حقوق حیوانات و حفاظت از خاک
سپهر سلیمی
چهاردهم آذر برابر با پنجم دسامبر، روز جهانی خاک نامیده شده است. حفاظت از محیط زیست، حفاظت از زیستگاهها و در نهایت حفاظت از حیوانات بدون حفاظت از خاک بیمعنی است. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) شعار امسال روز جهانی خاک را اینچنین اعلام کرده است: «آلودگی خاک را متوقف کنید»؛ اما ورای اینکه خاک مهمترین بخش تشکیلدهنده زیستگاه هر حیوانی است، چه ارتباط مشخصی میتواند بین خاک و حقوق حیوانات وجود داشته باشد؟
صنعت دامپروری و محصولات حیوانی نظیر چرم و خز از عوامل اصلی آلودگی خاک هستند. طبق گزارش سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا، حیوانات مزرعهای سالانه حدود 500 میلیون تُن مدفوع تولید میکنند. روانآب این دامپروریها و صنایع وابسته ازجمله علل آلودگی خاک و منابع آبی هستند. این روانآبها حامل باکتری و ویروسهایی هستند که میتوانند سفرههای آب زیرزمینی را هم آلوده کنند. وجود آنتیبیوتیک و مدفوع و ورود آن به طبیعت، یکی دیگر از معضلات است. سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا گزارش داده بیش از 80 درصد از آمونیاک منتشرشده، حاصل مدفوع دامهای دامپروریهاست.
از دیگر سو، رشد صنعت دامپروری سبب شده یکسوم زمینهای کشاورزی جهان به تولید خوراک دام اختصاص یابد. سموم و کودهای شیمیایی برای تولید خوراک دام از دیگر عوامل آلودهکردن خاک است. سموم و آفتکشهای بهکارگرفتهشده برای سویا و ذرت دامی، معمولا از نوع انسانی آن قویتر است. از دیگر سو، نیاز به زمینهای کشاورزی برای تولید خوراک دام سبب شده جنگلهای بیشتری به زمین کشاورزی تبدیل شوند. همین مسئله یکی از عوامل فرسایش و در نهایت نابودی خاک است. از سال 1970 بیش از 90 درصد جنگلهای آمازون برای تبدیلشدن به مزارع تولید خوراک دام پاکتراشی شدهاند. طبق نظر کنوانسیون مبارزه با بیابانزایی سازمان ملل متحد، در آمریکا 56 میلیون هکتار برای تولید خوراک دام اختصاص یافته و این در حالی است که سهم زمین محصولات گیاهی خوراک انسان تنها چهار میلیون هکتار است.
یکی دیگر از مظاهر بیتوجهی به حقوق حیوانات، صنعت چرم و خز است. صنعت خز از صنایع آلودهکننده محیط زیست بهشمار میرود. هزاران تُن زبالههای شیمیایی از مدفوع حیوانات استفادهشده در این صنعت تولید میشود. برای تثبیت پوستها از مواد شیمیایی استفاده میشود. روند رو به رشد این صنعت نگرانکننده است؛ به شکلی که بانک جهانی هشدار داده این صنعت یکی از پنج صنعت اصلی عامل آلودگی مواد سمی در جهان است. یک پژوهش نشان داده خز طبیعی گاهی میتواند تا 10 برابر بیشتر از خز مصنوعی یا دیگر محصولات مشابه با منشأ غیرحیوانی باعث آلودگی محیط زیست شود.
بنا بر آنچه گفته شد، رژیمهای غذایی که بر پایه گیاهان باشد، علاوه بر رعایت حقوق حیوانات، به دلیل نیاز کمتر به زمین کشاورزی، استفاده کمتر از سموم و کود شیمیایی و تولیدنکردن مدفوع حیوانی، کمترین اثرات محیطزیستی را بر خاک خواهند داشت و پایدارترند.
چهاردهم آذر برابر با پنجم دسامبر، روز جهانی خاک نامیده شده است. حفاظت از محیط زیست، حفاظت از زیستگاهها و در نهایت حفاظت از حیوانات بدون حفاظت از خاک بیمعنی است. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) شعار امسال روز جهانی خاک را اینچنین اعلام کرده است: «آلودگی خاک را متوقف کنید»؛ اما ورای اینکه خاک مهمترین بخش تشکیلدهنده زیستگاه هر حیوانی است، چه ارتباط مشخصی میتواند بین خاک و حقوق حیوانات وجود داشته باشد؟
صنعت دامپروری و محصولات حیوانی نظیر چرم و خز از عوامل اصلی آلودگی خاک هستند. طبق گزارش سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا، حیوانات مزرعهای سالانه حدود 500 میلیون تُن مدفوع تولید میکنند. روانآب این دامپروریها و صنایع وابسته ازجمله علل آلودگی خاک و منابع آبی هستند. این روانآبها حامل باکتری و ویروسهایی هستند که میتوانند سفرههای آب زیرزمینی را هم آلوده کنند. وجود آنتیبیوتیک و مدفوع و ورود آن به طبیعت، یکی دیگر از معضلات است. سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا گزارش داده بیش از 80 درصد از آمونیاک منتشرشده، حاصل مدفوع دامهای دامپروریهاست.
از دیگر سو، رشد صنعت دامپروری سبب شده یکسوم زمینهای کشاورزی جهان به تولید خوراک دام اختصاص یابد. سموم و کودهای شیمیایی برای تولید خوراک دام از دیگر عوامل آلودهکردن خاک است. سموم و آفتکشهای بهکارگرفتهشده برای سویا و ذرت دامی، معمولا از نوع انسانی آن قویتر است. از دیگر سو، نیاز به زمینهای کشاورزی برای تولید خوراک دام سبب شده جنگلهای بیشتری به زمین کشاورزی تبدیل شوند. همین مسئله یکی از عوامل فرسایش و در نهایت نابودی خاک است. از سال 1970 بیش از 90 درصد جنگلهای آمازون برای تبدیلشدن به مزارع تولید خوراک دام پاکتراشی شدهاند. طبق نظر کنوانسیون مبارزه با بیابانزایی سازمان ملل متحد، در آمریکا 56 میلیون هکتار برای تولید خوراک دام اختصاص یافته و این در حالی است که سهم زمین محصولات گیاهی خوراک انسان تنها چهار میلیون هکتار است.
یکی دیگر از مظاهر بیتوجهی به حقوق حیوانات، صنعت چرم و خز است. صنعت خز از صنایع آلودهکننده محیط زیست بهشمار میرود. هزاران تُن زبالههای شیمیایی از مدفوع حیوانات استفادهشده در این صنعت تولید میشود. برای تثبیت پوستها از مواد شیمیایی استفاده میشود. روند رو به رشد این صنعت نگرانکننده است؛ به شکلی که بانک جهانی هشدار داده این صنعت یکی از پنج صنعت اصلی عامل آلودگی مواد سمی در جهان است. یک پژوهش نشان داده خز طبیعی گاهی میتواند تا 10 برابر بیشتر از خز مصنوعی یا دیگر محصولات مشابه با منشأ غیرحیوانی باعث آلودگی محیط زیست شود.
بنا بر آنچه گفته شد، رژیمهای غذایی که بر پایه گیاهان باشد، علاوه بر رعایت حقوق حیوانات، به دلیل نیاز کمتر به زمین کشاورزی، استفاده کمتر از سموم و کود شیمیایی و تولیدنکردن مدفوع حیوانی، کمترین اثرات محیطزیستی را بر خاک خواهند داشت و پایدارترند.