اطلاع‌رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم
سیدحسن موسوی‌چلک- رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران
یکی از اخباری که این روز‌ها زیاد شنیده شده و هنوز هم ادامه دارد و به نظر می‌رسد تا زمان روشن‌نشدن دقیق این اتفاق همچنان ادامه داشته باشد، موضوع مربوط به اتفاقات روستای چنار‌محمودی لردگان در استان چهارمحال‌وبختیاری است که توجه‌ها را به اچ‌آی‌وی و ایدز بیشتر کرد. بر‌اساس آخرین گزارش برنامه مشترک ملل متحد در زمینه ایدز (UNAIDS)، 36.7 میلیون نفر در دنیا با اچ‌آی‌وی/ ایدز زندگی می‌کنند که از این میان 2.1 میلیون نفرشان به‌تازگی شناسایی شده‌اند. همچنین طبق آمار ارائه‌شده ازسوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور (رئیس اداره ایدز) کل موارد ثبت‌شده این بیماری از ابتدا تا کنون ۳۹هزار و ۵۴۹ نفر بوده‌اند که مرگ ۱۸هزار و ۱۱۹ نفر آنها ثبت شده است. طبق این آمار حدود ۵۰ درصد کل موارد شناخته‌شده در زمان تشخیص نیز در گروه سنی ۲۰ تا ۳۵ سال بوده‌اند. درباره دلایل ابتلا نیز می‌توان اشاره کرد که در بین کل مواردی که از سال ۶۵ تا کنون در کشور به ثبت رسیده است، به ترتیب تزریق با وسایل مشترک در مصرف‌کنندگان مواد (۶۰.۸ درصد)، رابطه جنسی (۲۱.۶ درصد) و انتقال از مادر به کودک (۱.۶ درصد) بوده است. البته بر‌اساس آمار‌های ارائه‌شده در موارد جدید، ابتلا از طریق انتقال جنسی رو به افزایش بوده است. در مجموع از میان افراد مبتلا به ایدز، زنان 18 درصد را شامل می‌شوند و بقیه مردان هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در کل کشور ۲۰۰ مرکز برای آموزش، پیشگیری، کنترل و درمان ایدز فعال است که به افراد خدمات ارائه می‌دهند. یکی از چالش‌های موجود تفاوت میان میزان تخمین از افراد مبتلا به ایدز و کسانی است که برای دریافت خدمات درمانی مراجعه می‌کنند. در واقع فقط یک‌سوم مبتلایان طبق تخمین از وضعیت ابتلای خود آگاه شده‌اند و بقیه از ابتلای خود آگاه نبودند؛ بنابراین تحت مراقبت و درمان قرار ندارند. با توجه به اینکه «اچ‌آی‌وی» یک بیماری مزمن عفونی است، تشخیص هرچه سریع‌تر آن به روند کنترل بیماری کمک بسزایی می‌کند. وقتی فرد تحت مراقبت و درمان قرار گیرد از یک طرف عوارض بیماری به حداقل رسیده و می‌تواند زندگی عادی با طول عمر تقریبا طبیعی داشته باشد و از طرف دیگر با درمان مؤثر، تعداد ویروس در خون او به اندازه‌ای پایین خواهد آمد که قابلیت انتقال به دیگران را نخواهد داشت. راه‌های انتقال این عفونت متعددند؛ خون و فراورده‌های آن یکي از این راه‌ها است. هر‌گاه خون فردی آلوده به ویروس باشد در‌صورتی‌که به خون فرد دیگری وارد شود، می‌تواند بیماری را انتقال دهد که تزریق با سرنگ آلوده و مشترک از جمله این راه‌ها است. این حالت ممکن است در زمان انتقال خون نیز اتفاق بیفتد؛ گرچه در‌حال‌حاضر در اکثر کشورهای دنیا، از جمله در ایران، تمام خون‌های اهدایی از نظر احتمال آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی ارزیابی می‌شوند و در صورت آلوده‌بودن استفاده نمی‌شوند و این خطر به حداقل ممکن می‌رسد، اما