بیگانگان در پیامهای اینترنتی
عبدالرضا ناصرمقدسی. متخصص مغز و اعصاب
زمانه ما به آن اندازه عجیب است که هرکداممان را با هر اندیشه و تفکری که داشته باشیم افسون و گرفتار خود میكند. همیشه به آیندگان غبطه میخورم: ما که اینهمه شگفتی در جهان و زندگیمان دیدهایم، آنگاه آیندگان با چه چیزهایی مواجه خواهند شد؟ حتی تصورش هم غیرممکن است.
انگار هیچ فکری عجیب نیست و هر فکری در جهان ما قابلیت اتفاقافتادن دارد. چندی پیش که به دنبال مطلبی میگشتم، ناگهان به یک سایت عجیب و درعینحال معتبر برخوردم. سایتی به نام IETI.org که از بیگانگان فضایی میخواهد خود را در این سایت، ثبتنام و معرفی كنند. اولش جا خوردم. این دیگر چیست؟ ولی بعد که با پایهگذار آن آشنا شدم احساس کردم که باید آن را جدی بگیرم. آلن تاف که متأسفانه در سال 2011 فوت کرده است، از جستوجوگران ستی یا همان تمدنهای هوشمند فرازمینی و استاد دانشگاه تورنتو بود. به غیر از ستی، آینده بشریت و جستوجو برای معنا از دغدغههای این دانشمند نوگرا بود. او همسو با همین دغدغهها این سایت را به وجود آورد. ذهنیت نهفته در پس احداث چنین سایتی، این بود که شاید بیگانگان بخواهند از طریق اینترنت با ما تماس بگیرند؛ ایدهای عجیب اما شدیدا متهورانه و خلاقانه. برای درک بهتر موضوع میتوانیم کمی بنیادیتر به موضوع نگاه كنیم. آیا اینترنت بهعنوان یکی از سازههای گونه هومو ساپینس میتواند فرصتی را برای بیگانگان ایجاد كند تا به آن وسیله بخواهند با ما تماس بگیرند؟ و اگر اینگونه است، این تماس به چه شکلی خواهد بود؟ یک
حالت سنتی مثل نوشتن یک ایمیل که برای همه جهانیان فرستاده شود یا نه، ثبت خود همانند یک برند در سایتی مثل IETI؟ شاید هم روششان استفاده از اینترنت بهعنوان یک کل باشد.
اینترنت روزبهروز در حال پیچیدهترشدن است. تلاش کشورها برای محدودکردن آن به جایی نرسیده و نخواهد رسید. اینترنت بیش از پیش یک کل را تشکیل داده؛ کلی که بیشتر از هر زمانی ما را نیز به خود وابسته كرده است. اینترنت هوشمند نیست، ولی بهعنوان یک مجموعه کاملا پیچیده میتواند هوشمند شود و همانند فیلم تحسینشده «her» زمام فکری ما را در دست بگیرد. حال اگر این موجودات بیگانه بخواهند طبق آگاهی خود یا آگاهیای که در ما میبینند و میشناسند، کلیت اینترنت را هوشمند و آگاه كنند چطور؟ میتواند هم هیجانانگیز و هم بیاندازه وحشتناک باشد. اینکه کدام اتفاق بیفتد وابسته به نظر و نیت بیگانگان خواهد بود. یک جواب ساده این است که بیگانگان در پی تسلط بر ما بوده و چه چیزی بهتر از یک حمله سایبری هوشمند از طریق وسیلهای که خودمان ساختهایم. به گمانم این بیشتر نوعی سناریو برای یک فیلم هالیوودی است. میتوان به شکلی دیگر نیز به موضوع نگاه کرد: اگر بیگانگان بتوانند به سرزمین ما بیایند و قدرت آگاهیبخشیدن به اینترنت را داشته باشند حتما از مراحل بسیار عمیق تمدنی عبور کردهاند. آنها درگیریهای قومی و سیاسی و مذهبی را پشتسر گذاشتهاند، همدیگر
را نکشتهاند، بر سر هم بمب هستهای نریختهاند و توانستهاند به آگاهی بالاتری برسند. به گمان من رسیدن به این حد از تکنولوژی لازمهاش داشتن ذهنی آزاد و دموکرات است. بدون آزادی و دموکراسی و احترام به حقوق دیگران نمیتوان به چنین مرحلهای از تفکر رسید. پس آنها به دنبال تسلط بر ما نیستند. آنها به دنبال ارتباط با ذهن و عقل جمعی ما هستند و برای این کار چه چیزی بهتر از اینترنت که شاید تنها تکنولوژی جهانشمول در جوامع انسانی باشد. در این صورت ما با تعاملی جهانی با جهان بیگانگان از طریق اینترنت روبهرو میشویم و هر کس میتواند طبق بینش خود در این تعامل حضور داشته باشد. در این صورت ما با گفتوگوی دو جهان روبهرو میشویم که بیشک برای هر دو تمدن بسیار درسآموز است. یک تمدن هرچقدر که پیشرفته هم باشد، باز از دیالوگ استقبال میكند. چنین چیزی آغاز یک پیشرفت عظیم فکری و فلسفی برای تمدن زمینی است؛ چیزی که شاید برای اولینبار به اتحاد درونی چنین تمدنی نیز منجر شود. ازاینرو فکر میکنم استفاده از اینترنت برای ارتباط با تمدن ما، بهترین روش ممکن بر اساس تکنولوژیهای موجود باشد. یک نکته دیگر هم وجود دارد؛ ما باید به چنین
امکاناتی فکر و روی آن سرمایهگذاری کنیم. کاری که آلن تاف انجام داد فقط شروع ماجراست، هرچند متأسفانه هنوز که هنوز است چندان جدی گرفته نشده.
