روز جهانی شامپانزه موجوداتی که در خطر هستند
سپهر سلیمی
بیستوسوم تیرماه (14 جولای) روز جهانی شامپانزه نامگذاری شده است. این روز به ابتکار جین گودال، رفتارشناس مشهور حیوانات، به افتخار یکی از نزدیکترین گونهها به انسان و برای افزایش آگاهی عمومی برای مراقبت و حفاظت از این حیوانات نامگذاری شده است.
تحقیقات جین گودال و همکارانش اطلاعات ارزشمندی درباره شامپانزهها، ساختار اجتماعی و دوستی آنها، ابزارهای ارتباطی و مواردی نظیر ساخت ابزار و وسیله توسط این عموزادههای بشر در اختیار ما گذاشته است.
شامپانزه نامی رایج برای دو گونه از جنس پان (Pan) است که شامل دو گونه شامپانزه معمولی و بونوبو (شامپانزه کوتوله) میشود. هرچند آنچه که بیشتر به اسم شامپانزه شناخته میشود همان شامپانزه معمولی است. نام هر دو گونه در لیست اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در بین گونههای تهدیدشده به چشم میخورد. صد سال پیش حدود یک میلیون شامپانزه در 25 کشور آفریقایی زیست میکردند و امروزه حدود 350 هزار شامپانزه وحشی در سراسر قاره سیاه وجود دارد. نابودی زیستگاه و شکار برای حضور در باغوحشها، برنامههای سرگرمکننده و استفاده بهعنوان حیوان خانگی از عواملی است که این اقوام ما را تهدید میکند. همچنین استفاده از این حیوان در صنعت پزشکی و آزمایش روی آن از دیگر موارد بهرهکشی از این حیوان است.
تحقیقات دانشمندان نشان داده که دیانای انسان و شامپانزه حدود 1 تا 1.2 درصد تفاوت دارند. به دلیل این شباهت ژنتیکی، برخی پیشنهاد دادهاند که بهتر است شامپانزهها را بهجای جنس پان در جنس هومو (Homo) طبقهبندی کنند. دلیلی که آورده میشود این است که بسیاری از گونهها با تفاوت ژنتیکی بیشتر از انسان و شامپانزه در یک جنس قرار میگیرند. لازم به ذکر است در علوم زیستی، بهویژه در انسانشناسی و دیرینشناسی، نام عمومی تمام اعضای جنس هومو واژه انسان است.
شامپانزهها در اجتماع و با یکدیگر و در یک گروه زندگی میکنند که ممکن است از ۱۵ تا ۲۰ شامپانزه را شامل شود، اما وقتشان را صرف گشتن با تنها چند شامپانزه میکنند. شامپانزهها در جامعهای گسسته از هم زندگی میکنند و همه اعضای گروه همیشه با هم و در کنار هم نیستند. نرها در هسته اصلی اجتماع شامپانزهها در گروه میگردند و مواظب اعضای گروه هستند. در میان نرها نیز یک سلسلهمراتب قدرت رعایت میشود. شامپانزهها ابزار میسازند و از آن برای بهدستآوردن خوراکشان استفاده میکنند. آنها روشهای پیچیدهای برای شکار دارند که مستلزم همکاری، نفوذ و رتبه و درجه است. آنها در وضعیت آگاهانه توانایی دستکاری و فریبدادن را دارند.
همانطور که گفته شد، تجارت غیرقانونی حیاتوحش یکی از مواردی است که شامپانزهها را تهدید میکند. بچهشامپانزهها گاهی تا 12 هزار دلار توسط باغوحشداران خریداری میشوند. برای شکار یک بچهشامپانزه اغلب 10 شامپانزه بالغ کشته میشوند. شکارچیان به اعضای بالغ یک خانواده شلیک میکنند تا در نهایت فرزندان را بتوانند شکار کنند. چین یکی از مقاصد اصلی تجارت شامپانزههاست.
Attachments area
بیستوسوم تیرماه (14 جولای) روز جهانی شامپانزه نامگذاری شده است. این روز به ابتکار جین گودال، رفتارشناس مشهور حیوانات، به افتخار یکی از نزدیکترین گونهها به انسان و برای افزایش آگاهی عمومی برای مراقبت و حفاظت از این حیوانات نامگذاری شده است.
تحقیقات جین گودال و همکارانش اطلاعات ارزشمندی درباره شامپانزهها، ساختار اجتماعی و دوستی آنها، ابزارهای ارتباطی و مواردی نظیر ساخت ابزار و وسیله توسط این عموزادههای بشر در اختیار ما گذاشته است.
شامپانزه نامی رایج برای دو گونه از جنس پان (Pan) است که شامل دو گونه شامپانزه معمولی و بونوبو (شامپانزه کوتوله) میشود. هرچند آنچه که بیشتر به اسم شامپانزه شناخته میشود همان شامپانزه معمولی است. نام هر دو گونه در لیست اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در بین گونههای تهدیدشده به چشم میخورد. صد سال پیش حدود یک میلیون شامپانزه در 25 کشور آفریقایی زیست میکردند و امروزه حدود 350 هزار شامپانزه وحشی در سراسر قاره سیاه وجود دارد. نابودی زیستگاه و شکار برای حضور در باغوحشها، برنامههای سرگرمکننده و استفاده بهعنوان حیوان خانگی از عواملی است که این اقوام ما را تهدید میکند. همچنین استفاده از این حیوان در صنعت پزشکی و آزمایش روی آن از دیگر موارد بهرهکشی از این حیوان است.
تحقیقات دانشمندان نشان داده که دیانای انسان و شامپانزه حدود 1 تا 1.2 درصد تفاوت دارند. به دلیل این شباهت ژنتیکی، برخی پیشنهاد دادهاند که بهتر است شامپانزهها را بهجای جنس پان در جنس هومو (Homo) طبقهبندی کنند. دلیلی که آورده میشود این است که بسیاری از گونهها با تفاوت ژنتیکی بیشتر از انسان و شامپانزه در یک جنس قرار میگیرند. لازم به ذکر است در علوم زیستی، بهویژه در انسانشناسی و دیرینشناسی، نام عمومی تمام اعضای جنس هومو واژه انسان است.
شامپانزهها در اجتماع و با یکدیگر و در یک گروه زندگی میکنند که ممکن است از ۱۵ تا ۲۰ شامپانزه را شامل شود، اما وقتشان را صرف گشتن با تنها چند شامپانزه میکنند. شامپانزهها در جامعهای گسسته از هم زندگی میکنند و همه اعضای گروه همیشه با هم و در کنار هم نیستند. نرها در هسته اصلی اجتماع شامپانزهها در گروه میگردند و مواظب اعضای گروه هستند. در میان نرها نیز یک سلسلهمراتب قدرت رعایت میشود. شامپانزهها ابزار میسازند و از آن برای بهدستآوردن خوراکشان استفاده میکنند. آنها روشهای پیچیدهای برای شکار دارند که مستلزم همکاری، نفوذ و رتبه و درجه است. آنها در وضعیت آگاهانه توانایی دستکاری و فریبدادن را دارند.
همانطور که گفته شد، تجارت غیرقانونی حیاتوحش یکی از مواردی است که شامپانزهها را تهدید میکند. بچهشامپانزهها گاهی تا 12 هزار دلار توسط باغوحشداران خریداری میشوند. برای شکار یک بچهشامپانزه اغلب 10 شامپانزه بالغ کشته میشوند. شکارچیان به اعضای بالغ یک خانواده شلیک میکنند تا در نهایت فرزندان را بتوانند شکار کنند. چین یکی از مقاصد اصلی تجارت شامپانزههاست.
Attachments area