احتمال تمديد معافيتهاي نفتي ايران قوت گرفت
عربستان، تحريم نفتي عليه ايران را خنثیكرد
شكوفه حبيبزاده: چهارم ماه مي (14 ارديبهشت) پايان دوره ششماهه تمديد معافيتهاي نفتي ايران از سوي آمريكاست. موعدي كه بارها از سوي برايان هوك، مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا اعلام شد تمديد نخواهد شد تا فشار بيشتري بر ايران باشد؛ اما شواهدي كه از مذاكرات نفتي آمريكا و عربستان به گوش ميرسد، تحليلگران را به اين باور رسانده كه عربستان ديگر نخواهد توانست پشتوانهاي براي اين تصميم يكجانبه آمريكا باشد و ذخاير استراتژيك اين كشور، آمريكا را همراهي نخواهد كرد.از سويي تمايل مشتريان سنتي نفت ايران مانند چين، هند، كرهجنوبي، ژاپن و تركيه و همچنين ايتاليا و يونان در اروپا براي ادامه خريد نفت از ايران سبب شده تا فشار بيشتري در مذاكرات اين كشورها با آمريكا، بر اين كشور اعمال شود. مذاكراتي كه به نظر ميرسد آمريكا را مجبور خواهد كرد بار ديگر از تصميم يكسويه خود عقبنشيني كند و با كمي اغماض، خريد نفت از ايران را مشروط بر كاهش 20درصدي آن از سوي اين مشتريان سنتي نفت ايران، بپذيرد.از ديگر سو، فشاري كه همراهي روسيه با نيكلاس مادورو در ونزوئلا بر تصميم تحريم نفت اين كشور وارد كرده، توانسته بازار نفت
جهاني را متأثر كند كه همين اتفاق در كنار شوكهايي كه بهصورت مداوم از سوي آمريكا با تهديد ايران از ناحيه تحريم به بازار نفت وارد ميشود، قيمتهاي نفت جهاني را افزايش دهد و عبور از 74 دلار را براي نفت برنت رقم بزند. اتفاقي كه برخلاف انتظار آمريكا، با وجود كاهش صادرات نفت ايران، تماما به نفع كشور و افزايش درآمدهاي نفتي در زير فشارهاي سلطهطلبانه مردود آمريكاست.
صادرات نفت ايران هرگز به صفر نخواهد رسيد
مهدي حسيني، رئيس پيشين كميته بازنگري قراردادهاي نفتي وزارت نفت در گفتوگو با «شرق» ميگويد: آمريكا تمام تلاش خود را براي در اوج نگهداشتن تحريمهاي نفتي ايران به كار خواهد گرفت و قراردادن نام يكي از مهمترين بخشهاي نظامي ايران در ليست تروريستي نيز در اين راستا بود، اما واقعيت آن است كه اين دست اقدامات نشان از قدرت اين كشور نخواهد داشت بلكه از سر استيصال رخ ميدهد كه پايبند هيچ ضابطه قانوني نيست. در سياستهاي خارجي دولت ترامپ بهويژه از سوي پمپئو، وزير امور خارجه اين كشور بارها اعلام شده قصد دارند توليد و صادرات نفت ايران را به صفر برسانند و در مقابل كارشناسان بارها گفتهاند كه اين اقدام، امري ناشدني است و امكان ندارد كه توليد ايران را به صفر برسانند.
عربستان پشت آمريكا را خالي كرد
او با اشاره به دلايل عدم وقوع اين تلاشها از سوي آمريكا، توضيح ميدهد: اتكاي آمريكا به عربستان بود. آمريكا از عربستان خواسته بود كه دو ميليون بشكه صادرات نفتش را از طريق ظرفيت مازاد نفت خود افزايش دهد. همان زمان نيز تحليل كرديم حتي اگر عربستان اعلام كند كه چنين خواهد كرد، يك بلوف سياسي است. در هر حال، اخباري كه از سوي مقامهاي سعودي به گوش ميرسد، نشان ميدهد كه آنها به آمريكا اعلام كردهاند نميتوانند چنين كنند، زيرا از بعد فني چنين تواني در اين كشور وجود ندارد.حسيني در ادامه ميافزايد: در ماه فوريه و مارس، در حدود نزديك به 300 هزار بشكه توليد نفت اين كشور نسبت به ماه قبل از آن، افت داشته است. اين كشور تمام تلاش خود را به كار گرفته بود كه توليد نفت خود را افزايش دهد و به بازار القا كند كه مازاد نفت دارد تا قيمتها ناشي از تحريمهاي نفت ايران افزايش پيدا نكند، اما اين تلاش ناموفق بود.
