دست پیش مجلسی‌ها در ماجرای درگیری یک نماینده
استیضاح وزیر به‌جای توبیخ نماینده
آرزو فرشید: گویا باز هم دچار بدفهمی شده‌ایم! مثل همان وقت که یک آقای نماینده روی مأمور قانون دست بلند کرد و ما ندانسته قضاوت کردیم. شاید هم مثل همان وقتی که نماینده ارومیه در راهروی مجلس با خبرنگار روزنامه ایران دست‌به‌یقه شد و ما بیخودی شلوغش کردیم! این‌بار هم گویا کارمند گمرک به نماینده سراوان توهین و بی‌احترامی کرده است؛ چنان‌که وزیر اقتصاد ناگزیر به ارائه توضیح و شایسته استیضاح باشد.
شرح ماجرا
ویدئویی جنجالی عصر دوشنبه در شبکه‌های اجتماعی منتشر و دست‌به‌دست شد. درگیری یک کارمند و ارباب‌رجوع موضوع تازه‌ای نیست و هر شهروندی در ایران چندین‌بار از دور و نزدیک شاهد آن بوده است؛ این ویدئو اما بسیار مورد توجه قرار گرفت. دلیلش توجه ویژه آن بود که ارباب‌رجوع عصبانی یک شهروند عادی نبود. او محمدباسط درازهی، نماینده سراوان، بود و آنجا اداره گمرک.
بر اساس آن ویدئو، نماینده سراوان خطاب به کارمند مربوطه که می‌گفت: «نمی‌توانیم برادر من. ما از شما دستور نمی‌گیریم»، فریاد می‌زد: «تو غلط می‌کنی از من دستور نمی‌گیری. مردک...». این درگیری آنجا جالب‌تر شد که یک ارباب‌رجوع دیگر بعد از آنکه متوجه شد درازهی نماینده مجلس است، مداخله کرده و او را از محل بیرون کرد.
روایت مجلسی‌ها
همان‌طور که انتظار می‌رفت، این قضیه نیز مثل موارد مشابه دیگر با توجیه مجلسی‌ها همراه شد. آقایان بهارستان‌نشین این موضوع را به صورت غیرعلنی بررسی کردند و دست‌آخر هم اعلام شد که کلیپ مورد بحث تقطیع شده است.
بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس، بعد از جلسه غیرعلنی دیروز گفت: «مسعود پزشکیان، رئیس هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان و فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، تا فردا (امروز چهارشنبه) در مورد حواشی کلیپ پخش شده در مورد یک نماینده به مجلس گزارش می‌دهند».
او در تشریح جزئیات جلسه غیرعلنی گفت: «نمایندگان بحث‌هایی در این زمینه داشتند و اعتراض‌هایی به این موضوع بود. با توجه به اینکه کلیپ تقطیع شده است، برخی از صحبت‌ها و توهین‌هایی می‌شود. آقای درازهی در این جلسه گفت که ۴۵ دقیقه جلوی در گمرک جلویش را گرفته بودند و فحش‌های بدی به وی دادند و وی را عصبانی کردند. نهایتا فارغ از فضاهایی که وجود دارد، باید با موضوع منطقی برخورد شود».
محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان، نیز در گفت‌وگو با «شرق» جزئیات جلسه غیرعلنی دیروز را نقل کرد و گفت: «آن‌طور که آقای درازهی در مجلس عنوان کردند، اگر فیلم به صورت کامل دیده شود، مشاهده خواهد شد که به نماینده بی‌احترامی شده است. آقای درازهی گفتند که من 45 دقیقه آنجا معطل شدم و با بی‌احترامی با من صحبت شد. بعد از چندین‌دقیقه توهین و بدرفتاری کارمند مربوطه، از کوره در رفته و آن‌طور عصبانی شدم. گفتند که ابتدای امر با متانت رفتار کرده بودند و فیلم منتشرشده تنها چندثانیه پایانی یک درگیری لفظی است».
علی کرد، نماینده خاش نیز گفت: «چند وقت گذشته آقای درازهی، نماینده سراوان، درخواستی را از رئیس گمرک برای بهبود وضعیت زیرساخت‌های گمرک سراوان به‌عنوان بزرگ‌ترین حوزه مرزی داشت که به این درخواست توجه نشده بود و این مطالبه از چند ماه گذشته پیگیری می‌شد».