به هر روش دیگری اگر خون آلوده به ویروس وارد خون فرد سالم شود می‌تواند آلودگی را منتقل کند که این حالت در زندگی روزمره و معمولی با رعایت اصول بهداشتی به‌ندرت اتفاق می‌افتد؛ برای مثال اگر فردی که آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی است با یک سرنگ، تزریقی انجام دهد و با همان سرنگ و سوزن که آغشته به خون آن فرد است بلافاصله به فرد دیگری تزریق کند؛ به‌گونه‌ای که خونی که در سر سوزن یا سرنگ است وارد خون فرد دوم شود، ویروس اچ‌آی‌وی می‌تواند منتقل شود؛ به همین ترتیب، هر جسم برنده و نوک‌تیزی که آغشته به خون آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی است، در‌صورتی‌که موجب ایجاد خراش یا بریدگی در بدن فرد سالم شود می‌تواند سبب انتقال بیماری شود؛ بنابراین اعمالی مانند خالکوبی، حجامت، سوراخ‌کردن گوش، ختنه، اعمال جراحی و خدمات دندان‌پزشکی اگر با وسایل غیر‌استریل و آلوده به خون انجام شود، می‌تواند از راه‌های انتقال بیماری باشد. از آنجا که اغلب معتادان تزریقی، اصول بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و از یک سرنگ و سوزن تعداد زیادی به‌صورت مشترک استفاده می‌کنند؛ بنابراین خطر انتقال ویروس در این گروه بسیار زیاد است و یکی از شایع‌ترین راه‌های انتقال ایدز در بعضی کشورها از جمله کشور ما اعتیاد تزریقی است. راه دیگر انتقال از مادر به جنین است. بیشترین احتمال انتقال از مادر آلوده به کودک در اواخر زمان بارداری و خصوصا هنگام زایمان و هنگام شیردهی اتفاق می‌افتد. تماس جنسی راه دیگر انتقال این عفونت است. یکی از مایعات بدن که حاوی تعداد زیادی گلبول سفید است، ترشحات جنسی است؛ پس ترشحات جنسی در فردی که ویروس اچ‌آی‌وی وارد بدنش شده، آلوده به این ویروس است و در صورتی که این ترشحات وارد مخاط تناسلی فرد سالم شود می‌تواند باعث انتقال ویروس شود. توجه کنید این خطر برای همه افراد وجود دارد؛ مثلا اگر مردی اعتیاد تزریقی داشته باشد و از آن طریق آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی شده باشد، همسر او نیز هنگام تماس جنسی می‌تواند به این ویروس آلوده شود. مطلع باشیم که این عفونت از طریق تماس‌های عادی مثل کارکردن با یکدیگر، هم‌صحبت‌شدن، همسفر‌بودن، دست‌دادن، بوسیدن، روابط اجتماعی مثل سوار‌شدن در اتوبوس و تاکسی، استفاده از حمام عمومی، استخر و توالت، لباس، پوشاک، پتو و رختخواب قابل انتقال نیست. در نظر داشته باشیم که عطسه، سرفه و حتی نیش حشرات نیز نمی‌تواند باعث انتقال آلودگی به شخص سالم شود. آنچه لازم است افراد مبتلا به عفونت ایدز درنظر داشته باشند اینکه هم با راه‌های انتقال این عفونت آشنا باشند تا ازطریق آنان به دیگران منتقل نشود و هم کسانی که با آنها سرو‌کار دارند یا مراکزی که به آنها خدمات می‌دهند با احتیاطات استاندارد آشنا باشند و آنها را رعایت کنند. نباید افرادی را که با این عفونت زندگی می‌کنند، از جمع کنار زد و به‌صورت ایزوله نگه داشت که انجام این کار خطای بزرگی است، بلکه باید مثل همه مردم فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی و... خود را ادامه دهند.
