مهندس محسن بیگلری نماینده شهرستانهای سقز و بانه
کردستان سزاوار نگاههای توسعهمحور است
در راستای سفر دوروزه محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت کشور و احداث و کلنگزنی چندین پروژه بزرگ از جمله کلنگزنی صنعت فولاد کردستان در شهرستانهای سقز، قروه و بیجار و همچنین آغاز مسیر روبه تولیدی شدن استان کردستان که یقینا وارد مرحله جدیدی از اقتصاد خود خواهد شد و آغاز به کار این پروژهها با این حجم بالای سرمایهگذاری، میتواند نقش مهمی در تولیدی شدن و گام برداشتن این استان به سوی منطقه ویژه تجاری-اقتصادی در کشور داشته باشد، همچنین وضعیت حاد اقتصادی کشور با توجه به شروع فصلی دیگر از تحریمها و گران شدن بیرویه ارز، طلا و دیگر کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم و تأثیر این گرانیها و به تبع آن تأثیر روندهای نزولی اقتصادی کشور بر یکایک استانها خصوصا استان کردستان و همچنین مباحث داغ بازارچههای مرزی غرب کشور و وضعیت بغرنج معیشتی مردم کردستان در شرایط بحرانی کنونی کشور، گفتگویی داشتیم با مهندس محسن بیگلری نماینده مردم سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی:
کابینه حسن روحانی در پدیدار شدن بحرانهای اقتصادی کنونی کشور تا چه اندازه مسئول است؟
در ابتدا ضمن تشكر و تقدیر ویژه از شما بابت زحمات دلسوزانهای که همیشه در این استان کشیده و همچون هیئت روزنامه شرق در استان کردستان به مسائل جدی مردم پرداخته و تفاوت بزرگی را در زمینه مطبوعات استان ایجاد کردهاید، باید بگویم که مسئله به این سادگی هم نیست و نمیتوان به همین راحتی تمام تقصیرها را به گردن دولت آقای روحانی و تیم مدیریتیاش نهاد. قبل از هرچیز مسئله تحریمها در این بحران اقتصادی دخیل است و در این شرایط بایستی با همفکری و تدبیر همه مسئولین و کاربهدستان کشور موقعیتی را فراهم کرد که کمتر به مردم و اقشار ضعیف جامعه فشار وارد شود. همانگونه که همه ما به این قضایا به خوبی واقفیم، تحریمهای ایران و شکست برجام در این برهه از زمان و بسیاری ندانمکاریهای آگاهانه و گاها ناآگاهانه و دور از هرگونه عمد و قصدی، که در این چند ساله شاهد آن بودهایم از یکسو و از طرف دیگر قضایا، ضعیف بودن تیم اقتصادی آقای روحانی، خصوصا در این دوره دوم ریاست جمهوری ایشان که تا کنون یک سال و چند ماه از آن سپری شده، همه و همه دست به دست هم دادهاند که مرم ما که سزاوار بهترین موقعیتهای مادی و معنوی در طول تمام تاریخ بودهاند، در
این بحرانهای فلجکننده قرار بگیرند و تا اندازهای طاقتشان طاق شده و گذران زندگی و امرار معاش و پر کردن سفرههای خالی را برایشان بیش از پیش سخت و طاقت فرسا کرده است. از نظر من این تیم اقتصادی ضعیف نیاز به ترمیم هرچه سریعتر دارد و باید دولت و در رأس آن شخص آقای رئیسجمهور هرچه زودتر به فکر تقویت این کابینه و تیم اقتصادی آن و حتی تقویت بیشتر مشاورانش باشد و در مقاطع حساس و بحرانزا از کارشناسان اقتصادی دیگری نیز بهره بگیرد.
نظر نمایندگان کرد مجلس شورای اسلامی در مورد این شرایط چیست؟ آیا مسئله استیضاح روحانی و پیشقدم بودن یکی از نمایندگان در این زمینه، صحت دارد؟
نمایندگان کرد هم همچون سایر نمایندگان ایران در مجلس شورای اسلامی، نگران این مسائل پیچیده اقتصادی هستند و برعکس آنچه عدهای از دوستان ادعا کردهاند این شرایط سخت را حباب نمیبینند. باید این واقعیت را قبول کنند که در تمام این مدت که صحبت از شروع دوباره تحریمها بود، هیئت دولت نتوانستند نرخ ارز را مدیریت کنند و هر روز بدتر از روز قبل شاهد افزایش قارچگونه آن بدون هیچ مدیریت جدی دولتی بودیم. در مورد استیضاح هم باید گفت که درست است نماینده محترم مهاباد آقای محمودزاده، در این مورد پیشقدم بودهاند. اما واقعیت این است که با استیضاح رئیس جمهور، مشکلی حل نخواهد شد. البته بنده معتقدم که باید از رئیسجمهور در مورد بسیاری از مواردی که به این بحران دامن زدهاند، سوال کرد و پیشبینی من در این مورد این است که اگر آقای رئیس جمهور شرایط خوبی برای مردم فراهم نکنند به زودی این مسئله پیش خواهد آمد و در صحن مجلس از رئیس جمهور سوال خواهد شد و ایشان باید به بسیاری از مسائل جوابگو باشند.
چه راهکاری برای بحران اقتصادی ایران پیشنهاد میکنید؟
وضعیت اقتصادی ایران پیچیدهتر از این حرفهاست. عدهای منفعتجو در حال رانتخواریهای کلان هستند و متأسفانه کسانی به اسم تاجر که در واقع بسیاری از آنها کارخانهداران ورشکستهای هستند که مدتهاست کارخانههایشان تعطیل شده و به صورت غیر قانونی و با استفاده از رانت، ارزهایی از بانک مرکزی جهت خرید و وارد کردن کالاهای مورد نیاز جامعه، گرفتهاند که متأسفانه از آن بهرهبرداریهای شخصی شده است. من همینجا از دادستانی کل کشور و مقامات قضایی خواستار پیگیری این مسئله را هستم و خواهان آنم که دستور دهند تمام آن ارزهایی که به اشخاص داده شده به صورت کارشناسی شده بررسی شود و در صورت بروز تخلفات رانتی در هر پروندهای، با شخص خاطی برخورد جدی شود و آن پولها را دوباره به حساب بیتالمال واریز کنند.
