سخنگوی شورای نگهبان مطرح کرد
رصد بعد از انتخابات
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان که در برنامه نگاه یک صداوسیما حضور یافته بود، اعلام کرد که شورای نگهبان منتخبان را بعد از انتخابات هم رصد میکند.
او در پاسخ به سؤال مجری درباره اینکه اخیرا نقل شده که شورای نگهبان قصد دارد نظارت بر ریاستجمهوری را بعد از انتخابات نیز داشته باشد، آیا این انتقاد صحت دارد، گفت: این اقدام پس از انتخابات چه فایدهای دارد؟ سؤال این بود که افرادی که انتخاب میشوند را پس از انتخابات رصد میکنید؟ که گفتیم بله. این طبیعی است و ما علم غیب نداریم بدون مراجعه به گذشته و عملکرد افراد وضعیت آنها را بررسی کنیم. البته دوستان رسانه به گونهای این سؤال را مطرح کردند که انگار حرف جدیدی است. ما عرض کردیم که اگر رفتارها طبق قانون باشد، شورای نگهبان کاری نخواهد داشت ولی در غیر این صورت در دوره بعد ممکن است مورد بحث شورای نگهبان باشد.
ترس از رد صلاحیت
عباسعلی کدخدایی مشخص نکرده که منظورش کدام منتخبان بوده است؛ منتخبان ریاستجمهوری یا مجلس. بااینحال آنچه روشن است، رصد فعالیتهای منتخبان بعد از رأیآوری آنهاست. موضوعی که حتی گاه به ترس از رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان هم تعبیر شده است. صریحترین عبارت در این زمینه را علی لاریجانی رئیس مجلس بر زبان آورد؛ در جریان بررسی برنامه ششم در مجلس. ماده 38 از برنامه ششم که به موضوع ساماندهی حقوق کارکنان دستگاههای اجرائی میپرداخت. این مصوبه هم در مجمع تشخیص مصلحت نظام و هم در شورای نگهبان رد شد. مجلس مصوب کرده بود حقوق مدیران دستگاههای اجرائی بین 10 تا 12 میلیون تومان باشد و مدیران در شرایط خاص را تا سقف 24 میلیون تومان تعیین کرده بود. این مصوبه با نقدهای زیادی بهویژه از سوی جریانهای اصولگرای بیرون مجلس مواجه شده بود. جبهه نیروهای مردمی انقلاب در بیانیهای اعلام کرده بود: «جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی ضمن ابراز تأسف و تأثر از این مصوبه که فزونخواهی و دستیازی به بیتالمال را قانونی و رسمیت بخشیده است، اعلام میدارد شاید با کمی چاشنی خوشباوری بتوان این مصوبه را ناشی از قصور و بیتوجهی نمایندگان مجلس دهم
دانست اما بر این حقیقت اصرار داریم که اگر چنین است، نمایندگان مجلس دهم تا دیر نشده آستینهای همت را بالا زده و تدبیری برای زدودن این لکه ننگ از دامان عملکردشان داشته باشند». علی لاریجانی در جلسه بررسی این ماده، اعادهشده از سوی شورای نگهبان در واکنش به این نقدها از داخل و بیرون مجلس با اشاره به روند تصویب این مصوبه و اینکه تلاش مجلس نه تصویب حقوقهای نجومی بلکه تعیین سقف برای آن بوده است، گفته بود: برخی از تشکلها و جریانهایی که تازه به وجود آمده و برای انتخابات فعالیت میکنند، حق ندارند مطالبی را به دروغ در مورد مجلس مطرح کنند. ضمن اینکه برخی از اعضای آنها سابقه حضور در مجلس داشتهاند و دریافتیهای آنها در زمان نمایندگی مشخص است و ما میدانیم، پس جانماز آب نکشند برای مردم... . نکته بعدی هم این است که شورای نگهبان به آن ایراد گرفت و ما مجبور به اصلاح آن شدیم. اما برای من جالب است؛ برخی تشکلهایی که تازگیها هم به وجود آمده و در فضای انتخابات فعالیت میکنند، با یک بیان بیادبانه نسبت به مجلس حرفهای نادرست میزنند و جالبتر این است که رئیس کمیسیون برنامه که جزء مؤسسان همین تشکیلات است به من گفتند که شورای
نگهبان به آن ایراد گرفته است. پس چرا به شورای نگهبان چیزی نمیگویید، درحالیکه شورای نگهبان عامل آن بوده درحالیکه نکته مهمی هم نیست و به آن ایراد زیادی وارد نیست اما لابد از ردصلاحیتهای خود میترسند.
