اولین مجمع اقتصادی خزر برگزار شد
ایران پیگیر فرصت‌های خزر
شرق: به نظر می‌رسد فرصت پیگیری منافعی که درباره خزر پیش‌بینی شده بود، فرا‌رسیده است. یکشنبه و دوشنبه، هم‌زمان با روز جهانی دریای خزر، نخستین مجمع اقتصادی خزر با حضور مقامات بلندپایه همسایگان خزر، به میزبانی ترکمن‌باشی برگزار شد؛ ترکمنستان، ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان و قزاقستان. از سال گذشته و زمان توافق پرحاشیه بر سر کنوانسیون خزر، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، تأکید داشت که ایران به دنبال امضای توافقات ممکن رفته است تا بتواند از فرصت‌های موجود اقتصادی در خزر و همکاری‌های ممکن استفاده کند. این در حالی است که به دنبال امضای کنوانسیون خزر، هجمه‌های زیادی به ظریف شد و او را متهم به امضای توافقی نامناسب کردند. این در حالی است که او و دستگاه دیپلماسی بارها تأکید کردند که درباره بستر و زیر‌بستر و حدود تقسیمات خزر، تصمیمی گرفته نشده؛ اما این موضوع نباید موجب شود تا از دیگر حوزه‌ها مانند همکاری‌های مشترک بر سر خزر، برخوردار نشویم. به نظر می‌رسد برگزاری نخستین مجمع اقتصادی خزر یکی از این حوزه‌های همکاری مشترک است. قربانعلی محمداف، رئیس‌جمهور ترکمنستان، به‌عنوان میزبان این نشست با قدردانی از حمایت دیگر
کشورها برای برگزاری نخستین مجمع اقتصادی خزر گفت: «ما همه همفکر و هم‌عقیده هستیم و با درک اهمیت گفت‌وگوی چند‌جانبه درباره توسعه منطقه دریای خزر که از نظر اقتصادی و جغرافیایی حائز اهمیت است، با یکدیگر متحد شده‌ایم». به گزارش ایرنا، نخستین مجمع اقتصادی کشورهای حاشیه دریای خزر با حضور نمایندگان دولت‌ها، بخش خصوصی، جوامع دانشگاهی و برخی سازمان‌های بین‌المللی در منطقه گردشگری آوازه در شهر ترکمن‌باشی ترکمنستان برگزار شد. ۲۱ مرداد به خاطر اجرائی‌شدن کنوانسیون منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر از سوی کشورهای حاشیه این دریا به نام روز دریای خزر نام‌گذاری شد. این پیمان‌نامه مشترک کشورهای حاشیه دریای خزر که به‌عنوان «کنوانسیون تهران» شناخته می‌شود، از سال ۸۲ امضا و ۲۱ مرداد سال ۸۵ اجرائی شد.
تأکید ایران بر حفظ امنیت و ثبات و تقویت مبانی حقوقی
جهانگیری صبح دوشنبه در این نشست پشت تریبون رفت و «روز خزر» را «نقطه عطفی در روابط و همکاری‌های پنج‌جانبه کشورهای ساحلی دریای خزر» و فرصتی برای «بسط هرچه بیشتر روابط» خواند. معاون‌اول رئیس‌جمهور تصریح کرد: «اکنون پس از امضای کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر، اولین اولویت ما باید توسعه همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی به‌ویژه از طریق برقراری ارتباط مؤثر میان بخش‌های خصوصی و دولتی در حوزه خزر باشد». جهانگیری تأکید کرد «حفاظت از محیط زیست این دریا، به‌عنوان میراث مشترک» اولویت مهم دیگری است که به همکاری مشترک نیاز دارد.