زمانه ما به آن اندازه عجیب است که هرکداممان را با هر اندیشه و تفکری که داشته باشیم افسون و گرفتار خود میكند. همیشه به آیندگان غبطه میخورم: ما که اینهمه شگفتی در جهان و زندگیمان دیدهایم، آنگاه آیندگان با چه چیزهایی مواجه خواهند شد؟ حتی تصورش هم غیرممکن است.
انگار هیچ فکری عجیب نیست و هر فکری در جهان ما قابلیت اتفاقافتادن دارد. چندی پیش که به دنبال مطلبی میگشتم، ناگهان به یک سایت عجیب و درعینحال معتبر برخوردم. سایتی به نام IETI.org که از بیگانگان فضایی میخواهد خود را در این سایت، ثبتنام و معرفی كنند. اولش جا خوردم. این دیگر چیست؟ ولی بعد که با پایهگذار آن آشنا شدم احساس کردم که باید آن را جدی بگیرم. آلن تاف که متأسفانه در سال 2011 فوت کرده است، از جستوجوگران ستی یا همان تمدنهای هوشمند فرازمینی و استاد دانشگاه تورنتو بود. به غیر از ستی، آینده بشریت و جستوجو برای معنا از دغدغههای این دانشمند نوگرا بود. او همسو با همین دغدغهها این سایت را به وجود آورد. ذهنیت نهفته در پس احداث چنین سایتی، این بود که شاید بیگانگان بخواهند از طریق اینترنت با ما تماس بگیرند؛ ایدهای عجیب اما شدیدا متهورانه و خلاقانه. برای درک بهتر موضوع میتوانیم کمی بنیادیتر به موضوع نگاه كنیم. آیا اینترنت بهعنوان یکی از سازههای گونه هومو ساپینس میتواند فرصتی را برای بیگانگان ایجاد كند تا به آن وسیله بخواهند با ما تماس بگیرند؟ و اگر اینگونه است، این تماس به چه شکلی خواهد بود؟ یک
حالت سنتی مثل نوشتن یک ایمیل که برای همه جهانیان فرستاده شود یا نه، ثبت خود همانند یک برند در سایتی مثل IETI؟ شاید هم روششان استفاده از اینترنت بهعنوان یک کل باشد.
اینترنت روزبهروز در حال پیچیدهترشدن است. تلاش کشورها برای محدودکردن آن به جایی نرسیده و نخواهد رسید. اینترنت بیش از پیش یک کل را تشکیل داده؛ کلی که بیشتر از هر زمانی ما را نیز به خود وابسته كرده است. اینترنت هوشمند نیست، ولی بهعنوان یک مجموعه کاملا پیچیده میتواند هوشمند شود و همانند فیلم تحسینشده «her» زمام فکری ما را در دست بگیرد. حال اگر این موجودات بیگانه بخواهند طبق آگاهی خود یا آگاهیای که در ما میبینند و میشناسند، کلیت اینترنت را هوشمند و آگاه كنند چطور؟ میتواند هم هیجانانگیز و هم بیاندازه وحشتناک باشد. اینکه کدام اتفاق بیفتد وابسته به نظر و نیت بیگانگان خواهد بود. یک جواب ساده این است که بیگانگان در پی تسلط بر ما بوده و چه چیزی بهتر از یک حمله سایبری هوشمند از طریق وسیلهای که خودمان ساختهایم. به گمانم این بیشتر نوعی سناریو برای یک فیلم هالیوودی است. میتوان به شکلی دیگر نیز به موضوع نگاه کرد: اگر بیگانگان بتوانند به سرزمین ما بیایند و قدرت آگاهیبخشیدن به اینترنت را داشته باشند حتما از مراحل بسیار عمیق تمدنی عبور کردهاند. آنها درگیریهای قومی و سیاسی و مذهبی را پشتسر گذاشتهاند، همدیگر
را نکشتهاند، بر سر هم بمب هستهای نریختهاند و توانستهاند به آگاهی بالاتری برسند. به گمان من رسیدن به این حد از تکنولوژی لازمهاش داشتن ذهنی آزاد و دموکرات است. بدون آزادی و دموکراسی و احترام به حقوق دیگران نمیتوان به چنین مرحلهای از تفکر رسید. پس آنها به دنبال تسلط بر ما نیستند. آنها به دنبال ارتباط با ذهن و عقل جمعی ما هستند و برای این کار چه چیزی بهتر از اینترنت که شاید تنها تکنولوژی جهانشمول در جوامع انسانی باشد. در این صورت ما با تعاملی جهانی با جهان بیگانگان از طریق اینترنت روبهرو میشویم و هر کس میتواند طبق بینش خود در این تعامل حضور داشته باشد. در این صورت ما با گفتوگوی دو جهان روبهرو میشویم که بیشک برای هر دو تمدن بسیار درسآموز است. یک تمدن هرچقدر که پیشرفته هم باشد، باز از دیالوگ استقبال میكند. چنین چیزی آغاز یک پیشرفت عظیم فکری و فلسفی برای تمدن زمینی است؛ چیزی که شاید برای اولینبار به اتحاد درونی چنین تمدنی نیز منجر شود. ازاینرو فکر میکنم استفاده از اینترنت برای ارتباط با تمدن ما، بهترین روش ممکن بر اساس تکنولوژیهای موجود باشد. یک نکته دیگر هم وجود دارد؛ ما باید به چنین
امکاناتی فکر و روی آن سرمایهگذاری کنیم. کاری که آلن تاف انجام داد فقط شروع ماجراست، هرچند متأسفانه هنوز که هنوز است چندان جدی گرفته نشده.