شورای نگهبان ترس ندارد
عباسعلی کدخدایی اما همان زمان هم نسبت به این سخن لاریجانی واکنش نشان داده و در نشست خبری خود در پاسخ به سؤالی در این باره خطاب به سؤالکننده گفته بود: شورای نگهبان ترس ندارد، الان که شما اینجا هستید آیا از ما میترسید؟! بنده قبلا پاسخ دادم که شورای نگهبان ترس ندارد و هرچه میخواهد دل تنگتان بگویید. قطعا اینطور نیست که رئیس مجلس گفتند، اگر اینگونه بود بقیه صحبتهایی که خطاب به شورای نگهبان میزنند چیست؟ صحبتهای آقای رئیس مجلس دلیل بر این است که کسی از شورای نگهبان نمیترسد».
ترس دارد یا ندارد؟
نگرانی از ردصلاحیت برای دورههای بعدی انتخابات از سوی منتخبان، اما موضوعی است که بارها از سوی برخی از نمایندگان مجلس هم به آن اشاره شده است؛ مثلا محمود صادقی به خبرآنلاین گفته بود که برخی از اعضای فراکسیون امید به دلیل ترس از ردصلاحیت در انتخابات بعدی از این فراکسیون جدا شده و به فراکسیون مستقلین پیوستهاند. صادقی با اشاره به گفتوگوی خود با یکی از نمایندگان استان فارس که با خروج از فراکسیون امید، به فراکسیون مستقلین پیوسته است، اعلام کرده بود: هنگامی که دلیل این تصمیم را از این نماینده پرسیدم، توضیح داد یکی از دلایلی که منجر به اخذ چنین تصمیمی از سوی او و چند نماینده دیگر عضو فراکسیون امید برای حضور در فراکسیون مستقلین شده، این است که از حضور در فراکسیون امید نگران هستند. آنها میترسند عضویت در فراکسیون امید، باعث شود که در دوره بعد انتخابات مجلس ردصلاحیت شوند. از طرفی نمیخواهند در فراکسیون اصولگرایان هم باشند و بنابراین فراکسیون مستقلین به آنها امکان انسجام و نقشآفرینی میدهد، بدون اینکه دچار مشکلات صلاحیتی شوند». همچنین حجتالاسلام محمد باقری، نماینده مردم بناب در مجلس، با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه
گفته بود: «نباید از ابتدا موضوع دریاچه ارومیه را سیاسی میکردند، چون خیلی از علاقهمندان و دلسوزان به احیای دریاچه از ترس ردصلاحیت گزینشی جرئت ندارند به این مسئله نزدیک شوند».
ردصلاحیت بلافاصله بعد از انتخابات
ترس از ردصلاحیتهای منتخبان بعد از انتخابات، مثال همان رصدی است که شورای نگهبان اذعان دارد بعد از انتخابات هم آن را اعمال میکند. رصد بعد از برگزاری انتخابات اما تا به حال دو مصداق عینی را دربر گرفته است، آن هم نهاینکه این دو مصداق بعد از یک دوره رأیآوری و حضور در نهاد انتخابی برای دوره بعد ردصلاحیت شده باشند، بلکه این دو مصداق، دقیقا بعد از برگزاری انتخابات، اما قبل از آنکه پای آنها به نهادهای انتخابی باز شود، با ردصلاحیت شورای نگهبان مواجه شدند؛ مینو خالقی در جریان انتخابات مجلس و سپنتا نیکنام در جریان انتخابات شورای شهر یزد. مینو خالقی را بهواسطه انتشار تصویری از او بلافاصله بعد از روشنشدن نتایج آرای انتخابات مجلس ردصلاحیت کردند و سپنتا را هم با این عنوان که اقلیت دینی است و نمیتواند بر شهری که اکثریت مسلمان دارد، نمایندگی کند، بعد از برگزاری انتخابات رد کردند.
علی مطهری در مصاحبه با مؤسسه «سوره سینمای مهر» در پاسخ به سؤالی درباره اینکه «آیا در موضوع خانم خالقی رودررو با آیتالله جنتی یا سایر اعضای شورای نگهبان صحبتی داشتهاید یا پاسخی به مطالب و نامهنگاریهای شما دادهاند؟ اگر جواب مثبت است آیا از توضیحات قانع شدید یا نه؟»، گفته است: «با برخی اعضای حقوقدان آن صحبت داشتم. همه آنها مخالف کار شورا و درواقع کار آقای جنتی بودند. وقتی هم که مجلس استفساریه را درباره این موضوع تصویب کرد، شورا ایرادهای موهوم میگرفت تا حتیالمقدور به تأخیر بیفتد و موضوع منتفی شود و خانم خالقی نتواند وارد مجلس شود؛ بهطوریکه مصوبه چندبار بین مجلس و شورای نگهبان ردوبدل شد و در نهایت به مجمع تشخیص مصلحت رفت و مجمع هم هنوز بعد از نزدیک به دو سال، آن را در دستور کار خود قرار نداده است.»
