کلاف سردرگم «رستاخيز»
گروه هنر: اين روزها تقريبا همه به انتشار نسخه غيرقانوني فيلم «رستاخيز» در يک کانال يوتيوب واکنش نشان داده‌اند و حتي کار به شکايت بنياد سينمايي فارابي از مقصران اين عمل غيرقانوني و غيراخلاقي رسيده است. نسخه منتشرشده به زبان عربي و بدون سانسور است و کيفيت بالايي هم دارد و حتي بازيگر نقش حضرت ابوالفضل (ع) در فيلم حضور دارد.
بااين‌حال واقعيت اين است که انتشار چنين خبر ناخوشايندی، چندان تعجب‌برانگيز نيست! چون پيش‌تر نسخه‌هاي قاچاق فيلم‌هايي مثل «متري شيش و نيم»، «عصباني نيستم»، «همه مي‌دانند»، «سنتوري» و... منتشر شده بود و جماعتي هم به خاک سياه نشستند؛ اما چقدر خوب است متولیان «ستاد مبارزه با قاچاق فيلم»، يک بار براي هميشه به‌طور شفاف پاسخ دهند که دقيقا چه کرده‌اند که خروجي عملکردشان اين است که همچنان فيلم‌ها قاچاق مي‌شوند؟ اصلا وضعيت اين ستاد اين روزها چگونه است؟ چرا در يک بازه زماني متوليان ستاد مبارزه با قاچاق فيلم در پي دعوت هيجاني از خبرنگاران و جلوي ديدگان مسئولان در يک حرکت ميداني تعدادي «سي‌دي» و «دي‌وي‌دي» کپي‌شده را معدوم و اسقاط مي‌کنند و بعد از آن در سکوت مطلق به سر مي‌برند؟
با همه اين اما و اگرها هم تقريبا هرساله احمدرضا درويش، در ايام ماه محرم داغ دلش تازه مي‌شود و از خود واکنشي نشان مي‌دهد. امسال هم در واکنش به اين وضعيت بيانيه‌اي مفصل منتشر کرده که براي درج در تاريخ خالي از لطف نيست.
در اين بيانيه آمده است: «به نام خدا؛ نازنين‌تر ز قدت در چمن ناز نرُست/ خوش‌تر از نقش تو در عالم تصوير نبود (حافظ).
پس از 20 سال حسرت و آرزوي توليد اثري با الهام از حماسه عاشورا، بالاخره در شب شام غريبان سال 1384، انتظار به سرآمد و با استعانت از الطاف الهي و توسل به ائمه اطهار (ع) تشرف به آسمانِ ملکوتي امام حسين(ع) آغاز شد.
گام اول:
براي توليد فيلم سينمايي «رستاخيز»، با عزمِ راسخِ عواملِ سازنده و بهره‌‌گيري از سرمايه‌هاي معنوي و مادي در بخش خصوصي (در ايران و خارج از کشور) و حمايتِ نهادهاي مرتبط، 10 سال زمان صرف شد.
گام دوم:
فيلم «رستاخيز» در سال 1392 و در سي‌و‌دومين جشنواره فيلم فجر، با کسب هشت سيمرغ بلورين در بخش داخلي، يک سيمرغ بلورين در بخش بين‌الملل و جايزه ويژه (نشان مصطفي عقاد) بهعنوان بهترين فيلم، بهترين کارگرداني، بهترين فيلم‌برداري، بهترين طراحي صحنه، بهترين موسيقي و... معرفي شد.
گام سوم:
فيلم «رستاخيز» با تکيه بر مباني فقهي و مجوزهاي قانوني در تاريخ 24/4/1394، (هم‌زمان با امضاي قرارداد هسته‌اي «برجام») اکران و پس از چند ساعت به دستور وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي وقت، از پرده اکران پايين کشيده شد. سازمان امور سينمايي پس از توقيف فيلم رستاخيز، در اقدامي سؤال‌برانگيز، پروانه نمايش داخلي فيلم را باطل و پروانه نمايش بين‌‌المللي آن را صادر کرد!