یکی از اخباری که این روز‌ها زیاد شنیده شده و هنوز هم ادامه دارد و به نظر می‌رسد تا زمان روشن‌نشدن دقیق این اتفاق همچنان ادامه داشته باشد، موضوع مربوط به اتفاقات روستای چنار‌محمودی لردگان در استان چهارمحال‌وبختیاری است که توجه‌ها را به اچ‌آی‌وی و ایدز بیشتر کرد. بر‌اساس آخرین گزارش برنامه مشترک ملل متحد در زمینه ایدز (UNAIDS)، 36.7 میلیون نفر در دنیا با اچ‌آی‌وی/ ایدز زندگی می‌کنند که از این میان 2.1 میلیون نفرشان به‌تازگی شناسایی شده‌اند. همچنین طبق آمار ارائه‌شده ازسوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور (رئیس اداره ایدز) کل موارد ثبت‌شده این بیماری از ابتدا تا کنون ۳۹هزار و ۵۴۹ نفر بوده‌اند که مرگ ۱۸هزار و ۱۱۹ نفر آنها ثبت شده است. طبق این آمار حدود ۵۰ درصد کل موارد شناخته‌شده در زمان تشخیص نیز در گروه سنی ۲۰ تا ۳۵ سال بوده‌اند. درباره دلایل ابتلا نیز می‌توان اشاره کرد که در بین کل مواردی که از سال ۶۵ تا کنون در کشور به ثبت رسیده است، به ترتیب تزریق با وسایل مشترک در مصرف‌کنندگان مواد (۶۰.۸ درصد)، رابطه جنسی (۲۱.۶ درصد) و انتقال از مادر به کودک (۱.۶ درصد) بوده است. البته بر‌اساس آمار‌های ارائه‌شده در موارد جدید، ابتلا از طریق انتقال جنسی رو به افزایش بوده است. در مجموع از میان افراد مبتلا به ایدز، زنان 18 درصد را شامل می‌شوند و بقیه مردان هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در کل کشور ۲۰۰ مرکز برای آموزش، پیشگیری، کنترل و درمان ایدز فعال است که به افراد خدمات ارائه می‌دهند. یکی از چالش‌های موجود تفاوت میان میزان تخمین از افراد مبتلا به ایدز و کسانی است که برای دریافت خدمات درمانی مراجعه می‌کنند. در واقع فقط یک‌سوم مبتلایان طبق تخمین از وضعیت ابتلای خود آگاه شده‌اند و بقیه از ابتلای خود آگاه نبودند؛ بنابراین تحت مراقبت و درمان قرار ندارند. با توجه به اینکه «اچ‌آی‌وی» یک بیماری مزمن عفونی است، تشخیص هرچه سریع‌تر آن به روند کنترل بیماری کمک بسزایی می‌کند. وقتی فرد تحت مراقبت و درمان قرار گیرد از یک طرف عوارض بیماری به حداقل رسیده و می‌تواند زندگی عادی با طول عمر تقریبا طبیعی داشته باشد و از طرف دیگر با درمان مؤثر، تعداد ویروس در خون او به اندازه‌ای پایین خواهد آمد که قابلیت انتقال به دیگران را نخواهد داشت. راه‌های انتقال این عفونت متعددند؛ خون و فراورده‌های آن یکي از این راه‌ها است. هر‌گاه خون فردی آلوده به ویروس باشد در‌صورتی‌که به خون فرد دیگری وارد شود، می‌تواند بیماری را انتقال دهد که تزریق با سرنگ آلوده و مشترک از جمله این راه‌ها است. این حالت ممکن است در زمان انتقال خون نیز اتفاق بیفتد؛ گرچه در‌حال‌حاضر در اکثر کشورهای دنیا، از جمله در ایران، تمام خون‌های اهدایی از نظر احتمال آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی ارزیابی می‌شوند و در صورت آلوده‌بودن استفاده نمی‌شوند و این خطر به حداقل ممکن می‌رسد، اما به هر روش دیگری اگر خون آلوده به ویروس وارد خون فرد سالم شود می‌تواند