انتشار اطلاعات بي‌سابقه از شهرداري تهران
بهشتِ شفاف
معصومه اصغري: اگر شوراي چهارم يک رحمت‌الله حافظي داشت که با ورود مستقيم و گاه افشاگرانه خود يا همراهي رسانه‌ها، خطاي عملکرد، فساد يا منفعت‌جويي مديريت شهري را علني مي‌کرد، حالا در شوراي پنجم بهاره آروين تلاش مي‌کند خيلي آرام و اصلاحي اين جريان شفافيت را از دل سخت و سنگي بدنه شهرداري عبور دهد. او بعد از راه‌اندازي سامانه شفاف و قراردادن قراردادهاي بالاي يک ميليارد تومان روي اين سامانه، کليد اين شفافيت را زد و بعد جزئيات قراردادهاي بالاي ۲۵۰ ميليون تومان را در دسترس عموم قرار داد (البته بدون عطف بماسبق) از روز گذشته هم سه محور مهم روي سامانه شفاف قرار گرفت؛ اطلاعات همه ۶۵هزارو ۹۳۰ نفر کارکنان شهرداري تهران، حقوق و مزاياي مستمر مديران شهرداري تهران و اطلاعات سفرهاي خارجي کارکنان. علني‌شدن اطلاعات اين سه محور مي‌تواند بسياري از رانت‌هاي اطلاعاتي و حتي ابهامات رسوب‌شده در ميان کارکنان شهرداري را در مرحله اول حل کند و در ادامه زمينه‌اي براي اصلاح رويه‌هاي آينده باشد. در شرايطي که کارکنان و مديران بدانند عملکردشان در معرض ديد است، قطعا بيش از قبل نگاهي به قوانين و رعايت حقوق مردم خواهند
داشت.
در اين سال‌ها حرف‌ها و شعارهاي جذاب، دهان‌پرکن، واج‌آرايي‌شده و تيترخور زيادي با محوريت شفافيت داشته‌ايم. بسياري از اين شعرها و شعارها را مردم، مسئولان و البته رسانه‌ها که حداقل تا مدتي اخبارشان را دنبال کرده‌اند، به ياد دارند. گاهي هم برخي اتفاقات زمينه‌اي را براي شفافيت‌هاي اجباري و مقطعي فراهم مي‌کرد؛ مثلا در چند برهه زماني در اين سال‌ها، يک فيش حقوقي از يک نماينده مجلس، يک معاون وزير يا فلان مشاور منتشر مي‌شد و در ادامه فشار افکار عمومي باعث مي‌شد چندين فيش حقوقي منتشر شود يا مسئولان تا چند روز بعد درباره رقم حقوق دريافتي‌شان مورد سؤال قرار گيرند و عددي را بگويند. گاهي هم شده است که يک اتفاق باعث شده جزئياتي ناگفته از مسائل مالي يک شرکت رسانه‌اي شود. در اين مورد البته موارد قانوني که در مسيري مشخص مثل حسابرسي‌ها پيش بروند و رسانه‌اي شوند، بسيار محدود بوده و در بسياري موارد يک مهر محرمانه روي بسياري از اسناد - حالا به نفع و مصلحت چه افراد، ارگان و جرياني ؟- جلوي رسانه‌اي‌شدن و بالطبع اطلاع مردم را گرفته است.
