محمد بهشتی در همایش موزه‌شناسی و تقدس
در ایران هر چیزی وجه آسمانی دارد
رضا آشفته: چهل‌ویکمین سمپوزیوم بین‌المللی کمیته ایکوم با موضوع «موزه‌شناسی و تقدس» از 23 تا 27 مهرماه در تهران برگزار می‌شود.
جبرئیل نوکنده، رئیس موزه ملی ایران، در ابتدای این مراسم ضمن خوشامد به حاضران، گفت: در این همایش قرار است که برای ارتقای موزه‌داری و موزه‌شناسی، هم در سطح کشور و هم در سطح بین‌المللی تلاش کنیم تا صلح و آشتی بین ملت‌های جهان بیشتر شود.
فرانسوا مرس، رئیس شورای بین‌المللی موزه‌ها، نیز در این مراسم به همه پژوهشگران خوشامد گفت و از برگزارکنندگان ایرانی نیز تشکر کرد که در برگزاری چنین برنامه زیبایی همکاری کردند.
او افزود: همچنین در همین خیابان سی‌تیر که نزدیک به موزه ایران باستان و محل برگزاری این همایش است، ما شاهد حضور بسیاری از پیروان ادیان مختلف هستیم و همچنین چندین موزه مختلف نیز در حاشیه همین خیابان بنا شده که در آن از موزه کلاسیک و قدیمی داریم تا موزه با تم‌های فکری و موزه خصوصی و موزه فیلم که می‌توانند با چنین همایشی هم‌خوانی داشته باشند.
سیداحمد محیط‌طباطبایی، مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و رئیس ایکوم ایران، هم از میهمانان و سفرای کشورهای خارجی حاضر در مراسم تشکر کرد و به یادآوری مطالبی درباره شکل‌گرفتن این سمپوزیوم در ایران پرداخت که از سال 2016 چنین اقدامی صورت گرفته و در سال 2017 با برگزاری‌اش موافقت شده و درباره انتخاب ایران گفت: یکی از دلایلش این است که ایران سرزمینی مقدس است و در آن نه‌فقط مسلمانان و شیعیان که دیگر ادیان نیز حضور دارند و ما دارای بیش از 300 کلیسا، 11 مزار و یادمان یهودیان و همچنین آتشکده زرتشتی و دیگر ادیان قدیمی هستیم.
محیط‌طباطبایی در ادامه اشاره کرد که 67 موزه‌دار و پژوهشگر داخلی و 37 موزه‌دار و پژوهشگر خارجی در این برنامه حضور دارند و مقالات خود را برای آن ارائه کرده‌اند و این سخنرانان از کشورهای مختلف هستند.
او همچنین هدف غایی از برگزاری چنین همایشی را رسیدن به همزیستی و همگرایی و صلح در جهان دانست و گفت: برای شناخت این فرهنگ‌ها و باورها ما دور هم گرد آمده‌ایم و نتیجه‌اش قطعا صلح و نزدیکی بین ملت‌ها خواهد بود و در این زمینه فعالان موزه‌داری بر خود وظیفه می‌دانند که در موزه‌ها تلاش بیشتری کنند.
او ایران را کشور تسامح و تساهل خواند که پس از مراسم افتتاحیه، کارگاه‌هایی در آن شروع می‌شود و سازمان فرهنگی بین‌المللی یونسکو و کمیسیون فرهنگی یونسکو در ایران در برگزاری آن همکاری کرده‌اند و از آنها تشکر و در ضمن از ایکوم بین‌المللی و دبیرخانه برگزاری سمپوزیوم نیز برای هرچه بهتر برگزارشدن این برنامه تشکر و قدردانی کرد. طباطبایی شعر را یکی از ویژگی‌های فرهنگی ایران برشمرد که به دلیل ترجمه‌ناپذیری شعر، در این مراسم مترجم زبان انگلیسی به دشواری توانست شعری را که مجری برنامه قرائت می‌کرد، برای حضار ترجمه کند.
