هشت جستار در تاریخ موسیقی
«آواز زمین» نام کتاب تازه‌ای است از بابک احمدی که در نشر مرکز منتشر شده است. این کتاب شامل هشت جستار در تاریخ موسیقی است و چنان‌که بابک احمدی خود در پیش‌گفتار آن توضیح داده است شش جستار از این هشت جستار درباره شاهکارهای تاریخ موسیقی است و این آثار را شامل می‌شود: مِس در سی مینور اثر باخ، سمفونی شماره‌ی 3 اروئیکا اثر بتهوون، اپرای تریستان و ایزولده اثر واگنر، یک رکوییم آلمانی اثر برامس، سمفونی شماره‌ی 2 اثر مالر و کنسرتو برای ویولون و ارکستر به یاد یک فرشته اثر برگ. دو جستار دیگر کتاب هم باز بنا به آن‌چه در همین پیش‌گفتار آمده «درباره‌ی رشته‌ای از آثار موسیقی‌اند که با هم نزدیکی دارند، یکی آثار باخ برای تک‌نوازی سازهای ویولون و ویولونسل و دیگری واپسین کوارتت‌های زهی بتهوون». بابک احمدی از آثاری که در این جستارها به آنها پرداخته به عنوان «برخی از عزیزترین آثار موسیقایی» که به زندگی او معنا داده و لذت‌بخش‌ترین لحظه‌های عمر او را ساخته‌اند یاد کرده است. او درباره رویکرد خود در این کتاب می‌نویسد: «این جستارها بر زمینه‌ی تاریخ موسیقی جای می‌گیرند. امیدوارم به چنین پرسش‌هایی پاسخ دهند: چرا این آثار ساخته شدند؟
بر زمینه‌ی کدام سنت موسیقایی، هنری و فلسفی ساخته شدند؟ نسبت‌شان با زندگی و دیگر آثار آهنگ‌سازانی که چنین شاهکارهایی ساختند چه بود؟ نوآوری‌های‌شان کدام است؟ چه تأثیری بر آهنگ‌سازان بعدی داشتند؟» روح مطلق، جادوی زندگی، دوران قهرمانی، نگاه آخر، مرگ عاشقانه، یادِ رفتگان، بازگشت ابدی و مرگ و خاطره عنوان‌های جستارهای کتاب «آواز زمین» است. آن‌چه در ادامه می‌خوانید قسمتی است از جستار سوم کتاب با عنوان «دوران قهرمانی» که درباره سمفونی «اروئیکا»ی بتهوون است: «بسیاری از صاحب‌نظران موسیقی بر این باورند که این سمفونی مهم‌ترین سمفونی در تاریخ ساختن این نوع موسیقی و یکی از بهترین آثار بتهوون است. خود بتهوون به این سمفونی علاقه‌ی زیادی داشت و به دوست‌اش فردیناند ریس گفته بود که سمفونی سوم زیباترین اثری است که تا آن زمان ساخته است. پس از آن هم به گفته‌ی دیگر دوستان‌اش و بنا به متن شماری از نامه‌هایش بارها به اهمیت این سمفونی اشاره کرد. برای مثال در 1817، زمانی که هشت سمفونی خود را ساخته بود، به دوست شاعرش کریستف کوفنر که از او پرسیده بود کدام سمفونی‌اش را بیش‌تر دوست دارد پاسخ داد سمفونی اروئیکا را. سمفونی سوم که در نوآوری
بیان موسیقایی، ساختار محکم، تنوع حالت‌ها حتا در یک موومان، اقتدار مسیر روایی و تأثیرگذاری عاطفی بی‌همتاست، نوع سمفونی را برای همیشه دگرگون کرد و راه را بر آهنگ‌سازان بعدی از شوبرت تا شستاکویچ گشود. بی‌هیچ گزافه، بزرگ‌ترین سمفونی‌های تاریخ موسیقی را که پس از بتهوون ساخته شدند، نظیر سمفونی شماره 8 ناتمام د. 759 اثر شوبرت، سمفونی شماره‌ی 3 از آنِ راین اپوس 97 اثر شومان، سمفونی شماره‌ی 4 اپوس 98 اثر برامس و شاهکارهای سمفونیک مندلسون، برلیوز، دِوُرژاک، بروکنر، مالر، سیبِلیوس، چایکوفسکی و شستاکویچ، مدیون سمفونی
سوم هستیم».
