جانشين نيکي هيلي؛ ضد ايراني يا معتدل؟
یک استعفا و 3فرضیه پیشرو
شرق: نيکي هيلي هم از قطار کابينه ترامپ پياده شد؛ اما آيا از سرعت اين قطار کاسته ميشود؟ از بيانيهها و نطقهاي ضد ايرانياش چطور؟ گمانهزنيها حاکي از اين است که نه؛ کابينه ترامپ تا آخرين سرباز به مقابله با ايران ادامه خواهد داد؛ اگرچه اغلب گمانهزنيها بر اين اصل استوار است که بايد ديد دونالد ترامپ چه کسي را جانشين نيکي هيلي ميکند. جانشين او تا حدود زيادي ميتواند نشان دهد که واشنگتن قصد دارد چه سياستي عليه تهران در پيش بگيرد. نيکي هيلي، دورگهای هندي - آمريكايي، نقش خود را در کمتر از دوسالي که در سمت نماينده آمريكا در سازمان ملل بود، به خوبي ايفا کرد؛ غير از پلان آخر سناريويي که در شوراي امنيت قرار بود اجرا شود.
از پنجاب تا نيويورک
نيکي هيلي در سال ۲۰۱۱ صدوشانزدهمين فرماندار ايالت کاروليناي جنوبي بود؛ او اولين فرماندار زن اين ايالت محسوب ميشود. خانم فرماندار آمريكايي هنديتبار در 45سالگي نماينده آمريكا در سازمان ملل شد و در هنگ پيروپاتالهاي ميلياردي کابينه ترامپ، جوانترين عضو به نظر ميرسيد. تيپارتي حامي اوست که در خانوادهاي سيک و مهاجر از ايالت پنجاب متولد شده است. هيلي در دوران نمايندگي مجلس کاروليناي جنوبي، مخالف سقط جنين، موافق کاهش ماليات و اعمال قوانين مهاجرت بود.
همانطورکه نماينده اسرائيل از انتصابش در سازمان ملل بسيار استقبال کرد، هنگام رفتنش نيز او يکي از معدود کساني بود که ابراز ناراحتي کرد و او را دوست هميشگي و واقعي اسرائيل توصيف کرد.
هيلي با جان بولتون و مايک پمپئو مثلث ضد ايراني کابينه ترامپ را تشکيل ميدادند؛ کابينهاي که تا يک سال و اندي بر تهديد ايران بر سر برجام ميپرداخت و از ارديبهشت تصميم به خروج از برجام گرفت. اين تنها برنامه ضد ايراني دولت ترامپ نبود، يک تصميم سياسي در اين دولت شکل گرفته بود مبني بر اينکه هر آنچه با توافق هستهاي اعتمادسازي در جهان شکل گرفته است، تخريب شود.
با توجه به اينکه گزارشهاي آژانس بينالمللي انرژي اتمي پايبندي تهران به توافق هستهاي را تأييد ميکرد، ديگر ترساندن جهان از برنامه هستهاي ايران خيلي برد نداشت؛ اگرچه باز اين از دستور کار ايالات متحده خارج نشد؛ اما نفوذ منطقهاي ايران به خاري در چشم آمريكا و متحدان منطقهاي او تبديل شده بود. ايران در حال تبديلشدن به بازيگر بزرگ منطقهاي بود و حل بحران داعش و تروريسم در عراق و سوريه از سوی اين کشور، ميتوانست برگ برندهاي در پرونده منطقهاي تهران باشد؛ اما کاخ سفيد نقطه تمرکز را به يمن منتقل کرد و متهمکردن ايران به پرتاب موشک از يمن به عربستان، اولين نقشه اصلي آمريكا عليه ايران در منطقه بود. بازيگر اصلي اين سناريو نيکي هيلي بود در مقر سازمان ملل در خيابان اول نيويورک. او اين نقش را نهتنها در آنجا که حتي در پايگاهي هوايي هم ايفا کرد؛ چند تکه آهن را به نمايش خبرنگاران و اعضاي دائم شوراي امنيت گذاشت و مدعي شد آن آهنپارهها، موشکي ايراني با نشان گروه شهيد باقري است که از يمن به فرودگاهي در رياض پرتاب شده است. بازيگر اصلي دومين سناريوي ضد ايراني مثلت کابينه ترامپ، باز هم نيکي هيلي بود و آن طرح موضوع
اعتراضها در برخي شهرهاي ايران در ديماه در جلسه شوراي امنيت بود و البته تلاش نافرجام او براي گذراندن يک قطعنامه که با وتوي روسيه مواجه شد؛ اما شايد همان شويي که هيلي اجرا کرده بود، براي کابينه کافي بود.