در ادامه برنامه، کلیپ موزه فرش ایران و بعد روایت داستان گنجه در قالب یک کلیپ دیگر برای حاضران پخش شد.
سپس دکتر حجت‌الله ایوبی، دبیر کمیسیون ملی یونسکو در ایران، از میهمانان برای قبول رنج سفر برای حضور در این همایش تشکر کرد و گفت: برخی به اشتباه در تعریف موزه می‌پندارند که موزه درجازدن در گذشته است و به قولی زیارت اهل قبور است، اما تعریف موزه این‌طور نیست و برعکس حقیقتا موزه محل تلاقی دیروز و فرداست و موزه درواقع پلی بین دیروز و فردا خواهد بود و موزه محل ارائه خلاقیت‌ها و نوآوری‌هاست و ما در ایران خاک حاصلخیزی داریم که در آن با دیدن گذشته با فرهنگ و تقدس گذشته و با زندگی و ابتکاراتش آشنا می‌شویم و این خود زمینه‌ساز خلاقیت برای امروزمان است و اگر خاک ایران حاصلخیز نبود، ما همچنان در ارائه فرهنگ و هنر موفق نبودیم و نمی‌توانستیم در هنر مدرن، نقاشی و گرافیک ترقی کنیم و در سینما که ایران کشور سینماست و به گفته ژاک ژاکوب، دبیر جشنواره کن، در مصاحبه‌ای گفت که سینما در خون ایرانی‌هاست و درواقع فرهنگ و هنر در خون ماست و برای همین ما از سال‌ها قبل دارای کتاب و خوشنویسی بوده‌ایم و دارای چندهزار سال تمدن و فرهنگ هستیم.
ایوبی در ادامه، قداست موزه را در ابتدا از منظر قداست مذهبی و بعد از بُعد جامعه‌شناسی مورد بررسی قرار داد که بخشی از گذشته در آمیختگی با مذاهب و ادیان جهان وارد موزه‌ها شده است و از منظر جامعه‌شناسی نیز دورکیم، جامعه‌شناس، گفته؛ هر چیزی که در دسترس نیست برای ارتباط با آن ما انسان‌ها آیین برگزار می‌کنیم و امروز می‌شود گفت که موزه‌ها تقدس را می‌آفرینند، چون اشیای بی‌جان را در ویترین می‌گذارند و به آن نور می‌دهند که گویی یک آیین برای دیدن این اشیا شکل می‌گیرد و به آنها جان داده خواهد شد، چون مردم می‌آیند، بلیت تهیه می‌کنند و در یک شرایط ویژه و همانند یک آیین به تماشای این اشیا مشغول می‌شوند.
او همچنین یادآوری کرد که موزه‌ها سنگر مقاومت در مقابل موج جهانی‌شدن است و در آن با آنکه به‌لحاظ ساختاری پیشرفت هم دیده می‌شود، اما در آن مردم را با قومیت‌ها، بومی‌بودن و محلی‌ماندن آشنا می‌کنند و این‌گونه در هر شهر و کشوری بر اهمیت هویت ملی و بومی تأکید می‌شود و برای یونسکو بسیار حفظ موزه‌ها اهمیت دارد؛ چون آنها با تنوع فرهنگی، حافظ هویت محلی و بومی‌اند و میراث ملموس و غیرملموس را نگهداری می‌کنند.
ایوبی از شهر یزد به‌عنوان موزه‌ای یاد کرد و محور بیشابور را محور فرهنگی خواند و از این نمونه‌ها در ایران ما بسیار هست که به‌عنوان سرمایه نمادین و ارزش معنوی ماندگار شده‌اند. چنانچه قلم نویسنده ارزش مادی ندارد ما نیز در موزه‌ها سرمایه‌های ملی را نگهداری می‌کنیم.
