تيتر بركناري
شهرزاد همتي : فرهاد رهبر، چهارمين رئيس دانشگاه آزاد اسلامي، ديروز با رأي هیئت‌امنای دانشگاه آزاد اسلامي، از رياست اين دانشگاه برکنار شد. اين خبر اگرچه غيرمنتظره و تعجب‌برانگيز بود اما تيتر يک شماره ديروز روزنامه فرهيختگان متعلق به دانشگاه آزاد، نشانه واضحي از اين تغيير و برکناري بود. اين تيتر از مصاحبه‌اي با حميدرضا مقدم‌فر، رئيس دفتر نظارت بر امور فرهنگي و دانشجويي دانشگاه آزاد اسلامي بود که پر بود از انتقاد درباره وضعيت يک سال گذشته اين دانشگاه و نارضايتي علي‌اکبر ولايتي از اين شرايط. اين بخشي از گفته‌هاي مقدم‌فر در اين مصاحبه است: «وضع موجود مورد رضايت دکتر ولايتي و حتي جامعه مؤمنان و انقلابي کشور نيست؛ چراکه انتظار جامعه متدين و انقلابي، تحول اساسي در دانشگاه آزاد اسلامي است»، «هيئت‌امنا عميقا به‌دنبال تحول هستند اما شرايط يک سال گذشته نتوانسته اين تحول را محقق کند. درخصوص به‌کارگيري نيروهاي جوان و انقلابي با وجود تذکرات مکرر هيئت‌امنا و به‌خصوص نمايندگي محترم ولي‌فقيه در دانشگاه‌ها، بي‌توجهي شده است»، «سياست حفظ وضع موجود مغاير با نگاه اکثريت هيئت‌امناي دانشگاهآزاد اسلامي است».
در نهايت چند ساعت پس از روي دکه رفتن روزنامه فرهيختگان با اين تيتر و مصاحبه انتقادي درباره عملکرد فرهاد رهبر، او از سمت خود برکنار شد و براساس خبر منتشرشده به اتفاق آراي اعضاي هيئت‌امناي دانشگاه آزاد اسلامي صندلي‌اش به محمدمهدي طهرانچي سپرده شد که پيش‌از‌اين خود با حکم رهبر به رياست دانشگاه آزادِ واحد تهران مرکز منصوب شده بود. در سابقه مديريتي او همچنين آمده است: رئيس دانشگاه شهيد بهشتي از سال 91 (دوره رياست‌جمهوري احمدي‌نژاد) تا بهمن سال 95 و عضو هيئت‌امناي دانشگاه آزاد اسلامي از تيرماه 1396 و معاونت علمي آستان قدس رضوي از اسفندماه 1395.
يک سال پيش و در مرداد 96 بود که فرهاد رهبر با تأييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي، رئيس قطعي دانشگاه آزاد شد. براساس قوانين و با توجه به اين تأييديه، پيش‌بيني مي‌شد فرهاد رهبر چهار سال رئيس دانشگاه آزاد باقي بماند. پس از انتخاب رهبر به رياست دانشگاه خبرهاي زيادي مبني بر بازنشسته‌کردن يا اعلام پايان همکاري با برخي از استادان باسابقه اين دانشگاه منتشر شد و حاشيه‌هايي نيز به همراه داشت اما به نظر انتظار هيئت‌امنا چيزي فراتر از اين تغيير و تحولات بود و اين ميزان را ناکافي مي‌دانستند.