افزايش نادر قيمت نفت در بهار
او در ادامه ميافزايد: در كمال تعجب در ماههاي اخير در ماه آوريل كه معمولا بهصورت تاريخي كمترين قيمتهاي نفت را در اين ماه داريم (هم زمستان تمام شده و مصرف سوخت كاهش يافته و هم تابستان نيامده تا فصل سفرها افزايش يابد)، نفت برنت به بالاي 72 دلار در هر بشكه رسيده كه بالاترين رقم در سالهاي اخير است. به نظر ميرسد اين تئوري آمريكا با واقعيت همخواني نداشته و عربستان نميتواند بيش از آنچه تاكنون توليد داشته، توليد كند.به گفته او، اينكه عربستان بر سر اوپك منت ميگذارد كه كاهش توليد نفت در اوپك را مديريت ميكند، اشتباه است؛ زيرا اين افت ناشي از ابعاد فني است و ارتباطي بين تصميم اين كشور و همراهي با تصميم اوپك مبني بر كنترل توليد نفت و ثبات قيمت در بازار جهاني ندارد.
احتمال شوك كوتاهمدت استفاده عربستان از ذخاير نفتي
از او ميپرسم آيا امكان ندارد آمريكا و عربستان با ترفندي بتوانند قيمت نفت را كنترل كنند؟ اين كارشناس ارشد نفتي در پاسخ ميگويد: احتمال آن بسيار كم است؛ زيرا در شرايط بسيار خاصي، عربستان بايد از ذخاير استراتژيك خود استفاده كند. درهرحال ممكن است عربستان بخواهد در شرايط اضطراري براي اعمال سياست خاصي از آن استفاده كند اما اين رفتار بسيار غيرعادي است و معمولا بهصورت محرمانه انجام ميشود بااینحال ممكن است اين اتفاق رخ دهد. ازآنجاكه ذخيرهسازي نفت معمولا در ماه بهار انجام ميگيرد، ممكن است پيش از آنكه موعد معافيتهاي نفتي تمام شود، اين كار را انجام دهند اما اگر چنين كنند در آستانه فصل تابستان قيمتها افزايش خواهد يافت و بازار جهاني به مشكل بر خواهد خورد. بنابراين اين هم يكي از مشكلاتي است كه آمريكا با آن روبهرو خواهد بود.
آمريكا از پس حذف مشتريان نفت سنتي ايران برنميآيد
او در ادامه با اشاره به بخش تقاضا نيز ادامه ميدهد: در بخش مصرف و تقاضا نيز، ايران مشتريهاي سنتي دارد كه چين، هند، كرهجنوبي، ژاپن و تركيه در آسيا و ايتاليا و يونان و برخي كشورهاي اروپاي شمالغربي، آفريقاي جنوبي در قاره آفريقا، شيلي و برزيل در آمريكاي جنوبي ازجمله آنها هستند. با توجه به اينكه بزرگترين آنها در آسياست و متوسطهاي آنها در اروپا، اين كشورها چون بخش بالايي از نفت ايران را در پالايشگاههاي خود به كار ميگيرند، بهراحتي نخواهد توانست نفت ايران را جايگزين كنند. چين و هند و تركيه، چون حجم مصارف آنها بالاست، نميتوانند نفت ايران را جايگزين كنند و تا نفت ديگري را در پالايشگاههاي خود جايگزين كنند، زمان زياد و همچنين هزينه بالايي ميطلبد. بر همين اساس اين كشورها تمايلي ندارند كه نفت ايران را جايگزين كنند و به همين سبب درصدد مذاكره با آمريكا براي تمديد معافيتهاي نفتي بر خواهند آمد.او با ذكر خاطرهاي از مذاكرات نفتي ايران توضيح داد: زمانی که ايران، سوآپ نفت را دنبال ميكرد و تلاش داشتیم كه بهجاي نفت خودمان از نفتهاي قزاقستان در پالايشگاه تهران و تبريز استفاده كنيم، مجبور شديم دهها ميليارد دلار در