مهندس محمد بهشتی، رئیس پژوهشکده سازمان میراث فرهنگی، نیز مراسم موزه‌ها را با تمام تغییرات یکی، دو سده اخیر یک پدیده مدرن خواند و گفت: از روزی که واژه موزه انتخاب شد، تلاش شده که به شکلی این موضوع را به ریشه‌هایی در گذشته پیوند بزنند. این کلمه ریشه در اسطوره‌های یونان باستان دارد که در زمانی که انسان از آسمان به زمین آمد و خودش را در چشمه لته شست، دچار فراموشی شد و حالا این اسطوره آمد که به انسان یادآوری کند که کیست و از کجا آمده است و آن گذشته را برای او یادآوری کند.
او در ادامه به معماری اروپا، چین و ایران اشاره کرد که هر کدام برخلاف آنچه باید از مصالح پیرامونی برای ساخت بناها بهره‌مند شوند، اما گویی به دنبال مصالح دور از اقلیم بوده‌اند و یکی از مهم‌ترین دلایلش هم تفاوت فرهنگی است و این خود بیانگر بینش و اندیشه متفاوت آنها خواهد بود. او به باغ‌های اروپا پرداخت و یادآور شد: در آنجا برخلاف جنگل‌های فراوان، باغ‌ها تحت فرمان انسان هستند و با ایجاد فضاهایی باز و گسترده، به گیاهان شکلی هندسی و منظم داده می‌شود. در چین باغ‌ها با وجود فراوانی طبیعت، به شکل کوچک به کار گرفته می‌شوند و برای اولین‌بار در جهان کاربرد گلدان در چین نمود می‌یابد که پیش از زندیه اصلا در ایران گلدان نداشته‌ایم. در چین باغ مثل گلدان حالت پرتابل دارد اما در ایران به‌هیچ‌وجه ریشه ندارد و با توجه به نقوش اسلیمی انگار از آسمان به زمین آمده و باغ ایرانی به طبیعت نزدیک می‌شود و ما در باغ می‌خواهیم به باطن و حقیقت گیاه نزدیک شویم و گویی اسلیمی باطن گیاه است.
بهشتی در ادامه به تقدس پرداخت و گفت: به چیزی می‌گوییم امر قدسی که در همه فرهنگ‌ها هر چیزی زمینی دارد و آسمانی و آسمان هر چیزی وجه قدسی آن هست. شما وقتی در دوران جدید به بحث موزه می‌پردازید باز هم چیز غیرمقدسی وجود ندارد و هر چیزی موجودیت پیدا می‌کند که بتواند وجوه قدسی بیابد. آب‌خوردن و غذاخوردن نیز وجه قدسی دارند و برای همین ما در ایران دارای فرهنگ فتوت هستیم و همه مشاغل ما وجه آسمانی دارند و فقط یک شغل است که برایش این وجه آسمانی را نیافته‌اند و آن هم پس از ورود توپ جنگی در زمان صفویه است که آن را به شیطان رجیم ربط دادند و به همین دلیل هم ما در جنگ‌های مدرن دوره صفویه شکست خوردیم.
بهشتی با اشاره به خانه بروجردی‌ها و عامری در کاشان گفت: حظی که در محیط می‌بریم، مربوط به وجه قدسی این خانه‌هاست و بنابراین در موزه هم با یادآوری چنین حس‌وحالی آن وجه آسمانی برایمان متبلور خواهد شد.
در ادامه این همایش، یک سخنران نیز از کشور برزیل مقاله‌اش را در رابطه با قدسی‌بودن موزه‌ها در کل جهان ارائه کرد. با آنکه موزه‌ها مرتبط با یک نهاد سکولارند، اما نوع مواجهه با برخی از اشیا در این موزه‌ها طوری است که انگار یک آیین در حال برگزاری است و امری مقدس در حال انجام است و مخاطبان موزه‌ها انگار به دنبال لمس و حضور در یک فضای مقدس پا به موزه‌ها می‌گذارند.
این نشست با حضور اساتید و سخنرانان داخلی و خارجی از 23 تا 27 مهر در تهران برگزار می‌شود.