آلودگی را منتقل کند که این حالت در زندگی روزمره و معمولی با رعایت اصول بهداشتی به‌ندرت اتفاق می‌افتد؛ برای مثال اگر فردی که آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی است با یک سرنگ، تزریقی انجام دهد و با همان سرنگ و سوزن که آغشته به خون آن فرد است بلافاصله به فرد دیگری تزریق کند؛ به‌گونه‌ای که خونی که در سر سوزن یا سرنگ است وارد خون فرد دوم شود، ویروس اچ‌آی‌وی می‌تواند منتقل شود؛ به همین ترتیب، هر جسم برنده و نوک‌تیزی که آغشته به خون آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی است، در‌صورتی‌که موجب ایجاد خراش یا بریدگی در بدن فرد سالم شود می‌تواند سبب انتقال بیماری شود؛ بنابراین اعمالی مانند خالکوبی، حجامت، سوراخ‌کردن گوش، ختنه، اعمال جراحی و خدمات دندان‌پزشکی اگر با وسایل غیر‌استریل و آلوده به خون انجام شود، می‌تواند از راه‌های انتقال بیماری باشد. از آنجا که اغلب معتادان تزریقی، اصول بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و از یک سرنگ و سوزن تعداد زیادی به‌صورت مشترک استفاده می‌کنند؛ بنابراین خطر انتقال ویروس در این گروه بسیار زیاد است و یکی از شایع‌ترین راه‌های انتقال ایدز در بعضی کشورها از جمله کشور ما اعتیاد تزریقی است. راه دیگر انتقال از مادر به جنین است. بیشترین احتمال انتقال از مادر آلوده به کودک در اواخر زمان بارداری و خصوصا هنگام زایمان و هنگام شیردهی اتفاق می‌افتد. تماس جنسی راه دیگر انتقال این عفونت است. یکی از مایعات بدن که حاوی تعداد زیادی گلبول سفید است، ترشحات جنسی است؛ پس ترشحات جنسی در فردی که ویروس اچ‌آی‌وی وارد بدنش شده، آلوده به این ویروس است و در صورتی که این ترشحات وارد مخاط تناسلی فرد سالم شود می‌تواند باعث انتقال ویروس شود. توجه کنید این خطر برای همه افراد وجود دارد؛ مثلا اگر مردی اعتیاد تزریقی داشته باشد و از آن طریق آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی شده باشد، همسر او نیز هنگام تماس جنسی می‌تواند به این ویروس آلوده شود. مطلع باشیم که این عفونت از طریق تماس‌های عادی مثل کارکردن با یکدیگر، هم‌صحبت‌شدن، همسفر‌بودن، دست‌دادن، بوسیدن، روابط اجتماعی مثل سوار‌شدن در اتوبوس و تاکسی، استفاده از حمام عمومی، استخر و توالت، لباس، پوشاک، پتو و رختخواب قابل انتقال نیست. در نظر داشته باشیم که عطسه، سرفه و حتی نیش حشرات نیز نمی‌تواند باعث انتقال آلودگی به شخص سالم شود. آنچه لازم است افراد مبتلا به عفونت ایدز درنظر داشته باشند اینکه هم با راه‌های انتقال این عفونت آشنا باشند تا ازطریق آنان به دیگران منتقل نشود و هم کسانی که با آنها سرو‌کار دارند یا مراکزی که به آنها خدمات می‌دهند با احتیاطات استاندارد آشنا باشند و آنها را رعایت کنند. نباید افرادی را که با این عفونت زندگی می‌کنند، از جمع کنار زد و به‌صورت ایزوله نگه داشت که انجام این کار خطای بزرگی است، بلکه باید مثل همه مردم فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی و... خود را ادامه دهند.