شما همچون نماینده دو شهرستان از استان کردستان در مجلس شورای اسلامی، تلاشتان برای بهبود این شرایط و تأثیرات مثبت بر زندگی روزانه مردمی که شما را به عنوان نماینده خود انتخاب کردهاند چه بوده است؟
در جواب این سوال تنها میتوانم بگویم که در این مورد خاص قضاوت بر سر اینکه نقش من در تمام این مدت برای بهبود این شرایط چه بوده و چه تلاشهایی برای بهتر کردن وضعیت معیشتی مردم استان از طرف ما انجام شده است را به مسئولین و خود مردم واگذار میکنم. البته جا دارد از تمام کسان دیگری هم که در تمام این مدت همراه و همگام با بنده زحمات زیادی متحمل شدهاند، تشکر ویژه داشته باشیم و زحماتشان را نادیده نگیریم. تلاش من این بوده که کاری بکنیم دولت مرز سیرانبند، سیف و باشماخ را همچون فرصتی برای دور زدن تحریمها ببیند و تردد کالا را به بهترین نحو از این گذرگاهها آزاد کند که در این صورت به جرأت میتوان گفت واردات کالا از این مناطق میتواند به نحو چشمگیری بر روی بازار کل ایران تأثیر مثبت داشته باشد. اکنون موقعیت مناسبی است که با کمک دولت عراق زیرساختهای بازارچه سیف را کامل کنیم تا جایگزین مرز شلیر شود که به این طریق بسیاری از مشکلات عدیده استان نیز حل خواهد شد. تمام اصرار من این است که بتوانم با کمک و همیاری دیگر دوستان مسئول و دیگر نمایندگان این مهم را به نتیجه برسانیم و تردد کالا را از بازارچههای مذکور به طرز منصفانهای
جایگزین کرده و بازار شهرهای بانه، سقز و مریوان را استحکام بیشتری ببخشیم.
در مورد آمدن وزیر صنعت، معدن و تجارت به استان کردستان و دستاوردهای این سفر برایمان بگویید. آیا این سفر نتیجه تلاشهای نمایندگان استان بوده یا هیئت استانداری و شخش استاندار و مدیر کل صنعت و معدن استان کردستان؟
البته که این سفر نتیجه تلاش بی وقفه تمام دوستان از جمله مجموعه نمایندگان استان و هیئت استانداری خصوصا شخص آقای استاندار که نگاه اقتصادی ویژهای به استان کردستان دارند و همیشه در نهایت خوشبینی، با دیدگاهی کاملا مثبت برای محقق کردن بسیاری از پروژههای استان تلاش کردهاند و همچنین دیگر مدیران ذیربط مجموعه صنعت، معدن و تجارت در استان کردستان بوده است. از نظر بنده این سفر بسیار مهم و به موقع بود و دستآوردهای بسیار گرانبهایی نیز برای استان کردستان داشت که میتوان چشمانداز اقتصادی مهمی در درازمدت برای آینده این استان ترسیم کرد و به صنعتی شدن آن و گام گذاشتناش در مسیر تولید امیدوار بود. با توجه به اینکه در این سفر ویژه، پروژههای استثنائی سه شهرستان قروه، سقز و بیجار کلنگزنی شده و مراحل ساخت و اجرای آنها شروع شد و این سه شهر عملا وارد مرحلهای جدید از صنعتی شدن و حرکت به سوی اقتصادی پویا بر اساس تولید خواهند شد. البته در این سفر توانستیم رایزنیهای جدیتری با آقای شریعتمداری در راستای مناطق آزاد اقتصادی بانه و مریوان در حال حاضر و عملیاتی کردن فاز اول سیرانبند داشته باشیم. اگرچه آقای دکتر نجفی معاون ایشان در
سفری که ١٠ روز پیش در همین راستا به استان کردستان داشتند، در مورد انجام و اجرای فاز اول این پروژه تا پایان آبانماه سال جاری وعده آن را به ما داده بودند و هماکنون کارهای عملیاتی این پروژه در حال اجرا میباشد. اما در این سفر و با آقای شریعتمداری به صورت کاملا جدیتری بر سر مسئله منطقه آزاد بانه و مریوان بحث و گفتگوهایی انجام شد که میتوان به آینده این پروژه و تسریع در روند عملیاتی آن که احداث ساختمان پایانه مرزی و دیگر موارد در ٣٥ هکتار از زمینهای مرز سیرانبند میباشد، بیش از پیش امیدوار بود. همچنین گفتگوی ویژهای نیز بر سر منطقه ویژه اقتصادی سقز و بیجار که پرونده آن در حال حاضر در مجلس شورای اسلامی در دست تصویب است، انجام شد که تا اندازهای توانستیم وعدههای مهمی از وزیر محترم در این راستا بگیریم. نکته قابل توجهی که میخواهم اینجا به آن اشاره کنم این است که آقای شریعتمداری از همان اول نگاه مثبتی به مسائل کردستان داشتهاند که این نگاه اکنون مثبتتر نیز شده است و این ادعا در سفرهایی که شخص ایشان به استان ما داشتهاند به راحتی قابل اثبات است. اما این ذهنیت مثبت و نیت توسعهمحور ایشان به وضعیت اقتصادی
کردستان به تنهایی کافی نیست و باید ما نیز همچون مجموعه نمایندگان استان، مجموعه هیئت دولت در استان کردستان همچون نهاد استانداری و سایر دستگاههای مربوطه و از همه مهمتر مردم در هیئت انجمنها سمنهای مردم نهاد و خصوصا سرمایهگذاران و صنعتکاران استان کردستان نیز باید دست در دست هم کمک کنیم که تحولی اساسی در اقتصاد استان کردستان ایجاد کرده و به سوی صنعتی شدن و اقتصاد تولیدمحور گام برداریم. بایستی همه باهم کمک کنیم وضعیت مرزهایمان به همان دوران طلایی بازگردد و اقتصاد کردستان این بار هم از راه دادوستدهای مرزی و واردات و صادرات کلان و هم از راه تولید و اشتغال، به شکوفایی تمام برسد. در جلسهای که خود آقای شریعتمداری با سرمایهگذاران و افراد دارای واحدهای بزرگ و کوچک تولیدی و صنعتی در استان داشتند، تنی چند از نمایندگان این افراد، با ایشان صحبت کرده و و درخواستهایشان را که بیشتر گله و شکایت از وضعیت نامطلوب کنونی در ساختار صنعتی و تولیدی آنها بود ارائه دادند و مدعی شدند که ٥٠ درصد از واحدهای آنان تعطیل شده و درصدی دیگر نیز در حال تعطیل شدن هستند و اگر به آنها کمکهای جدی از راه اعطای تسهیلات و وامهای بدون بهره