اين دو پالايشگاه هزينه صرف كنيم. بنابراين نه اين علاقه براي جايگزيني نفت وجود دارد و نه بهسرعت از بعد فني چنين امكاني براي كشورهايي كه چند پالايشگاه بزرگشان درگير نفت ايران است، وجود دارد.در مورد ژاپن ازآنجاكه صددرصد به انرژي وارداتي وابسته است، بحث امنيتي است. به همين دليل هم اين كشور در هرکجای دنيا اكتشاف نفتي كه در حال انجام باشد را سوبسيد ميكند. به اين دليل كه معتقد است نفت در هركجا اكتشاف شود، حتی اگر در جاي ديگري استفاده شود، براي ايران امنيت بههمراه خواهد آورد. بنابراين آمريكا نخواهد توانست اين كشور را راضي به قطع خريد نفت از ايران كند و با رابطه خوبي كه ژاپن با آمريكا دارد، موفق خواهد شد تا امتياز اين معافيت را از آمريكا بگيرد. به گفته او، هرچند ممكن است ارقام مربوط به معافيتهاي نفتي تغيير كند اما صرف معافيت حتما تمديد خواهد شد.او در ادامه ميافزايد: در هند نيز اين ماجرا تكرار خواهد شد. يكي از پالايشگاههاي مهم هند براي نفت وارداتي از ايران طراحي شده است. حال اين كشور حاضر خواهد شد از نفت ايران بگذرد و هزينه گزافي را براي اين تغيير به كشور خود تحميل كند؟ با اين حساب، احتمال تكرار معافيتهاي
نفتي ايران هرچند با كمي تغييرات بسيار زياد است.
احتمال افزايش صادرات نفت ايران در سايه SPV
اين كارشناس ارشد نفتي با اشاره به سازوكار مالي ايران و اروپا ميگويد: راه افتادن SPV سبب ميشود احتمال صادرات نفت ايران به اروپا افزايش يابد، هرچند در اين مدت اروپا نتوانسته به تعهدات خود بهدرستی عمل كند. بااينحال نبايد ناديده بگيريم كه محتمل است با يك چالش كوتاهمدت در بهار مبني بر استفاده از ذخاير استراتژيك نفت عربستان روبهرو باشيم اما اين دوره نيز كوتاه خواهد بود و دوام نمييابد.
شكوفه حبيبزاده: چهارم ماه مي (14 ارديبهشت) پايان دوره ششماهه تمديد معافيتهاي نفتي ايران از سوي آمريكاست. موعدي كه بارها از سوي برايان هوك، مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا اعلام شد تمديد نخواهد شد تا فشار بيشتري بر ايران باشد؛ اما شواهدي كه از مذاكرات نفتي آمريكا و عربستان به گوش ميرسد، تحليلگران را به اين باور رسانده كه عربستان ديگر نخواهد توانست پشتوانهاي براي اين تصميم يكجانبه آمريكا باشد و ذخاير استراتژيك اين كشور، آمريكا را همراهي نخواهد كرد.از سويي تمايل مشتريان سنتي نفت ايران مانند چين، هند، كرهجنوبي، ژاپن و تركيه و همچنين ايتاليا و يونان در اروپا براي ادامه خريد نفت از ايران سبب شده تا فشار بيشتري در مذاكرات اين كشورها با آمريكا، بر اين كشور اعمال شود. مذاكراتي كه به نظر ميرسد آمريكا را مجبور خواهد كرد بار ديگر از تصميم يكسويه خود عقبنشيني كند و با كمي اغماض، خريد نفت از ايران را مشروط بر كاهش 20درصدي آن از سوي اين مشتريان سنتي نفت ايران، بپذيرد.از ديگر سو، فشاري كه همراهي روسيه با نيكلاس مادورو در ونزوئلا بر تصميم تحريم نفت اين كشور وارد كرده، توانسته بازار نفت
جهاني را متأثر كند كه همين اتفاق در كنار شوكهايي كه بهصورت مداوم از سوي آمريكا با تهديد ايران از ناحيه تحريم به بازار نفت وارد ميشود، قيمتهاي نفت جهاني را افزايش دهد و عبور از 74 دلار را براي نفت برنت رقم بزند. اتفاقي كه برخلاف انتظار آمريكا، با وجود كاهش صادرات نفت ايران، تماما به نفع كشور و افزايش درآمدهاي نفتي در زير فشارهاي سلطهطلبانه مردود آمريكاست.