مقدم‌فر در مصاحبه با فرهيختگان اين موضوع را شفاف‌تر بيان کرده است. در بخشي از اين مصاحبه می‌خوانیم: مقدم‌فر در پاسخ به اين سؤال که چرا هنوز احساس تحول در دانشگاه آزاد اسلامي رخ نداده و برخي از کارشناسان بر اين باورند که تغييرات محسوسي ايجاد نشده است، گفت: «در مسير تحول بين مسئولان اين دانشگاه دو رويکرد اصلي وجود دارد؛ يک رويکرد تحول‌خواهي است که اکثريت اعضاي هيئت‌امنا و دکتر ولايتي خواهان اين رويکرد هستند و رويکرد ديگر که آسيب‌هايي نيز داشته، رويکرد حفظ وضع موجود است». اول بهمن 95 و حدود 12 روز پس از درگذشت آيت‌الله اکبر هاشمي‌رفسنجاني، مؤسس دانشگاه آزاد و رياست هيئت‌امناي دانشگاه آزاد، در حکمي از سوي رهبري، علي‌اکبر ولايتي، رياست هيئت‌امناي دانشگاه آزاد را بر عهده گرفت. او پس از حدود سه ماه حميد ميرزاده را که از دوره قبل رئيس دانشگاه شده بود، از رياست دانشگاه آزاد کنار گذاشت. بر اساس خبرهاي منتشرشده در آن زمان گفته مي‌شد که درخواست‌هاي مکرر هيئت‌امناي جديد دانشگاه آزاد براي استعفاي ميرزاده کارساز نبود و از طرفي او نيز حاضر نبود فقط نقش دست اجرائي علي‌اکبر ولايتي را ايفا کند و به‌همين‌دليل اعضاي هيئت‌امناي
دانشگاه آزاد اسلامي، درست مثل روز گذشته و برکناري فرهاد رهبر، با برگزاري نشست فوق‌العاده‌اي در سوم ارديبهشت 96 رأي به برکناري ميرزاده دادند.
پس از برکناري ميرزاده، علي‌محمد نوريان سرپرست دانشگاه آزاد شد تا احتمالا هيئت امناي دانشگاه آزاد بتواند به يک گزينه مناسب براي جايگزيني برسد. به گفته برخي منابع از همان زمان عزل ميرزاده نيز گزينه اصلي موردنظر علي‌اکبر ولايتي، محمدمهدي طهرانچي بود. طهرانچي علاوه بر رهبر و فريدون عزيزي، يکي از سه نفري بود که بعد از معرفي ولايتي و با رأي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي به‌عنوان اعضاي هيئت امناي دانشگاه آزاد منصوب شدند. از سه عضو جديد عزيزي پيش از اين هم عضو هيئت امناي دانشگاه آزاد بود و زمزمه‌هاي به‌رياست‌رسيدن دو نفر ديگر در دانشگاه آزاد به گوش مي‌رسيد. هر دو نفر هم سابقه رياست بر يکي از دانشگاه‌هاي مهم کشور را داشتند؛ رهبر در دانشگاه تهران و طهرانچي در دانشگاه شهيد بهشتي و هر دو در دولت دوم احمدي‌نژاد. تلاش‌هاي ولايتي براي رئيس‌کردن طهرانچي پس از ميرزاده با مخالفت ديگر اعضا روبه‌رو شد که آنها نيز منتخب ولايتي نبودند. به عنوان مثال گفته مي‌شود مشاور فرهنگي علي‌اکبر ولايتي در دانشگاه آزاد با وجود پافشاري‌هاي ولايتي براي انتخاب طهرانچي يکي از مخالفان سرسخت براي رياست او بود. دليل اصرار ولايتي براي انتخاب طهرانچي نيز
نزديکي اين دو به يکديگر است. طهرانچي مي‌تواند دست اجرائي ولايتي در دانشگاه آزاد باشد و اين همان ويژگي است که ولايتي نه در رهبر و نه در ميرزاده پيدا نکرد. در زمان مديريت رهبر در دانشگاه آزاد او خود را نيروي اجرائي نمي‌ديد و مطابق اساسنامه دانشگاه آزاد به عنوان رياست دانشگاه تلاش مي‌کرد تصميمات مستقلي براي اداره دانشگاه آزاد اتخاذ کند اما همين تلاش‌ها نيز پاشنه آشيلش شد. رابطه طهرانچي و ولايتي اما عميق‌تر