بلاي پلاستيک در آب!
اميد بزرگ‌حداد
پلاستيک پليمر مصنوعي يا نيمه‌مصنوعي ساخته بشر و ارزان، سبک، محکم، با دوام و مقاوم در برابر خوردگي است. اين ويژگي‌ها باعث شده که در دهه‌هاي اخير توليد جهاني پلاستيک به‌طور چشمگیری افزايش يابد (1.7 ميليون تن در سال 1950 به 335 ميليون تن در سال2016) و در بسياري از صنايع استفاده شود. روند رو به رشد توليد پلاستيک، تغيير الگوي مصرف‌کنندگان و افزايش جمعيت، به استفاده بي‌رويه از پلاستيک در آينده اشاره دارد. اين در حالي است که کمتر از 10 درصد از مواد پلاستيکي بازيافت مي‌شوند و مابقي به سوي محل‌هاي دفن زباله روانه مي‌شوند و قرن‌ها طول مي‌کشد تا شکسته و تجزيه شوند. پلاستيک به دليل سبک‌بودن به‌راحتي با وزش باد جابه‌جا مي‌شود و آلودگي ماندگاري را در سطح زمين پخش مي‌کند. بنابراين معضل اصلي پلاستيک، تجزيه‌ناپذيربودن آن است.
يکي از نگراني‌ها، انباشت پلاستيک در محيط‌هاي آبي است که حدود 80-85 درصد زباله‌هاي دريايي را تشکيل مي‌دهد و شامل انواع باقي‌مانده‌هاي پلاستيکي تورهاي ماهيگيري، طناب، کيسه و بطري‌هاي پلاستيکي می‌شود. وجود پلاستيک‌ها در زيست‌بوم‌هاي آبي باعث کاهش ارزش‌هاي تفريحي، زيبايي و ميراثي محيط زيست مي‌شود و پيامدهاي ناگوار اقتصادي و خطرات زيادي را براي صنعت گردشگري و بسياري از صنايع مرتبط آبي مانند ماهيگيري، توليد انرژي و آبزي‌پروري ايجاد مي‌کند. حضور پلاستيک در محيط‌هاي آبي باعث مرگ بسياري از پرندگان، پستانداران، ماهي‌ها و لاک‌پشت‌ها مي‌شود که يا به دام پلاستيک‌ها مي‌افتند يا با بلع پلاستيک خفه مي‌شوند.
با افزايش فراواني پلاستيک در محيط‌هاي آبي و ريز‌شدن قطعات بزرگ‌تر از طريق عوامل محيطي مانند نور خورشيد و دما، ميکروپلاستيک‌ها به وجود مي‌آيند. اين فرايند در کنار سواحل به علت نور ماوراءبنفش بيشتر، سايش فيزيکي با امواج، دردسترس‌بودن اکسيژن و تلاطم، بيشتر است. حضور ميکروپلاستيک‌ها در زيست‌بوم‌ها و محيط‌هاي آبي ازجمله اقيانوس‌ها، درياچه‌ها، درياها، رودخانه‌ها، مناطق ساحلي و حتي مناطق قطبي تهديد بزرگي است. فراواني ميکروپلاستيک‌ها در محيط دريايي تأثيرات بالقوه‌اي را بر حيات‌وحش از جمله انسداد روده، مهار ترشح آنزيم معده، کاهش محرک‌هاي تغذيه، کاهش سطح هورمون استروئيد، کاهش ايمني، ناهنجاري، تأخير در تخمک‌گذاري و اختلال در توليد‌مثل آنها می‌گذارد و گاه منجر به مرگ فوري ارگانيسم‌ها مي‌شود. از طرفي اين ذرات از طريق ماهي، کنسرو ماهي و نمک دريايي، وارد زنجيره غذايي و در نهايت وارد بدن انسان شده و به‌مرور زمان منجر به بروز بيماري‌هاي خطرناکي مي‌شوند. از ديگر نگراني‌ها، جذب بسياري از مواد شيميايي مانند عناصر سنگين، تركيبات پلي‌كلره بي‌فنيل و هيدروکربن‌هاي آروماتيک خطرناک از طریق پلاستيک‌ها و ميکروپلاستيک‌هاست که در نهايت
اين مواد همراه پلاستيک‌ها و ميکروپلاستيک‌ها مي‌توانند وارد زنجيره غذايي شده و آسيب‌هايی جدي را وارد كنند.
پس اين اندک آب باقي‌مانده را با پلاستيک آلوده نکنيم و آن را براي حفظ و سلامت خود و محيط زيست نگه داريم.