رضا آشفته: چهل‌ویکمین سمپوزیوم بین‌المللی کمیته ایکوم با موضوع «موزه‌شناسی و تقدس» از 23 تا 27 مهرماه در تهران برگزار می‌شود.
جبرئیل نوکنده، رئیس موزه ملی ایران، در ابتدای این مراسم ضمن خوشامد به حاضران، گفت: در این همایش قرار است که برای ارتقای موزه‌داری و موزه‌شناسی، هم در سطح کشور و هم در سطح بین‌المللی تلاش کنیم تا صلح و آشتی بین ملت‌های جهان بیشتر شود.
فرانسوا مرس، رئیس شورای بین‌المللی موزه‌ها، نیز در این مراسم به همه پژوهشگران خوشامد گفت و از برگزارکنندگان ایرانی نیز تشکر کرد که در برگزاری چنین برنامه زیبایی همکاری کردند.
او افزود: همچنین در همین خیابان سی‌تیر که نزدیک به موزه ایران باستان و محل برگزاری این همایش است، ما شاهد حضور بسیاری از پیروان ادیان مختلف هستیم و همچنین چندین موزه مختلف نیز در حاشیه همین خیابان بنا شده که در آن از موزه کلاسیک و قدیمی داریم تا موزه با تم‌های فکری و موزه خصوصی و موزه فیلم که می‌توانند با چنین همایشی هم‌خوانی داشته باشند.
سیداحمد محیط‌طباطبایی، مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و رئیس ایکوم ایران، هم از میهمانان و سفرای کشورهای خارجی حاضر در مراسم تشکر کرد و به یادآوری مطالبی درباره شکل‌گرفتن این سمپوزیوم در ایران پرداخت که از سال 2016 چنین اقدامی صورت گرفته و در سال 2017 با برگزاری‌اش موافقت شده و درباره انتخاب ایران گفت: یکی از دلایلش این است که ایران سرزمینی مقدس است و در آن نه‌فقط مسلمانان و شیعیان که دیگر ادیان نیز حضور دارند و ما دارای بیش از 300 کلیسا، 11 مزار و یادمان یهودیان و همچنین آتشکده زرتشتی و دیگر ادیان قدیمی هستیم.
محیط‌طباطبایی در ادامه اشاره کرد که 67 موزه‌دار و پژوهشگر داخلی و 37 موزه‌دار و پژوهشگر خارجی در این برنامه حضور دارند و مقالات خود را برای آن ارائه کرده‌اند و این سخنرانان از کشورهای مختلف هستند.
او همچنین هدف غایی از برگزاری چنین همایشی را رسیدن به همزیستی و همگرایی و صلح در جهان دانست و گفت: برای شناخت این فرهنگ‌ها و باورها ما دور هم گرد آمده‌ایم و نتیجه‌اش قطعا صلح و نزدیکی بین ملت‌ها خواهد بود و در این زمینه فعالان موزه‌داری بر خود وظیفه می‌دانند که در موزه‌ها تلاش بیشتری کنند.
او ایران را کشور تسامح و تساهل خواند که پس از مراسم افتتاحیه، کارگاه‌هایی در آن شروع می‌شود و سازمان فرهنگی بین‌المللی یونسکو و کمیسیون فرهنگی یونسکو در ایران در برگزاری آن همکاری کرده‌اند و از آنها تشکر و در ضمن از ایکوم بین‌المللی و دبیرخانه برگزاری سمپوزیوم نیز برای هرچه بهتر برگزارشدن این برنامه تشکر و قدردانی کرد. طباطبایی شعر را یکی از ویژگی‌های فرهنگی ایران برشمرد که به دلیل ترجمه‌ناپذیری شعر، در این مراسم مترجم زبان انگلیسی به دشواری توانست شعری را که مجری برنامه قرائت می‌کرد، برای حضار ترجمه کند.
