لورفتن پرسش‌های آزمون
مهدی بهلولی . آموزگار و کنشگر صنفی
پیش از آزمون‌های خرداد، در بیشتر مدرسه‌های ایران، جلسه شورای آموزگاران تشکیل می‌شود. معمول است که در این جلسه، مدیر مدرسه درباره اهمیت آزمون‌ها و اینکه همه کارکنان مدرسه باید آن را جدی بگیرند، صحبت می‌کند. بعید می‌دانم در مدرسه‌ای این جلسه تشکیل شود و مدیر یا یکی از آموزگاران باسابقه و پیش‌کسوت مدرسه، یادآوری نکند که «آزمون، ناموس آموزش‌وپرورش است» و باید حرمت آن پاس داشته شود. این سخن بیشتر به این معناست که پرسش‌های آزمون نباید لو برود و به دانش‌آموزان هم نباید اجازه تقلب سر جلسه امتحان را داد؛ اما متأسفانه خود آموزش‌وپرورش، گهگاه در آزمون‌های هماهنگ کشوری این حرمت را نگه نمی‌دارد و دیده شده پیش از برگزاری این آزمون‌ها، پرسش‌های آزمون لو رفته‌اند. نمونه آن نیز آزمون درس «دین و زندگی» مقطع پیش‌دانشگاهی همین امسال بود که در یکم خرداد برگزار شد. نگارنده اطلاع دارد پرسش‌های این آزمون در یکی از حوزه‌های آزمونی منطقه 5 تهران، پیش از برگزاری آزمون، در دست برخی از دانش‌آموزان بوده است. یکی از دانش‌آموزانی که پرسش‌ها را داشته، ادعا می‌کرد آنها را از یک کانال تلگرامی دریافت کرده است. در سال‌های گذشته نیز شاهد لورفتن پرسش‌های برخی آزمون‌های هماهنگ کشوری، به‌ویژه در مقطع سوم دبیرستان، بوده‌ایم که تقریبا همیشه آموزش‌وپرورش آن را تکذیب کرده است. در این زمینه، البته بازاری نیز درست شده و برخی به دروغ، نمونه‌سؤالاتی درست می‌کنند و شب آزمون به دانش‌آموزان می‌فروشند. این را که چگونه گاهی پرسش‌های آزمون‌های نهایی و هماهنگ کشوری لو می‌رود، خود کارگزاران ارشد برگزاری این آزمون‌ها باید بررسی و روشن کنند؛ اما به گمان من، مسئله بیشتر به شب امتحانات برمی‌گردد که پرسش‌های آزمونی به منطقه‌های آموزش‌وپرورش سراسر کشور فرستاده می‌شوند تا در اتاق قرنطینه منطقه تکثیر شوند و فردای آزمون در اختیار حوزه‌های اجرائی آزمون‌ها قرار گیرند. در سراسر ایران، منطقه‌های آموزش‌وپرورش بسیاری وجود دارد که پرسش‌های آزمون‌های سراسر کشوری، در شب آزمون در اختیار آنها قرار می‌گیرد؛ کافی است یکی از این منطقه‌ها، به هر دلیلی، در نگهداری پرسش‌های آزمونی کوتاهی کند. روشن است که با گسترش فضای مجازی، خیلی راحت پرسش‌های درزکرده از اتاق‌های قرنطینه، می‌تواند در سطحی گسترده در اختیار همگان قرار گیرد. البته برگه‌های تکثیرشده به صورت پلمب‌شده حدود یک ساعت پیش از آزمون در اختیار کارگزاران حوزه‌های اجرائی آزمون‌ها قرار می‌گیرد که بنا بر قانون، تا چند دقیقه پیش از آغاز آزمون کسی حق بازکردن آنها را ندارد؛ اما شنیده شده گاهی در برخی از حوزه‌ها، پرسش‌ها در همین فرصت یک‌ساعته به بیرون درز کرده است. مسئله هرچه باشد، آموزش‌وپرورش باید در سازوکار برگزاری آزمون‌های هماهنگ کشوری خود بازنگری کند. لورفتن پرسش‌های آزمونی، هم بر ملاک‌بودن نمره‌های این آزمون‌ها برای تأثیرگذاری در کنکور اثر می‌گذارد و هم اعتبار آموزش‌وپرورش را نزد دانش‌آموزان و جامعه زیر سؤال می‌برد.
