مُد ایران، خانه ندارد
مهیار پوراسدالله. طراح تجربی لباس
بیش از یک دهه از فعالیت رسمی و روزمینی فعالان حوزه مد و لباس در کشور می‌گذرد؛ اما با وجود تلاش‌ها و پیگیری‌ها، هنوز هیچ خانه یا تشکل صنفی امن و حرفه‌ای که بتواند تمام گردانندگان و علاقه‌مندان این بخش را گرد هم آورده و پیگیر مطالبات صنفی، حقوقی و حرفه‌ای آنان باشد، تشکیل نشده است.
در شرایط بد اقتصاد مد در ایران که با رکود جدی و جبران‌ناپذیر دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و اخبار امیدوارکننده‌ای از زبان فعالان دلسوز این صنف شنیده نمی‌شود، بیش از هر زمان دیگری نیاز به تشکیل یک سقف صنفی که به‌نوعی بتواند از اعضای خود حمایت کند، احساس می‌شود. تجربه همکاری این‌جانب با کشور قدرتمندی مانند ایتالیا در عرصه مد و کشور نه‌چندان صاحب‌نامی مانند ترکیه جای خالی «خانه ملی مد ایران» و نقش بسزایی را که این تشکل و سندیکای صنفی بر گرده خواهد داشت، بیش‌از‌پیش پررنگ‌تر می‌کند.
آنچه مد ایران از آن رنج می‌برد، نه فقط رکود حاصل از مشکلات اقتصادی کلان است؛ بلکه بی‌توجهی به بهبود کیفیت و بالابردن سطح کیفی مجموعه واحدها در کنار تعیین تدابیری برای مقابله با تخلفات و همچنین انجام وظیفه اطلاع‌رسانی درباره اتفاقات حوزه‌های مرتبط با حرفه مدنظر است. یکی از ویژگی‌های اساسی مارکت‌ها اعم از مارکت طلا یا مارکت مد در دنیا، تشکل بازاریان و فعالان همان حوزه در انجمن‌های صنفی، یعنی «اصناف» است. این انجمن‌ها اصولا به صاحبان حرفه‌ها تشکل می‌بخشند و دارای وظایف اجتماعی و حرفه‌ای وسیعی نیز هستند.
خانه مد ایتالیا
روش کار در خانه مد ایتالیا چگونه است و خانه مد ایتالیا چه می‌کند. خانه مد ایتالیا هر دو سال یک بار با چهار کشور دیگر برای انتخاب رنگ‌ها و مدل‌های سال گرد هم می‌آیند (Ready to Wear). در این روند، به خیاط نیاز نیست و خروجی این جلسه به شکلی است که شما هرچه نیاز داشته باشید، می‌توانید در مارکت آن پیدا کنید و بپوشید. منشأ اصلی و محور اصلی مذاکرات پنج کشور هم درباره سه موضوع اقتصادی، سیاسی و جوّی است. پنج کشور از جنبه‌های اقتصادی، سیاسی و جوّی مسائل مربوط به مد را با هم بررسی کرده و از نخبگان طراحی مد و لباس دعوت می‌کنند که نتایج و خروجی جلسه را به شکل طرح ارائه دهند و در خاتمه هر سال یک رنگ را به‌عنوان رنگ سال به ملت‌ها معرفی می‌کنند و در انتخاب رنگ سال سردمدار هستند. انتخاب رنگ سال با توجه به شرایط جامعه جهانی صورت می‌گیرد و طراحان بر مبنای این رنگ و بر‌اساس شرایطی که در یک پروتکل در اختیارشان قرار داده می‌شود، لباس طراحی می‌کنند. همه این اتفاقات زیرمجموعه خانه مد ایتالیاست و در آنجا هدایت می‌شود.
خانه مد ترکیه
کار متفاوتی که خانه مد ترکیه برای حمایت و حفظ بازار خود انجام داده است، تدوین یک نظام‌نامه قوی و غنی برای حمایت و پشتیبانی از طراحان است. طبق این نظام‌نامه، حق کپی و مالکیت فکری و معنوی هر طراح که طرح او پذیرفته می‌شود و برای تولید انبوه یا ارائه مد انتخاب می‌شود، از یک حق کپی‌رایت برخوردار است و همچنین به موازات این سیستم حمایتی، تولیدکنندگان در ازای خرید طرح، رقم چشمگیری به طراح پرداخت می‌کنند و به‌اصطلاح طرح او را می‌خرند. در این فرایند نه طراح متضرر می‌شود و نه تولیدکننده قادر است دست به اقدامات سودجویانه و سرقت طرح یا کپی طرح بزند. ضمن اینکه یک نظام حقوقی و تشکیلاتی قوی متشکل از خبرگان دنیای مد در ترکیه، از جامعه طراحان حمایت قانونی می‌کند و در صورت هر‌گونه شکایت از سوی طراح، طرف حقوقی مدافع حقوق طراحان خواهد بود و به‌این‌ترتیب یک حلقه حمایتی قوی، سبب ایجاد یک بازار رقابتی و در‌عین‌حال نسبتا سالم در ترکیه شده و در فضای امن شغلی طراح مد و تولیدکننده با هم دست به تولید و ارائه مد سالانه می‌زنند.
نقش چین در مد جهانی
ناگفته نماند دنیای بزرگ مد در چین هم با گردش مالی بسیار هنگفت آن، بی‌کار ننشسته و حتی کوشیده از بازار ترکیه گوی رقابت را برباید و در این سال‌ها شاهد بودیم که بسیاری از برندهای اروپایی و ترک به سمت چین رغبت و تمایل نشان داده و به دلایل اقتصادی و هزینه‌های بالای تولید، تمام کارخانجات خود را به چین منتقل کرده‌اند.