در ادامه برنامه، کلیپ موزه فرش ایران و بعد روایت داستان گنجه در قالب یک کلیپ دیگر برای حاضران پخش شد.
سپس دکتر حجت‌الله ایوبی، دبیر کمیسیون ملی یونسکو در ایران، از میهمانان برای قبول رنج سفر برای حضور در این همایش تشکر کرد و گفت: برخی به اشتباه در تعریف موزه می‌پندارند که موزه درجازدن در گذشته است و به قولی زیارت اهل قبور است، اما تعریف موزه این‌طور نیست و برعکس حقیقتا موزه محل تلاقی دیروز و فرداست و موزه درواقع پلی بین دیروز و فردا خواهد بود و موزه محل ارائه خلاقیت‌ها و نوآوری‌هاست و ما در ایران خاک حاصلخیزی داریم که در آن با دیدن گذشته با فرهنگ و تقدس گذشته و با زندگی و ابتکاراتش آشنا می‌شویم و این خود زمینه‌ساز خلاقیت برای امروزمان است و اگر خاک ایران حاصلخیز نبود، ما همچنان در ارائه فرهنگ و هنر موفق نبودیم و نمی‌توانستیم در هنر مدرن، نقاشی و گرافیک ترقی کنیم و در سینما که ایران کشور سینماست و به گفته ژاک ژاکوب، دبیر جشنواره کن، در مصاحبه‌ای گفت که سینما در خون ایرانی‌هاست و درواقع فرهنگ و هنر در خون ماست و برای همین ما از سال‌ها قبل دارای کتاب و خوشنویسی بوده‌ایم و دارای چندهزار سال تمدن و فرهنگ هستیم.
ایوبی در ادامه، قداست موزه را در ابتدا از منظر قداست مذهبی و بعد از بُعد جامعه‌شناسی مورد بررسی قرار داد که بخشی از گذشته در آمیختگی با مذاهب و ادیان جهان وارد موزه‌ها شده است و از منظر جامعه‌شناسی نیز دورکیم، جامعه‌شناس، گفته؛ هر چیزی که در دسترس نیست برای ارتباط با آن ما انسان‌ها آیین برگزار می‌کنیم و امروز می‌شود گفت که موزه‌ها تقدس را می‌آفرینند، چون اشیای بی‌جان را در ویترین می‌گذارند و به آن نور می‌دهند که گویی یک آیین برای دیدن این اشیا شکل می‌گیرد و به آنها جان داده خواهد شد، چون مردم می‌آیند، بلیت تهیه می‌کنند و در یک شرایط ویژه و همانند یک آیین به تماشای این اشیا مشغول می‌شوند.
او همچنین یادآوری کرد که موزه‌ها سنگر مقاومت در مقابل موج جهانی‌شدن است و در آن با آنکه به‌لحاظ ساختاری پیشرفت هم دیده می‌شود، اما در آن مردم را با قومیت‌ها، بومی‌بودن و محلی‌ماندن آشنا می‌کنند و این‌گونه در هر شهر و کشوری بر اهمیت هویت ملی و بومی تأکید می‌شود و برای یونسکو بسیار حفظ موزه‌ها اهمیت دارد؛ چون آنها با تنوع فرهنگی، حافظ هویت محلی و بومی‌اند و میراث ملموس و غیرملموس را نگهداری می‌کنند.
ایوبی از شهر یزد به‌عنوان موزه‌ای یاد کرد و محور بیشابور را محور فرهنگی خواند و از این نمونه‌ها در ایران ما بسیار هست که به‌عنوان سرمایه نمادین و ارزش معنوی ماندگار شده‌اند. چنانچه قلم نویسنده ارزش مادی ندارد ما نیز در موزه‌ها سرمایه‌های ملی را نگهداری می‌کنیم.
