از مدارس پولی تا مسابقات ورزشی پولی
مرتضی ملیجی.دبیر ورزش و دکترای تربیت‌بدنی
بحث مسابقات ورزشی آموزشگاهی همیشه جزء موضوعات بحث‌برانگیز ورزش مدارس بوده و هست. بعضی‌ها معتقدند اصل، درس تربیت‌بدنی است و باید تمام توجه و تمرکز روی درس تربیت‌بدنی باشد، چراکه همه دانش‌آموزان در آن درگیر هستند و مسابقات ورزشی یک فوق‌برنامه است که تعداد اندکی از دانش‌آموزان در آن شرکت می‌کنند. درمقابل، عده‌ای معتقدند مسابقات ورزشی جزء جدانشدنی ورزش مدارس و به‌نوعی ویترین آن است، که باعث ایجاد شوروهیجان و شناسایی استعدادها و ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان می‌شود. در این یادداشت نمی‌خواهم راجع به درستی و نادرستی آن بحث کنم، اما تا آنجایی که یادم می‌آید، سال‌ها قبل در دهه‌های 60 و 70 مسابقات آموزشگاهی شوروهیجان خاصی داشت. در آن سال‌ها مسابقات ورزشی آموزشگاهی، هم از نظر کیفیت و هم از نظر تعداد تیم‌ها و ورزشکاران از سطح بالایی برخوردار بود. بازیکنان بزرگ و صاحب‌نامی در آن شرکت می‌کردند، به‌طوری‌که در هر رشته ورزشی بالای 20 تیم حضور می‌یافتند، اما رفته‌رفته مسابقات آموزشگاهی اهمیت و اعتبار خودش را از دست داده و هرساله، هم از تعداد تیم‌های ورزشی شرکت‌کننده و هم کیفیت آن کاسته شده است، به حدی که در سال‌های اخیر مسابقات بعضی از رشته‌های ورزشی آموزشگاهی به دلیل تعداد کم تیم‌های شرکت‌کننده برگزار نمی‌شود. حال با توجه به شرایط فوق و تأکید سند چشم‌انداز و سند تحول بنیادین بر ارتقای روحیه نشاط و شادابی، بسترسازی مناسب برای کشف و رشد و شکوفایی استعدادهای ورزشی دانش‌آموزان و ترویج فرهنگ رقابت سالم، آیا شایسته است که به‌جای تسهیل، تشویق و ترغیب مدارس برای اعزام تیم‌های ورزشی به مسابقات منطقه اقدام به دریافت وجه از هر دانش‌آموز شود؟ با عنایت به اینکه این تیم‌های ورزشی در قالب تیم ورزشی مدرسه در مسابقات شرکت می‌کنند و مدیر مدرسه موظف است این هزینه و سایر هزینه‌های رفت‌وآمد و تغذیه آنها را متقبل شود. مدیران نیز به دلیل نداشتن بودجه یا زیر بار این امر نمی‌روند و از خیر اعزام تیم می‌گذرند یا اینکه این هزینه‌ها نیز همانند هزینه‌های دیگر بر دوش خانواده‌ها گذاشته خواهد شد. لازم به ذکر است که اکثر این مسابقات در فضا و سالن‌های ورزشی متعلق به ادارات آموزش‌وپرورش انجام می‌شود و از این بابت هزینه‌ای دربر نخواهد داشت. ضمن اینکه واحد تربیت‌بدنی اکثر مناطق آموزش‌وپرورش کشور دارای فضاهای ورزشی هستند که از قِبل برگزاری کلاس‌های آموزشی و اجاره این سالن‌ها درآمدهایی دارند که در بعضی از مناطق این درآمد نیز قابل‌توجه است. با عنایت به اینکه از این درآمد اختصاصی برای توسعه و بهبود کیفیت درس تربیت‌بدنی که مأموریت اصلی آموزش‌وپرورش و دربرگیرنده همه دانش‌آموزان است، هیچ هزینه‌ای از سوی ادارات تربیت‌بدنی صرف نمی‌شود، ضمن اینکه چندسالی است اعزام اکثر تیم‌های ورزشی پرهزینه و پرتعداد به مسابقات استانی و کشوری به صورت مدرسه قهرمان انجام می‌شود و هزینه اعزام این تیم‌ها نیز بر گردن مدرسه و خانواده‌ها افتاده است. حال اگر هدف برگزاری این مسابقات، کشف استعدادهای ورزشی است، تکلیف آن دانش‌آموزان مستعدی که به دلیل عدم اعزام تیم از سوی مدیر یا عدم توانایی در پرداخت هزینه مسابقات، فرصت شرکت در این مسابقات را از دست می‌دهند چه می‌شود؟