گام چهارم:
تلاش‌ها براي رفع مشکل «رستاخيز» کليد خورد؛ از مکاتبه‌ها و ملاقات‌هاي حضوري با مقام‌هاي کشوري و لشکري گرفته تا مکاتبه با رئيس‌جمهور محترم و پاسخ حيرت‌انگيز ايشان! و ملاقات با بالاترين مقام عالي کشور، رهبر معظم انقلاب که تأکيد کردند:
«... شما به خدا توکل و بر باور خود ايستادگي کنيد...» و حجت را بر سازنده رستاخيز تمام کردند.
گام پنجم:
اکنون پس از سپري‌شدن بيش از چهار سال از توقيف فيلم «رستاخيز» و هم‌زمان با شام غريبان شهداي کربلا (1398) نسخه معيوب اين فيلم با نام «القربان» در اقدامي غيراخلاقي و غيرقانوني به فضاي مجازي و سايت‌هاي اينترنتي راه يافته است. راهزنانِ عرصه هنر و فرهنگ با بستن قاب تصوير (کادر) نشانِ حک‌شده (واترمارک) روي تصاوير و عنوان‌بندي (تيتراژ) انتهاي فيلم که حاوي اسامي عوامل و سرمايه‌گذاران فيلم بوده است را حذف کرده‌اند. متأسفانه چهار روز از اين سرقتِ فرهنگي سپري شده، صدها هزار نفر فيلم «القربان» را ديده‌اند و بنا بر قرائن موجود، ميليون‌ها نفر با پرداخت هزينه به شبکه‌هاي اينترنتي خارجي به تماشاي آن نشسته‌اند!
بيش از 15 سال از شب آغازينِ عاشوراي 1384 و توليد فيلم «رستاخيز» سپري شده است. توصيف و توضيح درخصوص هريک از گام‌هاي اين فيلم، کتابي قطور است که گرچه دانستن آن، عبرت‌هاي گران‌‌بهايي را براي افکار عمومي و دست‌اندرکارانِ عرصه فرهنگ و هنر به همراه دارد، لکن اشاره به جزئيات آن در اين مقال نمي‌گنجد. جسمِ به گروگان گرفته‌شده فرزند من، «رستاخيز»، توسط دولت تدبير و اميد، در حالي به تاراج رفته است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از شروع توليد اين فيلم تاکنون، هفت وزير را به خود ديده است!
اينجانب ضمن توصيه به خود و مسئولان محترم، به رعايت موازين منطبق بر اخلاق، انصاف و عدالت، توجه همگان را به موارد ذيل جلب ميکنم.
1. فيلم رستاخيز با هدف ترويج فرهنگ اهل بيت(ع) در بخش خصوصي ساخته شده و حق‌الناس است؛ گرچه پس از محکوم‌شدنِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در دادگاه بدوي ديوان عدالت اداري، بنياد سينمايي فارابي و مؤسسه رسانه‌هاي تصويري براي جبران بخشي از ديونِ سازندگان، به سهام‌داران آن پيوسته‌اند.
2. با توجه به ظرفیت‌هاي نامحدود در عصر ارتباطات و نقش بي‌‌بديل آثار هنري در ترويج ارزش‌‌هاي فرهنگي، از محضر علما و مراجع عالي‌قدر، دانشمندان و روشنفکران علوم ديني و علوم اجتماعي، ذاکران اهل‌بيت عصمت و طهارت(ع) و اصحاب گران‌قدر رسانه درخواست ميکنم، با تأکيد و تکيه بر پويايي فقه شيعه و سيره نبوي(ص) بستر مناسب را براي تشويق اصحاب هنر و ترغيب آنان به توليد آثارِ متأثر از معارف ديني و تاريخي فراهم و امکان سوءاستفاده معاندان و کج‌انديشان را از ذخاير ناب فرهنگي سلب کنند.