صادرات نفت ايران هرگز به صفر نخواهد رسيد
مهدي حسيني، رئيس پيشين كميته بازنگري قراردادهاي نفتي وزارت نفت در گفتوگو با «شرق» ميگويد: آمريكا تمام تلاش خود را براي در اوج نگهداشتن تحريمهاي نفتي ايران به كار خواهد گرفت و قراردادن نام يكي از مهمترين بخشهاي نظامي ايران در ليست تروريستي نيز در اين راستا بود، اما واقعيت آن است كه اين دست اقدامات نشان از قدرت اين كشور نخواهد داشت بلكه از سر استيصال رخ ميدهد كه پايبند هيچ ضابطه قانوني نيست. در سياستهاي خارجي دولت ترامپ بهويژه از سوي پمپئو، وزير امور خارجه اين كشور بارها اعلام شده قصد دارند توليد و صادرات نفت ايران را به صفر برسانند و در مقابل كارشناسان بارها گفتهاند كه اين اقدام، امري ناشدني است و امكان ندارد كه توليد ايران را به صفر برسانند.
عربستان پشت آمريكا را خالي كرد
او با اشاره به دلايل عدم وقوع اين تلاشها از سوي آمريكا، توضيح ميدهد: اتكاي آمريكا به عربستان بود. آمريكا از عربستان خواسته بود كه دو ميليون بشكه صادرات نفتش را از طريق ظرفيت مازاد نفت خود افزايش دهد. همان زمان نيز تحليل كرديم حتي اگر عربستان اعلام كند كه چنين خواهد كرد، يك بلوف سياسي است. در هر حال، اخباري كه از سوي مقامهاي سعودي به گوش ميرسد، نشان ميدهد كه آنها به آمريكا اعلام كردهاند نميتوانند چنين كنند، زيرا از بعد فني چنين تواني در اين كشور وجود ندارد.حسيني در ادامه ميافزايد: در ماه فوريه و مارس، در حدود نزديك به 300 هزار بشكه توليد نفت اين كشور نسبت به ماه قبل از آن، افت داشته است. اين كشور تمام تلاش خود را به كار گرفته بود كه توليد نفت خود را افزايش دهد و به بازار القا كند كه مازاد نفت دارد تا قيمتها ناشي از تحريمهاي نفت ايران افزايش پيدا نكند، اما اين تلاش ناموفق بود.
افزايش نادر قيمت نفت در بهار
او در ادامه ميافزايد: در كمال تعجب در ماههاي اخير در ماه آوريل كه معمولا بهصورت تاريخي كمترين قيمتهاي نفت را در اين ماه داريم (هم زمستان تمام شده و مصرف سوخت كاهش يافته و هم تابستان نيامده تا فصل سفرها افزايش يابد)، نفت برنت به بالاي 72 دلار در هر بشكه رسيده كه بالاترين رقم در سالهاي اخير است. به نظر ميرسد اين تئوري آمريكا با واقعيت همخواني نداشته و عربستان نميتواند بيش از آنچه تاكنون توليد داشته، توليد كند.به گفته او، اينكه عربستان بر سر اوپك منت ميگذارد كه كاهش توليد نفت در اوپك را مديريت ميكند، اشتباه است؛ زيرا اين افت ناشي از ابعاد فني است و ارتباطي بين تصميم اين كشور و همراهي با تصميم اوپك مبني بر كنترل توليد نفت و ثبات قيمت در بازار جهاني ندارد.
احتمال شوك كوتاهمدت استفاده عربستان از ذخاير نفتي
از او ميپرسم آيا امكان ندارد آمريكا و عربستان با ترفندي بتوانند قيمت نفت را كنترل كنند؟ اين كارشناس ارشد نفتي در پاسخ ميگويد: احتمال آن بسيار كم است؛ زيرا در شرايط بسيار خاصي، عربستان بايد از ذخاير استراتژيك خود استفاده كند. درهرحال ممكن است عربستان بخواهد در شرايط اضطراري براي اعمال سياست خاصي از آن استفاده كند اما اين رفتار بسيار غيرعادي است و معمولا بهصورت محرمانه انجام ميشود بااینحال ممكن است اين اتفاق رخ دهد. ازآنجاكه ذخيرهسازي نفت معمولا در ماه بهار انجام ميگيرد، ممكن است پيش از آنكه موعد معافيتهاي نفتي تمام شود، اين كار را انجام دهند اما اگر چنين كنند در آستانه فصل تابستان قيمتها افزايش خواهد يافت و بازار جهاني به مشكل بر خواهد خورد. بنابراين اين هم يكي از مشكلاتي است كه آمريكا با آن روبهرو خواهد بود.