اما در مورد بلديه سابق و مديريت شهري جديد که همچون عدليه و نظميه، سوابق خوبي در ذهن مردم ندارند، شرايط براي اين شفافيت فرق زيادي داشت و از اين جهت همه آن افراد و تلاش‌هايي که در جهت اصلاح اين ذهنيت و ايجاد شفافيت صورت گرفت، به ياد مانده است. در دوران شهرداران سابق بعد از انقلاب زمينه‌هاي اين شفافيت بسيار کم‌رنگ است و کمترين مسئله يعني حسابرسي‌هاي سالانه تلمبار شده بوده است. اما محمدباقر قاليباف که بعد از فرماندهي نيروي انتظامي به عنوان شهردار تهران از 84 تا 96 طولاني‌ترين دوران شهرداري تهران را داشت، از همان ابتداي مسئوليت خود بارها اين جمله را مي‌گفت که «سه سازمان در ذهن تاريخي مردم سابقه خوبي ندارند؛ عدليه، نظميه و بلديه. من از آن روز که در نظميه مسئول بودم، مهم‌ترين دغدغه‌ام اين بود که اين نگاه منفي را در ذهن مردم و پرسنل نظميه تغيير دهم و اکنون که در شهرداري تهران مسئول هستم نيز بايد ذهنيت منفي گذشته نسبت به اين سازمان را تغيير دهم». او متناسب با اين حرف، اقداماتي هم داشت؛ يک جمله «اتاق شيشه‌اي» را بارها تکرار کرد و از همان شروع به کارش سامانه 1888 و 137 را راه‌اندازي کرد، در اصلاح ساختار شهرداري‌هاي
مناطق سعي کرد، حسابرسي نقدي را به تعهدي تغيير داد و از يک جايي به بعد دارايي‌هاي غيرنقد هم در بودجه مورد محاسبه قرار گرفتند و البته که روند حسابرسي‌هاي سالانه از شرکت‌ها، سازمان‌ها و شهرداري‌هاي مناطق را شروع کرد و تا اين اواخر اين روند را ادامه داد. هرچند ماجراهايي که در حسابرسي سال‌هاي 91 و 92 از جزئيات عملکرد شرکت‌ها و سازمان‌ها بيرون کشيده شد، براي شهرداري خوشايند نبود و حالا بيش از دو سال است که خبري از حسابرسي سال‌هاي 92 به بعد شهرداري تهران نيست و گويا شوراي پنجم هم اهتمام جدي براي ورود به حسابرسي اين سال‌ها ندارد. نکته قابل‌توجه درباره اين روند شفافيت قاليباف و جريان اصولگراي همراهش در مديريت شهري شيشه‌اي اين بود که هميشه خودشان مي‌بريدند، مي‌دوختند و مي‌پوشيدند تا اينکه يک نفر از خودشان، عليه خودشان قد علم کرد و زيروروي حسابرسي‌ها را بيرون کشيد. واقعيت اين است که کاري که رحمت‌الله حافظي در ايجاد زمينه شفافيت، جلوگيري از پنهان‌ماندن برخي گزارش‌ها و ايجاد نگراني براي شهردار تهران و جريان اصولگراي شوراي شهر کرد، هيچ‌کدام از اعضاي اصلاح‌طلب و جريان رقيب شوراي شهر سه دوره اخير نکردند. (غير از شوراي
اول) محمدباقر قاليباف هيچ‌گاه متن کامل بودجه سالانه شهرداري تهران را در سال‌هاي مسئوليت شيشه‌اي‌اش منتشر نکرده بود و انتشار يک‌باره و ناهماهنگ کل سند بودجه سال 94 از سوي رحمت‌الله حافظي، ديواري بلند بين اين عضو و مديريت شهري برپا کرد. اين عضو شورا که سال‌ها سر در حساب‌وکتاب مالي سازمان تأمين اجتماعي داشت، حسابرسي‌ها را جداگانه مورد بررسي قرار داد. در بسياري از موارد مثل صندوق ذخيره کارکنان شهرداري و... عملکرد شورا و شهرداري را بررسي مجزا کرد و اگر در شورا امکان بيان نتايج و پيگيري‌ها نبود، آن را رسانه‌اي مي‌کرد. او بارها در صحن شورا مورد بي‌احترامي از سوي اعضا و رئيس اصولگرا و معاونان شهردار قرار گرفت و در برخي موارد هم مثل املاک نجومي بدون توجه به جايگاه نمايندگي مردمي، مورد سؤال قرار گرفت، اما اين عضو فعال که به زعم اصولگرايان مزاحم و به زعم برخي اصلاح‌طلبان افشاگر و هوچي‌گر بود، تلاشي براي گرفتن صندلي شورا نداشت و به صندلي طبابت خود برگشت.