جلسه ناکام شوراي امنيت
سومين برنامهاي که بايد هيلي به خوبي اجرا ميکرد، جلسهاي بود که قرار بود همزمان با مجمع عمومي در شوراي امنيت و با رياست دونالد ترامپ برگزار شود. قرار بود جلسه با موضوع ايران برگزار شود؛ اما گمانهزنيها حاکي از همراهينکردن ديگران بود که موجب شد موضوع جلسه به سلاحهاي کشتار جمعي تغيير يابد. در اجرا، ترامپ به سرعت در رياست جلسه موضوع را به ايران منتقل کرد؛ اما برخلاف هميشه اين پاس گل آمريكا به ديگر همقطارانش در شوراي امنيت نبود، اغلب اعضا در حمايت از ايران و توافق هستهاي سخن گفتند و نقد خروج آمريكا از برجام؛ آنچنان که حتي اوو مورالس، رئيسجمهور بوليوي، نیز ترامپ را به دخالت آمريكا در سرنگوني دولت قانوني دکتر مصدق در ايران ارجاع داد.
برخي شنيدهها حاکي از اين است که نيکي هيلي خاطي اصلي آن جلسه شناخته شد و براي آنچه در اين جلسه گذشت مورد نکوهش واقع شده است و حتي برخي معتقدند اين يکي از علتهاي پيادهشدن هيلي از قطار کابينه ترامپ بوده است.
دردسر پرواز خصوصي
روز دوشنبه و يک روز قبل از آنکه استعفاي هيلي و موافقت ترامپ رسانهاي شود، گزارشي از سوي يک نهاد ضدفساد منتشر شد که نام او هم در ليست سوءاستفادهکنندگان از مقام دولتي به چشم ميخورد.
بر اساس اين گزارش، هيلي در جايگاه سفير آمريكا در سازمان ملل هفت سفر با هواپيماهاي لوکس خصوصي انجام داده و هزينه اين پروازها را مديران صنايع در ايالت کاروليناي جنوبي بهعنوان هديه تقبل کرده بودند. اين گزارش را مؤسسه «شهروندان هوادار اخلاق و مسئوليتپذيري» که مقر آن در واشنگتن قرار دارد منتشر و اعلام کرده که نيکي هيلي هزينه اين پروازها را دهها هزار دلار کمتر از رقم واقعي اعلام کرده بود.
شايد اندکي معقولتر
بااينحال شواهد نشان نميدهند که کابينه ترامپ از تم ضدايراني خود بکاهد، بهويژه آنکه جانشينهاي مطرحشده تاکنون نشانهاي از فروکاست ضدايرانيبودن کابينه نميدهد، اما برخي گمانهها حاکي از اين است که شايد خروج هيلي از کابينه به عقلانيترشدن اين کابينه بينجامد.
دينا پاول بهعنوان يکي از جايگزينهاي هيلي جزء هواداراني از ترامپ بودند که بر ادامه نقشآفريني آمريكا در جهان و اصلاح موارد نامناسب فرايند جهانيشدن تأكيد داشتند. ازاينرو، ميتوان انتظار داشت که پاول در مقايسه با هيلي که زير نفوذ مليگرايان قرار داشت، رفتار معقولتري در قبال همکاري با جامعه جهاني در پيش گيرد و يکي از موارد همکاري نيز نگاه معقولتر به برجام باشد. بااينحال بايد ديد جانشين هيلي در سازمان ملل چه کسي خواهد بود.
يک استعفا، 3 فرضيه
اميرعلي ابوالفتح . كارشناس مسائل آمريكا
نحوه انتشار خبر استعفاي نيکي هيلي، فرضيات مختلفي را مطرح کرده است.
