مرگ در تبعید
زین‌العابدین بن‌علی، اولین قربانی بهار عربی درگذشت
اولین رهبری که قربانی موج تحول‌خواهی «بهار عربی» شد، در تبعید درگذشت. زین‌العابدین بن‌علی، رئیس‌جمهوری مستبد تونس که در اولین روزهای سال 2011 و کمتر از یک ماه پس از آغاز اعتراض‌های گسترده در کشورش، به عربستان فرار کرده بود، حدود هشت سال بعد در تبعید جان باخت. بن‌علی از آوریل 1987 به ریاست‌جمهوری تونس رسید و به مدت بیش از 22 سال در قدرت ماند و در‌نهایت، خودسوزی یک میوه‌فروش مقدمات برکناری او از قدرت را فراهم کرد. بن‌علی اولین رهبری بود که قربانی موجی شد که به بهار عربی مشهور شد و پس از آن هم رهبران خودکامه مصر، لیبی و یمن قربانی این موج شدند.
بن‌علی که در زمان مرگ 83 ساله بود، مدت‌ها به سرطان پروستات مبتلا بود و در روزهای گذشته با وخیم‌تر‌شدن شرایط جسمانی، رهسپار بیمارستان شد. آن‌گونه که وکیل بن‌علی به رسانه‌ها اعلام کرده، قرار است جسد او به مکه منتقل شود و پس از آن، خانواده‌اش درباره مراسم تصمیم‌گیری خواهند کرد. مرگ بن‌علی تنها چند روز پس از انتخاباتی رخ داد که در آن مردم تونس برای انتخاب دومین رئیس‌جمهور پس از تحولات سال 2011 پای صندوق رأی رفته بودند.
بن‌علی برای نزدیک به 23 سال رهبری کوچک‌ترین کشور شمال آفریقا را در دست داشت و در بیش از دو دهه، به یکی از غرب‌گراترین رهبران قاره آفریقا تبدیل شده بود. تونس در میان الجزایر و لیبی قرار دارد که تا آن زمان هیچ‌کدام رابطه حسنه‌ای با غرب نداشتند. اما بن‌علی به محض روی‌کار‌مدن تصمیم به بهبود رابطه کشورش با غرب و اتحادیه اروپا گرفت و این اتحادیه در جایگاه مهم‌ترین شریک تجاری تونس قرار گرفت. در این سال‌ها کشورهای اروپایی سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در این کشور انجام دادند و توریست‌های بیشتری از اروپا روانه این کشور کوچک جنوب مدیترانه شدند. با وجود این، نرخ بی‌کاری در این کشور 11 میلیونی همچنان بالا بود. بن‌علی علاقه زیادی به ایجاد جامعه‌ای لیبرال داشت، اما روند گسترش دموکراسی در تونس به کندی پیش می‌رفت و بارها گزارش‌های متعددی از نقض حقوق بشر، به‌ویژه در مورد فعالان اسلام‌گرا منتشر می‌شد. بن‌علی همچنین در ابتدای به‌قدرت‌رسیدن، یکی از منتقدان معمر قذافی، رهبر لیبی، به‌شمار می‌آمد. در سال 1986 قذافی نزدیک به 30 هزار کارگر تونسی را که در لیبی کار می‌کردند، اخراج کرد و یک سال بعد و زمانی که بن‌علی هنوز وزیر کشور بود،
از سوی لیبی متهم شد که مانع شکل‌گیری معاهده میان چهار کشور تونس، لیبی، الجزایر و موریتانی شده است. اما با گذشت چند سال رابطه لیبی و تونس بهبود یافت و بن‌علی نیز مانند قذافی به رهبری اقتدارگرا و مستبد تبدیل شد و مخالفان و منتقدان خود را سرکوب کرد.
بن‌علی قبل از آنکه رئیس‌جمهور تونس شود، مدتی نیز به عنوان دیپلمات در خارج از این کشور بود. در سال 1980 به عنوان سفیر تونس در لهستان منصوب شد و سال 1984 هم به عنوان وزیر امنیت ملی تونس برگزیده شد. بن‌علی در جایگاه وزیر امنیت ملی تونس شورش و اعتصاب کارگران تونسی علیه افزایش قیمت‌ها را سرکوب کرد و تعدادی از متعرضان نیز کشته شدند. در سال 1986 هم حکومت تونس برای تقدیر از بن‌علی، او را به عنوان وزیر کشور ارتقا داد.