وی با این ادعا که «به نظر می‌رسد موضوعاتی را علیه نماینده سراوان از طریق بالادست برنامه‌ریزی کردند»، گفت: «اتومبیل ایشان دارای آرم بود، می‌توانستند اجازه دهند اتومبیل به داخل محوطه برود که آنها ممانعت کردند. آقای درازهی وقت ملاقات با رئیس گمرک داشت. اگر رئیس گمرک معذوریت داشت باید از ابتدا عنوان می‌کرد. آقای درازهی ۴۰ دقیقه مشاجره داشت، اما تنها ۳۰ ثانیه آن پخش شده است. البته ما هم استفاده از توهین و الفاظ غلط را قبول نداریم، ولی به نظر می‌رسد آنجایی که به نماینده توهین کرده و فحش دادند هم حساب‌شده و برنامه‌ریزی‌شده بود. حراست چه حقی داشته که این فیلم را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کند؟ ما فکر می‌کنیم که همه این اتفاقات حساب‌شده و برنامه‌ریزی‌شده بوده است».
عذرخواهی وزیر!
یکی از نکات پرحاشیه این ماجرا که موجب تعجب کاربران فضای مجازی شد، آن بود که اعلام شد وزیر اقتصاد به خاطر این ماجرا از درازهی عذرخواهی کرده است. بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس با بیان اینکه این موضوع باید به‌صورت منطقی و عالمانه حل شود، گفت: «فرهاد دژپسند در این جلسه سخنرانی کوتاهی داشت و عذرخواهی کرد اما قرار شد ابعاد مختلف موضوع بررسی شود». ناگفته نماند که فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی مسئله عذرخواهی‌کردن را تکذیب کرد و گفت: «عرض کردم اگر همکاران گمرک اشتباه کرده باشند، هم با آنها برخورد می‌کردم و هم عذرخواهی می‌کنم».
عجیب‌تر از نسبت‌دادن عذرخواهی به وزیر، کلیدزدن طرح استیضاح او بود. تعجب‌آور بود اما علی کرد، نماینده خاش در مجلس دیروز در جمع خبرنگاران اعلام کرد که 40 نفر از نمایندگان مجلس تقاضای استیضاح وزیر اقتصاد را دارند. او گفت: ما خواستار عزل رئیس گمرک و حراست گمرک هستیم.
نکته قابل توجه اینکه اعلام این خبر در جمع نمایندگان نیز با درگیری لفظی جناب نماینده و یک خبرنگار توأم شد. البته نماینده خاش سریعا اقدام کرده و با یک دلجویی مسئله را فیصله داد.
استیضاح با کدام منطق؟
اینکه نماینده سراوان مقصر باشد یا کارمند گمرک بحث مفصلی است و قطعا روشن خواهد شد اما اقدام 40 نماینده مجلس برای طرح استیضاح وزیر اقتصاد، آن‌هم قبل از اینکه تکلیف ماجرا روشن شده باشد، موضوعی نیست که بتوان نادیده گرفت.
محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان کلیدزدن این استیضاح به بهانه حمایت از نماینده سراوان را غیرمنطقی می‌داند. او به «شرق» گفت: «این موضوع تنها باید تلنگری برای بررسی رفتار بدنه اداری کشور باشد. این خیلی خودخواهانه است که براساس نحوه رفتار با شخص خود استیضاح یک وزیر را کلید بزنیم. ما در مجلس هستیم که نماینده مردم باشیم نه خودمان. بی‌توجهی یا بی‌احترامی یک کارمند گمرک به نماینده نمی‌تواند دلیل خوبی برای استیضاح وزیر باشد. به اعتقاد من این ماجرا باید باعث توجه به این موضوع شود که اگر در یک اداره با نماینده مجلس چنین برخورد می‌کنند، حتما با مردم بدتر از این رفتار می‌شود. یک نماینده قاعدتا باید صبر بیشتری به خرج دهد و به‌خاطر مسئولیتی که دارد، برخی از کم‌لطفی‌ها را به جان و دل بخرد. مسئله مهم این است که ببینم در بدنه این دستگاه‌ها با مردم چقدر بدرفتاری می‌شود».