درباره پروست
«مارسل پروست» نوشته اف. دابلیو. جی همینگز کتابی است درباره زندگی مارسل پروست و اثر سترگش «در جستجوی زمان ازدست‌رفته». این کتاب که مترجم آن زنده‌یاد مهدی سحابی است قبلا در سال 1380 در نشر ماهی منتشر شده بود و اکنون نشر مرکز آن را تجدیدچاپ کرده است. نویسنده در بخش اول کتاب به اختصار به زندگی مارسل پروست پرداخته است. بخش دوم با عنوان «آثار» مروری است بر رمان «در جستجوی زمان ازدست‌رفته» و معرفی ویژگی‌های آن و نوآوری‌هایی که این رمان را از سنت رمان‌نویسی پیش از خود متمایز می‌کند. از جمله نوآوری‌هایی که در این بخش به آن اشاره شده نبودِ طرح داستانی در رمان پروست است. همینگز دراین‌باره می‌نویسد: «تا پیش از در جستجوی زمان ازدست‌رفته، داستانِ رمان طرح معینی گاه ساده و گاه بغرنج و پیچاپیچ داشت که به‌سوی اوجی دراماتیک پیش می‌رفت و این اوج، اغلب همان مرگ شخصیت اصلی بود؛ حال آن‌که اثر پروست را می‌توان کمابیش یک رمان بدون طرح داستانی خواند. البته در این کتاب نیز، رویدادها یکی پس از دیگری می‌آیند، اما به حالتی که گویی با حرکتی طبیعی خواه‌ناخواه به دنبال جریان کُند زمانِ گذرا کشیده می‌شوند؛ بدون هیچ تغییر و تحول خیره‌کننده
و بدون چندان حادثه‌ی غیرمنتظره و تصادف استثنایی که آن جریان را به هم بزند. در کتاب، هرگز به استاد داستان‌سرایی که سرنخ دست او باشد برنمی‌خوریم». بخش‌های بعدی کتاب به واکاوی برخی مفاهیم عمده رمان «در جستجوی زمان ازدست‌رفته» اختصاص دارد. این مفاهیم عبارتند از: جامعه، عشق، مرگ و عشق، خاطره و حافظه و تحقق هدف. در پایان کتاب نیز کتاب‌شناسی پروست، از جمله کتاب‌شناسی آثاری که از او به فارسی ترجمه شده، آمده و همچنین گاهشمار زندگی مارسل پروست. آن‌چه در ادامه می‌خوانید از بخشی از کتاب انتخاب شده که در آن به «خاطره و حافظه» در رمان «در جستجوی زمان ازدست‌رفته» پرداخته شده است: «پروست، با انتخاب عنوان در جستجوی زمان ازدست‌رفته، به آن خاطرات محو و ریز و زرینی نظر دارد که نمی‌توان به‌گونه‌ای ارادی فراخواند‌شان؛ خاطراتی که در پسِ ذهن، خانه دارند یا در ژرفاهای ضمیر ناخودآگاه آدمی می‌پلکند و به‌نظر می‌رسد که برخی تأثرات حسی گذرا و نه‌چندان مهم، ارتباط غیرمستقیمی با آنها دارد، اما برای فراخواندنشان به ضمیر خودآگاه، به عزم، تمرکز و حواس کاملا جمع نیاز است. راوی، هنگامی که کلوچه‌ی خیسانده در چای را به دهان می‌برد، در آغاز اصلا
دلیل آن‌همه شادمانی خویش را نمی‌فهمد؛ قاشق دومی از چای و شیرینی می‌خورد و سپس قاشق سومی؛ اما تنها در پی تأملی طولانی و ژرف، پس از ساکت کردن صداهای اتاق مجاور، سرانجام حس می‌کند که حافظه‌ی غیرارادی، که در ژرفاهای ضمیر می‌جنبد، می‌کوشد صحنه‌ی بَصَری مرتبط با آن احساس چشایی را به خاطر او بیاورد».
