اردوغان و ترامپ ناکامان حمله به سوريه
هارون يشايايي
روز جمعه گذشته بعد از آنکه نمايندگان رئيسجمهور آمريكا، در توافقي انجامنشدني با اردوغان همهکاره کشور ترکيه، ظاهرا به آنجا رسيدند که ارتش ترکيه به مدت پنج روز تجديد قوا کند تا بتواند در فرصتي مناسب، مردم کُرد را از جغرافياي منطقه پاکسازي کند، در گيرودار همين گفتوگوها، دونالد ترامپ، رئيسجمهوری آمريكا، در سخنراني انتخاباتي در ميان طرفداران هيجانزده خود، سخناني باورنکردني، شگفتانگيز و خشونتآميز بر زبان آورد که اگر دنيا به واقع براساس حقوق بشر و ديگر قوانين ميتوانست اقدامي عليه قدرتهاي بزرگ انجام دهد، حتما بايد ترامپ را به جرم تشويق به آدمکشي به دادگاههاي جنايات جنگي بسپارد. او در اين گردهمايي انتخاباتي گفت «جنگ جاري بين ارتش ترکيه و کردها، مثل بازي بچهها در زمين بازي است. ما بايد صبر کنيم تا آنها دعوايشان را با هم انجام دهند، بعد ما (يعني آمريكا) براي ميانجيگري وارد ماجرا شويم». از اين گستاخانهتر درباره جان انسانها و سرنوشت کشورها نميتوان سخن گفت. سياستمداران آمريكا با توطئه قبلي، پيشمرگههاي کرد را که در مبارزه با داعش، همکار ارتش آمريكا بودند، رها کردهاند تا ارتش اردوغان، هرچه بخواهد بر سر آنان بياورد و به بهانه واهي ايجاد امنيت در مرزهاي خود، نسلکشي به راه انداخته و پاکسازي قومي را به اتمام برساند. آنگاه سران کاخ سفيد مشغول تفريح با اين درگيري خونين هستند. البته اين روش و گفتار در ميان سياستبازان امپرياليستي سابقهاي طولاني دارد؛ اما امروز اين مطلب با لحني موذيانهتر و هوشيارانهتر به اسم منافع ملي آمريكا از زبان ترامپ بيان ميشود. به اختلاف دامنزدن و کشورها را به جان يکديگر انداختن و بهرهبرداري و سودجويي از آن، روش معمول نظام سلطه در جهان بوده و هست؛ روايتي معتبر از هنري کیسينجر، وزير خارجه سالهاي گذشته آمريكا و سياستبازي سودجو، جنجالي و پرحاشيه، نقل شده است. در سال 2003 قبل از حمله آمريكا به عراق، موضوعاتي درباره پرهزينهبودن اين حمله مطرح بود. او به بوش پسر توصيه کرد براي عمليکردن نقشه تجاوز خود، منتظر بماند تا صدام يک بار ديگر در خاورميانه جنگافروزي کند و آنچه در جنگ تحميلي هشتساله عليه ايران و در تجاوز به کويت اتفاق افتاده بود، بار ديگر پيش آيد. آنگاه آمريكا بيدردسر عراق را اشغال و روي منابع نفتي آن خيمه بزند. البته رئيسجمهور وقت ايالات متحده، عجولتر از آن بود که به توصيه کیسينجر گوش دهد. ثمره تجاوز به عراق علاوه بر در اختيارگرفتن نفت عراق، زايش يک گروه تروريستي به نام داعش بود که حکومت آن، جهان را به ترس و نااميدي کشاند و تأثير اين جريانات افراطي بر آينده را به يک کابوس بدل کرد. حالا اردوغان، همهکاره کشور ترکيه، روابطي بسيار پيچيدهتر از صدام با جهان سلطه دارد. ترکيه عضو پيمان ناتو است. يک پاي آن در اروپاست و رؤياي احياي حکومت عثماني را در سر دارد. بااينهمه به نظر ميرسد او باور ندارد اروپاي امروز، اروپاي عصر عثماني نيست و دنياي قرن بيستويکم، دنياي قرون وسطا نيست. او بهزودي درخواهد يافت که ترامپ هم کسي نيست که بتوان به حرف و وعده او اعتماد کرد. ترکيه در سوريه، يک ناکام خواهد بود.