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان که در برنامه نگاه یک صداوسیما حضور یافته بود، اعلام کرد که شورای نگهبان منتخبان را بعد از انتخابات هم رصد میکند.
او در پاسخ به سؤال مجری درباره اینکه اخیرا نقل شده که شورای نگهبان قصد دارد نظارت بر ریاستجمهوری را بعد از انتخابات نیز داشته باشد، آیا این انتقاد صحت دارد، گفت: این اقدام پس از انتخابات چه فایدهای دارد؟ سؤال این بود که افرادی که انتخاب میشوند را پس از انتخابات رصد میکنید؟ که گفتیم بله. این طبیعی است و ما علم غیب نداریم بدون مراجعه به گذشته و عملکرد افراد وضعیت آنها را بررسی کنیم. البته دوستان رسانه به گونهای این سؤال را مطرح کردند که انگار حرف جدیدی است. ما عرض کردیم که اگر رفتارها طبق قانون باشد، شورای نگهبان کاری نخواهد داشت ولی در غیر این صورت در دوره بعد ممکن است مورد بحث شورای نگهبان باشد.
ترس از رد صلاحیت
عباسعلی کدخدایی مشخص نکرده که منظورش کدام منتخبان بوده است؛ منتخبان ریاستجمهوری یا مجلس. بااینحال آنچه روشن است، رصد فعالیتهای منتخبان بعد از رأیآوری آنهاست. موضوعی که حتی گاه به ترس از رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان هم تعبیر شده است. صریحترین عبارت در این زمینه را علی لاریجانی رئیس مجلس بر زبان آورد؛ در جریان بررسی برنامه ششم در مجلس. ماده 38 از برنامه ششم که به موضوع ساماندهی حقوق کارکنان دستگاههای اجرائی میپرداخت. این مصوبه هم در مجمع تشخیص مصلحت نظام و هم در شورای نگهبان رد شد. مجلس مصوب کرده بود حقوق مدیران دستگاههای اجرائی بین 10 تا 12 میلیون تومان باشد و مدیران در شرایط خاص را تا سقف 24 میلیون تومان تعیین کرده بود. این مصوبه با نقدهای زیادی بهویژه از سوی جریانهای اصولگرای بیرون مجلس مواجه شده بود. جبهه نیروهای مردمی انقلاب در بیانیهای اعلام کرده بود: «جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی ضمن ابراز تأسف و تأثر از این مصوبه که فزونخواهی و دستیازی به بیتالمال را قانونی و رسمیت بخشیده است، اعلام میدارد شاید با کمی چاشنی خوشباوری بتوان این مصوبه را ناشی از قصور و بیتوجهی نمایندگان مجلس دهم
دانست اما بر این حقیقت اصرار داریم که اگر چنین است، نمایندگان مجلس دهم تا دیر نشده آستینهای همت را بالا زده و تدبیری برای زدودن این لکه ننگ از دامان عملکردشان داشته باشند». علی لاریجانی در جلسه بررسی این ماده، اعادهشده از سوی شورای نگهبان در واکنش به این نقدها از داخل و بیرون مجلس با اشاره به روند تصویب این مصوبه و اینکه تلاش مجلس نه تصویب حقوقهای نجومی بلکه تعیین سقف برای آن بوده است، گفته بود: برخی از تشکلها و جریانهایی که تازه به وجود آمده و برای انتخابات فعالیت میکنند، حق ندارند مطالبی را به دروغ در مورد مجلس مطرح کنند. ضمن اینکه برخی از اعضای آنها سابقه حضور در مجلس داشتهاند و دریافتیهای آنها در زمان نمایندگی مشخص است و ما میدانیم، پس جانماز آب نکشند برای مردم... . نکته بعدی هم این است که شورای نگهبان به آن ایراد گرفت و ما مجبور به اصلاح آن شدیم. اما برای من جالب است؛ برخی تشکلهایی که تازگیها هم به وجود آمده و در فضای انتخابات فعالیت میکنند، با یک بیان بیادبانه نسبت به مجلس حرفهای نادرست میزنند و جالبتر این است که رئیس کمیسیون برنامه که جزء مؤسسان همین تشکیلات است به من گفتند که شورای
نگهبان به آن ایراد گرفته است. پس چرا به شورای نگهبان چیزی نمیگویید، درحالیکه شورای نگهبان عامل آن بوده درحالیکه نکته مهمی هم نیست و به آن ایراد زیادی وارد نیست اما لابد از ردصلاحیتهای خود میترسند.