معاون‌اول رئیس‌جمهوری افزود: «اگرچه حجم مبادلات تجاری بین کشورهای ساحلی دریای خزر روندی روبه‌رشد دارد؛ اما متناسب با روابط سیاسی ما نیست. اهتمام دولت‌ها در بسترسازی و فعال‌کردن بخش‌های خصوصی، تسهیل روادید تجاری و کاهش و به‌صفررساندن تعرفه‌های تجارت ترجیحی در قالب دو یا پنج‌جانبه می‌تواند باعث افزایش حجم روابط اقتصادی حوزه خزر شود». او ادامه داد: «امروز فرصت برای گسترش همکاری ما در بخش‌های اقتصادی، گردشگری، گمرکی، حمل‌ونقل، کشتی‌رانی و بنادر، صنایع، شیلات، سرمایه‌گذاری‌های متقابل در ساخت بندر، خرید‌وفروش تجهیزات بندری و ترانزیت به‌خوبی فراهم است و ظرفیت‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد». جهانگیری «تعامل با همسایگان، پرهیز از هر‌گونه تنش و حفظ ثبات و امنیت منطقه» را از اولویت‌های اساسی ایران خواند و «توسعه روابط اقتصادی و تجاری» را «مستلزم تقویت مبانی حقوقی مناسبات فی‌مابین» دانست: «پیشنهاد قبلی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تشکیل سازمان همکاری‌های دریای خزر می‌تواند چارچوب مناسبی برای پیشبرد این همکاری‌ها باشد. اجرای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی میان ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز می‌تواند تجارت
منطقه‌ای ما را وارد مرحله نوینی کند». او تأکید کرد: «واضح است که رشد و توسعه اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری، نیازمند امنیت و ثبات است».
مدودف: خط‌مشی روسیه درباره برجام تغییر‌ناپذیر است
معاون‌اول رئیس‌جمهور در دیدار با نخست‌وزیر روسیه، خروج آمریکا از توافق چند‌جانبه برجام را غیرقانونی خواند و بر پایبندی همه طرف‌ها به این توافق تأکید کرد. او همچنین ایران را حافظ امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز در طول قرن‌ها توصیف کرد و اقدامات آمریکا را باعث ایجاد ناامنی دانست. او به دیمیتری مدودف گفت از کشورهای بزرگ عضو شورای امنیت سازمان ملل نظیر روسیه می‌خواهیم در‌این‌باره به آمریکا هشدار دهند.
معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین بر لزوم گسترش مناسبات دوجانبه و ارتقاي سطح همکاری‌های تهران-مسکو تأکید کرد و افزود: «ایران آمادگی دارد همکاری‌های خود با روسیه را در همه زمینه‌ها نظیر انرژی گسترش دهد». جهانگیری افزود ایران و روسیه باید برای تسریع در اجرای پروژه‌های مشترک همکاری تلاش بیشتری نشان دهند.
مدودف در این دیدار با بیان اینکه آمریکا سیاست‌های گسترده‌ای را علیه ایران و روسیه وضع کرده و روزبه‌روز فشارهای خود را افزایش می‌دهد، گفت: «خط‌مشی روسیه درخصوص برجام پایدار و غیرقابل تغییر است و موضع‌گیری ایران در قبال خروج آمریکا از برجام را منطقی و مقتدرانه تلقی می‌کنیم». وی افزود: «خروج آمریکا از برجام اقدامی بی‌پایه و اساس بود و همه کشورها این موضوع را درک می‌کنند». وی با تأکید بر اینکه سیاست و موضع‌گیری روسیه درخصوص برجام با جمهوری اسلامی ایران یکسان است، تصریح کرد: «مقامات روسیه در همه سطوح بر این موضوع تأکید دارند و تحریم‌ها علیه ایران را غیرقانونی می‌دانیم». نخست‌وزیر روسیه بر لزوم سرعت‌بخشیدن به روند همکاری‌های اقتصادی از سوی دو کشور تأکید و اظهار كرد: «تهران و مسکو باید با تنوع‌بخشیدن به ارزهای خارجی در روابط بانکی، میزان وابستگی خود به کشورهای دیگر را در مناسبات تجاری خود کاهش دهند». مدودف افزود: «آمریکا تلاش می‌کند فشارهای خود بر ایران و روسیه را افزایش دهد اما تهران و مسکو باید در مراودات تجاری و همکاری‌های اقتصادی هوشمندانه عمل کنند». نخست‌وزیر روسیه اظهار امیدواری کرد در روزهای آینده دیدار
رئیس‌جمهوری ایران و رئیس‌جمهوری روسیه در سوچی منجر به گسترش روابط و اجرای توافقات گذشته شود.
خبرگزاری تاس همچنین گزارش داد مدودف اعلام کرده است: «روسیه به زودی کنوانسیون مربوط به وضعیت حقوقی دریای خزر را به تصویب خواهد رساند.» به گزارش ایلنا، وی در ادامه افزود: «امضای کنوانسیون حقوقی دریای خزر یک رویداد تاریخی است که بر اساس آن کشورهای ساحلی دریای خزر می‌توانند تصمیماتی که به نفع تمامی کشورهای این منطقه بوده را بدون دخالت نیروهای خارجی اتخاذ کنند و به منافع یکدیگر احترام بگذارند». وی در ادامه اظهار کرد: «مهم‌ترین وظیفه اجلاس اقتصادی خزر تکمیل سیستم همکاری بین پنج کشور ساحلی روسیه، ایران، قزاقستان، جمهوری‌آذربایجان و ترکمنستان و گسترش روابط تجاری و تقویت اهمیت تصمیمات سیاسی در جهت توسعه طرح‌های مفید در منطقه است».
