انتشار اسناد ديپلماتيك طبقهبنديشده از اختلاف امارات با عربستان
اولين نشانههاي شکاف در ائتلاف عربي
امارات متحده عربي و عربستان سعودي به عنوان دو کشور عربي حاشيه خليج فارس، از روابط حسنه و پويايي برخوردار بودهاند اما به نظر اين رابطه در ماههاي اخير و به واسطه تغيير سياستها و رفتارهاي رياض در عرصه منطقهاي از جمله مداخلات اين کشور در امور يمن و لبنان، دستخوش تغيير و تحولاتي شده است. در همين رابطه، روزنامه لبناني الاخبار روز گذشته اقدام به انتشار اسناد ديپلماتيک طبقهبنديشدهاي کرده که نشان ميدهد امارات متحده عربي دل خوشي از سياستهاي عربستان سعودي ندارد. بنا بر اين اسناد درزپيداکرده، محمد بن زايد، وليعهد ابوظبي قصد دارد مسير خود را از عربستان جدا کرده و به نوعي از ائتلاف با اين کشور خارج شود. در واقع بنا بر گزارش الاخبار، اين اسناد حاوي گزارشهاي ديپلماتيک سري است که توسط سفراي امارات و اردن در بيروت به دولتهاي متبوعشان ارسال شدهاند. يکي از اين گزارشها متعلق به 20 سپتامبر 2017، از نتيجه ديداري ميان نبيل مصاروه، سفير اردن در لبنان و عبدالعال القناعي، همتاي کويتياش پرده برميدارد. در اين گزارش سفير اردن به نقل از سفير کويت ميگويد: «شيخ محمد بن زايد، وليعهد ابوظبي در تلاش است تا مسير خود را از
عربستان سعودي جدا کند...».در يک سند ديگر که مربوط به ديداري کوتاه ميان سفير اردن و حمد بن سعد الشمسي، سفير امارات در لبنان است، به نقل از سفير اردن اينطور آمده که «سياستهاي سعودي هم در داخل و هم در خارج بهخصوص در لبنان در حال شکستاند». در همين سند، به نقل از سفير اردن اينطور آمده است که امارات متحده عربي از سياستهاي عربستان ناراضي است. گذشته از سياستهاي عربستان در حمايت از گروههاي اسلامگراي افراطي و تروريستي مانند القاعده، ورود مستقيم اين کشور به جنگ داخلي در يمن، يکي از فاجعهبارترين بحرانهاي انساني در سالهاي اخير را رقم زده است. به نظر با قدرتگيري بن سلمان، وليعهد جوان سعودي، عربستان سعودي نيز با دستکشيدن از سياست محافظهکارانه خود به جنگافروزي روي آورده است. البته اين تغيير رويکرد پادشاهي عربستان تنها به سياست خارجي اين کشور محدود نبوده و در عرصه داخلي نيز بن سلمان دست به اصلاحاتي اقتصادي و اجتماعي زده که از آن جمله ميتوان به طرح مقابله با فساد و همچنين گسترش آزاديها و حقوق زنان عربستاني اشاره کرد. با اين حال، از نظر برخي کارشناسان سياسي، سرعت اين تحولات ميتواند باعث ايجاد ناآراميهاي
سياسي و اجتماعي در جامعه سنتي عربستان شود. همانطور که گفته شد عربستان سعودي و امارات همواره از روابط نزديکي برخوردار بوده و در بسياري از رخدادهاي منطقهاي موضعي مشترک اتخاذ کردهاند. سطح همراهي و همکاري اين دو کشور بهخصوص بعد از خيزش موسوم به بهار عربي به عنوان تهديد مشترک در حوزههاي نظامي و سياسي رو به فزوني گذاشت. با اين حال، رقابت و بياعتمادي تاريخي ميان دو خانواده حاکم بر اين دو کشور يعني النهيان و السعود، همواره زمينه اختلافاتي را فراهم كرده است. در واقع از آنجا که عربستان همواره نقش رهبري و برادر بزرگ را براي امارات بازي کرده، اين گرايش حفظ استقلال سياسي از عربستان بهخصوص در سالهاي اخير در ميان سياسيون و هيئت حاکمه امارات پررنگتر شده است.
ماجراي حريري
علاوه بر اين، آنطور که در اين اسناد آمده، بنا بر ادعاي سفير امارات، لبنان در انتخاب رئيس يونسکو در سال 2017، به حمد بن عبدالعزيز الکواري نماينده قطر رأي داده و سعد حريري، نخستوزير لبنان نيز در جريان اين امر بوده است. اين در حالي است که از مدتها پيش، قطر با تحريم ديپلماتيک و اقتصادي پنج کشور عربي به رهبري عربستان سعودي مواجه بوده و بدون ترديد اين اقدام در تضاد با خواست رياض قرار ميگرفته است. جالب اينکه اندکي بعد و در ماه نوامبر، حريري در اقدامي غافلگيرکننده استعفاي خود را در پايتخت عربستان اعلام کرد. البته او در ادامه و با پادرمياني برخي کشورها از جمله فرانسه، استعفاي خود را پس گرفت و به لبنان بازگشت.