«آواز زمین» نام کتاب تازه‌ای است از بابک احمدی که در نشر مرکز منتشر شده است. این کتاب شامل هشت جستار در تاریخ موسیقی است و چنان‌که بابک احمدی خود در پیش‌گفتار آن توضیح داده است شش جستار از این هشت جستار درباره شاهکارهای تاریخ موسیقی است و این آثار را شامل می‌شود: مِس در سی مینور اثر باخ، سمفونی شماره‌ی 3 اروئیکا اثر بتهوون، اپرای تریستان و ایزولده اثر واگنر، یک رکوییم آلمانی اثر برامس، سمفونی شماره‌ی 2 اثر مالر و کنسرتو برای ویولون و ارکستر به یاد یک فرشته اثر برگ. دو جستار دیگر کتاب هم باز بنا به آن‌چه در همین پیش‌گفتار آمده «درباره‌ی رشته‌ای از آثار موسیقی‌اند که با هم نزدیکی دارند، یکی آثار باخ برای تک‌نوازی سازهای ویولون و ویولونسل و دیگری واپسین کوارتت‌های زهی بتهوون». بابک احمدی از آثاری که در این جستارها به آنها پرداخته به عنوان «برخی از عزیزترین آثار موسیقایی» که به زندگی او معنا داده و لذت‌بخش‌ترین لحظه‌های عمر او را ساخته‌اند یاد کرده است. او درباره رویکرد خود در این کتاب می‌نویسد: «این جستارها بر زمینه‌ی تاریخ موسیقی جای می‌گیرند. امیدوارم به چنین پرسش‌هایی پاسخ دهند: چرا این آثار ساخته شدند؟
بر زمینه‌ی کدام سنت موسیقایی، هنری و فلسفی ساخته شدند؟ نسبت‌شان با زندگی و دیگر آثار آهنگ‌سازانی که چنین شاهکارهایی ساختند چه بود؟ نوآوری‌های‌شان کدام است؟ چه تأثیری بر آهنگ‌سازان بعدی داشتند؟» روح مطلق، جادوی زندگی، دوران قهرمانی، نگاه آخر، مرگ عاشقانه، یادِ رفتگان، بازگشت ابدی و مرگ و خاطره عنوان‌های جستارهای کتاب «آواز زمین» است. آن‌چه در ادامه می‌خوانید قسمتی است از جستار سوم کتاب با عنوان «دوران قهرمانی» که درباره سمفونی «اروئیکا»ی بتهوون است: «بسیاری از صاحب‌نظران موسیقی بر این باورند که این سمفونی مهم‌ترین سمفونی در تاریخ ساختن این نوع موسیقی و یکی از بهترین آثار بتهوون است. خود بتهوون به این سمفونی علاقه‌ی زیادی داشت و به دوست‌اش فردیناند ریس گفته بود که سمفونی سوم زیباترین اثری است که تا آن زمان ساخته است. پس از آن هم به گفته‌ی دیگر دوستان‌اش و بنا به متن شماری از نامه‌هایش بارها به اهمیت این سمفونی اشاره کرد. برای مثال در 1817، زمانی که هشت سمفونی خود را ساخته بود، به دوست شاعرش کریستف کوفنر که از او پرسیده بود کدام سمفونی‌اش را بیش‌تر دوست دارد پاسخ داد سمفونی اروئیکا را. سمفونی سوم که در نوآوری
بیان موسیقایی، ساختار محکم، تنوع حالت‌ها حتا در یک موومان، اقتدار مسیر روایی و تأثیرگذاری عاطفی بی‌همتاست، نوع سمفونی را برای همیشه دگرگون کرد و راه را بر آهنگ‌سازان بعدی از شوبرت تا شستاکویچ گشود. بی‌هیچ گزافه، بزرگ‌ترین سمفونی‌های تاریخ موسیقی را که پس از بتهوون ساخته شدند، نظیر سمفونی شماره 8 ناتمام د. 759 اثر شوبرت، سمفونی شماره‌ی 3 از آنِ راین اپوس 97 اثر شومان، سمفونی شماره‌ی 4 اپوس 98 اثر برامس و شاهکارهای سمفونیک مندلسون، برلیوز، دِوُرژاک، بروکنر، مالر، سیبِلیوس، چایکوفسکی و شستاکویچ، مدیون سمفونی
سوم هستیم».
