|

تکامل عالم، تکامل انسان

نگار كرميان: تاریخچه‌ زمین در دل سنگ‌ها حک شده است. به همین ترتیب، تاریخ 14 ‌میلیارد ساله عالم نیز در بدن انسان نقش بسته است. نیل شوبین که یکی از بهترین نویسندگان علم برای عموم در روزگار ماست، در یکی از بهترین کتاب‌های غیرداستانی سال ۲۰۱۳ به انتخاب مجله‌ نقد کتاب کِرکِس ریویوز (Kirkus Reviews) ارتباط بین تکامل عالم و تکامل انسان را آشکار می‌کند.
شوبین در کتاب «عالم درون» از فراوان‌ترین عنصر در بدن انسان، یعنی هیدروژن، شروع می‌کند که همچنین نود درصد عالم را هم تشکیل می‌دهد. ۷/۱۳ میلیارد سال پیش، وقتی همه‌چیز در عالم آغاز شد، هیدروژن به همراه هلیوم و ردپای مختصری از لیتیوم تمام چیزی بود که وجود داشت. عناصر سنگین‌تری مثل کربن بعدها در دل ستاره‌هایی که زندگی‌شان بعضا پایان پرآشوبی دارد، شکل گرفتند. حدود پنج‌میلیارد سال پیش، از به‌هم‌فشرده‌شدن غبار کیهانی که قرار بود خورشید را شکل بدهد، سیاره‌ها نیز شکل گرفتند. به محض اینکه زمین به‌قدر کافی خنک شد که بتواند میزبان آب مایع باشد، میکروارگانیسم‌ها (یا موجودات زنده‌ میکروسکوپی) پدید آمدند؛ این اتفاق آن‌قدر زود افتاد که برخی از دانشمندان بر این باورند که پیدایش حیات نه اتفاقی نادر بلکه در شرایط مناسب رویدادی ناگزیر بوده است. اکسیژن که در ابتدا غایب بود، به‌مرور و با تکثیر جانداران فتوسنتزکننده روی زمین، در جو انباشته شد. پوسته‌ سنگی زمین جابه‌جا شد، فرسوده شد، ترک خورد و گازهای آتشفشانی از درون سیاره به بیرون نشت کردند. قاره‌ها شکل گرفتند و از هم پاشیدند و اقیانوس‌ها را گستردند یا محدود کردند؛ کوهستان‌های حاصل و جریانات متغیر اقیانوسی و زمین‌توده‌های متحرک حیات را به چهار گوشه سیاره حمل کردند و شکل‌های مختلفش را یا وادار به سازگاری یا از صحنه‌ روزگار محو کردند. شوبین وقایع و تغییرات حیات و محیط میزبانش در چهار میلیارد سال بعدی را به‌ زیبایی بازگو می‌کند. روایت سراسر کتاب با ماجراجویی‌های شوبین و همکارانش به دنبال فسیل‌های حیات در سرتاسر سیاره‌مان تنیده‌ شده است.
او نشان مي‌دهد که فیزیک، زیست‌شناسی، زمین‌شناسی، شیمی و از قرار معلوم همه‌ علوم دیگر در پیچیده‌ترین جزئیات حیات انسانی نقش دارند. شوبین، با شفافیت و انعطافی که مشخصه‌ قلمش است، از کوچک‌ترین سطح، یعنی ترکیب مولکولیِ ما، شروع می‌کند و شکل‌گیری سیاره‌ها و قمرهایشان و خود سیاره زمین را در دل تحول اندام‌ها، سلول‌ها و ژن‌های سازنده بدن انسان ردیابی می‌کند. نیل شوبین، نویسنده کتاب‌های عالم درون و ماهی درونیِ شما، دیرینه‌شناس و زیست‌شناس دانش‌آموخته‌ دانشگاه‌های هاروارد، کلمبیا، دانشگاه کالیفرنیا در برکلی و در‌حال‌‌حاضر استادتمام کمیته زیست‌شناسی تکاملی و رشته آناتومی و زیست‌شناسی اندامی و رئیس همین بخش در دانشگاه شیکاگو است. بیشترین شهرت او به‌ سبب کشف یکی از حلقه‌های گمشده بین ماهی‌های اولیه و نخستین جانوران خشکی‌زی است که ماجرای آن را در کتاب ماهی درونی شما شرح داده و به ارتباط شگفت‌انگیز بدن انسان با ساختارهای موجود در بدن ماهی‌ها و کرم‌هایی که صدها میلیون سال پیش می‌زیسته‌اند، پرداخته است. آن کتاب به انتخاب آکادمی ملی علوم ایالات متحده بهترین کتاب سال ۲۰۰۹ شناخته شد.