بن‌علی پس از صعود به جایگاه رئیس‌جمهوری در سال 1987 به مدت دو سال برنامه اصلاحات سیاسی و اقتصادی را در پیش گرفت. در این مدت اقتصاد تونس رشد سالانه پنج‌درصدی را تجربه کرد و اصلاحات در حوزه آموزش و بهداشت نیز اجرا شد. توجه بیشتر به حقوق زنان نیز از دیگر اقدامات مثبت دوره ریاست‌جمهوری بن‌علی بود. در دهه 90 میلادی اما بن‌علی تغییر رویه داد. نگرانی از به‌قدرت‌رسیدن رقبا باعث شد تا فضای نسبتا باز سیاسی باز هم محدود شود. بزرگ‌ترین نگرانی بن‌علی، راشد غنوشی از حزب اسلام‌گرای النهضه بود. رئیس‌جمهور تونس به این بهانه، فعالیت‌های این حزب را ممنوع کرد و فعالیت رسانه‌ها و فعالان حقوق مدنی زیر ذره‌بین قرار گرفت و تعداد زیادی از منتقدان بن‌علی روانه زندان شدند.
در سال 1999 اولین انتخابات ریاست‌جمهوری با حضور بیش از یک نامزد در تونس برگزار شد و بن‌علی موفق شد با 99.4 درصد همچنان جایگاه ریاست‌جمهوری را حفظ کند. سه سال بعد او رفراندومی برگزار کرد تا بتواند با تغییر قانون اساسی بدون محدودیت قانونی نامزد ریاست‌جمهوری تونس شود. در اکتبر 2004 برای چهارمین‌بار و این‌بار با 94.4 درصد پیروز انتخابات شد و حزب دموکراتیک تونس هم توانست 152 کرسی از 189 کرسی پارلمان را تصاحب کند.
بن‌علی در نوامبر 2009 توانست برای پنجمین‌بار و با کمتر از 90 درصد آرا پیروز شود. بن‌علی کاهش آرایش را نشانه ناسپاسی مردم و اقدامات خرابکارانه خائنان در تونس دانست و فضای سیاسی این کشور را باز هم محدودتر کرد. بن‌علی اما نتوانست پنجمین دوره ریاست‌جمهوری خود را به پایان برساند و با آغاز اعتراضات در دسامبر 2010، پس از حدود 23 سال، قدرت را رها کرد و به عربستان گریخت و در تبعید درگذشت.
اولین رهبری که قربانی موج تحول‌خواهی «بهار عربی» شد، در تبعید درگذشت. زین‌العابدین بن‌علی، رئیس‌جمهوری مستبد تونس که در اولین روزهای سال 2011 و کمتر از یک ماه پس از آغاز اعتراض‌های گسترده در کشورش، به عربستان فرار کرده بود، حدود هشت سال بعد در تبعید جان باخت. بن‌علی از آوریل 1987 به ریاست‌جمهوری تونس رسید و به مدت بیش از 22 سال در قدرت ماند و در‌نهایت، خودسوزی یک میوه‌فروش مقدمات برکناری او از قدرت را فراهم کرد. بن‌علی اولین رهبری بود که قربانی موجی شد که به بهار عربی مشهور شد و پس از آن هم رهبران خودکامه مصر، لیبی و یمن قربانی این موج شدند.
بن‌علی که در زمان مرگ 83 ساله بود، مدت‌ها به سرطان پروستات مبتلا بود و در روزهای گذشته با وخیم‌تر‌شدن شرایط جسمانی، رهسپار بیمارستان شد. آن‌گونه که وکیل بن‌علی به رسانه‌ها اعلام کرده، قرار است جسد او به مکه منتقل شود و پس از آن، خانواده‌اش درباره مراسم تصمیم‌گیری خواهند کرد. مرگ بن‌علی تنها چند روز پس از انتخاباتی رخ داد که در آن مردم تونس برای انتخاب دومین رئیس‌جمهور پس از تحولات سال 2011 پای صندوق رأی رفته بودند.