درباره پروست
«مارسل پروست» نوشته اف. دابلیو. جی همینگز کتابی است درباره زندگی مارسل پروست و اثر سترگش «در جستجوی زمان ازدست‌رفته». این کتاب که مترجم آن زنده‌یاد مهدی سحابی است قبلا در سال 1380 در نشر ماهی منتشر شده بود و اکنون نشر مرکز آن را تجدیدچاپ کرده است. نویسنده در بخش اول کتاب به اختصار به زندگی مارسل پروست پرداخته است. بخش دوم با عنوان «آثار» مروری است بر رمان «در جستجوی زمان ازدست‌رفته» و معرفی ویژگی‌های آن و نوآوری‌هایی که این رمان را از سنت رمان‌نویسی پیش از خود متمایز می‌کند. از جمله نوآوری‌هایی که در این بخش به آن اشاره شده نبودِ طرح داستانی در رمان پروست است. همینگز دراین‌باره می‌نویسد: «تا پیش از در جستجوی زمان ازدست‌رفته، داستانِ رمان طرح معینی گاه ساده و گاه بغرنج و پیچاپیچ داشت که به‌سوی اوجی دراماتیک پیش می‌رفت و این اوج، اغلب همان مرگ شخصیت اصلی بود؛ حال آن‌که اثر پروست را می‌توان کمابیش یک رمان بدون طرح داستانی خواند. البته در این کتاب نیز، رویدادها یکی پس از دیگری می‌آیند، اما به حالتی که گویی با حرکتی طبیعی خواه‌ناخواه به دنبال جریان کُند زمانِ گذرا کشیده می‌شوند؛ بدون هیچ تغییر و تحول خیره‌کننده
و بدون چندان حادثه‌ی غیرمنتظره و تصادف استثنایی که آن جریان را به هم بزند. در کتاب، هرگز به استاد داستان‌سرایی که سرنخ دست او باشد برنمی‌خوریم». بخش‌های بعدی کتاب به واکاوی برخی مفاهیم عمده رمان «در جستجوی زمان ازدست‌رفته» اختصاص دارد. این مفاهیم عبارتند از: جامعه، عشق، مرگ و عشق، خاطره و حافظه و تحقق هدف. در پایان کتاب نیز کتاب‌شناسی پروست، از جمله کتاب‌شناسی آثاری که از او به فارسی ترجمه شده، آمده و همچنین گاهشمار زندگی مارسل پروست. آن‌چه در ادامه می‌خوانید از بخشی از کتاب انتخاب شده که در آن به «خاطره و حافظه» در رمان «در جستجوی زمان ازدست‌رفته» پرداخته شده است: «پروست، با انتخاب عنوان در جستجوی زمان ازدست‌رفته، به آن خاطرات محو و ریز و زرینی نظر دارد که نمی‌توان به‌گونه‌ای ارادی فراخواند‌شان؛ خاطراتی که در پسِ ذهن، خانه دارند یا در ژرفاهای ضمیر ناخودآگاه آدمی می‌پلکند و به‌نظر می‌رسد که برخی تأثرات حسی گذرا و نه‌چندان مهم، ارتباط غیرمستقیمی با آنها دارد، اما برای فراخواندنشان به ضمیر خودآگاه، به عزم، تمرکز و حواس کاملا جمع نیاز است. راوی، هنگامی که کلوچه‌ی خیسانده در چای را به دهان می‌برد، در آغاز اصلا
دلیل آن‌همه شادمانی خویش را نمی‌فهمد؛ قاشق دومی از چای و شیرینی می‌خورد و سپس قاشق سومی؛ اما تنها در پی تأملی طولانی و ژرف، پس از ساکت کردن صداهای اتاق مجاور، سرانجام حس می‌کند که حافظه‌ی غیرارادی، که در ژرفاهای ضمیر می‌جنبد، می‌کوشد صحنه‌ی بَصَری مرتبط با آن احساس چشایی را به خاطر او بیاورد».