دیدارهای معاون اول با همتایان
جهانگیری در روزهای حضور خود در ترکمنستان، همچنین با نخست‌وزیر ازبکستان، نخست‌وزیر جمهوری‌آذربایجان و نخست‌وزیر بلغارستان دیدار و گفت‌وگو کرد. جهانگیری در دیدار با عبدالله عارف‌اف، نخست‌وزیر ازبکستان، با تأکید بر لزوم گسترش همکاری، از آمادگی ایران برای افزایش سطح مناسبات و به‌خصوص امضای سند جامع همکاری‌های حمل‌ونقل با ازبکستان گفت و ابراز امیدواری کرد مذاکرات در این باره هر چه زودتر به نتیجه برسد. عارف‌اف از افزایش سطح همکاری‌ها و مبادلات تجاری دو کشور در ماه‌های اخیر خبر داد اما تأکید کرد هنوز از ظرفیت‌های دو کشور به طور کامل استفاده نشده است. وی گفت اقتصاد دو کشور باید مکمل یکدیگر باشند. معاون اول روحانی در دیدار با نخست‌وزیر جمهوری‌آذربایجان از تأثیر بسزای افزایش ترانزیت بین کشورها در روابط گفت و «کریدور شمال-جنوب» را دارای آثار بالقوه منطقه‌ای بسیار خواند. نوروز ممدوف نیز بر تکمیل این کریدور تأکید کرد و با اشاره به نقش ویژه ایران در تقویت پل‌های ارتباطی در منطقه گفت: «چندبرابرشدن حجم جابه‌جایی کالا از طریق ایران نشانه موقعیت سوق‌الجیشی ایران است».
در دیدار جهانگیری با بویکو بوریسف، نخست‌وزیر بلغارستان، دو طرف بر اراده جدی بر افزایش سطح مناسبات همه‌جانبه، به‌خصوص در بخش تجاری و اقتصادی تأکید کردند.
شرق: به نظر می‌رسد فرصت پیگیری منافعی که درباره خزر پیش‌بینی شده بود، فرا‌رسیده است. یکشنبه و دوشنبه، هم‌زمان با روز جهانی دریای خزر، نخستین مجمع اقتصادی خزر با حضور مقامات بلندپایه همسایگان خزر، به میزبانی ترکمن‌باشی برگزار شد؛ ترکمنستان، ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان و قزاقستان. از سال گذشته و زمان توافق پرحاشیه بر سر کنوانسیون خزر، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، تأکید داشت که ایران به دنبال امضای توافقات ممکن رفته است تا بتواند از فرصت‌های موجود اقتصادی در خزر و همکاری‌های ممکن استفاده کند. این در حالی است که به دنبال امضای کنوانسیون خزر، هجمه‌های زیادی به ظریف شد و او را متهم به امضای توافقی نامناسب کردند. این در حالی است که او و دستگاه دیپلماسی بارها تأکید کردند که درباره بستر و زیر‌بستر و حدود تقسیمات خزر، تصمیمی گرفته نشده؛ اما این موضوع نباید موجب شود تا از دیگر حوزه‌ها مانند همکاری‌های مشترک بر سر خزر، برخوردار نشویم. به نظر می‌رسد برگزاری نخستین مجمع اقتصادی خزر یکی از این حوزه‌های همکاری مشترک است. قربانعلی محمداف، رئیس‌جمهور ترکمنستان، به‌عنوان میزبان این نشست با قدردانی از حمایت دیگر
کشورها برای برگزاری نخستین مجمع اقتصادی خزر گفت: «ما همه همفکر و هم‌عقیده هستیم و با درک اهمیت گفت‌وگوی چند‌جانبه درباره توسعه منطقه دریای خزر که از نظر اقتصادی و جغرافیایی حائز اهمیت است، با یکدیگر متحد شده‌ایم». به گزارش ایرنا، نخستین مجمع اقتصادی کشورهای حاشیه دریای خزر با حضور نمایندگان دولت‌ها، بخش خصوصی، جوامع دانشگاهی و برخی سازمان‌های بین‌المللی در منطقه گردشگری آوازه در شهر ترکمن‌باشی ترکمنستان برگزار شد. ۲۱ مرداد به خاطر اجرائی‌شدن کنوانسیون منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر از سوی کشورهای حاشیه این دریا به نام روز دریای خزر نام‌گذاری شد. این پیمان‌نامه مشترک کشورهای حاشیه دریای خزر که به‌عنوان «کنوانسیون تهران» شناخته می‌شود، از سال ۸۲ امضا و ۲۱ مرداد سال ۸۵ اجرائی شد.
