فشارهاي نتانياهو به کاخ سفيد
سيسي جايگزين بن‌سلمان
مصر جاي عربستان را در روند صلح خاورميانه مي‌گيرد. رسانه‌هاي اسرائيلي روز گذشته از تلاش بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل، براي متقاعدکردن دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري آمريكا، با هدف جايگزيني مصر به‌جاي عربستان در روند صلح خاورميانه خبر دادند. عربستان به‌طور سنتي و به‌عنوان مهم‌ترين متحد ايالات متحده در جهان عرب، به‌عنوان نماينده اعراب در روند صلح اسرائيل و فلسطين شناخته مي‌شود؛ اما ظاهرا نخست‌وزير اسرائيل موفق به چرخش ايالات متحده از عربستان به سوي مصر شده است.اين تلاش‌ها در کنار تأخير در ارائه «معامله قرن» از سوي واشنگتن، ترديد‌هايي درباره آنچه ترامپ و جرد کوشنر، داماد و مشاورش، در سر دارند، ايجاد کرده است. تاکنون بارها ارائه جزئيات «معامله قرن» از سوي دونالد ترامپ به تأخير افتاده است و هيچ‌کدام از رهبران، مقام‌هاي امنيتي و سفراي ايالات متحده در کشورهاي عربي از جزئيات اين طرح خبر ندارند. تازه‌ترين زماني که براي ارائه جزئيات «معامله قرن» تعيين شده است، اوايل ماه ژوئن و پس از پايان ماه رمضان خواهد بود. در اين ميان، يکي از مهم‌ترين تغييراتي که در اين طرح حاصل شده، ورود بازيگر منطقه‌اي ديگري به اين توافق است.
با فشارهاي بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل، عبدالفتاح السيسي، رئيس‌جمهوری مصر، نقشي کليدي در تغييرات نهايي «معامله قرن» ايفا خواهد کرد و نقش محمد بن‌سلمان، وليعهد سعودي، كم‌رنگ مي‌شود.
پيش از اين، عربستان به‌عنوان نماينده جهان عرب در جريان جزئيات طرح‌هاي صلح و مذاکرات اسرائيل و فلسطين قرار داشت؛ اما در سال‌ها و ماه‌هاي اخير، السيسي توانسته جاي رهبران عربستان به‌عنوان دوست خوب واشنگتن را پر کند. سياست‌هاي محمد بن‌سلمان، وليعهد عربستان و به‌خصوص جنجال قتل جمال خاشقجي را که وليعهد عربستان عامل آن دانسته شده، بايد در تغيير رويکرد واشنگتن مؤثر دانست. وضعيت وخيم حقوق بشر در عربستان و انتقاد‌هاي نهاد‌هاي حقوق‌بشري به اقدامات بن‌سلمان باعث دوري واشنگتن از رياض شده است. با اينکه رئيس‌جمهور مصر نيز کارنامه مثبتي ندارد و در زمينه حقوق بشر يکي از سياه‌ترين عملکردها را دارد، ترامپ و نتانياهو نگاه متفاوتي به سيسي دارند.
تقريبا تمام رهبران جهان در ديدارها و مذاکرات خود با مقام‌هاي مصري، به کارنامه ضعيف سيسي در زمينه حقوق بشر اشاره و از آن انتقاد ميکنند؛ اما نتانياهو با عينکي ديگر به رئيس‌جمهور اقتدارگراي مصر مي‌نگرد. از نگاه نخست‌وزير اسرائيل، سيسي يک همسايه و متحد مهم به شمار مي‌آيد که امنيت شبه‌جزيره سينا را تأمين مي‌کند؛ منطقه‌اي که هزاران اسرائيلي سالانه به تفريح در آن مي‌پردازند.
سيسي در جريان مذاکرات پيشين خود با نتانياهو، به حمايت از اين توريست‌هاي اسرائيلي که هرساله به شبه‌جزيره سينا در مصر سفر ميکنند، متعهد شده و تاکنون نیز به تعهدات خود عمل کرده است. پس از حملات تروريستي که در سال‌هاي گذشته در صحراي سينا عليه نظاميان مصر و اسرائيل و نيز غيرنظاميان صورت گرفت، سيسي تمرکز امنيتي حکومت مصر را بر تأمين امنيت اين منطقه مهم قرار داده است.
اين نخستين‌بار نيست که سيسي امتياز ويژه‌اي از سوي ترامپ دريافت مي‌کند؛ زماني که متحدان عربستان در منطقه در حال صف‌آرايي براي مقابله با حوثي‌ها در يمن بودند و واشنگتن از آنها حمايت مي‌کرد، مصر خواستار بيرون‌ماندن از رويارويي با ايران شد. با اينکه انتظار مي‌رفت اين اقدام سيسي با مخالفت ترامپ روبه‌رو شود، رئيس‌جمهور آمريکا از اين رويکرد سيسي استقبال کرد. در جريان تحريم‌هاي ايالات متحده عليه ايران نيز ترامپ مصر را مستثنا کرد.
