در این دانشگاه محروم شد. درباره کارهای علمی، فرهنگی و سیاسی، کتاب‌ها و مقالات متعددی از ملکی چاپ شده که تعدادی از مقالات و اشعار او از سوی وزارت ارشاد مجوز انتشار نیافته است. از کتاب‌های منتشر‌شده، کتاب «دانشگاه و جای امپریالیسم» و «قصه بود و نبود» که داستان مبارزه مردم فلسطین و انتفاضه برای کودکان به‌صورت شعر است و مجموعه مقالات و یادداشت‌های سیاسی-اجتماعی او در دو جلد به نام «دیروز و امروز» را -که جلد دوم آن اجازه چاپ نیافته ‌است- می‌توان نام برد.

شرق: محمد ملکی، فعال ملی‌-مذهبی روز گذشته در 87سالگی درگذشت. او که در بیستم تیر ۱۳۱۲ در تجریش (شمیران) به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در تجریش و دارالفنون گذراند و سپس در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و در سال ۱۳۴۰ در رشته بهداشت و صنایع غذایی فارغ‌التحصیل شد و بلافاصله به تدریس در دانشگاه تهران اشتغال یافت و دوره‌های تخصصی این رشته را در اتریش و انگلستان گذراند. از سال ۱۳۳۰ فعالیت‌های سیاسی را در سال‌های آخر دبیرستان آغاز کرد و در جنبش‌های دانشجویی و نهضت مقاومت ملی و جبهه ملی ایران اول ادامه داد و از مبارزان سیاسی به شمار می‌آمد. در سال ۱۳۳۹ در ارتباط با ورود ریچارد نیکسون و فعالیت‌های دانشجویی دستگیر و به زندان ساواک افتاد. بعد از آزادی به مبارزه علیه رژیم شاه ادامه داد. در جریان انقلاب، رابط ایران و خارج از کشور در ارتباط با دانشجویان و دریافت پیام‌های امام خمینی و تکثیر و توزیع آنها بود. تحصن‌های استادان دانشگاه‌ها و روحانیت در دانشگاه تهران با هماهنگی ملکی انجام شد و همچنین در کمیته استقبال از امام عضویت فعال داشت. بعد از پیروزی انقلاب با اصرار آیت‌الله سید‌محمود طالقانی و حکم شورای انقلاب، مسئولیت ریاست دانشگاه تهران را در شرایطی قبول کرد که در دانشگاه همه گروه‌های سیاسی چپ، راست، مجاهدین خلق، انجمن‌های اسلامی و... دفترهایی داشتند و در همان حال در دانشکده فنی هشت تانک چیفتن مستقر بود و مسجد دانشگاه مملو از اسلحه‌هایی بود که مردم از پادگان‌ها به غنیمت گرفته بودند. با تلاش سخت، بی‌وقفه و شبانه‌روزی هیئت‌رئیسه، دانشگاه تهران با سرعت آماده پذیرش دانشجویان شد و به دنبال آن سایر دانشگاه‌های سراسر کشور شروع به فعالیت کردند.‌ دوران سرپرستی دانشگاه تهران توسط ملکی تنها دوره‌ای بود که با اصرار او دانشگاه به‌صورت شورایی متشکل از استادان، دانشجویان و کارمندان اداره می‌شد و این شوراها، خود رئیس دانشکده و در نهایت رئیس دانشگاه را تعیین می‌کردند که ایشان پس از تشکیل این شوراها مجددا به ریاست دانشگاه انتخاب شد. بعد از درگیری‌ها و مشکلاتی که برای دانشگاه‌ها به وجود آمد، دانشگاه‌ها با عنوان انقلاب فرهنگی تعطیل شدند. پس از بسته‌شدن دانشگاه‌ها، ملکی دستگیر و به پنج‌ سال حبس محکوم شد.پس از آزادی از زندان تقاضای بازنشستگی از دانشگاه را کرد که مورد موافقت قرار گرفت و به فعالیت‌های فرهنگی، علمی، اجتماعی و تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی و کارهای تحقیقاتی در زمینه تخصص خود پرداخت. در این زمینه به تأسیس آزمایشگاه و مراکز تحقیقاتی و بهداشتی در کارخانجات مختلف صنایع غذایی اقدام کرد؛ همچنین او بعد از انتقاد از مدیریت دانشگاه آزاد از تدریس در این دانشگاه محروم شد. درباره کارهای علمی، فرهنگی و سیاسی، کتاب‌ها و مقالات متعددی از ملکی چاپ شده که تعدادی از مقالات و اشعار او از سوی وزارت ارشاد مجوز انتشار نیافته است. از کتاب‌های منتشر‌شده، کتاب «دانشگاه و جای امپریالیسم» و «قصه بود و نبود» که داستان مبارزه مردم فلسطین و انتفاضه برای کودکان به‌صورت شعر است و مجموعه مقالات و یادداشت‌های سیاسی-اجتماعی او در دو جلد به نام «دیروز و امروز» را -که جلد دوم آن اجازه چاپ نیافته ‌است- می‌توان نام برد.