بود. طهرانچي از اولين کساني بود که بعد از رياست علي‌اکبر ولايتي بر مرکز تحقيقات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام در سال ۹۲ به اين مرکز رفت. رئيس فعلي هيئت مؤسس دانشگاه به هاشمي‌رفسنجاني، رئيس پيشين هيئت مؤسس و رئيس وقت مجمع تشخيص، طهرانچي را پيشنهاد کرد و حکم معاونت علمي و فناوري مرکز تحقيقات را برايش گرفت. در يک سال گذشته و در شرايطي که تصور مي‌شد با رياست فرهاد رهبر آرامش در ميان رؤساي اين واحد دانشگاهي برپاست، اما اخبار ضد و نقيض حکايت از عدم تفاهم بين ولايتي و رهبر داشت. هرچند فرهاد رهبر چندان چهره‌اي رسانه‌اي نبود و با رياست او اخبار دانشگاه آزاد گزينشي منتشر مي‌شد، اما چيزي که از چشم رسانه‌ها دور
نماند، قهر يک‌هفته‌اي او از دانشگاه آزاد در دي ماه سال گذشته بود، همان زمان که شايعه و خبر استعفاي رياست دانشگاه آزاد روي خروجي برخي سايت‌ها قرار گرفت و البته ولايتي آن را تکذيب کرد. ولايتي دراين‌باره گفت: «ما از اينکه دکتر فرهاد رهبر رياست دانشگاه آزاد اسلامي را برعهده دارند، خوشحاليم و همکاري تنگاتنگي بين بنده، دکتر رهبر، معاونان ايشان و مديريت اجرائي و علمي دانشگاه آزاد اسلامي وجود دارد و چنين موضوعي به‌هيچ‌وجه صحت ندارد». ولايتي اين موضوع را فضاسازي‌ها و شايعات موجود پيرامون دانشگاه آزاد اسلامي تعبير کرد و گفت: «اين فضاسازي‌ها، القاي شبهه از سوي کساني است که منافع آنان در دانشگاه آزاد اسلامي به‌خطر افتاده است».
با اين حال در گفت‌وگوي انجام‌شده روزنامه فرهيختگان با حميدرضا مقدم‌فر مشاور فرهنگي رئيس هيئت مؤسس و هيئت امناي دانشگاه آزاد اسلامي که شب گذشته منتشر شد، مي‌شد نشانه‌هاي اختلاف را پيدا کرد. مقدم‌فر در اين مصاحبه اعلام کرده است: «دکتر ولايتي در يک سال گذشته با بسياري از اين موج‌ها مواجهه داشته‌‌اند، اما همين نگاه طرفدار حفظ وضع موجود مانع از تحقق انتظارات و دغدغه‌هاي ايشان شده است». به گفته مقدم‌فر درخصوص به‌کارگيري نيروهاي جوان و انقلابي با وجود تذکرات مکرر هيئت امنا و به‌خصوص نمايندگي محترم ولي‌فقيه در دانشگاه‌ها، بي‌توجهي شده است و اين صحبت‌هاي مقدم‌فر مي‌تواند مقاومت رهبر را درخصوص عزل برخي استادان در دانشگاه آزاد تأييد کند.
البته طهرانچي در شرايطي سرپرستي دانشگاه آزاد را برعهده گرفته که شنيده‌ها حاکي از آن است که ولايتي اين بار نيز نمي‌تواند رياست را به صورت کامل به او بسپارد و برخي گمانه‌زني‌ها حکايت از آن دارد که گزينه نهايي و اصلي براي رياست دانشگاه آزاد کسي ديگر است. برخي شانس سيدمحمد حسيني وزير ارشاد زمان احمدي‌نژاد را بيشتر از ديگران مي‌دانند. با اين همه محمدمهدي طهرانچي سرپرست کنوني دانشگاه آزاد که رياست دانشگاه شهيدبهشتي را در کارنامه خود دارد، از مديراني است که در دوره رياست خود مجوز فعاليت به انجمن‌هاي دانشجويي را نداد و معتقد بود دانشگاه تنها يک محل علمي و آکادميک است. با اين پيشينه مديريتي و با نگاهي به جزئيات اعلام‌شده در مصاحبه منتشرشده در روزنامه فرهيختگان مي‌توان حدس زد که چه شرايط و چشم‌اندازي در انتظار دانشگاه آزاد اسلامي است.