شورای نگهبان ترس ندارد
عباسعلی کدخدایی اما همان زمان هم نسبت به این سخن لاریجانی واکنش نشان داده و در نشست خبری خود در پاسخ به سؤالی در این باره خطاب به سؤالکننده گفته بود: شورای نگهبان ترس ندارد، الان که شما اینجا هستید آیا از ما میترسید؟! بنده قبلا پاسخ دادم که شورای نگهبان ترس ندارد و هرچه میخواهد دل تنگتان بگویید. قطعا اینطور نیست که رئیس مجلس گفتند، اگر اینگونه بود بقیه صحبتهایی که خطاب به شورای نگهبان میزنند چیست؟ صحبتهای آقای رئیس مجلس دلیل بر این است که کسی از شورای نگهبان نمیترسد».
ترس دارد یا ندارد؟
نگرانی از ردصلاحیت برای دورههای بعدی انتخابات از سوی منتخبان، اما موضوعی است که بارها از سوی برخی از نمایندگان مجلس هم به آن اشاره شده است؛ مثلا محمود صادقی به خبرآنلاین گفته بود که برخی از اعضای فراکسیون امید به دلیل ترس از ردصلاحیت در انتخابات بعدی از این فراکسیون جدا شده و به فراکسیون مستقلین پیوستهاند. صادقی با اشاره به گفتوگوی خود با یکی از نمایندگان استان فارس که با خروج از فراکسیون امید، به فراکسیون مستقلین پیوسته است، اعلام کرده بود: هنگامی که دلیل این تصمیم را از این نماینده پرسیدم، توضیح داد یکی از دلایلی که منجر به اخذ چنین تصمیمی از سوی او و چند نماینده دیگر عضو فراکسیون امید برای حضور در فراکسیون مستقلین شده، این است که از حضور در فراکسیون امید نگران هستند. آنها میترسند عضویت در فراکسیون امید، باعث شود که در دوره بعد انتخابات مجلس ردصلاحیت شوند. از طرفی نمیخواهند در فراکسیون اصولگرایان هم باشند و بنابراین فراکسیون مستقلین به آنها امکان انسجام و نقشآفرینی میدهد، بدون اینکه دچار مشکلات صلاحیتی شوند». همچنین حجتالاسلام محمد باقری، نماینده مردم بناب در مجلس، با اشاره به وضعیت دریاچه ارومیه
گفته بود: «نباید از ابتدا موضوع دریاچه ارومیه را سیاسی میکردند، چون خیلی از علاقهمندان و دلسوزان به احیای دریاچه از ترس ردصلاحیت گزینشی جرئت ندارند به این مسئله نزدیک شوند».
ردصلاحیت بلافاصله بعد از انتخابات
ترس از ردصلاحیتهای منتخبان بعد از انتخابات، مثال همان رصدی است که شورای نگهبان اذعان دارد بعد از انتخابات هم آن را اعمال میکند. رصد بعد از برگزاری انتخابات اما تا به حال دو مصداق عینی را دربر گرفته است، آن هم نهاینکه این دو مصداق بعد از یک دوره رأیآوری و حضور در نهاد انتخابی برای دوره بعد ردصلاحیت شده باشند، بلکه این دو مصداق، دقیقا بعد از برگزاری انتخابات، اما قبل از آنکه پای آنها به نهادهای انتخابی باز شود، با ردصلاحیت شورای نگهبان مواجه شدند؛ مینو خالقی در جریان انتخابات مجلس و سپنتا نیکنام در جریان انتخابات شورای شهر یزد. مینو خالقی را بهواسطه انتشار تصویری از او بلافاصله بعد از روشنشدن نتایج آرای انتخابات مجلس ردصلاحیت کردند و سپنتا را هم با این عنوان که اقلیت دینی است و نمیتواند بر شهری که اکثریت مسلمان دارد، نمایندگی کند، بعد از برگزاری انتخابات رد کردند.
علی مطهری در مصاحبه با مؤسسه «سوره سینمای مهر» در پاسخ به سؤالی درباره اینکه «آیا در موضوع خانم خالقی رودررو با آیتالله جنتی یا سایر اعضای شورای نگهبان صحبتی داشتهاید یا پاسخی به مطالب و نامهنگاریهای شما دادهاند؟ اگر جواب مثبت است آیا از توضیحات قانع شدید یا نه؟»، گفته است: «با برخی اعضای حقوقدان آن صحبت داشتم. همه آنها مخالف کار شورا و درواقع کار آقای جنتی بودند. وقتی هم که مجلس استفساریه را درباره این موضوع تصویب کرد، شورا ایرادهای موهوم میگرفت تا حتیالمقدور به تأخیر بیفتد و موضوع منتفی شود و خانم خالقی نتواند وارد مجلس شود؛ بهطوریکه مصوبه چندبار بین مجلس و شورای نگهبان ردوبدل شد و در نهایت به مجمع تشخیص مصلحت رفت و مجمع هم هنوز بعد از نزدیک به دو سال، آن را در دستور کار خود قرار نداده است.»