درازمدت، اعطای زمین به قیمتهای دولتی و ارزان قیمت و همچنین اعطای مشوقات مالیاتی به صاحبان واحدهای تولیدی و صنعتی؛ نشود این درصد رکود و تعطیلی واحدها ممکن است هر روز بیش از پیش افزایش یابد و بر اقتصاد کردستان تأثیرات منفی فراگیری بگذارد. ایشان نیز در پایان ضمن حمایت جدیتر از این اقشار مختلف وعده دادند که تا جایی که امکان آن فراهم باشد، هرچه زودتر به درخواستهای آنها پاسخ مثبت دهد و از راههای مختلف به احیای این واحدهای تعطیل شده کمک کند و همچنین به مسئولین ذیربط دستور پیگیری مشکلات جدی این واحدها را داده و از استاندار کردستان خواستند که مقدمات سرمایهگذاری شرکتهای قدرتمندی چون ایدرو و ایمیدرو که در شهرستانهای قروه و بیجار سرمایهگذاریهای کلانی کردهاند و یا سرمایهگذاران خارجی مثل سرمایهگذار پروژه فولاد سقز که فردی از سلیمانیه عراق است را فراهم کنند و با برنامهریزیهای مدون آن وزارت و مجموعه نمایندگان مجلس و استانداری کردستان مقدمات خروج از این رکود و حرکت به سوی احیا و پویایی هرچه بیشتر این واحدها و همچنین وضعیت تولیدی و صنعتی استان فراهم شود. از نظر من دستآوردهای مثبت بسیاری را در این سفر ویژه
آقای شریعتمداری، میتوان مشاهده کرد که ممکن است برخی از آنها نیازمند زمان باشد، اما به طور کلی چشمانداز بسیار امیدوارکنندهای را میتوان برای صنعت و اقتصاد این منطقه ترسیم کرد که در درازمدت امکان نزدیک شدن به نورم استاندار صنعتی کل کشور خصوصا در استانهایی چون آذربایجان شرقی، اصفهان، البرز و حتی تهران بیشتر فراهم خواهد شد.
یکی از ادعاهایی که بیشتر مسئولین و مدیران مربوطه در برخی از رسانهها اعلام کردند، بحث ثبت استان کردستان به عنوان یک استان صنعتی در کشور با آمدن وزیر صنعت، معدن و تجارت بود. آیا این ادعا تا چه اندازهای حقیقت دارد؟
من به شخصه به چنین موردی برخورد نکرده و وجود چنین ادعایی را بی اساس میدانم. هنوز راه بسیاری پیش روی ماست که به این نورم نزدیک شویم و بتوانیم ادعای صنعتی شدن تام و تمام استانمان را داشته باشیم. اما با اجرا شدن این برنامهها و عملیاتی کردن پروژههایی که آقای وزیر کلنگ آن را زده و برخی از آنها به مرحله اجرا و انجام نزدیک شده، خصوصا با آغازبهکار زنجیره فولاد استان در شهرهای سقز، قروه و بیجار و عملی کردن دیگر برنامهها در زمینه مناطق ویژه و آزاد اقتصادی شهرهای مرزی استان، میتوان گفت دیگر چنین جملاتی در حد ادعا باقی نخواهند ماند و یک حقیقت واضح و مبرهن در مورد استان کردستان خواهد بود. این کار با شعار و ادعا انجام نمیشود و یقینا متضمن همکاری و همیاری همه مجموعههایی است که در پاسخ به سوال قبل، به آنها اشاره کردم. تنها در این صورت میتوان به صنعتی شدن این استان و برداشتن گامهای جدی به سمت و سوی تولید صنعتی و نزدیک شدن به استانداردهای دیگر استانهای صنعتی کشور برداریم.
خواسته شما از مردم همچون یکی از نمایندگان فعال کردستان، چیست؟
خواسته من از مردم و خصوصا سرمایهگذاران قدرتمند استان این است که بیایند سرمایههای خود را در این استان و در شهرستانهای خودشان صرف احداث و راهاندازی واحدهای بزرگ و یا حتی کوچک تولیدی و صنعتی بکنند و ما هم قول میدهیم با تمام وجود و در راستای قانون و مصوبات از آنها حمایت کنیم. خصوصا مناطق ویژه اقتصادی بانه و مریوان در حال حاضر و سقز و بیجار در آینده نه چندان دور که نیازمند اعتماد و بخشیدن اعتبار هرچه بیشتر دولت از یک سو و سرمایهگذاری سرمایهگذاران خصوصی از دیگر سو است و باید این اعتماد و اعتبار دو طرفه هرچه زودتر درست شود. کمکها و اعتماد سرمایهگذارانمان در استان، میتواند به مسیر پویایی اقتصاد این استان و خصوصا شهرهای مرزیمان کمک بهسزایی داشته باشد که یحتمل پویایی این مناطق و بازگشت رونق به اقتصادشان موجبات رونق اقتصادی کل کشور و یا قسمت اعظمی از آن را خصوصا در غرب کشور فراهم خواهد کرد. در حال حاضر احداث فاز اول منطقه اقتصادی بانه در مرز سیرانبند شروع شده و ٣٥ هکتار از ٨٥ هکتار زمینهای در نظر گرفته شده برای پروژه تبدیل بانه به یک منطقه ویژه تجاری-اقتصادی به زیر کار رفته و مرحله عملیاتی شدن این پروژه
مدتی است که شروع شده و تا پایان آبانماه سال جاری تحویل داده خواهد شد که همین مسئله میتواند پایانه مرزی بسیار پویا و پر رونقی را در غرب کشور راهاندازی کند که تمرکز دیگر مناطق مرزی قبلی غرب کشور را به سوی خود جذب کند. پس لازم است مردم شریف بانه و سایر شهرهای موردنظر نیز به اجرایی کردن هرچه بهتر این پروژه کمک کنند در کنار دولت باشند.
به عنوان سوال آخر: فکر میکنید سفر مسئولین بالای کشوری، همچون وزرا و معاونین آنها تا چه اندازه در روند خروج از رکودهای فعلی و عملیاتی کردن برنامههای مدونی که در دست بررسی و تصویب و حتی اجرا است، موثر میباشد و میتواند به تسریع در انجام و اجرای هرچه بهتر آنها در آینده کمک کند.
