مد فاخر ایران در چنگال اقتصاد سخت
محبوبه موحدی . طراح و مدرس مد
در پاسخ به پژوهش «شرق» مبنی بر اینکه مد ایران چه جایگاهی در کلاس جهانی دارد، معتقدم مد در ایران سابقه طولانی دارد و ایرانیان همواره در طول تاریخ و در تمام فصول سال، به لباس اهمیت میدادند و متناسب با هر فصل، مد همان فصل را دنبال میکردند. با اینکه علم یا تحصیلات آنچنانی نداشتند که به نام مد، لباس طراحی کنند اما متناسب با هر فصل، شما شاهد تغییرات قابل توجهی در نوع پوشش اقوام ایرانی بودید.
هر قسمت از ایران در این زمینه، فرهنگ و پوشش خاص خود را دارد و لباسهای سنتی ایران از دیرباز به عنوان پوشش رسمی کاربرد داشته اما به شکل مدرن و امروزین آن، حضور و تأثیر مد ایران در مد جهان را زمانی پررنگ یافتم که متوجه استقبال بانوان کشورهای دیگر از لباس اجتماع بانوان ایرانی شدم.
در پنجاهواندی سال حکومت پهلوی، اروپا در ترویج مد در جهان پیشتاز بود و ایران هم به دلیل نگاهی که دنبال میشد، دنبالهرو مد اروپا بود. بعد از انقلاب به دلیل شرایط انقلاب و جنگ، مد کمرنگ شد اما کماکان مورد توجه مردم بود. شاید خودشان پایهگذار مد نبودند اما هنوز مسئله پوشش جزء اولویتها بود. به نظرم در دو دهه اخیر، در حوزه لباس اجتماع و طراحیهای به نسبت خوبی که در این حوزه دیدم، میتوانیم پایهگذار نگاه جدیدی در پوشش بانوان در کلاس جهانی باشیم؛ یعنی کارهایی ارائه کنیم که فراتر از ذائقه بانوان ایرانی، بتواند سلیقه زنان در سرزمینهای دیگر را جذب کند. با توجه به پتانسیل خوبی که در لباس اجتماع دیدم و اتفاقا حمایتهایی که حکومت و دولت ایران از این گزینه دارد از یک سو و استقبال برندهای خارجی از گنجاندن لباس اجتماع ایرانی در کالکشنهایشان از سوی دیگر، معتقدم این هدف، دستیافتنی است و مد ایران در حوزه لباس اجتماع میتواند در کلاس جهانی تعیینکننده باشد.
ایران پایهگذار هر نوع مد و زیباییشناسی است اما اینکه چرا در روزگار کنونی آن تأثیرگذاری گذشته را ندارد، مربوط میشود به توان تکنولوژیک اروپا، آمریکا و حتی خاور دور. آنها توانستند فرایند پارچهسازی را که در ایران کاملا به صورت دستی انجام میشد به صورت پیشرفتهتر عرضه کنند و با نوسازی، نگاه متفاوتی داشته باشند. آنها خیلی باهوش هستند و توانستند آثار دستبافت ایرانی را به شکل مدرنتری تولید و به خود ما ارائه کنند. اما پایهگذاری و خاستگاه علم از آن ایران بوده است. شاید در گذشتههای دور، ما در زمینه مد همیشه پیرو و مقلد بودیم اما ایرانیها اکنون پیشرو هستند.
آنچه به عنوان لباس اجتماع با مانتو توسط زنان ایرانی استفاده میشود و در دو دهه اخیر که فضای سیاسی و اجتماعی ایران بازتر شد و این نوع لباس، از طراحیهای الوان و طرحدار، سود جست، اتفاقا به مذاق بانوان غربی هم خوش آمد. بارها شاهد بودم که همان مانتوی شکیل و هنری که بانوان ایرانی روی لباس میپوشند، توسط بانوان غربی هم انتخاب شده و به عنوان کاوری روی لباس اصلی میپوشند و بیرون میروند. خارجیها، لباس اجتماع ایرانی را به عنوان کاوری رویی استفاده میکنند. لباس زیرین را ست میکنند و لباس اجتماع ایرانی را بهعنوان کاور رویی روی لباسهای خود استفاده میکنند. اما این کافی نیست. مد ایران برای حضور مقتدرانه در کلاس جهانی نیازمند حمایت اقتصادی است.
طراحان قدرتمند هستند که کارهای درخورتوجهی دارند اما به دلیل شرایط سخت اقتصادی کنونی و عدم توان پرداخت هزینههای حضور در هفتههای مد جهان، عملا از حضور و معرفی خود بازمیمانند و کسانی که کار قوی ندارند اما قدرت اقتصادی دارند، میروند و معرفی ضعیفی از هنر مد در ایران ارائه میکنند.