روز جمعه گذشته بعد از آنکه نمايندگان رئيسجمهور آمريكا، در توافقي انجامنشدني با اردوغان همهکاره کشور ترکيه، ظاهرا به آنجا رسيدند که ارتش ترکيه به مدت پنج روز تجديد قوا کند تا بتواند در فرصتي مناسب، مردم کُرد را از جغرافياي منطقه پاکسازي کند، در گيرودار همين گفتوگوها، دونالد ترامپ، رئيسجمهوری آمريكا، در سخنراني انتخاباتي در ميان طرفداران هيجانزده خود، سخناني باورنکردني، شگفتانگيز و خشونتآميز بر زبان آورد که اگر دنيا به واقع براساس حقوق بشر و ديگر قوانين ميتوانست اقدامي عليه قدرتهاي بزرگ انجام دهد، حتما بايد ترامپ را به جرم تشويق به آدمکشي به دادگاههاي جنايات جنگي بسپارد. او در اين گردهمايي انتخاباتي گفت «جنگ جاري بين ارتش ترکيه و کردها، مثل بازي بچهها در زمين بازي است. ما بايد صبر کنيم تا آنها دعوايشان را با هم انجام دهند، بعد ما (يعني آمريكا) براي ميانجيگري وارد ماجرا شويم». از اين گستاخانهتر درباره جان انسانها و سرنوشت کشورها نميتوان سخن گفت. سياستمداران آمريكا با توطئه قبلي، پيشمرگههاي کرد را که در مبارزه با داعش، همکار ارتش آمريكا بودند، رها کردهاند تا ارتش اردوغان، هرچه بخواهد بر سر آنان بياورد و به بهانه واهي ايجاد امنيت در مرزهاي خود، نسلکشي به راه انداخته و پاکسازي قومي را به اتمام برساند. آنگاه سران کاخ سفيد مشغول تفريح با اين درگيري خونين هستند. البته اين روش و گفتار در ميان سياستبازان امپرياليستي سابقهاي طولاني دارد؛ اما امروز اين مطلب با لحني موذيانهتر و هوشيارانهتر به اسم منافع ملي آمريكا از زبان ترامپ بيان ميشود. به اختلاف دامنزدن و کشورها را به جان يکديگر انداختن و بهرهبرداري و سودجويي از آن، روش معمول نظام سلطه در جهان بوده و هست؛ روايتي معتبر از هنري کیسينجر، وزير خارجه سالهاي گذشته آمريكا و سياستبازي سودجو، جنجالي و پرحاشيه، نقل شده است. در سال 2003 قبل از حمله آمريكا به عراق، موضوعاتي درباره پرهزينهبودن اين حمله مطرح بود. او به بوش پسر توصيه کرد براي عمليکردن نقشه تجاوز خود، منتظر بماند تا صدام يک بار ديگر در خاورميانه جنگافروزي کند و آنچه در جنگ تحميلي هشتساله عليه ايران و در تجاوز به کويت اتفاق افتاده بود، بار ديگر پيش آيد. آنگاه آمريكا بيدردسر عراق را اشغال و روي منابع نفتي آن خيمه بزند. البته رئيسجمهور وقت ايالات متحده، عجولتر از آن بود که به توصيه کیسينجر گوش دهد. ثمره تجاوز به عراق علاوه بر در اختيارگرفتن نفت عراق، زايش يک گروه تروريستي به نام داعش بود که حکومت آن، جهان را به ترس و نااميدي کشاند و تأثير اين جريانات افراطي بر آينده را به يک کابوس بدل کرد. حالا اردوغان، همهکاره کشور ترکيه، روابطي بسيار پيچيدهتر از صدام با جهان سلطه دارد. ترکيه عضو پيمان ناتو است. يک پاي آن در اروپاست و رؤياي احياي حکومت عثماني را در سر دارد. بااينهمه به نظر ميرسد او باور ندارد اروپاي امروز، اروپاي عصر عثماني نيست و دنياي قرن بيستويکم، دنياي قرون وسطا نيست. او بهزودي درخواهد يافت که ترامپ هم کسي نيست که بتوان به حرف و وعده او اعتماد کرد. ترکيه در سوريه، يک ناکام خواهد بود.