با تشکر از الهه پورکريمي، سمانه کربلايي
پلاستيک پليمر مصنوعي يا نيمه‌مصنوعي ساخته بشر و ارزان، سبک، محکم، با دوام و مقاوم در برابر خوردگي است. اين ويژگي‌ها باعث شده که در دهه‌هاي اخير توليد جهاني پلاستيک به‌طور چشمگیری افزايش يابد (1.7 ميليون تن در سال 1950 به 335 ميليون تن در سال2016) و در بسياري از صنايع استفاده شود. روند رو به رشد توليد پلاستيک، تغيير الگوي مصرف‌کنندگان و افزايش جمعيت، به استفاده بي‌رويه از پلاستيک در آينده اشاره دارد. اين در حالي است که کمتر از 10 درصد از مواد پلاستيکي بازيافت مي‌شوند و مابقي به سوي محل‌هاي دفن زباله روانه مي‌شوند و قرن‌ها طول مي‌کشد تا شکسته و تجزيه شوند. پلاستيک به دليل سبک‌بودن به‌راحتي با وزش باد جابه‌جا مي‌شود و آلودگي ماندگاري را در سطح زمين پخش مي‌کند. بنابراين معضل اصلي پلاستيک، تجزيه‌ناپذيربودن آن است.
يکي از نگراني‌ها، انباشت پلاستيک در محيط‌هاي آبي است که حدود 80-85 درصد زباله‌هاي دريايي را تشکيل مي‌دهد و شامل انواع باقي‌مانده‌هاي پلاستيکي تورهاي ماهيگيري، طناب، کيسه و بطري‌هاي پلاستيکي می‌شود. وجود پلاستيک‌ها در زيست‌بوم‌هاي آبي باعث کاهش ارزش‌هاي تفريحي، زيبايي و ميراثي محيط زيست مي‌شود و پيامدهاي ناگوار اقتصادي و خطرات زيادي را براي صنعت گردشگري و بسياري از صنايع مرتبط آبي مانند ماهيگيري، توليد انرژي و آبزي‌پروري ايجاد مي‌کند. حضور پلاستيک در محيط‌هاي آبي باعث مرگ بسياري از پرندگان، پستانداران، ماهي‌ها و لاک‌پشت‌ها مي‌شود که يا به دام پلاستيک‌ها مي‌افتند يا با بلع پلاستيک خفه مي‌شوند.
با افزايش فراواني پلاستيک در محيط‌هاي آبي و ريز‌شدن قطعات بزرگ‌تر از طريق عوامل محيطي مانند نور خورشيد و دما، ميکروپلاستيک‌ها به وجود مي‌آيند. اين فرايند در کنار سواحل به علت نور ماوراءبنفش بيشتر، سايش فيزيکي با امواج، دردسترس‌بودن اکسيژن و تلاطم، بيشتر است. حضور ميکروپلاستيک‌ها در زيست‌بوم‌ها و محيط‌هاي آبي ازجمله اقيانوس‌ها، درياچه‌ها، درياها، رودخانه‌ها، مناطق ساحلي و حتي مناطق قطبي تهديد بزرگي است. فراواني ميکروپلاستيک‌ها در محيط دريايي تأثيرات بالقوه‌اي را بر حيات‌وحش از جمله انسداد روده، مهار ترشح آنزيم معده، کاهش محرک‌هاي تغذيه، کاهش سطح هورمون استروئيد، کاهش ايمني، ناهنجاري، تأخير در تخمک‌گذاري و اختلال در توليد‌مثل آنها می‌گذارد و گاه منجر به مرگ فوري ارگانيسم‌ها مي‌شود. از طرفي اين ذرات از طريق ماهي، کنسرو ماهي و نمک دريايي، وارد زنجيره غذايي و در نهايت وارد بدن انسان شده و به‌مرور زمان منجر به بروز بيماري‌هاي خطرناکي مي‌شوند. از ديگر نگراني‌ها، جذب بسياري از مواد شيميايي مانند عناصر سنگين، تركيبات پلي‌كلره بي‌فنيل و هيدروکربن‌هاي آروماتيک خطرناک از طریق پلاستيک‌ها و ميکروپلاستيک‌هاست که در نهايت
اين مواد همراه پلاستيک‌ها و ميکروپلاستيک‌ها مي‌توانند وارد زنجيره غذايي شده و آسيب‌هايی جدي را وارد كنند.
پس اين اندک آب باقي‌مانده را با پلاستيک آلوده نکنيم و آن را براي حفظ و سلامت خود و محيط زيست نگه داريم.
با تشکر از الهه پورکريمي، سمانه کربلايي