امارات متحده عربي و عربستان سعودي به عنوان دو کشور عربي حاشيه خليج فارس، از روابط حسنه و پويايي برخوردار بودهاند اما به نظر اين رابطه در ماههاي اخير و به واسطه تغيير سياستها و رفتارهاي رياض در عرصه منطقهاي از جمله مداخلات اين کشور در امور يمن و لبنان، دستخوش تغيير و تحولاتي شده است. در همين رابطه، روزنامه لبناني الاخبار روز گذشته اقدام به انتشار اسناد ديپلماتيک طبقهبنديشدهاي کرده که نشان ميدهد امارات متحده عربي دل خوشي از سياستهاي عربستان سعودي ندارد. بنا بر اين اسناد درزپيداکرده، محمد بن زايد، وليعهد ابوظبي قصد دارد مسير خود را از عربستان جدا کرده و به نوعي از ائتلاف با اين کشور خارج شود. در واقع بنا بر گزارش الاخبار، اين اسناد حاوي گزارشهاي ديپلماتيک سري است که توسط سفراي امارات و اردن در بيروت به دولتهاي متبوعشان ارسال شدهاند. يکي از اين گزارشها متعلق به 20 سپتامبر 2017، از نتيجه ديداري ميان نبيل مصاروه، سفير اردن در لبنان و عبدالعال القناعي، همتاي کويتياش پرده برميدارد. در اين گزارش سفير اردن به نقل از سفير کويت ميگويد: «شيخ محمد بن زايد، وليعهد ابوظبي در تلاش است تا مسير خود را از
عربستان سعودي جدا کند...».در يک سند ديگر که مربوط به ديداري کوتاه ميان سفير اردن و حمد بن سعد الشمسي، سفير امارات در لبنان است، به نقل از سفير اردن اينطور آمده که «سياستهاي سعودي هم در داخل و هم در خارج بهخصوص در لبنان در حال شکستاند». در همين سند، به نقل از سفير اردن اينطور آمده است که امارات متحده عربي از سياستهاي عربستان ناراضي است. گذشته از سياستهاي عربستان در حمايت از گروههاي اسلامگراي افراطي و تروريستي مانند القاعده، ورود مستقيم اين کشور به جنگ داخلي در يمن، يکي از فاجعهبارترين بحرانهاي انساني در سالهاي اخير را رقم زده است. به نظر با قدرتگيري بن سلمان، وليعهد جوان سعودي، عربستان سعودي نيز با دستکشيدن از سياست محافظهکارانه خود به جنگافروزي روي آورده است. البته اين تغيير رويکرد پادشاهي عربستان تنها به سياست خارجي اين کشور محدود نبوده و در عرصه داخلي نيز بن سلمان دست به اصلاحاتي اقتصادي و اجتماعي زده که از آن جمله ميتوان به طرح مقابله با فساد و همچنين گسترش آزاديها و حقوق زنان عربستاني اشاره کرد. با اين حال، از نظر برخي کارشناسان سياسي، سرعت اين تحولات ميتواند باعث ايجاد ناآراميهاي
سياسي و اجتماعي در جامعه سنتي عربستان شود. همانطور که گفته شد عربستان سعودي و امارات همواره از روابط نزديکي برخوردار بوده و در بسياري از رخدادهاي منطقهاي موضعي مشترک اتخاذ کردهاند. سطح همراهي و همکاري اين دو کشور بهخصوص بعد از خيزش موسوم به بهار عربي به عنوان تهديد مشترک در حوزههاي نظامي و سياسي رو به فزوني گذاشت. با اين حال، رقابت و بياعتمادي تاريخي ميان دو خانواده حاکم بر اين دو کشور يعني النهيان و السعود، همواره زمينه اختلافاتي را فراهم كرده است. در واقع از آنجا که عربستان همواره نقش رهبري و برادر بزرگ را براي امارات بازي کرده، اين گرايش حفظ استقلال سياسي از عربستان بهخصوص در سالهاي اخير در ميان سياسيون و هيئت حاکمه امارات پررنگتر شده است.
ماجراي حريري
علاوه بر اين، آنطور که در اين اسناد آمده، بنا بر ادعاي سفير امارات، لبنان در انتخاب رئيس يونسکو در سال 2017، به حمد بن عبدالعزيز الکواري نماينده قطر رأي داده و سعد حريري، نخستوزير لبنان نيز در جريان اين امر بوده است. اين در حالي است که از مدتها پيش، قطر با تحريم ديپلماتيک و اقتصادي پنج کشور عربي به رهبري عربستان سعودي مواجه بوده و بدون ترديد اين اقدام در تضاد با خواست رياض قرار ميگرفته است. جالب اينکه اندکي بعد و در ماه نوامبر، حريري در اقدامي غافلگيرکننده استعفاي خود را در پايتخت عربستان اعلام کرد. البته او در ادامه و با پادرمياني برخي کشورها از جمله فرانسه، استعفاي خود را پس گرفت و به لبنان بازگشت.