کتاب جذاب عالم درون سراسر مملو از داستان‌های اعجاب‌آور کشف‌های تاریخی در علوم مختلف است که با قلم ماهرانه‌ شوبین طوری درهم‌تنیده روایت می‌شوند که حین خواندنش از این ‌همه ارتباط تنگاتنگ بین علوم گوناگون حیرت می‌کنید. از گشت‌وگذار همراه شوبین و همکارانش در میان صخره‌ها و یخچال‌های گرینلند درپی فسیل‌هایی از گذشته‌های دورِ زمین تا کشف علت رانش قاره‌ای و پدیده‌ زمین‌ساخت صفحه‌ای، تا کشف پدیده قدمت‌سنجی به‌کمک کربن 14، از کشف عصرهای یخبندان و علت بروزشان در زمین تا ارتباط دوره‌های سرمایش در سیاره‌مان با تکامل دید رنگی در گونه انسان، از داستان‌هایی درباره سخت‌کوشی زنان در علم در اعصار مختلف تا کشف‌های موازیِ پدیده‌های واحد به دست دانشمندان گوناگون بی‌خبر از هم، از کشف ساعت‌های زیستی داخل هر پدیده طبیعی تا کشف منشأ آب در زمین، از تاریخچه‌ پدیدار‌شدن اکسیژن در سیاره‌ ما تا اهمیت اکسیژن در تکامل گونه ما و...، فقط شماری از موضوعات بسیار جذاب این کتاب هستند.
یکی از نکات جالب فرعی کتاب، بخش «برای مطالعه‌ بیشتر» است که در حدود 40 صفحه جا گرفته و علاوه بر معرفی منابع، توضیحات بسیار جذابی اضافه بر موضوعات مطرح‌شده در کتاب در خود دارد و بسیار خواندنی است.

نگار كرميان: تاریخچه‌ زمین در دل سنگ‌ها حک شده است. به همین ترتیب، تاریخ 14 ‌میلیارد ساله عالم نیز در بدن انسان نقش بسته است. نیل شوبین که یکی از بهترین نویسندگان علم برای عموم در روزگار ماست، در یکی از بهترین کتاب‌های غیرداستانی سال ۲۰۱۳ به انتخاب مجله‌ نقد کتاب کِرکِس ریویوز (Kirkus Reviews) ارتباط بین تکامل عالم و تکامل انسان را آشکار می‌کند.
شوبین در کتاب «عالم درون» از فراوان‌ترین عنصر در بدن انسان، یعنی هیدروژن، شروع می‌کند که همچنین نود درصد عالم را هم تشکیل می‌دهد. ۷/۱۳ میلیارد سال پیش، وقتی همه‌چیز در عالم آغاز شد، هیدروژن به همراه هلیوم و ردپای مختصری از لیتیوم تمام چیزی بود که وجود داشت. عناصر سنگین‌تری مثل کربن بعدها در دل ستاره‌هایی که زندگی‌شان بعضا پایان پرآشوبی دارد، شکل گرفتند. حدود پنج‌میلیارد سال پیش، از به‌هم‌فشرده‌شدن غبار کیهانی که قرار بود خورشید را شکل بدهد، سیاره‌ها نیز شکل گرفتند. به محض اینکه زمین به‌قدر کافی خنک شد که بتواند میزبان آب مایع باشد، میکروارگانیسم‌ها (یا موجودات زنده‌ میکروسکوپی) پدید آمدند؛ این اتفاق آن‌قدر زود افتاد که برخی از دانشمندان بر این باورند که پیدایش حیات نه اتفاقی نادر بلکه در شرایط مناسب رویدادی ناگزیر بوده است. اکسیژن که در ابتدا غایب بود، به‌مرور و با تکثیر جانداران فتوسنتزکننده روی زمین، در جو انباشته شد. پوسته‌ سنگی زمین جابه‌جا شد، فرسوده شد، ترک خورد و گازهای آتشفشانی از درون سیاره به بیرون نشت کردند. قاره‌ها شکل گرفتند و از هم پاشیدند و اقیانوس‌ها را گستردند یا محدود کردند؛ کوهستان‌های حاصل و جریانات متغیر اقیانوسی و زمین‌توده‌های متحرک حیات را به چهار گوشه سیاره حمل کردند و شکل‌های مختلفش را یا وادار به سازگاری یا از صحنه‌ روزگار محو کردند. شوبین وقایع و تغییرات حیات و محیط میزبانش در چهار میلیارد سال بعدی را به‌ زیبایی بازگو می‌کند. روایت سراسر کتاب با ماجراجویی‌های شوبین و همکارانش به دنبال فسیل‌های حیات در سرتاسر سیاره‌مان تنیده‌ شده است.