اجازه بدهید به صورت کاملا اجمالی از چند پروژهای که در این مدت به مناسبت سفر چند تن از وزرا و معاونین آنها به استان کردستان، پرده برداریم و مراحل اجرایی شدن برخی از آنها را در یکی دو ماه گذشته برایتان گزارش کنم. یکی از این سفرهای مهمی که در همین تیرماه امسال انجام گرفت، سفر جناب آقای هاشمی وزیر محترم بهداشت و درمان، به استانمان بود که این سفر هم دستآوردهای مهمی برای ما داشت که میتوان به افتتاح و بهرهبرداری از بیمارستان ٩٦ تختخوابی رازی بانه اشاره کرد که جا دارد از همینجا به مردم شریف بانه تبریک بگویم و برایشان آرزوی سلامت بکنم، اما آغازبهکار چنین مجموعهای میتواند تا حجم بسیار بالایی از مشکلات سلامت مردم بانه بکاهد. در همان سفر که به شهرستان بانه صورت گرفت و طی دیدار ایشان از درمانگاه تأمین اجتماعی همین شهرستان -بانه- مقرر شد که تا یک ماه آینده این مرکز نیز افتتاح شده و فعالیتهای گسترده خود را آغاز کند.پروژه سد عباس آباد بانه که چند ماهی است مراحل انتقال آب شرب آن به شهرستان بانه کلید خورد و مشکل آب آشامیدنی این شهر را به کلی حل کرده است. همچنین دیدار وزیر بهداشت و درمان از بیمارستان در حال
ساخت سقز و وعده اتمام و افتتاح آن تا پایان سال جاری بود که میتوان گفت وعده بسیار ارزشمندی در راستای تحقق آرزوها و نیازهای مردم شریف سقز است.
همچنین پروژه جاده بانه-سقز که جهت تعریض جادهای و دوبانده کردن قسمتی از آن به پیمانکاران مربوطه سپرده شده و قسمت دیگر آن نیز به زودی تحویل پیمانکار خواهد شد و انتظار داریم این پروژه نیز به زودی به مراحل اتمام خود نزدیک و مشکل آن به کلی حل شود. جاده بانه-سردشت نیز که یکسال پیش وعدههایی از طرف مسئولین ذیربط سردشت برای تعریض و بهبود آن داده شد اما متأسفانه به وعدههایشان عمل نکردند و امسال دوباره وارد فاز دیگری از گفتگو و رایزنی با آنها شدیم که امیدواریم این بار وفای به عهد کرده و هرچه زودتر وارد فاز عملیاتی شود.
جاده بانه-مریوان و سقز مریوان نیز اگرچه سرعت اجرای آن کمی کند است اما انتظار داریم در قسمت بانه-مریوان، هرچه زودتر و قسمت سقز-مریوان نیز تا پایان امسال به نتیجه و مرحله پایانی برسد. یکی دیگر از پروژههایی که واقعا برای همه مسئولین و مردم و خود بنده به شخصه بسیار پر اهمیت است و نمیخواهیم فاجعه آتشسوزی نفتکش و تصادفش با اتوبوس حامل مسافر در داخل سنندج، خدای نکرده یکبار دیگر پیش بیاید، پروژه کنارگذر شهرستان سقز است که میتواند تا حد بسیار بالایی از امکان تصادفات، حوادث غیرقابل جبران و حتی بار ترافیکی این شهر بکاهد. این پروژه در هفته به زیر کار خواهد رفت و مرحله عملیاتی آن شروع خواهد شد که امیدواریم هرچه زودتر کارهایش انجام شود. یکی دیگر از پروژههایی که به راستی نه تنها برای شهرستانهای سقز و بانه با اهمیت است، بلکه همه شهرهای نزدیک و همجوار سقز در استان کردستان و حتی استان آذربایجان غربی نیز میتوانند مشمول استفاده بهینه از آن شوند، پروژه فرودگاه سقز است که کلید توسعه استان، علیالخصوص شهرستانهای بانه و سقز است. این پروژه مراحل بسیاری از عملیات اجرایی خود را پشت سر گذاشته و برای مثال نتنریزی تمامی
قسمتهای مهم آن تمام شده و حتی احداث ساختمانش نیز رو به پایان است و الحق باید گفت تاکنون پیمانکاران مربوطه این پروژه شرکتهای چلچشمه و بیسراه، به بهترین شکل ممکن کارهای عملیاتی آن را اجرا کردهاند. به زودی برای اتمام باند فرودگاه نیز، پیمانکار مجرب انتخاب خواهد شد و اگر خدا کمک کند -که تا کنون پشتیبان ما در تمام مراحل بوده است- میتوانیم بسیار زودتر از آنچه قرارش را گذاشتهایم، کار را به اتمام برسانیم. که اکثر این پروژها و برنامههایی که اینجا عنوان شد و برنامههای دیگری که ممکن است اینجا مجال مطرح کردن همه آنها نباشد، قسمت اعظمی از آنها مرهون نگاه و نیت دلسوزانه وزرا و مسئولین ردهبالای کشوری است و باید هرکجا که مجالی فراهم میشود از آنها تقدیر و تشکر ویژهای انجام پذیرد تا تشویقی باشد برای دیگر وزرا و مسئولین دلسوز و زحمتکش در دیگر امور توسعهبخش کشور به استان کردستان که به جرأت میتوان گفت بیشترین درصد محرومیت را متحمل شده است و اکنون وقت رسیدگی به امورات آن و تدوین ساز و کاری برای توسعه بخشی در همه بخشهای قتصادی، صنعتی، تولیدی، بهداشتی، حمل و نقل جادهای، کشاورزی و... است.در اینجا لازم میدانم
نکتهای را به عنوان نتیجه سخنانمان به عرض برسانم و آن اینکه: ممکن است برخی از مدیران و حتی نمایندگان ادعا کنند که این پروژهها به تنهایی حاصل زحمات آنها بوده و تمام آن کارها را خود به تنهایی انجام دادهاند. به نظر من این ادعاها درست نیست. تمام این برنامهها و پروژههای توسعه محوری که در استان کردستان شاهد شکلگیری و عملیاتی شدن آن هستیم، نتیجه یک کار تیمی بزرگ هماهنگ و بدون کینه و غرض است که از سوی مدیران استانی و حتی شهرستانی، مجموعه نمایندگان و پیگیریهای مجدانه انجمنها و سمنهای مردم نهاد به نمایندگی از مردم استان به این مراحل رسیدهاند و لازم است همه باهم در تحقق اهداف توسعهمحور استانمان تلاش کنیم و از حرکت نایستیم تا بتوانیم خدمات ارزنده و شایان توجهی به مردم شریف و سزاوار این استان عرضه کنیم. تنها در این صورت میتوانیم به آینده استانمان خوشبین و امیدوار باشیم.
