پاسخی عقلانی به خروج آمریکا از برجام

واقعیت امر این است که خروج آمریکا از برجام به مدافعان و کشورهای امضاکننده آن ضربه وارد كرده است، چراکه با این تصمیم، مشروعیت رویکرد کشورهای دخیل در برجام مبنی بر تعبیه ملاحظات آمریکا در برجام زیر سؤال رفته است، اما در کنار این ضربه تهدیدآمیز آمریکا بر برجام، فرصتی مهم برای جمهوری اسلامی در عرصه بین‌الملل جهت به‌کارگیری عقلانیت ارتباطی و اخلاقی به‌وجود آمده است. ایران در همین یک ‌ماه اخیر با اصرار بر برجام یا همه یا هیچ، مسیری منطقی و عاقلانه انتخاب کرده بود از این جهت که این مسیر فشاری مضاعف از طرف اروپا بر آمریکا در راستای ماندن در برجام به وجود آورده بود. این استراتژی برجام همه یا هیچ تا زمان خروج آمریکا کارکرد داشت و بعد از آن ایران باید استراتژی جدیدی انتخاب می‌کرد که به‌درستی ابقا در برجام انتخاب شد. مهم‌ترین دلیل این انتخاب استراتژیک توسط ایران این است که هدف اصلی ایران از انعقاد برجام صرفا تحریم‌های آمریکا نبود، بلکه برجام فرصتی بود تا بتوانیم حتی منهای آمریکا نیز منافع اقتصادی و امنیتی خویش را دنبال کنیم. شش قطع‌نامه تحریمی و امنیتی‌کردن هویت ایران توسط قدرت‌های جهانی به‌شدت عرصه را بر فضای دیپلماسی ایران تنگ کرده بود. ما در کنار لغو تحریم‌های آمریکا، اهداف امنیتی و اقتصادی بزرگی در همکاری و رابطه با اروپا داریم که اکنون برجام منهای آمریکا ضرورتی مهم در تحقق این اهداف مهم است. ترامپ تلاشی سترگ را برای منزوی‌کردن ایران آغاز کرده که رابطه و همکاری ما با اتحادیه اروپا این تلاش را بی‌ثمر خواهد كرد. از طرفی جمهوری اسلامی با انتخاب استراتژی ماندن در برجام، سقف واکنشش در قبال بدعهدی آمریکا را با اروپا همگام و تسهیم کرده است. در صورت خروج ایران از برجام و برگشت به شرایط قبل از برجام، هیچ‌کدام از واکنش‌های هسته‌ای ما شامل افزایش تعداد سانتریفیوژها و افزایش حجم و غلظت اورانیوم، پاسخ تنبیهی مناسبی به بدعهدی آمریکا نخواهد بود، چرا‌که بهترین پاسخ بسیج‌کردن جامعه جهانی علیه تصمیم مخرب ترامپ و افزایش هزینه آمریکاست. در صورت خروج ایران از برجام امکان تأثیر این پاسخ تنبیهی به‌تنهایی از طرف ایران و در نبود قدرت‌های اروپایی کاهش می‌یافت،اما اکنون با همکاری اروپا در ساختار برجام می‌توانیم بخشی از اقدامات تنبیهی در قبال آمریکا را به اروپا واگذار کرده و مشروعیت‌زدایی رویکردها و تصمیمات بین‌المللی آمریکا را با قدرتی مضاعف که در نتیجه خروج آمریکا حاصل شده است، به نتیجه برسانیم. هدفی مهم که پس از انقلاب اسلامی دنبال شد و اکنون در حضور برجام با سرعت بیشتری میل به تحقق دارد. ترامپ امیدوار است با راهبرد گره‌زدن موضوعات حقوق بشر، موشک‌های بالستیک و نفوذ منطقه‌‌ای ایران با برجام، اروپا را در آینده با خود همراه كرده و فروپاشی کامل برجام را محقق كند؛ بنابراین مهم‌ترین دستور کار وزارت خارجه باید این باشد که در مذاکراتی جدید با اتحادیه اروپا، تمهیداتی مبنی بر عدم تأثیرپذیری اروپا از آمریکا در آینده برجام ارائه داده و اجازه ندهد اروپا از این راهبرد آمریکا متأثر شود.

