رایزنی مکرون با ایران آمریکا و روسیه
اروپایی‌ها دست از تلاش برنداشته‌اند، در‌حالی‌که وزرای خارجه اروپایی در نشست بروکسل به همفکری بر سر برجام ادامه می‌دادند، در پاریس، امانوئل مکرون در کنفرانس خبري مشترک با همتای صرب خود گفت: «برای پیشگیری از افزایش تنش‌ها در منطقه این هفته با همتایان خود در ایران، روسیه و آمریکا گفت وگو می‌کنم». این خبر را یورونیوز این‌گونه ادامه داده که به‌گفته مکرون «تلاش‌هایی که فرانسه در هفته‌های اخیر داشته، از بدترین اتفاق‌ها جلوگیری کرده است، در این شرایط سخت ما به میانجیگری و مذاکرات خود ادامه می‌دهیم». شواهد نشان می‌دهد مکرون آخرین امید اروپایی بازمانده برای نجات توافق هسته‌ای است، در‌حالی‌که ترزا می به‌زودی قدرت را ترک می‌کند و نامزدهای جانشینی او نیز چندان روی خوشی به برجام و ایران نشان نمی‌دهند، بریتانیا وارد چالش حاشیه‌ای بر سر موضوع نفت‌کش گریس 1 با ایران شده آن‌چنان‌که حاشیه بر متن غالب شده است و خود انگلیس به عنوان عضو برجام به‌جای همراهی بر سر فروش نفت ایران، مانعی برای این کار ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد صدراعظم آلمان نیز با توجه به اینکه اعلام کرده است تا پایان 2021 در قدرت می‌ماند، حل‌و‌فصل مسائل داخل کشورش برای او اهمیت بیشتری از موضوع برجام دارد. اما در این بین، امانوئل مکرون با توجه به جوان‌بودن و اولین دوره ریاست‌جمهوری‌اش می‌تواند انگیزه بیشتری نسبت به همتایان اروپایی‌اش برای نجات برجام داشته باشد. از همین‌رو است که در یک سال‌و‌اندی گذشته او بیش از دیگران ابتکار عمل تماس با تهران را در دست گرفته است؛ از زمانی که تب‌و‌تاب خروج آمریکا از برجام آغاز شد تا کنون که یک سال و سه ماه از آن می‌گذرد. امانوئل مکرون در یک سال گذشته تلاش کرد تا رابطه ایران و فرانسه را که چندین ماه درگیر تنش برگزاری نشست مجاهدین در پاریس شده بود، بهبود ببخشد. سفرای دو کشور دوباره اعزام شدند و حالا در‌حالی‌که شایعه آمدن او به تهران بار دیگر مطرح شده، سه نوبت مشاور ویژه‌اش در امور دیپلماتیک را راهی تهران کرده است. امانوئل بون هفته گذشته با پیام کتبی دست‌نوشته مکرون به تهران آمد و آن را به حسن روحانی تحویل داد. اگرچه هیچ مقام رسمی‌ای طرحی را که فرانسه ارائه کرده بود، بازگو نکرد اما در رسانه‌ها این‌گونه پیچید که فرانسه دنبال فریز در برابر فریز است یا توقف در برابر توقف؛ به‌نوعی آتش‌بس بین ایران و آمریکا. دیاکو حسینی، مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، همان زمان در گفت‌وگو با ایرنا درباره این طرح گفت: «طرح فریز در برابر فریز به ضرر ایران و غیرمتوازن است، براساس این طرح، از ایران خواسته می‌شود تا اقداماتش را متوقف کند و آمریکا هم از افزایش تحریم‌ها خودداری کند، در‌حالی‌که تحریم چندانی برای آمریکا باقی نمانده و این کشور حداکثر فشار خود را نسبت به ایران وارد کرده است». با این اوصاف به نظر می‌رسد واکنش طرف ایرانی به این طرح چندان مثبت نباشد. همان‌گونه که حسن روحانی، علی شمخانی و جواد ظریف نیز تأکید کردند که تا زمانی‌که 1+4 به تعهدات خود عمل نکند ایران نیز طبق برجام از اجرای تعهدات هسته‌ای خود می‌تواند بکاهد. در‌حالی‌که طرف اروپایی اینستکس را به عنوان یک ساز‌و‌کار ویژه مالی راه‌اندازی کرده است تا بالاخره اروپا راهی برای رهایی از دلار پیدا کند، اما هنوز موفق به اجرای عملیات با ایران نشده است. حتی اروپایی‌ها هراس دارند که این کانال مالی نیز ازسوی آمریکا تحریم شود. ظریف به‌صراحت در نیویورک گفته که این «کانال مالی نیازمند سرمایه است» و باید دید آیا هیچ‌کدام از کشورهای اروپایی در این کانال مالی پولی خواهند گذاشت تا مبادلات مالی ایران و کشورهای دیگر انجام شود. فرانسه در حالی تلاشی لاک‌پشتی را دنبال می‌کند که 24 تیرماه، یعنی روز سالگرد دستیابی به توافق هسته‌ای، فرصت 9 روزه مکرون برای از‌سر‌گرفتن مذاکرات برجامی به پایان رسید؛ روزی که طرفین اروپایی در بروکسل دور هم جمع شدند و از آنچه درباره برجام رخ داده است، ابراز نگرانی کردند. اگرچه موگرینی تأکید کرد که «تخلفات ایران از برجام، مایه تأسف است، اما جدی نیست». این در حالی است که ایران معتقد است که در مقابل عمل‌نشدن به تعهدات برجامی ازسوی دیگر طرف‌ها، ایران نیز تعهدات خود را کاهش داده است. با این اوصاف، ضرب‌الاجل بعدی ایران به 1+4 تا 16 شهریور خواهد بود. به‌نظر می‌رسد باید از فرصت موجود تا ضرب‌الاجل سوم بهتر استفاده شود چون بازگرداندن ایران به گام نخست، در شهریور ماه خیلی سخت‌تر از اکنون خواهد بود. به نوشته ایرنا، ایران اردیبهشت ماه گذشته و پس از یک سال صبر راهبردی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ۱+۵ با ایران و بازگرداندن تمامی تحریم‌ها علیه تهران و انفعال اروپا، اعلام کرد که بخشی از تعهدات خود را طبق برجام کاهش می‌دهد. رعایت‌نکردن سطح غنی‌سازی تا ۳.۶۷ و میزان اورانیوم غنی‌شده طبق بند ۳۶ برجام از جمله این موارد بودند. جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر ادامه کاهش تعهدات برجامی خود تأکید کرده این گام‌ها در چارچوب برجام و طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ این توافق است و در‌صورتی‌که شرکای برجام اقدامات لازم را برای ایفای تعهدات خود انجام دهند، این اقدامات به‌سرعت قابل بازگشت است. پس از آنکه میزان ذخایر اورانیوم با غنای ۳.۶۷ درصد ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرد، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام، روز سه‌شنبه یازدهم تیر ماه با صدور بیانیه مشترکی از ایران خواستند تا به سقف مجاز ذخایر اورانیوم غنی‌شده در چارچوب برجام بازگردد. شرکای دیگر ماجرا روسیه و چین هستند. چین تاکنون غیر از ابراز نگرانی‌های متعدد در تلاش است تا نفت مورد نیاز خود را از هر طریق ممکن از ایران بخرد. اما روسیه عضو فعالی در این ماجرا است. روز دوشنبه وزیر امور خارجه روسیه با سفیران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مسکو و مدیریت دفتر نمایندگی این اتحادیه در روسیه دیدار کرد و درباره برجام و برخی موضوعات مهم از نظر روسیه به تبادل نظر پرداخت. وزارت امور خارجه روسیه در همین زمینه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: در این دیدار اوضاع جاری و دورنمای توسعه روابط روسیه و اتحادیه اروپا که در حال بهتر‌شدن نیست هم بررسی شد. لاوروف در این دیدار تصریح کرد که طرف روسی عزم خود را برای احیای گفت‌وگوها و روابط و همکاری‌های کامل با اتحادیه اروپا بر اساس اصول متقابل و یکسان، بارها نشان داده است.
اروپایی‌ها دست از تلاش برنداشته‌اند، در‌حالی‌که وزرای خارجه اروپایی در نشست بروکسل به همفکری بر سر برجام ادامه می‌دادند، در پاریس، امانوئل مکرون در کنفرانس خبري مشترک با همتای صرب خود گفت: «برای پیشگیری از افزایش تنش‌ها در منطقه این هفته با همتایان خود در ایران، روسیه و آمریکا گفت وگو می‌کنم». این خبر را یورونیوز این‌گونه ادامه داده که به‌گفته مکرون «تلاش‌هایی که فرانسه در هفته‌های اخیر داشته، از بدترین اتفاق‌ها جلوگیری کرده است، در این شرایط سخت ما به میانجیگری و مذاکرات خود ادامه می‌دهیم». شواهد نشان می‌دهد مکرون آخرین امید اروپایی بازمانده برای نجات توافق هسته‌ای است، در‌حالی‌که ترزا می به‌زودی قدرت را ترک می‌کند و نامزدهای جانشینی او نیز چندان روی خوشی به برجام و ایران نشان نمی‌دهند، بریتانیا وارد چالش حاشیه‌ای بر سر موضوع نفت‌کش گریس 1 با ایران شده آن‌چنان‌که حاشیه بر متن غالب شده است و خود انگلیس به عنوان عضو برجام به‌جای همراهی بر سر فروش نفت ایران، مانعی برای این کار ایجاد کرده است. به نظر می‌رسد صدراعظم آلمان نیز با توجه به اینکه اعلام کرده است تا پایان 2021 در قدرت می‌ماند، حل‌و‌فصل مسائل داخل کشورش برای او اهمیت بیشتری از موضوع برجام دارد. اما در این بین، امانوئل مکرون با توجه به جوان‌بودن و اولین دوره ریاست‌جمهوری‌اش می‌تواند انگیزه بیشتری نسبت به همتایان اروپایی‌اش برای نجات برجام داشته باشد. از همین‌رو است که در یک سال‌و‌اندی گذشته او بیش از دیگران ابتکار عمل تماس با تهران را در دست گرفته است؛ از زمانی که تب‌و‌تاب خروج آمریکا از برجام آغاز شد تا کنون که یک سال و سه ماه از آن می‌گذرد. امانوئل مکرون در یک سال گذشته تلاش کرد تا رابطه ایران و فرانسه را که چندین ماه درگیر تنش برگزاری نشست مجاهدین در پاریس شده بود، بهبود ببخشد. سفرای دو کشور دوباره اعزام شدند و حالا در‌حالی‌که شایعه آمدن او به تهران بار دیگر مطرح شده، سه نوبت مشاور ویژه‌اش در امور دیپلماتیک را راهی تهران کرده است. امانوئل بون هفته گذشته با پیام کتبی دست‌نوشته مکرون به تهران آمد و آن را به حسن روحانی تحویل داد. اگرچه هیچ مقام رسمی‌ای طرحی را که فرانسه ارائه کرده بود، بازگو نکرد اما در رسانه‌ها این‌گونه پیچید که فرانسه دنبال فریز در برابر فریز است یا توقف در برابر توقف؛ به‌نوعی آتش‌بس بین ایران و آمریکا. دیاکو حسینی، مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، همان زمان در گفت‌وگو با ایرنا درباره این طرح گفت: «طرح فریز در برابر فریز به ضرر ایران و غیرمتوازن است، براساس این طرح، از ایران خواسته می‌شود تا اقداماتش را متوقف کند و آمریکا هم از افزایش تحریم‌ها خودداری کند، در‌حالی‌که تحریم چندانی برای آمریکا باقی نمانده و این کشور حداکثر فشار خود را نسبت به ایران وارد کرده است». با این اوصاف به نظر می‌رسد واکنش طرف ایرانی به این طرح چندان مثبت نباشد. همان‌گونه که حسن روحانی، علی شمخانی و جواد ظریف نیز تأکید کردند که تا زمانی‌که 1+4 به تعهدات خود عمل نکند ایران نیز طبق برجام از اجرای تعهدات هسته‌ای خود می‌تواند بکاهد. در‌حالی‌که طرف اروپایی اینستکس را به عنوان یک ساز‌و‌کار ویژه مالی راه‌اندازی کرده است تا بالاخره اروپا راهی برای رهایی از دلار پیدا کند، اما هنوز موفق به اجرای عملیات با ایران نشده است. حتی اروپایی‌ها هراس دارند که این کانال مالی نیز ازسوی آمریکا تحریم شود. ظریف به‌صراحت در نیویورک گفته که این «کانال مالی نیازمند سرمایه است» و باید دید آیا هیچ‌کدام از کشورهای اروپایی در این کانال مالی پولی خواهند گذاشت تا مبادلات مالی ایران و کشورهای دیگر انجام شود. فرانسه در حالی تلاشی لاک‌پشتی را دنبال می‌کند که 24 تیرماه، یعنی روز سالگرد دستیابی به توافق هسته‌ای، فرصت 9 روزه مکرون برای از‌سر‌گرفتن مذاکرات برجامی به پایان رسید؛ روزی که طرفین اروپایی در بروکسل دور هم جمع شدند و از آنچه درباره برجام رخ داده است، ابراز نگرانی کردند. اگرچه موگرینی تأکید کرد که «تخلفات ایران از برجام، مایه تأسف است، اما جدی نیست». این در حالی است که ایران معتقد است که در مقابل عمل‌نشدن به تعهدات برجامی ازسوی دیگر طرف‌ها، ایران نیز تعهدات خود را کاهش داده است. با این اوصاف، ضرب‌الاجل بعدی ایران به 1+4 تا 16 شهریور خواهد بود. به‌نظر می‌رسد باید از فرصت موجود تا ضرب‌الاجل سوم بهتر استفاده شود چون بازگرداندن ایران به گام نخست، در شهریور ماه خیلی سخت‌تر از اکنون خواهد بود. به نوشته ایرنا، ایران اردیبهشت ماه گذشته و پس از یک سال صبر راهبردی بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ۱+۵ با ایران و بازگرداندن تمامی تحریم‌ها علیه تهران و انفعال اروپا، اعلام کرد که بخشی از تعهدات خود را طبق برجام کاهش می‌دهد. رعایت‌نکردن سطح غنی‌سازی تا ۳.۶۷ و میزان اورانیوم غنی‌شده طبق بند ۳۶ برجام از جمله این موارد بودند. جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر ادامه کاهش تعهدات برجامی خود تأکید کرده این گام‌ها در چارچوب برجام و طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ این توافق است و در‌صورتی‌که شرکای برجام اقدامات لازم را برای ایفای تعهدات خود انجام دهند، این اقدامات به‌سرعت قابل بازگشت است. پس از آنکه میزان ذخایر اورانیوم با غنای ۳.۶۷ درصد ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرد، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی عضو برجام، روز سه‌شنبه یازدهم تیر ماه با صدور بیانیه مشترکی از ایران خواستند تا به سقف مجاز ذخایر اورانیوم غنی‌شده در چارچوب برجام بازگردد. شرکای دیگر ماجرا روسیه و چین هستند. چین تاکنون غیر از ابراز نگرانی‌های متعدد در تلاش است تا نفت مورد نیاز خود را از هر طریق ممکن از ایران بخرد. اما روسیه عضو فعالی در این ماجرا است. روز دوشنبه وزیر امور خارجه روسیه با سفیران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مسکو و مدیریت دفتر نمایندگی این اتحادیه در روسیه دیدار کرد و درباره برجام و برخی موضوعات مهم از نظر روسیه به تبادل نظر پرداخت. وزارت امور خارجه روسیه در همین زمینه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: در این دیدار اوضاع جاری و دورنمای توسعه روابط روسیه و اتحادیه اروپا که در حال بهتر‌شدن نیست هم بررسی شد. لاوروف در این دیدار تصریح کرد که طرف روسی عزم خود را برای احیای گفت‌وگوها و روابط و همکاری‌های کامل با اتحادیه اروپا بر اساس اصول متقابل و یکسان، بارها نشان داده است.