شهرزاد همتي : فرهاد رهبر، چهارمين رئيس دانشگاه آزاد اسلامي، ديروز با رأي هیئت‌امنای دانشگاه آزاد اسلامي، از رياست اين دانشگاه برکنار شد. اين خبر اگرچه غيرمنتظره و تعجب‌برانگيز بود اما تيتر يک شماره ديروز روزنامه فرهيختگان متعلق به دانشگاه آزاد، نشانه واضحي از اين تغيير و برکناري بود. اين تيتر از مصاحبه‌اي با حميدرضا مقدم‌فر، رئيس دفتر نظارت بر امور فرهنگي و دانشجويي دانشگاه آزاد اسلامي بود که پر بود از انتقاد درباره وضعيت يک سال گذشته اين دانشگاه و نارضايتي علي‌اکبر ولايتي از اين شرايط. اين بخشي از گفته‌هاي مقدم‌فر در اين مصاحبه است: «وضع موجود مورد رضايت دکتر ولايتي و حتي جامعه مؤمنان و انقلابي کشور نيست؛ چراکه انتظار جامعه متدين و انقلابي، تحول اساسي در دانشگاه آزاد اسلامي است»، «هيئت‌امنا عميقا به‌دنبال تحول هستند اما شرايط يک سال گذشته نتوانسته اين تحول را محقق کند. درخصوص به‌کارگيري نيروهاي جوان و انقلابي با وجود تذکرات مکرر هيئت‌امنا و به‌خصوص نمايندگي محترم ولي‌فقيه در دانشگاه‌ها، بي‌توجهي شده است»، «سياست حفظ وضع موجود مغاير با نگاه اکثريت هيئت‌امناي دانشگاهآزاد اسلامي است».
در نهايت چند ساعت پس از روي دکه رفتن روزنامه فرهيختگان با اين تيتر و مصاحبه انتقادي درباره عملکرد فرهاد رهبر، او از سمت خود برکنار شد و براساس خبر منتشرشده به اتفاق آراي اعضاي هيئت‌امناي دانشگاه آزاد اسلامي صندلي‌اش به محمدمهدي طهرانچي سپرده شد که پيش‌از‌اين خود با حکم رهبر به رياست دانشگاه آزادِ واحد تهران مرکز منصوب شده بود. در سابقه مديريتي او همچنين آمده است: رئيس دانشگاه شهيد بهشتي از سال 91 (دوره رياست‌جمهوري احمدي‌نژاد) تا بهمن سال 95 و عضو هيئت‌امناي دانشگاه آزاد اسلامي از تيرماه 1396 و معاونت علمي آستان قدس رضوي از اسفندماه 1395.
يک سال پيش و در مرداد 96 بود که فرهاد رهبر با تأييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي، رئيس قطعي دانشگاه آزاد شد. براساس قوانين و با توجه به اين تأييديه، پيش‌بيني مي‌شد فرهاد رهبر چهار سال رئيس دانشگاه آزاد باقي بماند. پس از انتخاب رهبر به رياست دانشگاه خبرهاي زيادي مبني بر بازنشسته‌کردن يا اعلام پايان همکاري با برخي از استادان باسابقه اين دانشگاه منتشر شد و حاشيه‌هايي نيز به همراه داشت اما به نظر انتظار هيئت‌امنا چيزي فراتر از اين تغيير و تحولات بود و اين ميزان را ناکافي مي‌دانستند.