تأکید ایران بر حفظ امنیت و ثبات و تقویت مبانی حقوقی
جهانگیری صبح دوشنبه در این نشست پشت تریبون رفت و «روز خزر» را «نقطه عطفی در روابط و همکاری‌های پنج‌جانبه کشورهای ساحلی دریای خزر» و فرصتی برای «بسط هرچه بیشتر روابط» خواند. معاون‌اول رئیس‌جمهور تصریح کرد: «اکنون پس از امضای کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر، اولین اولویت ما باید توسعه همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی به‌ویژه از طریق برقراری ارتباط مؤثر میان بخش‌های خصوصی و دولتی در حوزه خزر باشد». جهانگیری تأکید کرد «حفاظت از محیط زیست این دریا، به‌عنوان میراث مشترک» اولویت مهم دیگری است که به همکاری مشترک نیاز دارد.
معاون‌اول رئیس‌جمهوری افزود: «اگرچه حجم مبادلات تجاری بین کشورهای ساحلی دریای خزر روندی روبه‌رشد دارد؛ اما متناسب با روابط سیاسی ما نیست. اهتمام دولت‌ها در بسترسازی و فعال‌کردن بخش‌های خصوصی، تسهیل روادید تجاری و کاهش و به‌صفررساندن تعرفه‌های تجارت ترجیحی در قالب دو یا پنج‌جانبه می‌تواند باعث افزایش حجم روابط اقتصادی حوزه خزر شود». او ادامه داد: «امروز فرصت برای گسترش همکاری ما در بخش‌های اقتصادی، گردشگری، گمرکی، حمل‌ونقل، کشتی‌رانی و بنادر، صنایع، شیلات، سرمایه‌گذاری‌های متقابل در ساخت بندر، خرید‌وفروش تجهیزات بندری و ترانزیت به‌خوبی فراهم است و ظرفیت‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد». جهانگیری «تعامل با همسایگان، پرهیز از هر‌گونه تنش و حفظ ثبات و امنیت منطقه» را از اولویت‌های اساسی ایران خواند و «توسعه روابط اقتصادی و تجاری» را «مستلزم تقویت مبانی حقوقی مناسبات فی‌مابین» دانست: «پیشنهاد قبلی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تشکیل سازمان همکاری‌های دریای خزر می‌تواند چارچوب مناسبی برای پیشبرد این همکاری‌ها باشد. اجرای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی میان ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز می‌تواند تجارت
منطقه‌ای ما را وارد مرحله نوینی کند». او تأکید کرد: «واضح است که رشد و توسعه اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری، نیازمند امنیت و ثبات است».
مدودف: خط‌مشی روسیه درباره برجام تغییر‌ناپذیر است
معاون‌اول رئیس‌جمهور در دیدار با نخست‌وزیر روسیه، خروج آمریکا از توافق چند‌جانبه برجام را غیرقانونی خواند و بر پایبندی همه طرف‌ها به این توافق تأکید کرد. او همچنین ایران را حافظ امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز در طول قرن‌ها توصیف کرد و اقدامات آمریکا را باعث ایجاد ناامنی دانست. او به دیمیتری مدودف گفت از کشورهای بزرگ عضو شورای امنیت سازمان ملل نظیر روسیه می‌خواهیم در‌این‌باره به آمریکا هشدار دهند.
معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین بر لزوم گسترش مناسبات دوجانبه و ارتقاي سطح همکاری‌های تهران-مسکو تأکید کرد و افزود: «ایران آمادگی دارد همکاری‌های خود با روسیه را در همه زمینه‌ها نظیر انرژی گسترش دهد». جهانگیری افزود ایران و روسیه باید برای تسریع در اجرای پروژه‌های مشترک همکاری تلاش بیشتری نشان دهند.