او نشان مي‌دهد که فیزیک، زیست‌شناسی، زمین‌شناسی، شیمی و از قرار معلوم همه‌ علوم دیگر در پیچیده‌ترین جزئیات حیات انسانی نقش دارند. شوبین، با شفافیت و انعطافی که مشخصه‌ قلمش است، از کوچک‌ترین سطح، یعنی ترکیب مولکولیِ ما، شروع می‌کند و شکل‌گیری سیاره‌ها و قمرهایشان و خود سیاره زمین را در دل تحول اندام‌ها، سلول‌ها و ژن‌های سازنده بدن انسان ردیابی می‌کند. نیل شوبین، نویسنده کتاب‌های عالم درون و ماهی درونیِ شما، دیرینه‌شناس و زیست‌شناس دانش‌آموخته‌ دانشگاه‌های هاروارد، کلمبیا، دانشگاه کالیفرنیا در برکلی و در‌حال‌‌حاضر استادتمام کمیته زیست‌شناسی تکاملی و رشته آناتومی و زیست‌شناسی اندامی و رئیس همین بخش در دانشگاه شیکاگو است. بیشترین شهرت او به‌ سبب کشف یکی از حلقه‌های گمشده بین ماهی‌های اولیه و نخستین جانوران خشکی‌زی است که ماجرای آن را در کتاب ماهی درونی شما شرح داده و به ارتباط شگفت‌انگیز بدن انسان با ساختارهای موجود در بدن ماهی‌ها و کرم‌هایی که صدها میلیون سال پیش می‌زیسته‌اند، پرداخته است. آن کتاب به انتخاب آکادمی ملی علوم ایالات متحده بهترین کتاب سال ۲۰۰۹ شناخته شد.
کتاب جذاب عالم درون سراسر مملو از داستان‌های اعجاب‌آور کشف‌های تاریخی در علوم مختلف است که با قلم ماهرانه‌ شوبین طوری درهم‌تنیده روایت می‌شوند که حین خواندنش از این ‌همه ارتباط تنگاتنگ بین علوم گوناگون حیرت می‌کنید. از گشت‌وگذار همراه شوبین و همکارانش در میان صخره‌ها و یخچال‌های گرینلند درپی فسیل‌هایی از گذشته‌های دورِ زمین تا کشف علت رانش قاره‌ای و پدیده‌ زمین‌ساخت صفحه‌ای، تا کشف پدیده قدمت‌سنجی به‌کمک کربن 14، از کشف عصرهای یخبندان و علت بروزشان در زمین تا ارتباط دوره‌های سرمایش در سیاره‌مان با تکامل دید رنگی در گونه انسان، از داستان‌هایی درباره سخت‌کوشی زنان در علم در اعصار مختلف تا کشف‌های موازیِ پدیده‌های واحد به دست دانشمندان گوناگون بی‌خبر از هم، از کشف ساعت‌های زیستی داخل هر پدیده طبیعی تا کشف منشأ آب در زمین، از تاریخچه‌ پدیدار‌شدن اکسیژن در سیاره‌ ما تا اهمیت اکسیژن در تکامل گونه ما و...، فقط شماری از موضوعات بسیار جذاب این کتاب هستند.
یکی از نکات جالب فرعی کتاب، بخش «برای مطالعه‌ بیشتر» است که در حدود 40 صفحه جا گرفته و علاوه بر معرفی منابع، توضیحات بسیار جذابی اضافه بر موضوعات مطرح‌شده در کتاب در خود دارد و بسیار خواندنی است.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها