بهصرفهشدن توليد با تجمع تقاضا
محمدرضا مقدم.معاون سابق پژوهش و فناوری وزارت نفت
لزوم تولید داخل در شرایط تحریم بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. اینکه صنایع بزرگ را به صنایع کوچک متصل کنیم، تلاش خوبی است اما برای چنین برنامههایی نیاز است که زیرساختهای لازم هم وجود داشته باشد و اگر این زیرساختها دیده نشده باشد، وصلکردن صنایع کوچک و بزرگ به یکدیگر به برطرفشدن نیازهای صنایع یا توانمندشدن صنایع کوچک داخلی منجر نمیشود.وصلکردن صنایع کوچک و بزرگ به یکدیگر الزاماتی دارد که اگر این الزامات نادیده گرفته شود، سیاستگذاری در این عرصه منجر به موفقیت نمیشود. وقتی میخواهیم تأمین محصول را به تولیدکننده داخلی بسپریم، در مرحله اول باید تجمع تقاضا ایجاد کنیم تا تولید داخلی صرفه داشته باشد، در مرحله بعدی باید بدانیم که تولیدکننده داخلی ما متأسفانه دسترسی به تکنولوژی ندارد و تکنولوژیاي که استفاده میکند عموما قدیمی است. بنابراین اگر قرار است تولیدکنندههای بزرگ، بخشی از تأمین محصول خود را به تولیدکنندههای کوچک داخلی بسپارند، باید قراردادهای توسعه تکنولوژی ببندند و نه قراردادهای تأمین محصول، چون طبیعی است که تولیدکننده داخلی نمیتواند در مزایده برنده تأمین محصول باشد، برای برندهبودن در مزایده باید کیفیت بالا و قیمت پايين باشد، در حالی که با تکنولوژی قدیمی داخلی، برعکس اینها حاصل میشود.تولید داخل نیازمند یک سیستم نظارت و تضمین کیفیت محصول است. ساخت و عرصه محصول در داخل نیازمند نظارت جدی توسط یک سیستم یکپارچه ملی است. پكیج ایجاد توسعه و افزایش اتکا به تولید داخلی، برای اینکه به توانمندسازی ختم شود، نیازمند زیرساخت حمایتی و نظارتی است، فقط این نیست که تولیدکنندههای بزرگ درخواستهایشان را عرضه کنند و عدهای از تولیدکنندههای کوچک هم بگویند ما میتوانیم این نیازها را برطرف کنیم. باید سیستم صدور کنترل و ارائه گواهی کیفیت در ابتدا ایجاد شود تا تولیدکنندههای بزرگ بدانند که به چه تولیدکنندهای میتوانند اعتماد کنند تا به جای اتکا به تولید خارجی به ظرفیتهای داخلی رو بیاورند.تجربههای قبلی وزارت نفت در این عرصه موفقيتآميز بوده است. سیستم قراردادی که ما در وزارت نفت ایجاد کردیم، برای همین بود که بتوانیم مقدمات توسعه تکنولوژی را در داخل فراهم کنیم و بعد هم به آن چیزی که ارائه میدهند اتکا کنیم، اما متأسفانه آنقدر با سنگاندازی روبهرو شدیم که هنوز هم وزارت نفت درگیر آن است؛ با این وجود هنوز معتقد هستم که باید از امکانات شناخت ظرفیتهای داخلی استقبال کرد.
لزوم تولید داخل در شرایط تحریم بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. اینکه صنایع بزرگ را به صنایع کوچک متصل کنیم، تلاش خوبی است اما برای چنین برنامههایی نیاز است که زیرساختهای لازم هم وجود داشته باشد و اگر این زیرساختها دیده نشده باشد، وصلکردن صنایع کوچک و بزرگ به یکدیگر به برطرفشدن نیازهای صنایع یا توانمندشدن صنایع کوچک داخلی منجر نمیشود.وصلکردن صنایع کوچک و بزرگ به یکدیگر الزاماتی دارد که اگر این الزامات نادیده گرفته شود، سیاستگذاری در این عرصه منجر به موفقیت نمیشود. وقتی میخواهیم تأمین محصول را به تولیدکننده داخلی بسپریم، در مرحله اول باید تجمع تقاضا ایجاد کنیم تا تولید داخلی صرفه داشته باشد، در مرحله بعدی باید بدانیم که تولیدکننده داخلی ما متأسفانه دسترسی به تکنولوژی ندارد و تکنولوژیاي که استفاده میکند عموما قدیمی است. بنابراین اگر قرار است تولیدکنندههای بزرگ، بخشی از تأمین محصول خود را به تولیدکنندههای کوچک داخلی بسپارند، باید قراردادهای توسعه تکنولوژی ببندند و نه قراردادهای تأمین محصول، چون طبیعی است که تولیدکننده داخلی نمیتواند در مزایده برنده تأمین محصول باشد، برای برندهبودن در مزایده باید کیفیت بالا و قیمت پايين باشد، در حالی که با تکنولوژی قدیمی داخلی، برعکس اینها حاصل میشود.تولید داخل نیازمند یک سیستم نظارت و تضمین کیفیت محصول است. ساخت و عرصه محصول در داخل نیازمند نظارت جدی توسط یک سیستم یکپارچه ملی است. پكیج ایجاد توسعه و افزایش اتکا به تولید داخلی، برای اینکه به توانمندسازی ختم شود، نیازمند زیرساخت حمایتی و نظارتی است، فقط این نیست که تولیدکنندههای بزرگ درخواستهایشان را عرضه کنند و عدهای از تولیدکنندههای کوچک هم بگویند ما میتوانیم این نیازها را برطرف کنیم. باید سیستم صدور کنترل و ارائه گواهی کیفیت در ابتدا ایجاد شود تا تولیدکنندههای بزرگ بدانند که به چه تولیدکنندهای میتوانند اعتماد کنند تا به جای اتکا به تولید خارجی به ظرفیتهای داخلی رو بیاورند.تجربههای قبلی وزارت نفت در این عرصه موفقيتآميز بوده است. سیستم قراردادی که ما در وزارت نفت ایجاد کردیم، برای همین بود که بتوانیم مقدمات توسعه تکنولوژی را در داخل فراهم کنیم و بعد هم به آن چیزی که ارائه میدهند اتکا کنیم، اما متأسفانه آنقدر با سنگاندازی روبهرو شدیم که هنوز هم وزارت نفت درگیر آن است؛ با این وجود هنوز معتقد هستم که باید از امکانات شناخت ظرفیتهای داخلی استقبال کرد.