در راستای سفر دوروزه محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت کشور و احداث و کلنگزنی چندین پروژه بزرگ از جمله کلنگزنی صنعت فولاد کردستان در شهرستانهای سقز، قروه و بیجار و همچنین آغاز مسیر روبه تولیدی شدن استان کردستان که یقینا وارد مرحله جدیدی از اقتصاد خود خواهد شد و آغاز به کار این پروژهها با این حجم بالای سرمایهگذاری، میتواند نقش مهمی در تولیدی شدن و گام برداشتن این استان به سوی منطقه ویژه تجاری-اقتصادی در کشور داشته باشد، همچنین وضعیت حاد اقتصادی کشور با توجه به شروع فصلی دیگر از تحریمها و گران شدن بیرویه ارز، طلا و دیگر کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم و تأثیر این گرانیها و به تبع آن تأثیر روندهای نزولی اقتصادی کشور بر یکایک استانها خصوصا استان کردستان و همچنین مباحث داغ بازارچههای مرزی غرب کشور و وضعیت بغرنج معیشتی مردم کردستان در شرایط بحرانی کنونی کشور، گفتگویی داشتیم با مهندس محسن بیگلری نماینده مردم سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی:
کابینه حسن روحانی در پدیدار شدن بحرانهای اقتصادی کنونی کشور تا چه اندازه مسئول است؟
در ابتدا ضمن تشكر و تقدیر ویژه از شما بابت زحمات دلسوزانهای که همیشه در این استان کشیده و همچون هیئت روزنامه شرق در استان کردستان به مسائل جدی مردم پرداخته و تفاوت بزرگی را در زمینه مطبوعات استان ایجاد کردهاید، باید بگویم که مسئله به این سادگی هم نیست و نمیتوان به همین راحتی تمام تقصیرها را به گردن دولت آقای روحانی و تیم مدیریتیاش نهاد. قبل از هرچیز مسئله تحریمها در این بحران اقتصادی دخیل است و در این شرایط بایستی با همفکری و تدبیر همه مسئولین و کاربهدستان کشور موقعیتی را فراهم کرد که کمتر به مردم و اقشار ضعیف جامعه فشار وارد شود. همانگونه که همه ما به این قضایا به خوبی واقفیم، تحریمهای ایران و شکست برجام در این برهه از زمان و بسیاری ندانمکاریهای آگاهانه و گاها ناآگاهانه و دور از هرگونه عمد و قصدی، که در این چند ساله شاهد آن بودهایم از یکسو و از طرف دیگر قضایا، ضعیف بودن تیم اقتصادی آقای روحانی، خصوصا در این دوره دوم ریاست جمهوری ایشان که تا کنون یک سال و چند ماه از آن سپری شده، همه و همه دست به دست هم دادهاند که مرم ما که سزاوار بهترین موقعیتهای مادی و معنوی در طول تمام تاریخ بودهاند، در
این بحرانهای فلجکننده قرار بگیرند و تا اندازهای طاقتشان طاق شده و گذران زندگی و امرار معاش و پر کردن سفرههای خالی را برایشان بیش از پیش سخت و طاقت فرسا کرده است. از نظر من این تیم اقتصادی ضعیف نیاز به ترمیم هرچه سریعتر دارد و باید دولت و در رأس آن شخص آقای رئیسجمهور هرچه زودتر به فکر تقویت این کابینه و تیم اقتصادی آن و حتی تقویت بیشتر مشاورانش باشد و در مقاطع حساس و بحرانزا از کارشناسان اقتصادی دیگری نیز بهره بگیرد.
نظر نمایندگان کرد مجلس شورای اسلامی در مورد این شرایط چیست؟ آیا مسئله استیضاح روحانی و پیشقدم بودن یکی از نمایندگان در این زمینه، صحت دارد؟
نمایندگان کرد هم همچون سایر نمایندگان ایران در مجلس شورای اسلامی، نگران این مسائل پیچیده اقتصادی هستند و برعکس آنچه عدهای از دوستان ادعا کردهاند این شرایط سخت را حباب نمیبینند. باید این واقعیت را قبول کنند که در تمام این مدت که صحبت از شروع دوباره تحریمها بود، هیئت دولت نتوانستند نرخ ارز را مدیریت کنند و هر روز بدتر از روز قبل شاهد افزایش قارچگونه آن بدون هیچ مدیریت جدی دولتی بودیم. در مورد استیضاح هم باید گفت که درست است نماینده محترم مهاباد آقای محمودزاده، در این مورد پیشقدم بودهاند. اما واقعیت این است که با استیضاح رئیس جمهور، مشکلی حل نخواهد شد. البته بنده معتقدم که باید از رئیسجمهور در مورد بسیاری از مواردی که به این بحران دامن زدهاند، سوال کرد و پیشبینی من در این مورد این است که اگر آقای رئیس جمهور شرایط خوبی برای مردم فراهم نکنند به زودی این مسئله پیش خواهد آمد و در صحن مجلس از رئیس جمهور سوال خواهد شد و ایشان باید به بسیاری از مسائل جوابگو باشند.
چه راهکاری برای بحران اقتصادی ایران پیشنهاد میکنید؟
وضعیت اقتصادی ایران پیچیدهتر از این حرفهاست. عدهای منفعتجو در حال رانتخواریهای کلان هستند و متأسفانه کسانی به اسم تاجر که در واقع بسیاری از آنها کارخانهداران ورشکستهای هستند که مدتهاست کارخانههایشان تعطیل شده و به صورت غیر قانونی و با استفاده از رانت، ارزهایی از بانک مرکزی جهت خرید و وارد کردن کالاهای مورد نیاز جامعه، گرفتهاند که متأسفانه از آن بهرهبرداریهای شخصی شده است. من همینجا از دادستانی کل کشور و مقامات قضایی خواستار پیگیری این مسئله را هستم و خواهان آنم که دستور دهند تمام آن ارزهایی که به اشخاص داده شده به صورت کارشناسی شده بررسی شود و در صورت بروز تخلفات رانتی در هر پروندهای، با شخص خاطی برخورد جدی شود و آن پولها را دوباره به حساب بیتالمال واریز کنند.