در پاسخ به پژوهش «شرق» مبنی بر اینکه مد ایران چه جایگاهی در کلاس جهانی دارد، معتقدم مد در ایران سابقه طولانی دارد و ایرانیان همواره در طول تاریخ و در تمام فصول سال، به لباس اهمیت میدادند و متناسب با هر فصل، مد همان فصل را دنبال میکردند. با اینکه علم یا تحصیلات آنچنانی نداشتند که به نام مد، لباس طراحی کنند اما متناسب با هر فصل، شما شاهد تغییرات قابل توجهی در نوع پوشش اقوام ایرانی بودید.
هر قسمت از ایران در این زمینه، فرهنگ و پوشش خاص خود را دارد و لباسهای سنتی ایران از دیرباز به عنوان پوشش رسمی کاربرد داشته اما به شکل مدرن و امروزین آن، حضور و تأثیر مد ایران در مد جهان را زمانی پررنگ یافتم که متوجه استقبال بانوان کشورهای دیگر از لباس اجتماع بانوان ایرانی شدم.
در پنجاهواندی سال حکومت پهلوی، اروپا در ترویج مد در جهان پیشتاز بود و ایران هم به دلیل نگاهی که دنبال میشد، دنبالهرو مد اروپا بود. بعد از انقلاب به دلیل شرایط انقلاب و جنگ، مد کمرنگ شد اما کماکان مورد توجه مردم بود. شاید خودشان پایهگذار مد نبودند اما هنوز مسئله پوشش جزء اولویتها بود. به نظرم در دو دهه اخیر، در حوزه لباس اجتماع و طراحیهای به نسبت خوبی که در این حوزه دیدم، میتوانیم پایهگذار نگاه جدیدی در پوشش بانوان در کلاس جهانی باشیم؛ یعنی کارهایی ارائه کنیم که فراتر از ذائقه بانوان ایرانی، بتواند سلیقه زنان در سرزمینهای دیگر را جذب کند. با توجه به پتانسیل خوبی که در لباس اجتماع دیدم و اتفاقا حمایتهایی که حکومت و دولت ایران از این گزینه دارد از یک سو و استقبال برندهای خارجی از گنجاندن لباس اجتماع ایرانی در کالکشنهایشان از سوی دیگر، معتقدم این هدف، دستیافتنی است و مد ایران در حوزه لباس اجتماع میتواند در کلاس جهانی تعیینکننده باشد.
ایران پایهگذار هر نوع مد و زیباییشناسی است اما اینکه چرا در روزگار کنونی آن تأثیرگذاری گذشته را ندارد، مربوط میشود به توان تکنولوژیک اروپا، آمریکا و حتی خاور دور. آنها توانستند فرایند پارچهسازی را که در ایران کاملا به صورت دستی انجام میشد به صورت پیشرفتهتر عرضه کنند و با نوسازی، نگاه متفاوتی داشته باشند. آنها خیلی باهوش هستند و توانستند آثار دستبافت ایرانی را به شکل مدرنتری تولید و به خود ما ارائه کنند. اما پایهگذاری و خاستگاه علم از آن ایران بوده است. شاید در گذشتههای دور، ما در زمینه مد همیشه پیرو و مقلد بودیم اما ایرانیها اکنون پیشرو هستند.
آنچه به عنوان لباس اجتماع با مانتو توسط زنان ایرانی استفاده میشود و در دو دهه اخیر که فضای سیاسی و اجتماعی ایران بازتر شد و این نوع لباس، از طراحیهای الوان و طرحدار، سود جست، اتفاقا به مذاق بانوان غربی هم خوش آمد. بارها شاهد بودم که همان مانتوی شکیل و هنری که بانوان ایرانی روی لباس میپوشند، توسط بانوان غربی هم انتخاب شده و به عنوان کاوری روی لباس اصلی میپوشند و بیرون میروند. خارجیها، لباس اجتماع ایرانی را به عنوان کاوری رویی استفاده میکنند. لباس زیرین را ست میکنند و لباس اجتماع ایرانی را بهعنوان کاور رویی روی لباسهای خود استفاده میکنند. اما این کافی نیست. مد ایران برای حضور مقتدرانه در کلاس جهانی نیازمند حمایت اقتصادی است.
طراحان قدرتمند هستند که کارهای درخورتوجهی دارند اما به دلیل شرایط سخت اقتصادی کنونی و عدم توان پرداخت هزینههای حضور در هفتههای مد جهان، عملا از حضور و معرفی خود بازمیمانند و کسانی که کار قوی ندارند اما قدرت اقتصادی دارند، میروند و معرفی ضعیفی از هنر مد در ایران ارائه میکنند.