با وجود آنکه سيسي از تمام جزئيات طرح ترامپ که به «معامله قرن» شناخته مي‌شود، اطلاع ندارد؛ اما نقشي کليدي را در پيشبرد آن پذيرفته است. رئيس‌جمهوری مصر مأمور آن است تا حمايت کشورهاي ميانه‌روي عرب را به طرح ترامپ جلب کند. اردن، مراکش، عربستان و کشورهاي عرب حوزه خليج‌فارس و حتي قطر که رابطه‌اي پرتنش با عربستان دارد، در رديف کشورهاي ميانه‌روي عرب قرار مي‌گيرند. سيسي در اولين گام براي حمايت از اين طرح، اعلام کرد از راه‌حل دوکشوري حمايت خواهد کرد.در همين راستا، محمود عباس، رئيس تشکيلات خودگردان فلسطين، روز يکشنبه با رئيس‌جمهوری مصر ديدار کرد و سيسي باز هم خواستار عقب‌نشيني عباس از مواضع تند خود عليه ايالات متحده و اسرائيل شد. محمود عباس درحال‌حاضر از يک سو تحت فشارهاي ايالات متحده، مصر و عربستان براي پذيرش طرح «معامله قرن» قرار دارد و از سوي ديگر در داخل تشکيلات خودگردان و سرزمين‌هاي فلسطيني نیز فشارها براي مقاومت در برابر اين طرح افزايش يافته است.
رئيس‌جمهور مصر براي پيشبرد اين طرح و جلب حمايت‌ها در جهان عرب، امتياز‌هايي از ايالات متحده دريافت خواهد کرد؛ در صورتي که ايده واشنگتن به ثمر برسد، قاهره مشوق‌هاي اقتصادي درخور توجهي از آمريکا دريافت می‌کند که مي‌تواند اقتصاد بحران‌زده مصر را احيا کند.
با وجود آنکه نتانياهو بيشترين نقش را در متقاعدکردن ترامپ براي اعطاي نقش رهبري جهان عرب در معامله قرن به سيسي داشت، هنوز مشخص نيست کدام‌يک از رهبران بيشترين نقش را در تنظيم و ايجاد تغييرات اخير در اين طرح داشته است. بااین‌حال، آنچه در آن ترديدی نيست، اين است که ايالات متحده بدون فشارهاي اسرائيل حاضر نبود مصر را در اين روند جايگزين عربستان کند.
مصر جاي عربستان را در روند صلح خاورميانه مي‌گيرد. رسانه‌هاي اسرائيلي روز گذشته از تلاش بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل، براي متقاعدکردن دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري آمريكا، با هدف جايگزيني مصر به‌جاي عربستان در روند صلح خاورميانه خبر دادند. عربستان به‌طور سنتي و به‌عنوان مهم‌ترين متحد ايالات متحده در جهان عرب، به‌عنوان نماينده اعراب در روند صلح اسرائيل و فلسطين شناخته مي‌شود؛ اما ظاهرا نخست‌وزير اسرائيل موفق به چرخش ايالات متحده از عربستان به سوي مصر شده است.اين تلاش‌ها در کنار تأخير در ارائه «معامله قرن» از سوي واشنگتن، ترديد‌هايي درباره آنچه ترامپ و جرد کوشنر، داماد و مشاورش، در سر دارند، ايجاد کرده است. تاکنون بارها ارائه جزئيات «معامله قرن» از سوي دونالد ترامپ به تأخير افتاده است و هيچ‌کدام از رهبران، مقام‌هاي امنيتي و سفراي ايالات متحده در کشورهاي عربي از جزئيات اين طرح خبر ندارند. تازه‌ترين زماني که براي ارائه جزئيات «معامله قرن» تعيين شده است، اوايل ماه ژوئن و پس از پايان ماه رمضان خواهد بود. در اين ميان، يکي از مهم‌ترين تغييراتي که در اين طرح حاصل شده، ورود بازيگر منطقه‌اي ديگري به اين توافق است.
با فشارهاي بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل، عبدالفتاح السيسي، رئيس‌جمهوری مصر، نقشي کليدي در تغييرات نهايي «معامله قرن» ايفا خواهد کرد و نقش محمد بن‌سلمان، وليعهد سعودي، كم‌رنگ مي‌شود.