شما همچون نماینده دو شهرستان از استان کردستان در مجلس شورای اسلامی، تلاشتان برای بهبود این شرایط و تأثیرات مثبت بر زندگی روزانه مردمی که شما را به عنوان نماینده خود انتخاب کردهاند چه بوده است؟
در جواب این سوال تنها میتوانم بگویم که در این مورد خاص قضاوت بر سر اینکه نقش من در تمام این مدت برای بهبود این شرایط چه بوده و چه تلاشهایی برای بهتر کردن وضعیت معیشتی مردم استان از طرف ما انجام شده است را به مسئولین و خود مردم واگذار میکنم. البته جا دارد از تمام کسان دیگری هم که در تمام این مدت همراه و همگام با بنده زحمات زیادی متحمل شدهاند، تشکر ویژه داشته باشیم و زحماتشان را نادیده نگیریم. تلاش من این بوده که کاری بکنیم دولت مرز سیرانبند، سیف و باشماخ را همچون فرصتی برای دور زدن تحریمها ببیند و تردد کالا را به بهترین نحو از این گذرگاهها آزاد کند که در این صورت به جرأت میتوان گفت واردات کالا از این مناطق میتواند به نحو چشمگیری بر روی بازار کل ایران تأثیر مثبت داشته باشد. اکنون موقعیت مناسبی است که با کمک دولت عراق زیرساختهای بازارچه سیف را کامل کنیم تا جایگزین مرز شلیر شود که به این طریق بسیاری از مشکلات عدیده استان نیز حل خواهد شد. تمام اصرار من این است که بتوانم با کمک و همیاری دیگر دوستان مسئول و دیگر نمایندگان این مهم را به نتیجه برسانیم و تردد کالا را از بازارچههای مذکور به طرز منصفانهای
جایگزین کرده و بازار شهرهای بانه، سقز و مریوان را استحکام بیشتری ببخشیم.
در مورد آمدن وزیر صنعت، معدن و تجارت به استان کردستان و دستاوردهای این سفر برایمان بگویید. آیا این سفر نتیجه تلاشهای نمایندگان استان بوده یا هیئت استانداری و شخش استاندار و مدیر کل صنعت و معدن استان کردستان؟
البته که این سفر نتیجه تلاش بی وقفه تمام دوستان از جمله مجموعه نمایندگان استان و هیئت استانداری خصوصا شخص آقای استاندار که نگاه اقتصادی ویژهای به استان کردستان دارند و همیشه در نهایت خوشبینی، با دیدگاهی کاملا مثبت برای محقق کردن بسیاری از پروژههای استان تلاش کردهاند و همچنین دیگر مدیران ذیربط مجموعه صنعت، معدن و تجارت در استان کردستان بوده است. از نظر بنده این سفر بسیار مهم و به موقع بود و دستآوردهای بسیار گرانبهایی نیز برای استان کردستان داشت که میتوان چشمانداز اقتصادی مهمی در درازمدت برای آینده این استان ترسیم کرد و به صنعتی شدن آن و گام گذاشتناش در مسیر تولید امیدوار بود. با توجه به اینکه در این سفر ویژه، پروژههای استثنائی سه شهرستان قروه، سقز و بیجار کلنگزنی شده و مراحل ساخت و اجرای آنها شروع شد و این سه شهر عملا وارد مرحلهای جدید از صنعتی شدن و حرکت به سوی اقتصادی پویا بر اساس تولید خواهند شد. البته در این سفر توانستیم رایزنیهای جدیتری با آقای شریعتمداری در راستای مناطق آزاد اقتصادی بانه و مریوان در حال حاضر و عملیاتی کردن فاز اول سیرانبند داشته باشیم. اگرچه آقای دکتر نجفی معاون ایشان در
سفری که ١٠ روز پیش در همین راستا به استان کردستان داشتند، در مورد انجام و اجرای فاز اول این پروژه تا پایان آبانماه سال جاری وعده آن را به ما داده بودند و هماکنون کارهای عملیاتی این پروژه در حال اجرا میباشد. اما در این سفر و با آقای شریعتمداری به صورت کاملا جدیتری بر سر مسئله منطقه آزاد بانه و مریوان بحث و گفتگوهایی انجام شد که میتوان به آینده این پروژه و تسریع در روند عملیاتی آن که احداث ساختمان پایانه مرزی و دیگر موارد در ٣٥ هکتار از زمینهای مرز سیرانبند میباشد، بیش از پیش امیدوار بود. همچنین گفتگوی ویژهای نیز بر سر منطقه ویژه اقتصادی سقز و بیجار که پرونده آن در حال حاضر در مجلس شورای اسلامی در دست تصویب است، انجام شد که تا اندازهای توانستیم وعدههای مهمی از وزیر محترم در این راستا بگیریم. نکته قابل توجهی که میخواهم اینجا به آن اشاره کنم این است که آقای شریعتمداری از همان اول نگاه مثبتی به مسائل کردستان داشتهاند که این نگاه اکنون مثبتتر نیز شده است و این ادعا در سفرهایی که شخص ایشان به استان ما داشتهاند به راحتی قابل اثبات است. اما این ذهنیت مثبت و نیت توسعهمحور ایشان به وضعیت اقتصادی
کردستان به تنهایی کافی نیست و باید ما نیز همچون مجموعه نمایندگان استان، مجموعه هیئت دولت در استان کردستان همچون نهاد استانداری و سایر دستگاههای مربوطه و از همه مهمتر مردم در هیئت انجمنها سمنهای مردم نهاد و خصوصا سرمایهگذاران و صنعتکاران استان کردستان نیز باید دست در دست هم کمک کنیم که تحولی اساسی در اقتصاد استان کردستان ایجاد کرده و به سوی صنعتی شدن و اقتصاد تولیدمحور گام برداریم. بایستی همه باهم کمک کنیم وضعیت مرزهایمان به همان دوران طلایی بازگردد و اقتصاد کردستان این بار هم از راه دادوستدهای مرزی و واردات و صادرات کلان و هم از راه تولید و اشتغال، به شکوفایی تمام برسد. در جلسهای که خود آقای شریعتمداری با سرمایهگذاران و افراد دارای واحدهای بزرگ و کوچک تولیدی و صنعتی در استان داشتند، تنی چند از نمایندگان این افراد، با ایشان صحبت کرده و و درخواستهایشان را که بیشتر گله و شکایت از وضعیت نامطلوب کنونی در ساختار صنعتی و تولیدی آنها بود ارائه دادند و مدعی شدند که ٥٠ درصد از واحدهای آنان تعطیل شده و درصدی دیگر نیز در حال تعطیل شدن هستند و اگر به آنها کمکهای جدی از راه اعطای تسهیلات و وامهای بدون بهره