واقعیت امر این است که خروج آمریکا از برجام به مدافعان و کشورهای امضاکننده آن ضربه وارد كرده است، چراکه با این تصمیم، مشروعیت رویکرد کشورهای دخیل در برجام مبنی بر تعبیه ملاحظات آمریکا در برجام زیر سؤال رفته است، اما در کنار این ضربه تهدیدآمیز آمریکا بر برجام، فرصتی مهم برای جمهوری اسلامی در عرصه بین‌الملل جهت به‌کارگیری عقلانیت ارتباطی و اخلاقی به‌وجود آمده است. ایران در همین یک ‌ماه اخیر با اصرار بر برجام یا همه یا هیچ، مسیری منطقی و عاقلانه انتخاب کرده بود از این جهت که این مسیر فشاری مضاعف از طرف اروپا بر آمریکا در راستای ماندن در برجام به وجود آورده بود. این استراتژی برجام همه یا هیچ تا زمان خروج آمریکا کارکرد داشت و بعد از آن ایران باید استراتژی جدیدی انتخاب می‌کرد که به‌درستی ابقا در برجام انتخاب شد. مهم‌ترین دلیل این انتخاب استراتژیک توسط ایران این است که هدف اصلی ایران از انعقاد برجام صرفا تحریم‌های آمریکا نبود، بلکه برجام فرصتی بود تا بتوانیم حتی منهای آمریکا نیز منافع اقتصادی و امنیتی خویش را دنبال کنیم. شش قطع‌نامه تحریمی و امنیتی‌کردن هویت ایران توسط قدرت‌های جهانی به‌شدت عرصه را بر فضای دیپلماسی ایران تنگ کرده بود. ما در کنار لغو تحریم‌های آمریکا، اهداف امنیتی و اقتصادی بزرگی در همکاری و رابطه با اروپا داریم که اکنون برجام منهای آمریکا ضرورتی مهم در تحقق این اهداف مهم است. ترامپ تلاشی سترگ را برای منزوی‌کردن ایران آغاز کرده که رابطه و همکاری ما با اتحادیه اروپا این تلاش را بی‌ثمر خواهد كرد. از طرفی جمهوری اسلامی با انتخاب استراتژی ماندن در برجام، سقف واکنشش در قبال بدعهدی آمریکا را با اروپا همگام و تسهیم کرده است. در صورت خروج ایران از برجام و برگشت به شرایط قبل از برجام، هیچ‌کدام از واکنش‌های هسته‌ای ما شامل افزایش تعداد سانتریفیوژها و افزایش حجم و غلظت اورانیوم، پاسخ تنبیهی مناسبی به بدعهدی آمریکا نخواهد بود، چرا‌که بهترین پاسخ بسیج‌کردن جامعه جهانی علیه تصمیم مخرب ترامپ و افزایش هزینه آمریکاست. در صورت خروج ایران از برجام امکان تأثیر این پاسخ تنبیهی به‌تنهایی از طرف ایران و در نبود قدرت‌های اروپایی کاهش می‌یافت،اما اکنون با همکاری اروپا در ساختار برجام می‌توانیم بخشی از اقدامات تنبیهی در قبال آمریکا را به اروپا واگذار کرده و مشروعیت‌زدایی رویکردها و تصمیمات بین‌المللی آمریکا را با قدرتی مضاعف که در نتیجه خروج آمریکا حاصل شده است، به نتیجه برسانیم. هدفی مهم که پس از انقلاب اسلامی دنبال شد و اکنون در حضور برجام با سرعت بیشتری میل به تحقق دارد. ترامپ امیدوار است با راهبرد گره‌زدن موضوعات حقوق بشر، موشک‌های بالستیک و نفوذ منطقه‌‌ای ایران با برجام، اروپا را در آینده با خود همراه كرده و فروپاشی کامل برجام را محقق كند؛ بنابراین مهم‌ترین دستور کار وزارت خارجه باید این باشد که در مذاکراتی جدید با اتحادیه اروپا، تمهیداتی مبنی بر عدم تأثیرپذیری اروپا از آمریکا در آینده برجام ارائه داده و اجازه ندهد اروپا از این راهبرد آمریکا متأثر شود.