فرضيه جدايي دوستانه: بر اساس اين فرضيه، هيلي به شکل دوستانه و بر اساس دلايل شخصي از دولت ترامپ جدا شده است و ترامپ با برگزاري مراسم اعلام اين خبر کنارهگيري در اتاق بيضي کاخ سفيد، رابطه دوستانه خود با هيلي را به نمايش گذاشت. هيلي هم ضمن تجليل از ترامپ و خانوادهاش، جدايي دوستانه را به تصوير کشيد.
فرضيه جدايي خصمانه: برخلاف نمايش تلويزيوني در کاخ سفيد و لبخندهاي مکرر ترامپ و هيلي، رئيسجمهوري آمريكا استعفاي سفير اين کشور در سازمان ملل را به اين دليل پذيرفت که اختلافات ميان دو طرف از مدتها پيش علني شده بود. انتقاد کمسابقه هيلي از ترامپ بر سر موضوع درگيري نژادي در شهر شارلوتزويل و همچنين اختلافنظر بر سر موضوع کرهشمالي، امکان ادامه همکاري هيلي با ترامپ را از بين برده بود. ضمن اينکه برخي گمانهزنيها از آن حکايت داشت که چهبسا نويسنده مقاله جنجالي نيويورکتايمز تحت عنوان «من بخشي از هسته مقاومت دولت ترامپ هستم» هيلي بوده است.
فرضيه فرار از رسوايي: برخي شواهد حکايت از آن دارد که نهاد بررسيکننده سلامت اخلاقي مقامات دولتي به برخي تخلفات مالي نيکي هيلي، از جمله استفاده از هواپيماهاي خصوصي به صورت مجاني پي برده بود و چهبسا در نهايت، اتهامات رسمي متوجه سفير آمريكا در سازمان ملل ميشد. ازاينرو، ترامپ و هيلي تصميم گرفتند با پاياندادن حضور هيلي در دولت، از بروز يک رسوايي بزرگ، آن هم در آستانه برگزاري انتخابات مياندورهاي جلوگيري کند.
شرق: نيکي هيلي هم از قطار کابينه ترامپ پياده شد؛ اما آيا از سرعت اين قطار کاسته ميشود؟ از بيانيهها و نطقهاي ضد ايرانياش چطور؟ گمانهزنيها حاکي از اين است که نه؛ کابينه ترامپ تا آخرين سرباز به مقابله با ايران ادامه خواهد داد؛ اگرچه اغلب گمانهزنيها بر اين اصل استوار است که بايد ديد دونالد ترامپ چه کسي را جانشين نيکي هيلي ميکند. جانشين او تا حدود زيادي ميتواند نشان دهد که واشنگتن قصد دارد چه سياستي عليه تهران در پيش بگيرد. نيکي هيلي، دورگهای هندي - آمريكايي، نقش خود را در کمتر از دوسالي که در سمت نماينده آمريكا در سازمان ملل بود، به خوبي ايفا کرد؛ غير از پلان آخر سناريويي که در شوراي امنيت قرار بود اجرا شود.
از پنجاب تا نيويورک
نيکي هيلي در سال ۲۰۱۱ صدوشانزدهمين فرماندار ايالت کاروليناي جنوبي بود؛ او اولين فرماندار زن اين ايالت محسوب ميشود. خانم فرماندار آمريكايي هنديتبار در 45سالگي نماينده آمريكا در سازمان ملل شد و در هنگ پيروپاتالهاي ميلياردي کابينه ترامپ، جوانترين عضو به نظر ميرسيد. تيپارتي حامي اوست که در خانوادهاي سيک و مهاجر از ايالت پنجاب متولد شده است. هيلي در دوران نمايندگي مجلس کاروليناي جنوبي، مخالف سقط جنين، موافق کاهش ماليات و اعمال قوانين مهاجرت بود.
همانطورکه نماينده اسرائيل از انتصابش در سازمان ملل بسيار استقبال کرد، هنگام رفتنش نيز او يکي از معدود کساني بود که ابراز ناراحتي کرد و او را دوست هميشگي و واقعي اسرائيل توصيف کرد.