درازمدت، اعطای زمین به قیمتهای دولتی و ارزان قیمت و همچنین اعطای مشوقات مالیاتی به صاحبان واحدهای تولیدی و صنعتی؛ نشود این درصد رکود و تعطیلی واحدها ممکن است هر روز بیش از پیش افزایش یابد و بر اقتصاد کردستان تأثیرات منفی فراگیری بگذارد. ایشان نیز در پایان ضمن حمایت جدیتر از این اقشار مختلف وعده دادند که تا جایی که امکان آن فراهم باشد، هرچه زودتر به درخواستهای آنها پاسخ مثبت دهد و از راههای مختلف به احیای این واحدهای تعطیل شده کمک کند و همچنین به مسئولین ذیربط دستور پیگیری مشکلات جدی این واحدها را داده و از استاندار کردستان خواستند که مقدمات سرمایهگذاری شرکتهای قدرتمندی چون ایدرو و ایمیدرو که در شهرستانهای قروه و بیجار سرمایهگذاریهای کلانی کردهاند و یا سرمایهگذاران خارجی مثل سرمایهگذار پروژه فولاد سقز که فردی از سلیمانیه عراق است را فراهم کنند و با برنامهریزیهای مدون آن وزارت و مجموعه نمایندگان مجلس و استانداری کردستان مقدمات خروج از این رکود و حرکت به سوی احیا و پویایی هرچه بیشتر این واحدها و همچنین وضعیت تولیدی و صنعتی استان فراهم شود. از نظر من دستآوردهای مثبت بسیاری را در این سفر ویژه
آقای شریعتمداری، میتوان مشاهده کرد که ممکن است برخی از آنها نیازمند زمان باشد، اما به طور کلی چشمانداز بسیار امیدوارکنندهای را میتوان برای صنعت و اقتصاد این منطقه ترسیم کرد که در درازمدت امکان نزدیک شدن به نورم استاندار صنعتی کل کشور خصوصا در استانهایی چون آذربایجان شرقی، اصفهان، البرز و حتی تهران بیشتر فراهم خواهد شد.
یکی از ادعاهایی که بیشتر مسئولین و مدیران مربوطه در برخی از رسانهها اعلام کردند، بحث ثبت استان کردستان به عنوان یک استان صنعتی در کشور با آمدن وزیر صنعت، معدن و تجارت بود. آیا این ادعا تا چه اندازهای حقیقت دارد؟
من به شخصه به چنین موردی برخورد نکرده و وجود چنین ادعایی را بی اساس میدانم. هنوز راه بسیاری پیش روی ماست که به این نورم نزدیک شویم و بتوانیم ادعای صنعتی شدن تام و تمام استانمان را داشته باشیم. اما با اجرا شدن این برنامهها و عملیاتی کردن پروژههایی که آقای وزیر کلنگ آن را زده و برخی از آنها به مرحله اجرا و انجام نزدیک شده، خصوصا با آغازبهکار زنجیره فولاد استان در شهرهای سقز، قروه و بیجار و عملی کردن دیگر برنامهها در زمینه مناطق ویژه و آزاد اقتصادی شهرهای مرزی استان، میتوان گفت دیگر چنین جملاتی در حد ادعا باقی نخواهند ماند و یک حقیقت واضح و مبرهن در مورد استان کردستان خواهد بود. این کار با شعار و ادعا انجام نمیشود و یقینا متضمن همکاری و همیاری همه مجموعههایی است که در پاسخ به سوال قبل، به آنها اشاره کردم. تنها در این صورت میتوان به صنعتی شدن این استان و برداشتن گامهای جدی به سمت و سوی تولید صنعتی و نزدیک شدن به استانداردهای دیگر استانهای صنعتی کشور برداریم.
خواسته شما از مردم همچون یکی از نمایندگان فعال کردستان، چیست؟
خواسته من از مردم و خصوصا سرمایهگذاران قدرتمند استان این است که بیایند سرمایههای خود را در این استان و در شهرستانهای خودشان صرف احداث و راهاندازی واحدهای بزرگ و یا حتی کوچک تولیدی و صنعتی بکنند و ما هم قول میدهیم با تمام وجود و در راستای قانون و مصوبات از آنها حمایت کنیم. خصوصا مناطق ویژه اقتصادی بانه و مریوان در حال حاضر و سقز و بیجار در آینده نه چندان دور که نیازمند اعتماد و بخشیدن اعتبار هرچه بیشتر دولت از یک سو و سرمایهگذاری سرمایهگذاران خصوصی از دیگر سو است و باید این اعتماد و اعتبار دو طرفه هرچه زودتر درست شود. کمکها و اعتماد سرمایهگذارانمان در استان، میتواند به مسیر پویایی اقتصاد این استان و خصوصا شهرهای مرزیمان کمک بهسزایی داشته باشد که یحتمل پویایی این مناطق و بازگشت رونق به اقتصادشان موجبات رونق اقتصادی کل کشور و یا قسمت اعظمی از آن را خصوصا در غرب کشور فراهم خواهد کرد. در حال حاضر احداث فاز اول منطقه اقتصادی بانه در مرز سیرانبند شروع شده و ٣٥ هکتار از ٨٥ هکتار زمینهای در نظر گرفته شده برای پروژه تبدیل بانه به یک منطقه ویژه تجاری-اقتصادی به زیر کار رفته و مرحله عملیاتی شدن این پروژه
مدتی است که شروع شده و تا پایان آبانماه سال جاری تحویل داده خواهد شد که همین مسئله میتواند پایانه مرزی بسیار پویا و پر رونقی را در غرب کشور راهاندازی کند که تمرکز دیگر مناطق مرزی قبلی غرب کشور را به سوی خود جذب کند. پس لازم است مردم شریف بانه و سایر شهرهای موردنظر نیز به اجرایی کردن هرچه بهتر این پروژه کمک کنند در کنار دولت باشند.
به عنوان سوال آخر: فکر میکنید سفر مسئولین بالای کشوری، همچون وزرا و معاونین آنها تا چه اندازه در روند خروج از رکودهای فعلی و عملیاتی کردن برنامههای مدونی که در دست بررسی و تصویب و حتی اجرا است، موثر میباشد و میتواند به تسریع در انجام و اجرای هرچه بهتر آنها در آینده کمک کند.