حالا اما شوراي شهر پنجم اصلاح‌طلبان که در يک‌سال‌ونيم گذشته کمترين عملکرد را در زمينه شفافيت داشته و هنوز اعضاي شورا و شايد شهردار و معاونانش دقيق نمي‌دانند با چه اعدادي از بدهي و طلب و هزينه و درآمد مواجه هستند، همچنان قصد دارد با روند اصولگرايانه خود در اين مسير گام بردارد و چندان مشخص نيست چه زمانی نتيجه‌اي ملموس مي‌گيرد. چند روز قبل بود که محمدباقر قاليباف براي چندمين‌بار بدهي بيش از 50 هزار ميلياردتوماني را «دروغ بزرگ» خواند و اعضا واکنشي محدود به آن داشتند. شهردار هم پيشنهاد ارائه گزارش بدهي‌ها را که از سوي يکي از اعضا مطرح شده بود رد کرد تا اين روند ابهام درباره بدهي‌ها و پاس‌کاري متهمان ادامه داشته باشد. در اين ميان تنها عضوي که در اين مدت همسو با شعار و برنامه اعلامي خود عمل کرده و توانسته حرکتي اصلاحي - هرچند محدود- داشته باشد، بهاره آروين است. آروين البته نه مي‌خواهد و نه شايد مي‌تواند همانند حافظي عمل کند. او از همان ابتدا در چند گفت‌وگو اعلام کرد که قرار نيست رويکرد افشاگرانه داشته باشد تا ديگراني که دستي در اين جريان‌هاي داخلي و لايه‌دار شهرداري دارند نگران نشوند و تحرکي عليه اقداماتشان
نداشته باشند. او تأکيد دارد که رويکردشان اصلاحي است، اما زماني براي اين روند هم مشخص نيست. باوجوداين چند اقدام اخير؛ يعني راه‌اندازي سايت «شفاف» که تاکنون قراردادهاي کلان شهرداري، فهرست اسامي دريافت‌کنندگان طرح ترافيک خبرنگاري، لايحه پيشنهادي بودجه 97، بودجه مصوب سال 97، اطلاعات مديران و کارکنان شهرداري تهران، گزارش عملکرد مالي شهرداري تهران و لايحه بودجه شهرداري تهران، پيشنهادي سال 98 روي آن قرار گرفته است مي‌تواند نقطه‌اي اميدوارکننده در اين مسير اصلاحي باشد.حالا آروين و جريان حامي و همراهش در شورا و شهرداري در اقدامي جديد اطلاعات سفرهاي خارجي کارکنان و حقوق و مزاياي مديران شهرداري را در سامانه شفافيت منتشر کرده است. اين براي اولين‌بار است که اين اطلاعات در معرض ديد افکار عمومي قرار مي‌گيرد. در اين بارگذاري جديد روي سامانه شفاف، اطلاعات همه ۶۵ هزار و ۹۳۰ نفر کارکنان شهرداري تهران و حقوق و مزاياي مستمر مديران شهرداري تهران بر اساس مبلغ درج‌شده در حکم آنها منتشر شده و در دسترس عموم قرار گرفته است.
معصومه اصغري: اگر شوراي چهارم يک رحمت‌الله حافظي داشت که با ورود مستقيم و گاه افشاگرانه خود يا همراهي رسانه‌ها، خطاي عملکرد، فساد يا منفعت‌جويي مديريت شهري را علني مي‌کرد، حالا در شوراي پنجم بهاره آروين تلاش مي‌کند خيلي آرام و اصلاحي اين جريان شفافيت را از دل سخت و سنگي بدنه شهرداري عبور دهد. او بعد از راه‌اندازي سامانه شفاف و قراردادن قراردادهاي بالاي يک ميليارد تومان روي اين سامانه، کليد اين شفافيت را زد و بعد جزئيات قراردادهاي بالاي ۲۵۰ ميليون تومان را در دسترس عموم قرار داد (البته بدون عطف بماسبق) از روز گذشته هم سه محور مهم روي سامانه شفاف قرار گرفت؛ اطلاعات همه ۶۵هزارو ۹۳۰ نفر کارکنان شهرداري تهران، حقوق و مزاياي مستمر مديران شهرداري تهران و اطلاعات سفرهاي خارجي کارکنان. علني‌شدن اطلاعات اين سه محور مي‌تواند بسياري از رانت‌هاي اطلاعاتي و حتي ابهامات رسوب‌شده در ميان کارکنان شهرداري را در مرحله اول حل کند و در ادامه زمينه‌اي براي اصلاح رويه‌هاي آينده باشد. در شرايطي که کارکنان و مديران بدانند عملکردشان در معرض ديد است، قطعا بيش از قبل نگاهي به قوانين و رعايت حقوق مردم خواهند
داشت.