3. از دو قوه محترم قضائيه و مقننه درخواست ميکنم که در دفاع از حقوق معنوي و سرمايه‌هاي هنري و فرهنگي، مانند دفاع از بيت‌المال و حق‌الناس حساسيت نشان دهند؛ گرچه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در مقابل حکم بدوي دادگاه ديوان عدالت اداري و اعتراض‌ها و مطالبات مکرر نمايندگان مجلس شوراي اسلامي نسبت به رفع توقيف «رستاخيز» وقعي ننهاده است، اما بي‌توجهي مسئولان ذي‌ربط، از مسئوليت اين دو قوه مهم نمي‌کاهد.
4. صيانت از سرمايه‌هاي معنوي، هنري و فرهنگي، وظيفه ذاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان سينمايي است؛ متأسفانه اين دو نهاد دولتي در مسئله رستاخيز با فرافکني و انفعال به مکاتبات و مطالباتِ اينجانب و سازندگان «رستاخيز» بي‌اعتنا بوده و هستند؛ اکنون وقت آن است که آنان از خواب غفلت بيدار شوند و در برابر هويتِ به‌يغما‌رفته فيلم عاشورايي رستاخيز، از خود عکس‌العملي معني‌دار نشان دهند.
5. از همه نهادهاي انتظامي و اطلاعاتي، وزارت امور خارجه، وزارت کشور، معاونت حقوقي رئيس‌جمهور و ديگر دوائرِ مرتبط، درخواست ميکنم که ضمن واکاوي و پيگيري موضوع از مجاري داخلي و خارجي، برای کشف منشأ اين سرقتِ فرهنگي اقدام و هرچه سريع‌تر از انتشار اين عمل حرام و گستاخانه جلوگيري کنند.
6. از سهام‌داران داخلي و خارجي فيلم «رستاخيز» درخواست ميکنم مانند گذشته بر صيانت از حقوق معنوي و مادي اين فيلم پافشاري و با پيگيري و مطالبه مجدانه، از به‌تاراج‌رفتن حيثيت مولود خود جلوگيري کنند؛ در اين زمینه گرچه بنياد سينمايي فارابي و مؤسسه رسانه‌هاي تصويري که پس از حکم بدوي دادگاه ديوان عدالت اداري به سهام‌داران فيلم پيوسته‌اند، دو نهاد وابسته به دولت هستند و متأسفانه براي دفاع از مطالبه مؤلف و سازندگان فيلم «رستاخيز» و رفع توقيف فيلم اقدامي نکرده‌اند؛ اما اين نهادها، هم به دليل وظايف ذاتي خود در صيانت از همه آثار سينمايي و هم به عنوان سهام‌دار، برای پيگيري حقوقي موضوع فوق، مسئوليت مضاعفي بر عهده دارند.
7. بسيار متأسفم که براثر آنچه به «رستاخيز» تحميل شده است، هم‌وطنان من از تماشاي آن محروم شده‌اند و مخاطبان خارجي بر آنان رجحان پيدا کرده‌اند! به دليل برخورداري فيلم «رستاخيز» از مضمون بلند حماسه عاشورا و همچنين حاشيه‌هاي پس از توقيف آن ازسوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، عطش فراواني در مخاطبان محترم داخلي و خارجي، به‌ویژه جوانان برومند، براي ديدن اين فيلم به وجود آمده است. اينجانب بهعنوان عضوي کوچک از خانواده بزرگ سينماي ايران از عموم مردم ارجمند، به‌ویژه ارادتمندان به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله‌الحسين(ع) که به رعايت امور شرعي و قانوني شهره هستند، تقاضا ميکنم که از ديدن، کپي‌برداري و انتشار فيلم «رستاخيز» اجتناب کنند و ديگران را نيز از اين فعل حرام و غيرقانوني پرهيز دهند.
به اميد آنکه با درايت و تدابير منطبق بر اخلاق و عقلانيت، هيچ مخاطبي از ديدن، شنيدن و درک آثار هنري محروم نشود و «رستاخيز» با عبور از موانع و رضايت سازندگان آن، در معرض ديدگان عمومي قرار گيرد. «نخستين بار، در روز رستاخيز درباره خون‌ها دادرسي خواهد شد (پيامبر اکرم‌ص)».