پیش از آزمون‌های خرداد، در بیشتر مدرسه‌های ایران، جلسه شورای آموزگاران تشکیل می‌شود. معمول است که در این جلسه، مدیر مدرسه درباره اهمیت آزمون‌ها و اینکه همه کارکنان مدرسه باید آن را جدی بگیرند، صحبت می‌کند. بعید می‌دانم در مدرسه‌ای این جلسه تشکیل شود و مدیر یا یکی از آموزگاران باسابقه و پیش‌کسوت مدرسه، یادآوری نکند که «آزمون، ناموس آموزش‌وپرورش است» و باید حرمت آن پاس داشته شود. این سخن بیشتر به این معناست که پرسش‌های آزمون نباید لو برود و به دانش‌آموزان هم نباید اجازه تقلب سر جلسه امتحان را داد؛ اما متأسفانه خود آموزش‌وپرورش، گهگاه در آزمون‌های هماهنگ کشوری این حرمت را نگه نمی‌دارد و دیده شده پیش از برگزاری این آزمون‌ها، پرسش‌های آزمون لو رفته‌اند. نمونه آن نیز آزمون درس «دین و زندگی» مقطع پیش‌دانشگاهی همین امسال بود که در یکم خرداد برگزار شد. نگارنده اطلاع دارد پرسش‌های این آزمون در یکی از حوزه‌های آزمونی منطقه 5 تهران، پیش از برگزاری آزمون، در دست برخی از دانش‌آموزان بوده است. یکی از دانش‌آموزانی که پرسش‌ها را داشته، ادعا می‌کرد آنها را از یک کانال تلگرامی دریافت کرده است. در سال‌های گذشته نیز شاهد لورفتن پرسش‌های برخی آزمون‌های هماهنگ کشوری، به‌ویژه در مقطع سوم دبیرستان، بوده‌ایم که تقریبا همیشه آموزش‌وپرورش آن را تکذیب کرده است. در این زمینه، البته بازاری نیز درست شده و برخی به دروغ، نمونه‌سؤالاتی درست می‌کنند و شب آزمون به دانش‌آموزان می‌فروشند. این را که چگونه گاهی پرسش‌های آزمون‌های نهایی و هماهنگ کشوری لو می‌رود، خود کارگزاران ارشد برگزاری این آزمون‌ها باید بررسی و روشن کنند؛ اما به گمان من، مسئله بیشتر به شب امتحانات برمی‌گردد که پرسش‌های آزمونی به منطقه‌های آموزش‌وپرورش سراسر کشور فرستاده می‌شوند تا در اتاق قرنطینه منطقه تکثیر شوند و فردای آزمون در اختیار حوزه‌های اجرائی آزمون‌ها قرار گیرند. در سراسر ایران، منطقه‌های آموزش‌وپرورش بسیاری وجود دارد که پرسش‌های آزمون‌های سراسر کشوری، در شب آزمون در اختیار آنها قرار می‌گیرد؛ کافی است یکی از این منطقه‌ها، به هر دلیلی، در نگهداری پرسش‌های آزمونی کوتاهی کند. روشن است که با گسترش فضای مجازی، خیلی راحت پرسش‌های درزکرده از اتاق‌های قرنطینه، می‌تواند در سطحی گسترده در اختیار همگان قرار گیرد. البته برگه‌های تکثیرشده به صورت پلمب‌شده حدود یک ساعت پیش از آزمون در اختیار کارگزاران حوزه‌های اجرائی آزمون‌ها قرار می‌گیرد که بنا بر قانون، تا چند دقیقه پیش از آغاز آزمون کسی حق بازکردن آنها را ندارد؛ اما شنیده شده گاهی در برخی از حوزه‌ها، پرسش‌ها در همین فرصت یک‌ساعته به بیرون درز کرده است. مسئله هرچه باشد، آموزش‌وپرورش باید در سازوکار برگزاری آزمون‌های هماهنگ کشوری خود بازنگری کند. لورفتن پرسش‌های آزمونی، هم بر ملاک‌بودن نمره‌های این آزمون‌ها برای تأثیرگذاری در کنکور اثر می‌گذارد و هم اعتبار آموزش‌وپرورش را نزد دانش‌آموزان و جامعه زیر سؤال می‌برد.