پيش از اين، عربستان به‌عنوان نماينده جهان عرب در جريان جزئيات طرح‌هاي صلح و مذاکرات اسرائيل و فلسطين قرار داشت؛ اما در سال‌ها و ماه‌هاي اخير، السيسي توانسته جاي رهبران عربستان به‌عنوان دوست خوب واشنگتن را پر کند. سياست‌هاي محمد بن‌سلمان، وليعهد عربستان و به‌خصوص جنجال قتل جمال خاشقجي را که وليعهد عربستان عامل آن دانسته شده، بايد در تغيير رويکرد واشنگتن مؤثر دانست. وضعيت وخيم حقوق بشر در عربستان و انتقاد‌هاي نهاد‌هاي حقوق‌بشري به اقدامات بن‌سلمان باعث دوري واشنگتن از رياض شده است. با اينکه رئيس‌جمهور مصر نيز کارنامه مثبتي ندارد و در زمينه حقوق بشر يکي از سياه‌ترين عملکردها را دارد، ترامپ و نتانياهو نگاه متفاوتي به سيسي دارند.
تقريبا تمام رهبران جهان در ديدارها و مذاکرات خود با مقام‌هاي مصري، به کارنامه ضعيف سيسي در زمينه حقوق بشر اشاره و از آن انتقاد ميکنند؛ اما نتانياهو با عينکي ديگر به رئيس‌جمهور اقتدارگراي مصر مي‌نگرد. از نگاه نخست‌وزير اسرائيل، سيسي يک همسايه و متحد مهم به شمار مي‌آيد که امنيت شبه‌جزيره سينا را تأمين مي‌کند؛ منطقه‌اي که هزاران اسرائيلي سالانه به تفريح در آن مي‌پردازند.
سيسي در جريان مذاکرات پيشين خود با نتانياهو، به حمايت از اين توريست‌هاي اسرائيلي که هرساله به شبه‌جزيره سينا در مصر سفر ميکنند، متعهد شده و تاکنون نیز به تعهدات خود عمل کرده است. پس از حملات تروريستي که در سال‌هاي گذشته در صحراي سينا عليه نظاميان مصر و اسرائيل و نيز غيرنظاميان صورت گرفت، سيسي تمرکز امنيتي حکومت مصر را بر تأمين امنيت اين منطقه مهم قرار داده است.
اين نخستين‌بار نيست که سيسي امتياز ويژه‌اي از سوي ترامپ دريافت مي‌کند؛ زماني که متحدان عربستان در منطقه در حال صف‌آرايي براي مقابله با حوثي‌ها در يمن بودند و واشنگتن از آنها حمايت مي‌کرد، مصر خواستار بيرون‌ماندن از رويارويي با ايران شد. با اينکه انتظار مي‌رفت اين اقدام سيسي با مخالفت ترامپ روبه‌رو شود، رئيس‌جمهور آمريکا از اين رويکرد سيسي استقبال کرد. در جريان تحريم‌هاي ايالات متحده عليه ايران نيز ترامپ مصر را مستثنا کرد.
با وجود آنکه سيسي از تمام جزئيات طرح ترامپ که به «معامله قرن» شناخته مي‌شود، اطلاع ندارد؛ اما نقشي کليدي را در پيشبرد آن پذيرفته است. رئيس‌جمهوری مصر مأمور آن است تا حمايت کشورهاي ميانه‌روي عرب را به طرح ترامپ جلب کند. اردن، مراکش، عربستان و کشورهاي عرب حوزه خليج‌فارس و حتي قطر که رابطه‌اي پرتنش با عربستان دارد، در رديف کشورهاي ميانه‌روي عرب قرار مي‌گيرند. سيسي در اولين گام براي حمايت از اين طرح، اعلام کرد از راه‌حل دوکشوري حمايت خواهد کرد.در همين راستا، محمود عباس، رئيس تشکيلات خودگردان فلسطين، روز يکشنبه با رئيس‌جمهوری مصر ديدار کرد و سيسي باز هم خواستار عقب‌نشيني عباس از مواضع تند خود عليه ايالات متحده و اسرائيل شد. محمود عباس درحال‌حاضر از يک سو تحت فشارهاي ايالات متحده، مصر و عربستان براي پذيرش طرح «معامله قرن» قرار دارد و از سوي ديگر در داخل تشکيلات خودگردان و سرزمين‌هاي فلسطيني نیز فشارها براي مقاومت در برابر اين طرح افزايش يافته است.
رئيس‌جمهور مصر براي پيشبرد اين طرح و جلب حمايت‌ها در جهان عرب، امتياز‌هايي از ايالات متحده دريافت خواهد کرد؛ در صورتي که ايده واشنگتن به ثمر برسد، قاهره مشوق‌هاي اقتصادي درخور توجهي از آمريکا دريافت می‌کند که مي‌تواند اقتصاد بحران‌زده مصر را احيا کند.
با وجود آنکه نتانياهو بيشترين نقش را در متقاعدکردن ترامپ براي اعطاي نقش رهبري جهان عرب در معامله قرن به سيسي داشت، هنوز مشخص نيست کدام‌يک از رهبران بيشترين نقش را در تنظيم و ايجاد تغييرات اخير در اين طرح داشته است. بااین‌حال، آنچه در آن ترديدی نيست، اين است که ايالات متحده بدون فشارهاي اسرائيل حاضر نبود مصر را در اين روند جايگزين عربستان کند.