بیش از یک دهه از فعالیت رسمی و روزمینی فعالان حوزه مد و لباس در کشور می‌گذرد؛ اما با وجود تلاش‌ها و پیگیری‌ها، هنوز هیچ خانه یا تشکل صنفی امن و حرفه‌ای که بتواند تمام گردانندگان و علاقه‌مندان این بخش را گرد هم آورده و پیگیر مطالبات صنفی، حقوقی و حرفه‌ای آنان باشد، تشکیل نشده است.
در شرایط بد اقتصاد مد در ایران که با رکود جدی و جبران‌ناپذیر دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و اخبار امیدوارکننده‌ای از زبان فعالان دلسوز این صنف شنیده نمی‌شود، بیش از هر زمان دیگری نیاز به تشکیل یک سقف صنفی که به‌نوعی بتواند از اعضای خود حمایت کند، احساس می‌شود. تجربه همکاری این‌جانب با کشور قدرتمندی مانند ایتالیا در عرصه مد و کشور نه‌چندان صاحب‌نامی مانند ترکیه جای خالی «خانه ملی مد ایران» و نقش بسزایی را که این تشکل و سندیکای صنفی بر گرده خواهد داشت، بیش‌از‌پیش پررنگ‌تر می‌کند.
آنچه مد ایران از آن رنج می‌برد، نه فقط رکود حاصل از مشکلات اقتصادی کلان است؛ بلکه بی‌توجهی به بهبود کیفیت و بالابردن سطح کیفی مجموعه واحدها در کنار تعیین تدابیری برای مقابله با تخلفات و همچنین انجام وظیفه اطلاع‌رسانی درباره اتفاقات حوزه‌های مرتبط با حرفه مدنظر است. یکی از ویژگی‌های اساسی مارکت‌ها اعم از مارکت طلا یا مارکت مد در دنیا، تشکل بازاریان و فعالان همان حوزه در انجمن‌های صنفی، یعنی «اصناف» است. این انجمن‌ها اصولا به صاحبان حرفه‌ها تشکل می‌بخشند و دارای وظایف اجتماعی و حرفه‌ای وسیعی نیز هستند.
خانه مد ایتالیا
روش کار در خانه مد ایتالیا چگونه است و خانه مد ایتالیا چه می‌کند. خانه مد ایتالیا هر دو سال یک بار با چهار کشور دیگر برای انتخاب رنگ‌ها و مدل‌های سال گرد هم می‌آیند (Ready to Wear). در این روند، به خیاط نیاز نیست و خروجی این جلسه به شکلی است که شما هرچه نیاز داشته باشید، می‌توانید در مارکت آن پیدا کنید و بپوشید. منشأ اصلی و محور اصلی مذاکرات پنج کشور هم درباره سه موضوع اقتصادی، سیاسی و جوّی است. پنج کشور از جنبه‌های اقتصادی، سیاسی و جوّی مسائل مربوط به مد را با هم بررسی کرده و از نخبگان طراحی مد و لباس دعوت می‌کنند که نتایج و خروجی جلسه را به شکل طرح ارائه دهند و در خاتمه هر سال یک رنگ را به‌عنوان رنگ سال به ملت‌ها معرفی می‌کنند و در انتخاب رنگ سال سردمدار هستند. انتخاب رنگ سال با توجه به شرایط جامعه جهانی صورت می‌گیرد و طراحان بر مبنای این رنگ و بر‌اساس شرایطی که در یک پروتکل در اختیارشان قرار داده می‌شود، لباس طراحی می‌کنند. همه این اتفاقات زیرمجموعه خانه مد ایتالیاست و در آنجا هدایت می‌شود.
خانه مد ترکیه
کار متفاوتی که خانه مد ترکیه برای حمایت و حفظ بازار خود انجام داده است، تدوین یک نظام‌نامه قوی و غنی برای حمایت و پشتیبانی از طراحان است. طبق این نظام‌نامه، حق کپی و مالکیت فکری و معنوی هر طراح که طرح او پذیرفته می‌شود و برای تولید انبوه یا ارائه مد انتخاب می‌شود، از یک حق کپی‌رایت برخوردار است و همچنین به موازات این سیستم حمایتی، تولیدکنندگان در ازای خرید طرح، رقم چشمگیری به طراح پرداخت می‌کنند و به‌اصطلاح طرح او را می‌خرند. در این فرایند نه طراح متضرر می‌شود و نه تولیدکننده قادر است دست به اقدامات سودجویانه و سرقت طرح یا کپی طرح بزند. ضمن اینکه یک نظام حقوقی و تشکیلاتی قوی متشکل از خبرگان دنیای مد در ترکیه، از جامعه طراحان حمایت قانونی می‌کند و در صورت هر‌گونه شکایت از سوی طراح، طرف حقوقی مدافع حقوق طراحان خواهد بود و به‌این‌ترتیب یک حلقه حمایتی قوی، سبب ایجاد یک بازار رقابتی و در‌عین‌حال نسبتا سالم در ترکیه شده و در فضای امن شغلی طراح مد و تولیدکننده با هم دست به تولید و ارائه مد سالانه می‌زنند.
نقش چین در مد جهانی
ناگفته نماند دنیای بزرگ مد در چین هم با گردش مالی بسیار هنگفت آن، بی‌کار ننشسته و حتی کوشیده از بازار ترکیه گوی رقابت را برباید و در این سال‌ها شاهد بودیم که بسیاری از برندهای اروپایی و ترک به سمت چین رغبت و تمایل نشان داده و به دلایل اقتصادی و هزینه‌های بالای تولید، تمام کارخانجات خود را به چین منتقل کرده‌اند.