احمدرضا درويش/ نويسنده و کارگردان فيلم سينمايي رستاخيز/14 محرم 1441 / 23 شهريور 1398
گروه هنر: اين روزها تقريبا همه به انتشار نسخه غيرقانوني فيلم «رستاخيز» در يک کانال يوتيوب واکنش نشان داده‌اند و حتي کار به شکايت بنياد سينمايي فارابي از مقصران اين عمل غيرقانوني و غيراخلاقي رسيده است. نسخه منتشرشده به زبان عربي و بدون سانسور است و کيفيت بالايي هم دارد و حتي بازيگر نقش حضرت ابوالفضل (ع) در فيلم حضور دارد.
بااين‌حال واقعيت اين است که انتشار چنين خبر ناخوشايندی، چندان تعجب‌برانگيز نيست! چون پيش‌تر نسخه‌هاي قاچاق فيلم‌هايي مثل «متري شيش و نيم»، «عصباني نيستم»، «همه مي‌دانند»، «سنتوري» و... منتشر شده بود و جماعتي هم به خاک سياه نشستند؛ اما چقدر خوب است متولیان «ستاد مبارزه با قاچاق فيلم»، يک بار براي هميشه به‌طور شفاف پاسخ دهند که دقيقا چه کرده‌اند که خروجي عملکردشان اين است که همچنان فيلم‌ها قاچاق مي‌شوند؟ اصلا وضعيت اين ستاد اين روزها چگونه است؟ چرا در يک بازه زماني متوليان ستاد مبارزه با قاچاق فيلم در پي دعوت هيجاني از خبرنگاران و جلوي ديدگان مسئولان در يک حرکت ميداني تعدادي «سي‌دي» و «دي‌وي‌دي» کپي‌شده را معدوم و اسقاط مي‌کنند و بعد از آن در سکوت مطلق به سر مي‌برند؟
با همه اين اما و اگرها هم تقريبا هرساله احمدرضا درويش، در ايام ماه محرم داغ دلش تازه مي‌شود و از خود واکنشي نشان مي‌دهد. امسال هم در واکنش به اين وضعيت بيانيه‌اي مفصل منتشر کرده که براي درج در تاريخ خالي از لطف نيست.
در اين بيانيه آمده است: «به نام خدا؛ نازنين‌تر ز قدت در چمن ناز نرُست/ خوش‌تر از نقش تو در عالم تصوير نبود (حافظ).
پس از 20 سال حسرت و آرزوي توليد اثري با الهام از حماسه عاشورا، بالاخره در شب شام غريبان سال 1384، انتظار به سرآمد و با استعانت از الطاف الهي و توسل به ائمه اطهار (ع) تشرف به آسمانِ ملکوتي امام حسين(ع) آغاز شد.
گام اول:
براي توليد فيلم سينمايي «رستاخيز»، با عزمِ راسخِ عواملِ سازنده و بهره‌‌گيري از سرمايه‌هاي معنوي و مادي در بخش خصوصي (در ايران و خارج از کشور) و حمايتِ نهادهاي مرتبط، 10 سال زمان صرف شد.
گام دوم:
فيلم «رستاخيز» در سال 1392 و در سي‌و‌دومين جشنواره فيلم فجر، با کسب هشت سيمرغ بلورين در بخش داخلي، يک سيمرغ بلورين در بخش بين‌الملل و جايزه ويژه (نشان مصطفي عقاد) بهعنوان بهترين فيلم، بهترين کارگرداني، بهترين فيلم‌برداري، بهترين طراحي صحنه، بهترين موسيقي و... معرفي شد.
گام سوم:
فيلم «رستاخيز» با تکيه بر مباني فقهي و مجوزهاي قانوني در تاريخ 24/4/1394، (هم‌زمان با امضاي قرارداد هسته‌اي «برجام») اکران و پس از چند ساعت به دستور وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي وقت، از پرده اکران پايين کشيده شد. سازمان امور سينمايي پس از توقيف فيلم رستاخيز، در اقدامي سؤال‌برانگيز، پروانه نمايش داخلي فيلم را باطل و پروانه نمايش بين‌‌المللي آن را صادر کرد!