مدودف در این دیدار با بیان اینکه آمریکا سیاست‌های گسترده‌ای را علیه ایران و روسیه وضع کرده و روزبه‌روز فشارهای خود را افزایش می‌دهد، گفت: «خط‌مشی روسیه درخصوص برجام پایدار و غیرقابل تغییر است و موضع‌گیری ایران در قبال خروج آمریکا از برجام را منطقی و مقتدرانه تلقی می‌کنیم». وی افزود: «خروج آمریکا از برجام اقدامی بی‌پایه و اساس بود و همه کشورها این موضوع را درک می‌کنند». وی با تأکید بر اینکه سیاست و موضع‌گیری روسیه درخصوص برجام با جمهوری اسلامی ایران یکسان است، تصریح کرد: «مقامات روسیه در همه سطوح بر این موضوع تأکید دارند و تحریم‌ها علیه ایران را غیرقانونی می‌دانیم». نخست‌وزیر روسیه بر لزوم سرعت‌بخشیدن به روند همکاری‌های اقتصادی از سوی دو کشور تأکید و اظهار كرد: «تهران و مسکو باید با تنوع‌بخشیدن به ارزهای خارجی در روابط بانکی، میزان وابستگی خود به کشورهای دیگر را در مناسبات تجاری خود کاهش دهند». مدودف افزود: «آمریکا تلاش می‌کند فشارهای خود بر ایران و روسیه را افزایش دهد اما تهران و مسکو باید در مراودات تجاری و همکاری‌های اقتصادی هوشمندانه عمل کنند». نخست‌وزیر روسیه اظهار امیدواری کرد در روزهای آینده دیدار
رئیس‌جمهوری ایران و رئیس‌جمهوری روسیه در سوچی منجر به گسترش روابط و اجرای توافقات گذشته شود.
خبرگزاری تاس همچنین گزارش داد مدودف اعلام کرده است: «روسیه به زودی کنوانسیون مربوط به وضعیت حقوقی دریای خزر را به تصویب خواهد رساند.» به گزارش ایلنا، وی در ادامه افزود: «امضای کنوانسیون حقوقی دریای خزر یک رویداد تاریخی است که بر اساس آن کشورهای ساحلی دریای خزر می‌توانند تصمیماتی که به نفع تمامی کشورهای این منطقه بوده را بدون دخالت نیروهای خارجی اتخاذ کنند و به منافع یکدیگر احترام بگذارند». وی در ادامه اظهار کرد: «مهم‌ترین وظیفه اجلاس اقتصادی خزر تکمیل سیستم همکاری بین پنج کشور ساحلی روسیه، ایران، قزاقستان، جمهوری‌آذربایجان و ترکمنستان و گسترش روابط تجاری و تقویت اهمیت تصمیمات سیاسی در جهت توسعه طرح‌های مفید در منطقه است».
دیدارهای معاون اول با همتایان
جهانگیری در روزهای حضور خود در ترکمنستان، همچنین با نخست‌وزیر ازبکستان، نخست‌وزیر جمهوری‌آذربایجان و نخست‌وزیر بلغارستان دیدار و گفت‌وگو کرد. جهانگیری در دیدار با عبدالله عارف‌اف، نخست‌وزیر ازبکستان، با تأکید بر لزوم گسترش همکاری، از آمادگی ایران برای افزایش سطح مناسبات و به‌خصوص امضای سند جامع همکاری‌های حمل‌ونقل با ازبکستان گفت و ابراز امیدواری کرد مذاکرات در این باره هر چه زودتر به نتیجه برسد. عارف‌اف از افزایش سطح همکاری‌ها و مبادلات تجاری دو کشور در ماه‌های اخیر خبر داد اما تأکید کرد هنوز از ظرفیت‌های دو کشور به طور کامل استفاده نشده است. وی گفت اقتصاد دو کشور باید مکمل یکدیگر باشند. معاون اول روحانی در دیدار با نخست‌وزیر جمهوری‌آذربایجان از تأثیر بسزای افزایش ترانزیت بین کشورها در روابط گفت و «کریدور شمال-جنوب» را دارای آثار بالقوه منطقه‌ای بسیار خواند. نوروز ممدوف نیز بر تکمیل این کریدور تأکید کرد و با اشاره به نقش ویژه ایران در تقویت پل‌های ارتباطی در منطقه گفت: «چندبرابرشدن حجم جابه‌جایی کالا از طریق ایران نشانه موقعیت سوق‌الجیشی ایران است».
در دیدار جهانگیری با بویکو بوریسف، نخست‌وزیر بلغارستان، دو طرف بر اراده جدی بر افزایش سطح مناسبات همه‌جانبه، به‌خصوص در بخش تجاری و اقتصادی تأکید کردند.