بحث مسابقات ورزشی آموزشگاهی همیشه جزء موضوعات بحث‌برانگیز ورزش مدارس بوده و هست. بعضی‌ها معتقدند اصل، درس تربیت‌بدنی است و باید تمام توجه و تمرکز روی درس تربیت‌بدنی باشد، چراکه همه دانش‌آموزان در آن درگیر هستند و مسابقات ورزشی یک فوق‌برنامه است که تعداد اندکی از دانش‌آموزان در آن شرکت می‌کنند. درمقابل، عده‌ای معتقدند مسابقات ورزشی جزء جدانشدنی ورزش مدارس و به‌نوعی ویترین آن است، که باعث ایجاد شوروهیجان و شناسایی استعدادها و ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان می‌شود. در این یادداشت نمی‌خواهم راجع به درستی و نادرستی آن بحث کنم، اما تا آنجایی که یادم می‌آید، سال‌ها قبل در دهه‌های 60 و 70 مسابقات آموزشگاهی شوروهیجان خاصی داشت. در آن سال‌ها مسابقات ورزشی آموزشگاهی، هم از نظر کیفیت و هم از نظر تعداد تیم‌ها و ورزشکاران از سطح بالایی برخوردار بود. بازیکنان بزرگ و صاحب‌نامی در آن شرکت می‌کردند، به‌طوری‌که در هر رشته ورزشی بالای 20 تیم حضور می‌یافتند، اما رفته‌رفته مسابقات آموزشگاهی اهمیت و اعتبار خودش را از دست داده و هرساله، هم از تعداد تیم‌های ورزشی شرکت‌کننده و هم کیفیت آن کاسته شده است، به حدی که در سال‌های اخیر مسابقات بعضی از رشته‌های ورزشی آموزشگاهی به دلیل تعداد کم تیم‌های شرکت‌کننده برگزار نمی‌شود. حال با توجه به شرایط فوق و تأکید سند چشم‌انداز و سند تحول بنیادین بر ارتقای روحیه نشاط و شادابی، بسترسازی مناسب برای کشف و رشد و شکوفایی استعدادهای ورزشی دانش‌آموزان و ترویج فرهنگ رقابت سالم، آیا شایسته است که به‌جای تسهیل، تشویق و ترغیب مدارس برای اعزام تیم‌های ورزشی به مسابقات منطقه اقدام به دریافت وجه از هر دانش‌آموز شود؟ با عنایت به اینکه این تیم‌های ورزشی در قالب تیم ورزشی مدرسه در مسابقات شرکت می‌کنند و مدیر مدرسه موظف است این هزینه و سایر هزینه‌های رفت‌وآمد و تغذیه آنها را متقبل شود. مدیران نیز به دلیل نداشتن بودجه یا زیر بار این امر نمی‌روند و از خیر اعزام تیم می‌گذرند یا اینکه این هزینه‌ها نیز همانند هزینه‌های دیگر بر دوش خانواده‌ها گذاشته خواهد شد. لازم به ذکر است که اکثر این مسابقات در فضا و سالن‌های ورزشی متعلق به ادارات آموزش‌وپرورش انجام می‌شود و از این بابت هزینه‌ای دربر نخواهد داشت. ضمن اینکه واحد تربیت‌بدنی اکثر مناطق آموزش‌وپرورش کشور دارای فضاهای ورزشی هستند که از قِبل برگزاری کلاس‌های آموزشی و اجاره این سالن‌ها درآمدهایی دارند که در بعضی از مناطق این درآمد نیز قابل‌توجه است. با عنایت به اینکه از این درآمد اختصاصی برای توسعه و بهبود کیفیت درس تربیت‌بدنی که مأموریت اصلی آموزش‌وپرورش و دربرگیرنده همه دانش‌آموزان است، هیچ هزینه‌ای از سوی ادارات تربیت‌بدنی صرف نمی‌شود، ضمن اینکه چندسالی است اعزام اکثر تیم‌های ورزشی پرهزینه و پرتعداد به مسابقات استانی و کشوری به صورت مدرسه قهرمان انجام می‌شود و هزینه اعزام این تیم‌ها نیز بر گردن مدرسه و خانواده‌ها افتاده است. حال اگر هدف برگزاری این مسابقات، کشف استعدادهای ورزشی است، تکلیف آن دانش‌آموزان مستعدی که به دلیل عدم اعزام تیم از سوی مدیر یا عدم توانایی در پرداخت هزینه مسابقات، فرصت شرکت در این مسابقات را از دست می‌دهند چه می‌شود؟