توضیح یا توجیه؟
واکنش‌ها به رفتار نماینده سراوان به قدری زیاد بود که او ناگزیر شد در یک پیام ویدئویی خطاب به مردم درباره رفتار خود توضیح دهد. او گفت که به قومیت و مذهب او توهین شده است. این توجیه او اما مقبول واقع نشد و بسیاری از کاربران بلوچ و سنی در شبکه‌های مجازی خواستار عذرخواهی آقای نماینده شدند. حتی قسیم عثمانی، نماینده کرد و اهل سنت مجلس نیز توجیه درازهی را درست ندانست و گفت: «یک کارمند رفتار نادرست و یک نماینده رفتار تند داشته است. به نظر من ظلم است که این ماجرا را بحث قومیت و مذهب ارتباط دهیم».
حتی علی کرد که خواهان استیضاح وزیر بود هم قومیتی و مذهبی‌کردن این ماجرا را درست ندانسته و گفته بود: «برخورد بد و ناشایست کارکنان پرسنل گمرک نسبت به جایگاه مجلس بحث مذهبی نبود؛ بلکه جایگاه مجلس را زیر سؤال برده لذا باید گمرک پاسخ‌گو باشد».
افکار عمومی بدبین است
باید منتظر ماند و دید که نظر هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان درباره این ماجرا چیست اما اوضاع نزد افکار عمومی اصلا به نفع نماینده سراوان نیست. یکی از دلایل بدبینی مردم و پذیرفته‌نشدن توضیحات اولیه او این است که مجلسی‌ها در موارد مشابه قبلی نیز از نمایندگان دفاع کرده‌اند. قسیم عثمانی در پاسخ به پرسشی درباره چرایی این رویه نمایندگان مجلس گفت: «من براساس آنچه آقای درازهی تعریف کردند قضاوت می‌کنم؛ نه فیلم برش‌خورده‌ای که در فضای مجازی منتشر شد. فیلم اصلی را حراست محل در اختیار دارد و حتما بررسی خواهد شد. روشن است که او به صرف نماینده‌بودن حق چنین برخوردی را ندارد». او افزود: «هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان حتما به این موضوع رسیدگی خواهد کرد و حداکثر تا 24 ساعت آینده فیلم اصلی و کامل را خواهد دید. بدون شک اگر نماینده مقصر شناخته شود، توبیخ خواهد شد».
آرزو فرشید: گویا باز هم دچار بدفهمی شده‌ایم! مثل همان وقت که یک آقای نماینده روی مأمور قانون دست بلند کرد و ما ندانسته قضاوت کردیم. شاید هم مثل همان وقتی که نماینده ارومیه در راهروی مجلس با خبرنگار روزنامه ایران دست‌به‌یقه شد و ما بیخودی شلوغش کردیم! این‌بار هم گویا کارمند گمرک به نماینده سراوان توهین و بی‌احترامی کرده است؛ چنان‌که وزیر اقتصاد ناگزیر به ارائه توضیح و شایسته استیضاح باشد.
شرح ماجرا
ویدئویی جنجالی عصر دوشنبه در شبکه‌های اجتماعی منتشر و دست‌به‌دست شد. درگیری یک کارمند و ارباب‌رجوع موضوع تازه‌ای نیست و هر شهروندی در ایران چندین‌بار از دور و نزدیک شاهد آن بوده است؛ این ویدئو اما بسیار مورد توجه قرار گرفت. دلیلش توجه ویژه آن بود که ارباب‌رجوع عصبانی یک شهروند عادی نبود. او محمدباسط درازهی، نماینده سراوان، بود و آنجا اداره گمرک.
بر اساس آن ویدئو، نماینده سراوان خطاب به کارمند مربوطه که می‌گفت: «نمی‌توانیم برادر من. ما از شما دستور نمی‌گیریم»، فریاد می‌زد: «تو غلط می‌کنی از من دستور نمی‌گیری. مردک...». این درگیری آنجا جالب‌تر شد که یک ارباب‌رجوع دیگر بعد از آنکه متوجه شد درازهی نماینده مجلس است، مداخله کرده و او را از محل بیرون کرد.
روایت مجلسی‌ها
همان‌طور که انتظار می‌رفت، این قضیه نیز مثل موارد مشابه دیگر با توجیه مجلسی‌ها همراه شد. آقایان بهارستان‌نشین این موضوع را به صورت غیرعلنی بررسی کردند و دست‌آخر هم اعلام شد که کلیپ مورد بحث تقطیع شده است.
بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس، بعد از جلسه غیرعلنی دیروز گفت: «مسعود پزشکیان، رئیس هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان و فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، تا فردا (امروز چهارشنبه) در مورد حواشی کلیپ پخش شده در مورد یک نماینده به مجلس گزارش می‌دهند».
او در تشریح جزئیات جلسه غیرعلنی گفت: «نمایندگان بحث‌هایی در این زمینه داشتند و اعتراض‌هایی به این موضوع بود. با توجه به اینکه کلیپ تقطیع شده است، برخی از صحبت‌ها و توهین‌هایی می‌شود. آقای درازهی در این جلسه گفت که ۴۵ دقیقه جلوی در گمرک جلویش را گرفته بودند و فحش‌های بدی به وی دادند و وی را عصبانی کردند. نهایتا فارغ از فضاهایی که وجود دارد، باید با موضوع منطقی برخورد شود».
محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان، نیز در گفت‌وگو با «شرق» جزئیات جلسه غیرعلنی دیروز را نقل کرد و گفت: «آن‌طور که آقای درازهی در مجلس عنوان کردند، اگر فیلم به صورت کامل دیده شود، مشاهده خواهد شد که به نماینده بی‌احترامی شده است. آقای درازهی گفتند که من 45 دقیقه آنجا معطل شدم و با بی‌احترامی با من صحبت شد. بعد از چندین‌دقیقه توهین و بدرفتاری کارمند مربوطه، از کوره در رفته و آن‌طور عصبانی شدم. گفتند که ابتدای امر با متانت رفتار کرده بودند و فیلم منتشرشده تنها چندثانیه پایانی یک درگیری لفظی است».
علی کرد، نماینده خاش نیز گفت: «چند وقت گذشته آقای درازهی، نماینده سراوان، درخواستی را از رئیس گمرک برای بهبود وضعیت زیرساخت‌های گمرک سراوان به‌عنوان بزرگ‌ترین حوزه مرزی داشت که به این درخواست توجه نشده بود و این مطالبه از چند ماه گذشته پیگیری می‌شد».
وی با این ادعا که «به نظر می‌رسد موضوعاتی را علیه نماینده سراوان از طریق بالادست برنامه‌ریزی کردند»، گفت: «اتومبیل ایشان دارای آرم بود، می‌توانستند اجازه دهند اتومبیل به داخل محوطه برود که آنها ممانعت کردند. آقای درازهی وقت ملاقات با رئیس گمرک داشت. اگر رئیس گمرک معذوریت داشت باید از ابتدا عنوان می‌کرد. آقای درازهی ۴۰ دقیقه مشاجره داشت، اما تنها ۳۰ ثانیه آن پخش شده است. البته ما هم استفاده از توهین و الفاظ غلط را قبول نداریم، ولی به نظر می‌رسد آنجایی که به نماینده توهین کرده و فحش دادند هم حساب‌شده و برنامه‌ریزی‌شده بود. حراست چه حقی داشته که این فیلم را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کند؟ ما فکر می‌کنیم که همه این اتفاقات حساب‌شده و برنامه‌ریزی‌شده بوده است».
عذرخواهی وزیر!
یکی از نکات پرحاشیه این ماجرا که موجب تعجب کاربران فضای مجازی شد، آن بود که اعلام شد وزیر اقتصاد به خاطر این ماجرا از درازهی عذرخواهی کرده است. بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس با بیان اینکه این موضوع باید به‌صورت منطقی و عالمانه حل شود، گفت: «فرهاد دژپسند در این جلسه سخنرانی کوتاهی داشت و عذرخواهی کرد اما قرار شد ابعاد مختلف موضوع بررسی شود». ناگفته نماند که فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی مسئله عذرخواهی‌کردن را تکذیب کرد و گفت: «عرض کردم اگر همکاران گمرک اشتباه کرده باشند، هم با آنها برخورد می‌کردم و هم عذرخواهی می‌کنم».
عجیب‌تر از نسبت‌دادن عذرخواهی به وزیر، کلیدزدن طرح استیضاح او بود. تعجب‌آور بود اما علی کرد، نماینده خاش در مجلس دیروز در جمع خبرنگاران اعلام کرد که 40 نفر از نمایندگان مجلس تقاضای استیضاح وزیر اقتصاد را دارند. او گفت: ما خواستار عزل رئیس گمرک و حراست گمرک هستیم.