هيلي با جان بولتون و مايک پمپئو مثلث ضد ايراني کابينه ترامپ را تشکيل ميدادند؛ کابينهاي که تا يک سال و اندي بر تهديد ايران بر سر برجام ميپرداخت و از ارديبهشت تصميم به خروج از برجام گرفت. اين تنها برنامه ضد ايراني دولت ترامپ نبود، يک تصميم سياسي در اين دولت شکل گرفته بود مبني بر اينکه هر آنچه با توافق هستهاي اعتمادسازي در جهان شکل گرفته است، تخريب شود.
با توجه به اينکه گزارشهاي آژانس بينالمللي انرژي اتمي پايبندي تهران به توافق هستهاي را تأييد ميکرد، ديگر ترساندن جهان از برنامه هستهاي ايران خيلي برد نداشت؛ اگرچه باز اين از دستور کار ايالات متحده خارج نشد؛ اما نفوذ منطقهاي ايران به خاري در چشم آمريكا و متحدان منطقهاي او تبديل شده بود. ايران در حال تبديلشدن به بازيگر بزرگ منطقهاي بود و حل بحران داعش و تروريسم در عراق و سوريه از سوی اين کشور، ميتوانست برگ برندهاي در پرونده منطقهاي تهران باشد؛ اما کاخ سفيد نقطه تمرکز را به يمن منتقل کرد و متهمکردن ايران به پرتاب موشک از يمن به عربستان، اولين نقشه اصلي آمريكا عليه ايران در منطقه بود. بازيگر اصلي اين سناريو نيکي هيلي بود در مقر سازمان ملل در خيابان اول نيويورک. او اين نقش را نهتنها در آنجا که حتي در پايگاهي هوايي هم ايفا کرد؛ چند تکه آهن را به نمايش خبرنگاران و اعضاي دائم شوراي امنيت گذاشت و مدعي شد آن آهنپارهها، موشکي ايراني با نشان گروه شهيد باقري است که از يمن به فرودگاهي در رياض پرتاب شده است. بازيگر اصلي دومين سناريوي ضد ايراني مثلت کابينه ترامپ، باز هم نيکي هيلي بود و آن طرح موضوع
اعتراضها در برخي شهرهاي ايران در ديماه در جلسه شوراي امنيت بود و البته تلاش نافرجام او براي گذراندن يک قطعنامه که با وتوي روسيه مواجه شد؛ اما شايد همان شويي که هيلي اجرا کرده بود، براي کابينه کافي بود.
جلسه ناکام شوراي امنيت
سومين برنامهاي که بايد هيلي به خوبي اجرا ميکرد، جلسهاي بود که قرار بود همزمان با مجمع عمومي در شوراي امنيت و با رياست دونالد ترامپ برگزار شود. قرار بود جلسه با موضوع ايران برگزار شود؛ اما گمانهزنيها حاکي از همراهينکردن ديگران بود که موجب شد موضوع جلسه به سلاحهاي کشتار جمعي تغيير يابد. در اجرا، ترامپ به سرعت در رياست جلسه موضوع را به ايران منتقل کرد؛ اما برخلاف هميشه اين پاس گل آمريكا به ديگر همقطارانش در شوراي امنيت نبود، اغلب اعضا در حمايت از ايران و توافق هستهاي سخن گفتند و نقد خروج آمريكا از برجام؛ آنچنان که حتي اوو مورالس، رئيسجمهور بوليوي، نیز ترامپ را به دخالت آمريكا در سرنگوني دولت قانوني دکتر مصدق در ايران ارجاع داد.
برخي شنيدهها حاکي از اين است که نيکي هيلي خاطي اصلي آن جلسه شناخته شد و براي آنچه در اين جلسه گذشت مورد نکوهش واقع شده است و حتي برخي معتقدند اين يکي از علتهاي پيادهشدن هيلي از قطار کابينه ترامپ بوده است.
دردسر پرواز خصوصي
روز دوشنبه و يک روز قبل از آنکه استعفاي هيلي و موافقت ترامپ رسانهاي شود، گزارشي از سوي يک نهاد ضدفساد منتشر شد که نام او هم در ليست سوءاستفادهکنندگان از مقام دولتي به چشم ميخورد.