گام چهارم:
تلاش‌ها براي رفع مشکل «رستاخيز» کليد خورد؛ از مکاتبه‌ها و ملاقات‌هاي حضوري با مقام‌هاي کشوري و لشکري گرفته تا مکاتبه با رئيس‌جمهور محترم و پاسخ حيرت‌انگيز ايشان! و ملاقات با بالاترين مقام عالي کشور، رهبر معظم انقلاب که تأکيد کردند:
«... شما به خدا توکل و بر باور خود ايستادگي کنيد...» و حجت را بر سازنده رستاخيز تمام کردند.
گام پنجم:
اکنون پس از سپري‌شدن بيش از چهار سال از توقيف فيلم «رستاخيز» و هم‌زمان با شام غريبان شهداي کربلا (1398) نسخه معيوب اين فيلم با نام «القربان» در اقدامي غيراخلاقي و غيرقانوني به فضاي مجازي و سايت‌هاي اينترنتي راه يافته است. راهزنانِ عرصه هنر و فرهنگ با بستن قاب تصوير (کادر) نشانِ حک‌شده (واترمارک) روي تصاوير و عنوان‌بندي (تيتراژ) انتهاي فيلم که حاوي اسامي عوامل و سرمايه‌گذاران فيلم بوده است را حذف کرده‌اند. متأسفانه چهار روز از اين سرقتِ فرهنگي سپري شده، صدها هزار نفر فيلم «القربان» را ديده‌اند و بنا بر قرائن موجود، ميليون‌ها نفر با پرداخت هزينه به شبکه‌هاي اينترنتي خارجي به تماشاي آن نشسته‌اند!
بيش از 15 سال از شب آغازينِ عاشوراي 1384 و توليد فيلم «رستاخيز» سپري شده است. توصيف و توضيح درخصوص هريک از گام‌هاي اين فيلم، کتابي قطور است که گرچه دانستن آن، عبرت‌هاي گران‌‌بهايي را براي افکار عمومي و دست‌اندرکارانِ عرصه فرهنگ و هنر به همراه دارد، لکن اشاره به جزئيات آن در اين مقال نمي‌گنجد. جسمِ به گروگان گرفته‌شده فرزند من، «رستاخيز»، توسط دولت تدبير و اميد، در حالي به تاراج رفته است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از شروع توليد اين فيلم تاکنون، هفت وزير را به خود ديده است!
اينجانب ضمن توصيه به خود و مسئولان محترم، به رعايت موازين منطبق بر اخلاق، انصاف و عدالت، توجه همگان را به موارد ذيل جلب ميکنم.
1. فيلم رستاخيز با هدف ترويج فرهنگ اهل بيت(ع) در بخش خصوصي ساخته شده و حق‌الناس است؛ گرچه پس از محکوم‌شدنِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در دادگاه بدوي ديوان عدالت اداري، بنياد سينمايي فارابي و مؤسسه رسانه‌هاي تصويري براي جبران بخشي از ديونِ سازندگان، به سهام‌داران آن پيوسته‌اند.
2. با توجه به ظرفیت‌هاي نامحدود در عصر ارتباطات و نقش بي‌‌بديل آثار هنري در ترويج ارزش‌‌هاي فرهنگي، از محضر علما و مراجع عالي‌قدر، دانشمندان و روشنفکران علوم ديني و علوم اجتماعي، ذاکران اهل‌بيت عصمت و طهارت(ع) و اصحاب گران‌قدر رسانه درخواست ميکنم، با تأکيد و تکيه بر پويايي فقه شيعه و سيره نبوي(ص) بستر مناسب را براي تشويق اصحاب هنر و ترغيب آنان به توليد آثارِ متأثر از معارف ديني و تاريخي فراهم و امکان سوءاستفاده معاندان و کج‌انديشان را از ذخاير ناب فرهنگي سلب کنند.