مقدم‌فر در مصاحبه با فرهيختگان اين موضوع را شفاف‌تر بيان کرده است. در بخشي از اين مصاحبه می‌خوانیم: مقدم‌فر در پاسخ به اين سؤال که چرا هنوز احساس تحول در دانشگاه آزاد اسلامي رخ نداده و برخي از کارشناسان بر اين باورند که تغييرات محسوسي ايجاد نشده است، گفت: «در مسير تحول بين مسئولان اين دانشگاه دو رويکرد اصلي وجود دارد؛ يک رويکرد تحول‌خواهي است که اکثريت اعضاي هيئت‌امنا و دکتر ولايتي خواهان اين رويکرد هستند و رويکرد ديگر که آسيب‌هايي نيز داشته، رويکرد حفظ وضع موجود است». اول بهمن 95 و حدود 12 روز پس از درگذشت آيت‌الله اکبر هاشمي‌رفسنجاني، مؤسس دانشگاه آزاد و رياست هيئت‌امناي دانشگاه آزاد، در حکمي از سوي رهبري، علي‌اکبر ولايتي، رياست هيئت‌امناي دانشگاه آزاد را بر عهده گرفت. او پس از حدود سه ماه حميد ميرزاده را که از دوره قبل رئيس دانشگاه شده بود، از رياست دانشگاه آزاد کنار گذاشت. بر اساس خبرهاي منتشرشده در آن زمان گفته مي‌شد که درخواست‌هاي مکرر هيئت‌امناي جديد دانشگاه آزاد براي استعفاي ميرزاده کارساز نبود و از طرفي او نيز حاضر نبود فقط نقش دست اجرائي علي‌اکبر ولايتي را ايفا کند و به‌همين‌دليل اعضاي هيئت‌امناي
دانشگاه آزاد اسلامي، درست مثل روز گذشته و برکناري فرهاد رهبر، با برگزاري نشست فوق‌العاده‌اي در سوم ارديبهشت 96 رأي به برکناري ميرزاده دادند.
پس از برکناري ميرزاده، علي‌محمد نوريان سرپرست دانشگاه آزاد شد تا احتمالا هيئت امناي دانشگاه آزاد بتواند به يک گزينه مناسب براي جايگزيني برسد. به گفته برخي منابع از همان زمان عزل ميرزاده نيز گزينه اصلي موردنظر علي‌اکبر ولايتي، محمدمهدي طهرانچي بود. طهرانچي علاوه بر رهبر و فريدون عزيزي، يکي از سه نفري بود که بعد از معرفي ولايتي و با رأي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي به‌عنوان اعضاي هيئت امناي دانشگاه آزاد منصوب شدند. از سه عضو جديد عزيزي پيش از اين هم عضو هيئت امناي دانشگاه آزاد بود و زمزمه‌هاي به‌رياست‌رسيدن دو نفر ديگر در دانشگاه آزاد به گوش مي‌رسيد. هر دو نفر هم سابقه رياست بر يکي از دانشگاه‌هاي مهم کشور را داشتند؛ رهبر در دانشگاه تهران و طهرانچي در دانشگاه شهيد بهشتي و هر دو در دولت دوم احمدي‌نژاد. تلاش‌هاي ولايتي براي رئيس‌کردن طهرانچي پس از ميرزاده با مخالفت ديگر اعضا روبه‌رو شد که آنها نيز منتخب ولايتي نبودند. به عنوان مثال گفته مي‌شود مشاور فرهنگي علي‌اکبر ولايتي در دانشگاه آزاد با وجود پافشاري‌هاي ولايتي براي انتخاب طهرانچي يکي از مخالفان سرسخت براي رياست او بود. دليل اصرار ولايتي براي انتخاب طهرانچي نيز
نزديکي اين دو به يکديگر است. طهرانچي مي‌تواند دست اجرائي ولايتي در دانشگاه آزاد باشد و اين همان ويژگي است که ولايتي نه در رهبر و نه در ميرزاده پيدا نکرد. در زمان مديريت رهبر در دانشگاه آزاد او خود را نيروي اجرائي نمي‌ديد و مطابق اساسنامه دانشگاه آزاد به عنوان رياست دانشگاه تلاش مي‌کرد تصميمات مستقلي براي اداره دانشگاه آزاد اتخاذ کند اما همين تلاش‌ها نيز پاشنه آشيلش شد. رابطه طهرانچي و ولايتي اما عميق‌تر