بن‌علی برای نزدیک به 23 سال رهبری کوچک‌ترین کشور شمال آفریقا را در دست داشت و در بیش از دو دهه، به یکی از غرب‌گراترین رهبران قاره آفریقا تبدیل شده بود. تونس در میان الجزایر و لیبی قرار دارد که تا آن زمان هیچ‌کدام رابطه حسنه‌ای با غرب نداشتند. اما بن‌علی به محض روی‌کار‌مدن تصمیم به بهبود رابطه کشورش با غرب و اتحادیه اروپا گرفت و این اتحادیه در جایگاه مهم‌ترین شریک تجاری تونس قرار گرفت. در این سال‌ها کشورهای اروپایی سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در این کشور انجام دادند و توریست‌های بیشتری از اروپا روانه این کشور کوچک جنوب مدیترانه شدند. با وجود این، نرخ بی‌کاری در این کشور 11 میلیونی همچنان بالا بود. بن‌علی علاقه زیادی به ایجاد جامعه‌ای لیبرال داشت، اما روند گسترش دموکراسی در تونس به کندی پیش می‌رفت و بارها گزارش‌های متعددی از نقض حقوق بشر، به‌ویژه در مورد فعالان اسلام‌گرا منتشر می‌شد. بن‌علی همچنین در ابتدای به‌قدرت‌رسیدن، یکی از منتقدان معمر قذافی، رهبر لیبی، به‌شمار می‌آمد. در سال 1986 قذافی نزدیک به 30 هزار کارگر تونسی را که در لیبی کار می‌کردند، اخراج کرد و یک سال بعد و زمانی که بن‌علی هنوز وزیر کشور بود،
از سوی لیبی متهم شد که مانع شکل‌گیری معاهده میان چهار کشور تونس، لیبی، الجزایر و موریتانی شده است. اما با گذشت چند سال رابطه لیبی و تونس بهبود یافت و بن‌علی نیز مانند قذافی به رهبری اقتدارگرا و مستبد تبدیل شد و مخالفان و منتقدان خود را سرکوب کرد.
بن‌علی قبل از آنکه رئیس‌جمهور تونس شود، مدتی نیز به عنوان دیپلمات در خارج از این کشور بود. در سال 1980 به عنوان سفیر تونس در لهستان منصوب شد و سال 1984 هم به عنوان وزیر امنیت ملی تونس برگزیده شد. بن‌علی در جایگاه وزیر امنیت ملی تونس شورش و اعتصاب کارگران تونسی علیه افزایش قیمت‌ها را سرکوب کرد و تعدادی از متعرضان نیز کشته شدند. در سال 1986 هم حکومت تونس برای تقدیر از بن‌علی، او را به عنوان وزیر کشور ارتقا داد.
بن‌علی پس از صعود به جایگاه رئیس‌جمهوری در سال 1987 به مدت دو سال برنامه اصلاحات سیاسی و اقتصادی را در پیش گرفت. در این مدت اقتصاد تونس رشد سالانه پنج‌درصدی را تجربه کرد و اصلاحات در حوزه آموزش و بهداشت نیز اجرا شد. توجه بیشتر به حقوق زنان نیز از دیگر اقدامات مثبت دوره ریاست‌جمهوری بن‌علی بود. در دهه 90 میلادی اما بن‌علی تغییر رویه داد. نگرانی از به‌قدرت‌رسیدن رقبا باعث شد تا فضای نسبتا باز سیاسی باز هم محدود شود. بزرگ‌ترین نگرانی بن‌علی، راشد غنوشی از حزب اسلام‌گرای النهضه بود. رئیس‌جمهور تونس به این بهانه، فعالیت‌های این حزب را ممنوع کرد و فعالیت رسانه‌ها و فعالان حقوق مدنی زیر ذره‌بین قرار گرفت و تعداد زیادی از منتقدان بن‌علی روانه زندان شدند.
در سال 1999 اولین انتخابات ریاست‌جمهوری با حضور بیش از یک نامزد در تونس برگزار شد و بن‌علی موفق شد با 99.4 درصد همچنان جایگاه ریاست‌جمهوری را حفظ کند. سه سال بعد او رفراندومی برگزار کرد تا بتواند با تغییر قانون اساسی بدون محدودیت قانونی نامزد ریاست‌جمهوری تونس شود. در اکتبر 2004 برای چهارمین‌بار و این‌بار با 94.4 درصد پیروز انتخابات شد و حزب دموکراتیک تونس هم توانست 152 کرسی از 189 کرسی پارلمان را تصاحب کند.
بن‌علی در نوامبر 2009 توانست برای پنجمین‌بار و با کمتر از 90 درصد آرا پیروز شود. بن‌علی کاهش آرایش را نشانه ناسپاسی مردم و اقدامات خرابکارانه خائنان در تونس دانست و فضای سیاسی این کشور را باز هم محدودتر کرد. بن‌علی اما نتوانست پنجمین دوره ریاست‌جمهوری خود را به پایان برساند و با آغاز اعتراضات در دسامبر 2010، پس از حدود 23 سال، قدرت را رها کرد و به عربستان گریخت و در تبعید درگذشت.