نکته قابل توجه اینکه اعلام این خبر در جمع نمایندگان نیز با درگیری لفظی جناب نماینده و یک خبرنگار توأم شد. البته نماینده خاش سریعا اقدام کرده و با یک دلجویی مسئله را فیصله داد.
استیضاح با کدام منطق؟
اینکه نماینده سراوان مقصر باشد یا کارمند گمرک بحث مفصلی است و قطعا روشن خواهد شد اما اقدام 40 نماینده مجلس برای طرح استیضاح وزیر اقتصاد، آن‌هم قبل از اینکه تکلیف ماجرا روشن شده باشد، موضوعی نیست که بتوان نادیده گرفت.
محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان کلیدزدن این استیضاح به بهانه حمایت از نماینده سراوان را غیرمنطقی می‌داند. او به «شرق» گفت: «این موضوع تنها باید تلنگری برای بررسی رفتار بدنه اداری کشور باشد. این خیلی خودخواهانه است که براساس نحوه رفتار با شخص خود استیضاح یک وزیر را کلید بزنیم. ما در مجلس هستیم که نماینده مردم باشیم نه خودمان. بی‌توجهی یا بی‌احترامی یک کارمند گمرک به نماینده نمی‌تواند دلیل خوبی برای استیضاح وزیر باشد. به اعتقاد من این ماجرا باید باعث توجه به این موضوع شود که اگر در یک اداره با نماینده مجلس چنین برخورد می‌کنند، حتما با مردم بدتر از این رفتار می‌شود. یک نماینده قاعدتا باید صبر بیشتری به خرج دهد و به‌خاطر مسئولیتی که دارد، برخی از کم‌لطفی‌ها را به جان و دل بخرد. مسئله مهم این است که ببینم در بدنه این دستگاه‌ها با مردم چقدر بدرفتاری می‌شود».
توضیح یا توجیه؟
واکنش‌ها به رفتار نماینده سراوان به قدری زیاد بود که او ناگزیر شد در یک پیام ویدئویی خطاب به مردم درباره رفتار خود توضیح دهد. او گفت که به قومیت و مذهب او توهین شده است. این توجیه او اما مقبول واقع نشد و بسیاری از کاربران بلوچ و سنی در شبکه‌های مجازی خواستار عذرخواهی آقای نماینده شدند. حتی قسیم عثمانی، نماینده کرد و اهل سنت مجلس نیز توجیه درازهی را درست ندانست و گفت: «یک کارمند رفتار نادرست و یک نماینده رفتار تند داشته است. به نظر من ظلم است که این ماجرا را بحث قومیت و مذهب ارتباط دهیم».
حتی علی کرد که خواهان استیضاح وزیر بود هم قومیتی و مذهبی‌کردن این ماجرا را درست ندانسته و گفته بود: «برخورد بد و ناشایست کارکنان پرسنل گمرک نسبت به جایگاه مجلس بحث مذهبی نبود؛ بلکه جایگاه مجلس را زیر سؤال برده لذا باید گمرک پاسخ‌گو باشد».
افکار عمومی بدبین است
باید منتظر ماند و دید که نظر هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان درباره این ماجرا چیست اما اوضاع نزد افکار عمومی اصلا به نفع نماینده سراوان نیست. یکی از دلایل بدبینی مردم و پذیرفته‌نشدن توضیحات اولیه او این است که مجلسی‌ها در موارد مشابه قبلی نیز از نمایندگان دفاع کرده‌اند. قسیم عثمانی در پاسخ به پرسشی درباره چرایی این رویه نمایندگان مجلس گفت: «من براساس آنچه آقای درازهی تعریف کردند قضاوت می‌کنم؛ نه فیلم برش‌خورده‌ای که در فضای مجازی منتشر شد. فیلم اصلی را حراست محل در اختیار دارد و حتما بررسی خواهد شد. روشن است که او به صرف نماینده‌بودن حق چنین برخوردی را ندارد». او افزود: «هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان حتما به این موضوع رسیدگی خواهد کرد و حداکثر تا 24 ساعت آینده فیلم اصلی و کامل را خواهد دید. بدون شک اگر نماینده مقصر شناخته شود، توبیخ خواهد شد».