3. از دو قوه محترم قضائيه و مقننه درخواست ميکنم که در دفاع از حقوق معنوي و سرمايه‌هاي هنري و فرهنگي، مانند دفاع از بيت‌المال و حق‌الناس حساسيت نشان دهند؛ گرچه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در مقابل حکم بدوي دادگاه ديوان عدالت اداري و اعتراض‌ها و مطالبات مکرر نمايندگان مجلس شوراي اسلامي نسبت به رفع توقيف «رستاخيز» وقعي ننهاده است، اما بي‌توجهي مسئولان ذي‌ربط، از مسئوليت اين دو قوه مهم نمي‌کاهد.
4. صيانت از سرمايه‌هاي معنوي، هنري و فرهنگي، وظيفه ذاتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان سينمايي است؛ متأسفانه اين دو نهاد دولتي در مسئله رستاخيز با فرافکني و انفعال به مکاتبات و مطالباتِ اينجانب و سازندگان «رستاخيز» بي‌اعتنا بوده و هستند؛ اکنون وقت آن است که آنان از خواب غفلت بيدار شوند و در برابر هويتِ به‌يغما‌رفته فيلم عاشورايي رستاخيز، از خود عکس‌العملي معني‌دار نشان دهند.
5. از همه نهادهاي انتظامي و اطلاعاتي، وزارت امور خارجه، وزارت کشور، معاونت حقوقي رئيس‌جمهور و ديگر دوائرِ مرتبط، درخواست ميکنم که ضمن واکاوي و پيگيري موضوع از مجاري داخلي و خارجي، برای کشف منشأ اين سرقتِ فرهنگي اقدام و هرچه سريع‌تر از انتشار اين عمل حرام و گستاخانه جلوگيري کنند.
6. از سهام‌داران داخلي و خارجي فيلم «رستاخيز» درخواست ميکنم مانند گذشته بر صيانت از حقوق معنوي و مادي اين فيلم پافشاري و با پيگيري و مطالبه مجدانه، از به‌تاراج‌رفتن حيثيت مولود خود جلوگيري کنند؛ در اين زمینه گرچه بنياد سينمايي فارابي و مؤسسه رسانه‌هاي تصويري که پس از حکم بدوي دادگاه ديوان عدالت اداري به سهام‌داران فيلم پيوسته‌اند، دو نهاد وابسته به دولت هستند و متأسفانه براي دفاع از مطالبه مؤلف و سازندگان فيلم «رستاخيز» و رفع توقيف فيلم اقدامي نکرده‌اند؛ اما اين نهادها، هم به دليل وظايف ذاتي خود در صيانت از همه آثار سينمايي و هم به عنوان سهام‌دار، برای پيگيري حقوقي موضوع فوق، مسئوليت مضاعفي بر عهده دارند.
7. بسيار متأسفم که براثر آنچه به «رستاخيز» تحميل شده است، هم‌وطنان من از تماشاي آن محروم شده‌اند و مخاطبان خارجي بر آنان رجحان پيدا کرده‌اند! به دليل برخورداري فيلم «رستاخيز» از مضمون بلند حماسه عاشورا و همچنين حاشيه‌هاي پس از توقيف آن ازسوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، عطش فراواني در مخاطبان محترم داخلي و خارجي، به‌ویژه جوانان برومند، براي ديدن اين فيلم به وجود آمده است. اينجانب بهعنوان عضوي کوچک از خانواده بزرگ سينماي ايران از عموم مردم ارجمند، به‌ویژه ارادتمندان به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله‌الحسين(ع) که به رعايت امور شرعي و قانوني شهره هستند، تقاضا ميکنم که از ديدن، کپي‌برداري و انتشار فيلم «رستاخيز» اجتناب کنند و ديگران را نيز از اين فعل حرام و غيرقانوني پرهيز دهند.
به اميد آنکه با درايت و تدابير منطبق بر اخلاق و عقلانيت، هيچ مخاطبي از ديدن، شنيدن و درک آثار هنري محروم نشود و «رستاخيز» با عبور از موانع و رضايت سازندگان آن، در معرض ديدگان عمومي قرار گيرد. «نخستين بار، در روز رستاخيز درباره خون‌ها دادرسي خواهد شد (پيامبر اکرم‌ص)».
احمدرضا درويش/ نويسنده و کارگردان فيلم سينمايي رستاخيز/14 محرم 1441 / 23 شهريور 1398