بر اساس اين گزارش، هيلي در جايگاه سفير آمريكا در سازمان ملل هفت سفر با هواپيماهاي لوکس خصوصي انجام داده و هزينه اين پروازها را مديران صنايع در ايالت کاروليناي جنوبي بهعنوان هديه تقبل کرده بودند. اين گزارش را مؤسسه «شهروندان هوادار اخلاق و مسئوليتپذيري» که مقر آن در واشنگتن قرار دارد منتشر و اعلام کرده که نيکي هيلي هزينه اين پروازها را دهها هزار دلار کمتر از رقم واقعي اعلام کرده بود.
شايد اندکي معقولتر
بااينحال شواهد نشان نميدهند که کابينه ترامپ از تم ضدايراني خود بکاهد، بهويژه آنکه جانشينهاي مطرحشده تاکنون نشانهاي از فروکاست ضدايرانيبودن کابينه نميدهد، اما برخي گمانهها حاکي از اين است که شايد خروج هيلي از کابينه به عقلانيترشدن اين کابينه بينجامد.
دينا پاول بهعنوان يکي از جايگزينهاي هيلي جزء هواداراني از ترامپ بودند که بر ادامه نقشآفريني آمريكا در جهان و اصلاح موارد نامناسب فرايند جهانيشدن تأكيد داشتند. ازاينرو، ميتوان انتظار داشت که پاول در مقايسه با هيلي که زير نفوذ مليگرايان قرار داشت، رفتار معقولتري در قبال همکاري با جامعه جهاني در پيش گيرد و يکي از موارد همکاري نيز نگاه معقولتر به برجام باشد. بااينحال بايد ديد جانشين هيلي در سازمان ملل چه کسي خواهد بود.
يک استعفا، 3 فرضيه
اميرعلي ابوالفتح . كارشناس مسائل آمريكا
نحوه انتشار خبر استعفاي نيکي هيلي، فرضيات مختلفي را مطرح کرده است.
فرضيه جدايي دوستانه: بر اساس اين فرضيه، هيلي به شکل دوستانه و بر اساس دلايل شخصي از دولت ترامپ جدا شده است و ترامپ با برگزاري مراسم اعلام اين خبر کنارهگيري در اتاق بيضي کاخ سفيد، رابطه دوستانه خود با هيلي را به نمايش گذاشت. هيلي هم ضمن تجليل از ترامپ و خانوادهاش، جدايي دوستانه را به تصوير کشيد.
فرضيه جدايي خصمانه: برخلاف نمايش تلويزيوني در کاخ سفيد و لبخندهاي مکرر ترامپ و هيلي، رئيسجمهوري آمريكا استعفاي سفير اين کشور در سازمان ملل را به اين دليل پذيرفت که اختلافات ميان دو طرف از مدتها پيش علني شده بود. انتقاد کمسابقه هيلي از ترامپ بر سر موضوع درگيري نژادي در شهر شارلوتزويل و همچنين اختلافنظر بر سر موضوع کرهشمالي، امکان ادامه همکاري هيلي با ترامپ را از بين برده بود. ضمن اينکه برخي گمانهزنيها از آن حکايت داشت که چهبسا نويسنده مقاله جنجالي نيويورکتايمز تحت عنوان «من بخشي از هسته مقاومت دولت ترامپ هستم» هيلي بوده است.
فرضيه فرار از رسوايي: برخي شواهد حکايت از آن دارد که نهاد بررسيکننده سلامت اخلاقي مقامات دولتي به برخي تخلفات مالي نيکي هيلي، از جمله استفاده از هواپيماهاي خصوصي به صورت مجاني پي برده بود و چهبسا در نهايت، اتهامات رسمي متوجه سفير آمريكا در سازمان ملل ميشد. ازاينرو، ترامپ و هيلي تصميم گرفتند با پاياندادن حضور هيلي در دولت، از بروز يک رسوايي بزرگ، آن هم در آستانه برگزاري انتخابات مياندورهاي جلوگيري کند.