بود. طهرانچي از اولين کساني بود که بعد از رياست علي‌اکبر ولايتي بر مرکز تحقيقات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام در سال ۹۲ به اين مرکز رفت. رئيس فعلي هيئت مؤسس دانشگاه به هاشمي‌رفسنجاني، رئيس پيشين هيئت مؤسس و رئيس وقت مجمع تشخيص، طهرانچي را پيشنهاد کرد و حکم معاونت علمي و فناوري مرکز تحقيقات را برايش گرفت. در يک سال گذشته و در شرايطي که تصور مي‌شد با رياست فرهاد رهبر آرامش در ميان رؤساي اين واحد دانشگاهي برپاست، اما اخبار ضد و نقيض حکايت از عدم تفاهم بين ولايتي و رهبر داشت. هرچند فرهاد رهبر چندان چهره‌اي رسانه‌اي نبود و با رياست او اخبار دانشگاه آزاد گزينشي منتشر مي‌شد، اما چيزي که از چشم رسانه‌ها دور
نماند، قهر يک‌هفته‌اي او از دانشگاه آزاد در دي ماه سال گذشته بود، همان زمان که شايعه و خبر استعفاي رياست دانشگاه آزاد روي خروجي برخي سايت‌ها قرار گرفت و البته ولايتي آن را تکذيب کرد. ولايتي دراين‌باره گفت: «ما از اينکه دکتر فرهاد رهبر رياست دانشگاه آزاد اسلامي را برعهده دارند، خوشحاليم و همکاري تنگاتنگي بين بنده، دکتر رهبر، معاونان ايشان و مديريت اجرائي و علمي دانشگاه آزاد اسلامي وجود دارد و چنين موضوعي به‌هيچ‌وجه صحت ندارد». ولايتي اين موضوع را فضاسازي‌ها و شايعات موجود پيرامون دانشگاه آزاد اسلامي تعبير کرد و گفت: «اين فضاسازي‌ها، القاي شبهه از سوي کساني است که منافع آنان در دانشگاه آزاد اسلامي به‌خطر افتاده است».
با اين حال در گفت‌وگوي انجام‌شده روزنامه فرهيختگان با حميدرضا مقدم‌فر مشاور فرهنگي رئيس هيئت مؤسس و هيئت امناي دانشگاه آزاد اسلامي که شب گذشته منتشر شد، مي‌شد نشانه‌هاي اختلاف را پيدا کرد. مقدم‌فر در اين مصاحبه اعلام کرده است: «دکتر ولايتي در يک سال گذشته با بسياري از اين موج‌ها مواجهه داشته‌‌اند، اما همين نگاه طرفدار حفظ وضع موجود مانع از تحقق انتظارات و دغدغه‌هاي ايشان شده است». به گفته مقدم‌فر درخصوص به‌کارگيري نيروهاي جوان و انقلابي با وجود تذکرات مکرر هيئت امنا و به‌خصوص نمايندگي محترم ولي‌فقيه در دانشگاه‌ها، بي‌توجهي شده است و اين صحبت‌هاي مقدم‌فر مي‌تواند مقاومت رهبر را درخصوص عزل برخي استادان در دانشگاه آزاد تأييد کند.
البته طهرانچي در شرايطي سرپرستي دانشگاه آزاد را برعهده گرفته که شنيده‌ها حاکي از آن است که ولايتي اين بار نيز نمي‌تواند رياست را به صورت کامل به او بسپارد و برخي گمانه‌زني‌ها حکايت از آن دارد که گزينه نهايي و اصلي براي رياست دانشگاه آزاد کسي ديگر است. برخي شانس سيدمحمد حسيني وزير ارشاد زمان احمدي‌نژاد را بيشتر از ديگران مي‌دانند. با اين همه محمدمهدي طهرانچي سرپرست کنوني دانشگاه آزاد که رياست دانشگاه شهيدبهشتي را در کارنامه خود دارد، از مديراني است که در دوره رياست خود مجوز فعاليت به انجمن‌هاي دانشجويي را نداد و معتقد بود دانشگاه تنها يک محل علمي و آکادميک است. با اين پيشينه مديريتي و با نگاهي به جزئيات اعلام‌شده در مصاحبه منتشرشده در روزنامه فرهيختگان مي‌توان حدس زد که چه شرايط و چشم‌اندازي در انتظار دانشگاه آزاد اسلامي است.