اجازه بدهید به صورت کاملا اجمالی از چند پروژهای که در این مدت به مناسبت سفر چند تن از وزرا و معاونین آنها به استان کردستان، پرده برداریم و مراحل اجرایی شدن برخی از آنها را در یکی دو ماه گذشته برایتان گزارش کنم. یکی از این سفرهای مهمی که در همین تیرماه امسال انجام گرفت، سفر جناب آقای هاشمی وزیر محترم بهداشت و درمان، به استانمان بود که این سفر هم دستآوردهای مهمی برای ما داشت که میتوان به افتتاح و بهرهبرداری از بیمارستان ٩٦ تختخوابی رازی بانه اشاره کرد که جا دارد از همینجا به مردم شریف بانه تبریک بگویم و برایشان آرزوی سلامت بکنم، اما آغازبهکار چنین مجموعهای میتواند تا حجم بسیار بالایی از مشکلات سلامت مردم بانه بکاهد. در همان سفر که به شهرستان بانه صورت گرفت و طی دیدار ایشان از درمانگاه تأمین اجتماعی همین شهرستان -بانه- مقرر شد که تا یک ماه آینده این مرکز نیز افتتاح شده و فعالیتهای گسترده خود را آغاز کند.پروژه سد عباس آباد بانه که چند ماهی است مراحل انتقال آب شرب آن به شهرستان بانه کلید خورد و مشکل آب آشامیدنی این شهر را به کلی حل کرده است. همچنین دیدار وزیر بهداشت و درمان از بیمارستان در حال
ساخت سقز و وعده اتمام و افتتاح آن تا پایان سال جاری بود که میتوان گفت وعده بسیار ارزشمندی در راستای تحقق آرزوها و نیازهای مردم شریف سقز است.
همچنین پروژه جاده بانه-سقز که جهت تعریض جادهای و دوبانده کردن قسمتی از آن به پیمانکاران مربوطه سپرده شده و قسمت دیگر آن نیز به زودی تحویل پیمانکار خواهد شد و انتظار داریم این پروژه نیز به زودی به مراحل اتمام خود نزدیک و مشکل آن به کلی حل شود. جاده بانه-سردشت نیز که یکسال پیش وعدههایی از طرف مسئولین ذیربط سردشت برای تعریض و بهبود آن داده شد اما متأسفانه به وعدههایشان عمل نکردند و امسال دوباره وارد فاز دیگری از گفتگو و رایزنی با آنها شدیم که امیدواریم این بار وفای به عهد کرده و هرچه زودتر وارد فاز عملیاتی شود.
جاده بانه-مریوان و سقز مریوان نیز اگرچه سرعت اجرای آن کمی کند است اما انتظار داریم در قسمت بانه-مریوان، هرچه زودتر و قسمت سقز-مریوان نیز تا پایان امسال به نتیجه و مرحله پایانی برسد. یکی دیگر از پروژههایی که واقعا برای همه مسئولین و مردم و خود بنده به شخصه بسیار پر اهمیت است و نمیخواهیم فاجعه آتشسوزی نفتکش و تصادفش با اتوبوس حامل مسافر در داخل سنندج، خدای نکرده یکبار دیگر پیش بیاید، پروژه کنارگذر شهرستان سقز است که میتواند تا حد بسیار بالایی از امکان تصادفات، حوادث غیرقابل جبران و حتی بار ترافیکی این شهر بکاهد. این پروژه در هفته به زیر کار خواهد رفت و مرحله عملیاتی آن شروع خواهد شد که امیدواریم هرچه زودتر کارهایش انجام شود. یکی دیگر از پروژههایی که به راستی نه تنها برای شهرستانهای سقز و بانه با اهمیت است، بلکه همه شهرهای نزدیک و همجوار سقز در استان کردستان و حتی استان آذربایجان غربی نیز میتوانند مشمول استفاده بهینه از آن شوند، پروژه فرودگاه سقز است که کلید توسعه استان، علیالخصوص شهرستانهای بانه و سقز است. این پروژه مراحل بسیاری از عملیات اجرایی خود را پشت سر گذاشته و برای مثال نتنریزی تمامی
قسمتهای مهم آن تمام شده و حتی احداث ساختمانش نیز رو به پایان است و الحق باید گفت تاکنون پیمانکاران مربوطه این پروژه شرکتهای چلچشمه و بیسراه، به بهترین شکل ممکن کارهای عملیاتی آن را اجرا کردهاند. به زودی برای اتمام باند فرودگاه نیز، پیمانکار مجرب انتخاب خواهد شد و اگر خدا کمک کند -که تا کنون پشتیبان ما در تمام مراحل بوده است- میتوانیم بسیار زودتر از آنچه قرارش را گذاشتهایم، کار را به اتمام برسانیم. که اکثر این پروژها و برنامههایی که اینجا عنوان شد و برنامههای دیگری که ممکن است اینجا مجال مطرح کردن همه آنها نباشد، قسمت اعظمی از آنها مرهون نگاه و نیت دلسوزانه وزرا و مسئولین ردهبالای کشوری است و باید هرکجا که مجالی فراهم میشود از آنها تقدیر و تشکر ویژهای انجام پذیرد تا تشویقی باشد برای دیگر وزرا و مسئولین دلسوز و زحمتکش در دیگر امور توسعهبخش کشور به استان کردستان که به جرأت میتوان گفت بیشترین درصد محرومیت را متحمل شده است و اکنون وقت رسیدگی به امورات آن و تدوین ساز و کاری برای توسعه بخشی در همه بخشهای قتصادی، صنعتی، تولیدی، بهداشتی، حمل و نقل جادهای، کشاورزی و... است.در اینجا لازم میدانم
نکتهای را به عنوان نتیجه سخنانمان به عرض برسانم و آن اینکه: ممکن است برخی از مدیران و حتی نمایندگان ادعا کنند که این پروژهها به تنهایی حاصل زحمات آنها بوده و تمام آن کارها را خود به تنهایی انجام دادهاند. به نظر من این ادعاها درست نیست. تمام این برنامهها و پروژههای توسعه محوری که در استان کردستان شاهد شکلگیری و عملیاتی شدن آن هستیم، نتیجه یک کار تیمی بزرگ هماهنگ و بدون کینه و غرض است که از سوی مدیران استانی و حتی شهرستانی، مجموعه نمایندگان و پیگیریهای مجدانه انجمنها و سمنهای مردم نهاد به نمایندگی از مردم استان به این مراحل رسیدهاند و لازم است همه باهم در تحقق اهداف توسعهمحور استانمان تلاش کنیم و از حرکت نایستیم تا بتوانیم خدمات ارزنده و شایان توجهی به مردم شریف و سزاوار این استان عرضه کنیم. تنها در این صورت میتوانیم به آینده استانمان خوشبین و امیدوار باشیم.