در اين سال‌ها حرف‌ها و شعارهاي جذاب، دهان‌پرکن، واج‌آرايي‌شده و تيترخور زيادي با محوريت شفافيت داشته‌ايم. بسياري از اين شعرها و شعارها را مردم، مسئولان و البته رسانه‌ها که حداقل تا مدتي اخبارشان را دنبال کرده‌اند، به ياد دارند. گاهي هم برخي اتفاقات زمينه‌اي را براي شفافيت‌هاي اجباري و مقطعي فراهم مي‌کرد؛ مثلا در چند برهه زماني در اين سال‌ها، يک فيش حقوقي از يک نماينده مجلس، يک معاون وزير يا فلان مشاور منتشر مي‌شد و در ادامه فشار افکار عمومي باعث مي‌شد چندين فيش حقوقي منتشر شود يا مسئولان تا چند روز بعد درباره رقم حقوق دريافتي‌شان مورد سؤال قرار گيرند و عددي را بگويند. گاهي هم شده است که يک اتفاق باعث شده جزئياتي ناگفته از مسائل مالي يک شرکت رسانه‌اي شود. در اين مورد البته موارد قانوني که در مسيري مشخص مثل حسابرسي‌ها پيش بروند و رسانه‌اي شوند، بسيار محدود بوده و در بسياري موارد يک مهر محرمانه روي بسياري از اسناد - حالا به نفع و مصلحت چه افراد، ارگان و جرياني ؟- جلوي رسانه‌اي‌شدن و بالطبع اطلاع مردم را گرفته است.
اما در مورد بلديه سابق و مديريت شهري جديد که همچون عدليه و نظميه، سوابق خوبي در ذهن مردم ندارند، شرايط براي اين شفافيت فرق زيادي داشت و از اين جهت همه آن افراد و تلاش‌هايي که در جهت اصلاح اين ذهنيت و ايجاد شفافيت صورت گرفت، به ياد مانده است. در دوران شهرداران سابق بعد از انقلاب زمينه‌هاي اين شفافيت بسيار کم‌رنگ است و کمترين مسئله يعني حسابرسي‌هاي سالانه تلمبار شده بوده است. اما محمدباقر قاليباف که بعد از فرماندهي نيروي انتظامي به عنوان شهردار تهران از 84 تا 96 طولاني‌ترين دوران شهرداري تهران را داشت، از همان ابتداي مسئوليت خود بارها اين جمله را مي‌گفت که «سه سازمان در ذهن تاريخي مردم سابقه خوبي ندارند؛ عدليه، نظميه و بلديه. من از آن روز که در نظميه مسئول بودم، مهم‌ترين دغدغه‌ام اين بود که اين نگاه منفي را در ذهن مردم و پرسنل نظميه تغيير دهم و اکنون که در شهرداري تهران مسئول هستم نيز بايد ذهنيت منفي گذشته نسبت به اين سازمان را تغيير دهم». او متناسب با اين حرف، اقداماتي هم داشت؛ يک جمله «اتاق شيشه‌اي» را بارها تکرار کرد و از همان شروع به کارش سامانه 1888 و 137 را راه‌اندازي کرد، در اصلاح ساختار شهرداري‌هاي
مناطق سعي کرد، حسابرسي نقدي را به تعهدي تغيير داد و از يک جايي به بعد دارايي‌هاي غيرنقد هم در بودجه مورد محاسبه قرار گرفتند و البته که روند حسابرسي‌هاي سالانه از شرکت‌ها، سازمان‌ها و شهرداري‌هاي مناطق را شروع کرد و تا اين اواخر اين روند را ادامه داد. هرچند ماجراهايي که در حسابرسي سال‌هاي 91 و 92 از جزئيات عملکرد شرکت‌ها و سازمان‌ها بيرون کشيده شد، براي شهرداري خوشايند نبود و حالا بيش از دو سال است که خبري از حسابرسي سال‌هاي 92 به بعد شهرداري تهران نيست و گويا شوراي پنجم هم اهتمام جدي براي ورود به حسابرسي اين سال‌ها ندارد. نکته قابل‌توجه درباره اين روند شفافيت قاليباف و جريان اصولگراي همراهش در مديريت شهري شيشه‌اي اين بود که هميشه خودشان مي‌بريدند، مي‌دوختند و مي‌پوشيدند تا اينکه يک نفر از خودشان، عليه خودشان قد علم کرد و زيروروي حسابرسي‌ها را بيرون کشيد. واقعيت اين است که کاري که رحمت‌الله حافظي در ايجاد زمينه شفافيت، جلوگيري از پنهان‌ماندن برخي گزارش‌ها و ايجاد نگراني براي شهردار تهران و جريان اصولگراي شوراي شهر کرد، هيچ‌کدام از اعضاي اصلاح‌طلب و جريان رقيب شوراي شهر سه دوره اخير نکردند. (غير از شوراي