مهندس محمد بهشتی، رئیس پژوهشکده سازمان میراث فرهنگی، نیز مراسم موزه‌ها را با تمام تغییرات یکی، دو سده اخیر یک پدیده مدرن خواند و گفت: از روزی که واژه موزه انتخاب شد، تلاش شده که به شکلی این موضوع را به ریشه‌هایی در گذشته پیوند بزنند. این کلمه ریشه در اسطوره‌های یونان باستان دارد که در زمانی که انسان از آسمان به زمین آمد و خودش را در چشمه لته شست، دچار فراموشی شد و حالا این اسطوره آمد که به انسان یادآوری کند که کیست و از کجا آمده است و آن گذشته را برای او یادآوری کند.
او در ادامه به معماری اروپا، چین و ایران اشاره کرد که هر کدام برخلاف آنچه باید از مصالح پیرامونی برای ساخت بناها بهره‌مند شوند، اما گویی به دنبال مصالح دور از اقلیم بوده‌اند و یکی از مهم‌ترین دلایلش هم تفاوت فرهنگی است و این خود بیانگر بینش و اندیشه متفاوت آنها خواهد بود. او به باغ‌های اروپا پرداخت و یادآور شد: در آنجا برخلاف جنگل‌های فراوان، باغ‌ها تحت فرمان انسان هستند و با ایجاد فضاهایی باز و گسترده، به گیاهان شکلی هندسی و منظم داده می‌شود. در چین باغ‌ها با وجود فراوانی طبیعت، به شکل کوچک به کار گرفته می‌شوند و برای اولین‌بار در جهان کاربرد گلدان در چین نمود می‌یابد که پیش از زندیه اصلا در ایران گلدان نداشته‌ایم. در چین باغ مثل گلدان حالت پرتابل دارد اما در ایران به‌هیچ‌وجه ریشه ندارد و با توجه به نقوش اسلیمی انگار از آسمان به زمین آمده و باغ ایرانی به طبیعت نزدیک می‌شود و ما در باغ می‌خواهیم به باطن و حقیقت گیاه نزدیک شویم و گویی اسلیمی باطن گیاه است.
بهشتی در ادامه به تقدس پرداخت و گفت: به چیزی می‌گوییم امر قدسی که در همه فرهنگ‌ها هر چیزی زمینی دارد و آسمانی و آسمان هر چیزی وجه قدسی آن هست. شما وقتی در دوران جدید به بحث موزه می‌پردازید باز هم چیز غیرمقدسی وجود ندارد و هر چیزی موجودیت پیدا می‌کند که بتواند وجوه قدسی بیابد. آب‌خوردن و غذاخوردن نیز وجه قدسی دارند و برای همین ما در ایران دارای فرهنگ فتوت هستیم و همه مشاغل ما وجه آسمانی دارند و فقط یک شغل است که برایش این وجه آسمانی را نیافته‌اند و آن هم پس از ورود توپ جنگی در زمان صفویه است که آن را به شیطان رجیم ربط دادند و به همین دلیل هم ما در جنگ‌های مدرن دوره صفویه شکست خوردیم.
بهشتی با اشاره به خانه بروجردی‌ها و عامری در کاشان گفت: حظی که در محیط می‌بریم، مربوط به وجه قدسی این خانه‌هاست و بنابراین در موزه هم با یادآوری چنین حس‌وحالی آن وجه آسمانی برایمان متبلور خواهد شد.
در ادامه این همایش، یک سخنران نیز از کشور برزیل مقاله‌اش را در رابطه با قدسی‌بودن موزه‌ها در کل جهان ارائه کرد. با آنکه موزه‌ها مرتبط با یک نهاد سکولارند، اما نوع مواجهه با برخی از اشیا در این موزه‌ها طوری است که انگار یک آیین در حال برگزاری است و امری مقدس در حال انجام است و مخاطبان موزه‌ها انگار به دنبال لمس و حضور در یک فضای مقدس پا به موزه‌ها می‌گذارند.
این نشست با حضور اساتید و سخنرانان داخلی و خارجی از 23 تا 27 مهر در تهران برگزار می‌شود.