آمريكا از پس حذف مشتريان نفت سنتي ايران برنميآيد
او در ادامه با اشاره به بخش تقاضا نيز ادامه ميدهد: در بخش مصرف و تقاضا نيز، ايران مشتريهاي سنتي دارد كه چين، هند، كرهجنوبي، ژاپن و تركيه در آسيا و ايتاليا و يونان و برخي كشورهاي اروپاي شمالغربي، آفريقاي جنوبي در قاره آفريقا، شيلي و برزيل در آمريكاي جنوبي ازجمله آنها هستند. با توجه به اينكه بزرگترين آنها در آسياست و متوسطهاي آنها در اروپا، اين كشورها چون بخش بالايي از نفت ايران را در پالايشگاههاي خود به كار ميگيرند، بهراحتي نخواهد توانست نفت ايران را جايگزين كنند. چين و هند و تركيه، چون حجم مصارف آنها بالاست، نميتوانند نفت ايران را جايگزين كنند و تا نفت ديگري را در پالايشگاههاي خود جايگزين كنند، زمان زياد و همچنين هزينه بالايي ميطلبد. بر همين اساس اين كشورها تمايلي ندارند كه نفت ايران را جايگزين كنند و به همين سبب درصدد مذاكره با آمريكا براي تمديد معافيتهاي نفتي بر خواهند آمد.او با ذكر خاطرهاي از مذاكرات نفتي ايران توضيح داد: زمانی که ايران، سوآپ نفت را دنبال ميكرد و تلاش داشتیم كه بهجاي نفت خودمان از نفتهاي قزاقستان در پالايشگاه تهران و تبريز استفاده كنيم، مجبور شديم دهها ميليارد دلار در
اين دو پالايشگاه هزينه صرف كنيم. بنابراين نه اين علاقه براي جايگزيني نفت وجود دارد و نه بهسرعت از بعد فني چنين امكاني براي كشورهايي كه چند پالايشگاه بزرگشان درگير نفت ايران است، وجود دارد.در مورد ژاپن ازآنجاكه صددرصد به انرژي وارداتي وابسته است، بحث امنيتي است. به همين دليل هم اين كشور در هرکجای دنيا اكتشاف نفتي كه در حال انجام باشد را سوبسيد ميكند. به اين دليل كه معتقد است نفت در هركجا اكتشاف شود، حتی اگر در جاي ديگري استفاده شود، براي ايران امنيت بههمراه خواهد آورد. بنابراين آمريكا نخواهد توانست اين كشور را راضي به قطع خريد نفت از ايران كند و با رابطه خوبي كه ژاپن با آمريكا دارد، موفق خواهد شد تا امتياز اين معافيت را از آمريكا بگيرد. به گفته او، هرچند ممكن است ارقام مربوط به معافيتهاي نفتي تغيير كند اما صرف معافيت حتما تمديد خواهد شد.او در ادامه ميافزايد: در هند نيز اين ماجرا تكرار خواهد شد. يكي از پالايشگاههاي مهم هند براي نفت وارداتي از ايران طراحي شده است. حال اين كشور حاضر خواهد شد از نفت ايران بگذرد و هزينه گزافي را براي اين تغيير به كشور خود تحميل كند؟ با اين حساب، احتمال تكرار معافيتهاي
نفتي ايران هرچند با كمي تغييرات بسيار زياد است.
احتمال افزايش صادرات نفت ايران در سايه SPV
اين كارشناس ارشد نفتي با اشاره به سازوكار مالي ايران و اروپا ميگويد: راه افتادن SPV سبب ميشود احتمال صادرات نفت ايران به اروپا افزايش يابد، هرچند در اين مدت اروپا نتوانسته به تعهدات خود بهدرستی عمل كند. بااينحال نبايد ناديده بگيريم كه محتمل است با يك چالش كوتاهمدت در بهار مبني بر استفاده از ذخاير استراتژيك نفت عربستان روبهرو باشيم اما اين دوره نيز كوتاه خواهد بود و دوام نمييابد.