اول) محمدباقر قاليباف هيچ‌گاه متن کامل بودجه سالانه شهرداري تهران را در سال‌هاي مسئوليت شيشه‌اي‌اش منتشر نکرده بود و انتشار يک‌باره و ناهماهنگ کل سند بودجه سال 94 از سوي رحمت‌الله حافظي، ديواري بلند بين اين عضو و مديريت شهري برپا کرد. اين عضو شورا که سال‌ها سر در حساب‌وکتاب مالي سازمان تأمين اجتماعي داشت، حسابرسي‌ها را جداگانه مورد بررسي قرار داد. در بسياري از موارد مثل صندوق ذخيره کارکنان شهرداري و... عملکرد شورا و شهرداري را بررسي مجزا کرد و اگر در شورا امکان بيان نتايج و پيگيري‌ها نبود، آن را رسانه‌اي مي‌کرد. او بارها در صحن شورا مورد بي‌احترامي از سوي اعضا و رئيس اصولگرا و معاونان شهردار قرار گرفت و در برخي موارد هم مثل املاک نجومي بدون توجه به جايگاه نمايندگي مردمي، مورد سؤال قرار گرفت، اما اين عضو فعال که به زعم اصولگرايان مزاحم و به زعم برخي اصلاح‌طلبان افشاگر و هوچي‌گر بود، تلاشي براي گرفتن صندلي شورا نداشت و به صندلي طبابت خود برگشت.
حالا اما شوراي شهر پنجم اصلاح‌طلبان که در يک‌سال‌ونيم گذشته کمترين عملکرد را در زمينه شفافيت داشته و هنوز اعضاي شورا و شايد شهردار و معاونانش دقيق نمي‌دانند با چه اعدادي از بدهي و طلب و هزينه و درآمد مواجه هستند، همچنان قصد دارد با روند اصولگرايانه خود در اين مسير گام بردارد و چندان مشخص نيست چه زمانی نتيجه‌اي ملموس مي‌گيرد. چند روز قبل بود که محمدباقر قاليباف براي چندمين‌بار بدهي بيش از 50 هزار ميلياردتوماني را «دروغ بزرگ» خواند و اعضا واکنشي محدود به آن داشتند. شهردار هم پيشنهاد ارائه گزارش بدهي‌ها را که از سوي يکي از اعضا مطرح شده بود رد کرد تا اين روند ابهام درباره بدهي‌ها و پاس‌کاري متهمان ادامه داشته باشد. در اين ميان تنها عضوي که در اين مدت همسو با شعار و برنامه اعلامي خود عمل کرده و توانسته حرکتي اصلاحي - هرچند محدود- داشته باشد، بهاره آروين است. آروين البته نه مي‌خواهد و نه شايد مي‌تواند همانند حافظي عمل کند. او از همان ابتدا در چند گفت‌وگو اعلام کرد که قرار نيست رويکرد افشاگرانه داشته باشد تا ديگراني که دستي در اين جريان‌هاي داخلي و لايه‌دار شهرداري دارند نگران نشوند و تحرکي عليه اقداماتشان
نداشته باشند. او تأکيد دارد که رويکردشان اصلاحي است، اما زماني براي اين روند هم مشخص نيست. باوجوداين چند اقدام اخير؛ يعني راه‌اندازي سايت «شفاف» که تاکنون قراردادهاي کلان شهرداري، فهرست اسامي دريافت‌کنندگان طرح ترافيک خبرنگاري، لايحه پيشنهادي بودجه 97، بودجه مصوب سال 97، اطلاعات مديران و کارکنان شهرداري تهران، گزارش عملکرد مالي شهرداري تهران و لايحه بودجه شهرداري تهران، پيشنهادي سال 98 روي آن قرار گرفته است مي‌تواند نقطه‌اي اميدوارکننده در اين مسير اصلاحي باشد.حالا آروين و جريان حامي و همراهش در شورا و شهرداري در اقدامي جديد اطلاعات سفرهاي خارجي کارکنان و حقوق و مزاياي مديران شهرداري را در سامانه شفافيت منتشر کرده است. اين براي اولين‌بار است که اين اطلاعات در معرض ديد افکار عمومي قرار مي‌گيرد. در اين بارگذاري جديد روي سامانه شفاف، اطلاعات همه ۶۵ هزار و ۹۳۰ نفر کارکنان شهرداري تهران و حقوق و مزاياي مستمر مديران شهرداري تهران بر اساس مبلغ درج‌شده در حکم آنها منتشر شده و در دسترس عموم قرار گرفته است.