|

گفت‌وگو با حمید امامی، معاون امور مالی و اقتصادی شهرداری تهران

تهاتر بدهی‌ها در شهرداری

شهرداری باید دور از مناقشات سیاسی خدمت‌رسانی کند

زایش بدهی‌های بانکی شهرداری به معضل بزرگی برای این مجموعه تبدیل شده است. بخشی از این افزایش‌ها ناشی از سود و معوقات پرداختی شهرداری به بانک‌هاست زیرا این مجموعه در گذشته اطلاعات دقیقی درباره میزان مطالبات خود از مجموعه‌های مختلف به دلیل عدم شفافیت حساب‌ها در اختیار نداشته که با وصول آنها و پرداخت بخشی از بدهی‌های بانکی، وام‌های دلاری خود را تبدیل به بدهی‌های ریالی کند. در نتیجه به موازات تحولات بازار ارز و صعود قیمت پول خارجی، بدهی‌های شهرداری هم رشد کرده‌ است. حمید امامی معاون مالی و اقتصادی شهرداری تهران تأکید می‌کند که روند جهش بدهی‌های شهرداری به جز در حوزه بدهی‌های بانکی کنترل شد. به گفته او راهی که در حال حاضر شهرداری در پیش گرفته، این است که مطالبات خود از دولت و دیگر نهادها را شناسایی کند و بخشی از مطالبات را دریافت یا از شیوه تهاتر استفاده کند. امامی می‌گوید: جمعا حدود 125 هزار میلیارد تومان از بدهی‌های شهرداری تهاتر شده است. سیاست جدید شهرداری توقف تراکم‌فروشی و متنوع‌سازی شیوه‌های کسب درآمد است. معاون مالی و اقتصادی شهرداری بر این باور است که با کسب درآمد از محل فروش زباله، ساماندهی دست‌فروش‌ها، تعریف درآمد از خدماتی که به شهروندان ارائه می‌شود و همچنین ساماندهی املاک شهرداری، منابع مالی جدیدی در اختیار شهرداری قرار خواهد گرفت. مشروح گفت‌وگو با حمید امامی، معاون مالی و اقتصادی شهرداری در ادامه می‌آید.

وجه اصلی تمرکز موضوعی شهرداری در دو سال اخیر در حوزه مالی و اقتصادی بر چه اموری و مسائلی بوده است؟
از ابتدای شروع کار، سیاست ما بر این بوده است که شهر را آرام و دور از مناقشات سیاسی نگه داریم. فرض ما بر این است که شهرداری محیط اجرائی است و در مناقشات سیاسی حتی اگر گرایش سیاسی داشته باشند -که دارند- نباید خدمت‌رسانی به مردم در دوره‌ای کم یا زیاد شود و مردم در تأمین نیازهایشان دچار مشکل شوند. بنابراین بین شهرداران و کسانی که مراوده داشتیم، سعی کردیم زمینه فراهم شود و با دوستی، همراهی و همفکری پیش برویم تا حداقل تنش‌ها را داشته باشیم. طبیعتا اختلاف نظر هم وجود دارد اما تلاش کردیم با حداقل تنش‌ها کارها انجام شود. در دستگاه‌های مختلف هم سعی کردیم این سیاست را پیاده کنیم. فرض ما این است که اگر با دستگاه‌ها تعامل داشته باشیم؛ هم برای آنها خوب است و هم برای ما. بطور مثال با دیوان عدالت اداری جلسه داشتیم. بین شهردار و سه نفر از افراد ذی‌ربط و رئیس دیوان عدالت اداری هماهنگی کردیم تا به‌خصوص در مورد ماده 100 با ما همفکری کنند. ما در ارتباط با ماده 100، 80 هزار پرونده داریم. 17 هزار پرونده در موقعیتی قرار دارد که دیگر مشمول تخریب نمی‌شوند. 20 سال قبل کاربری یک ملکی تجاری بوده و ما به دلایل عدم تناسب با شرایط منطقه به این ملک مجوز نداده‌ایم اما در حال حاضر منطقه هم تجاری شده است و باید بتوانیم جریمه بگیریم و برای چنین ملکی پروانه صادر کنیم تا با این شیوه هم صاحبان املاک راضی شوند و هم ما به نتیجه مطلوب برسیم. منتها چون حکم خلع ید داریم، نمی‌توانیم مجوز برای چنین املاکی صادر کنیم بنابراین باید برای آنها راهکار مناسب پیدا کنیم.
وضعیت منابع و مصارف شهرداری تهران چگونه است؟
تلاش می‌کنیم یک انضباط مالی را در شهرداری ایجاد کنیم. فرض من بر این است که شهردار تهران و تصمیم‌گیرندگان اصلی شهرداری، به گونه‌ای تصمیم می‌گیرند که مدیران و شهرداران سالم و توانمندی را به کار بگیرند و در رأس سازمان‌ها، شرکت‌ها و مناطق ما، افرادی با قابلیت‌های نسبتا قابل قبول قرار می‌گیرند. مدیران ما هم تلاش می‌کنند از افراد شایسته‌ای استفاده کنند. بدنه را سالم‌سازی کنیم و انضباطی که می‌خواهیم با استفاده از سامانه‌هایی که حضور افراد کمتر دخیل باشد و به صورت سیستماتیک عمل کند، پیاده کنیم. با این وجود تلاش کردیم سازمان‌های نظارتی را هم فعال کنیم. یک ماه گذشته سمیناری داشتیم که عمدتا در زمینه شفافیت بود. این سمینار را با حضور ذی‌حسابان، مدیران بازرسی خودمان و مدیران حراست شهرداری برگزار کردیم تا با همکاری یکدیگر محیط‌های کاری را محافظت کنند. در حال حاضر گزارشات مستمر و مداومی داریم که به شورای شهر و شهردار از مصارف و منابع ماهانه ارائه می‌دهیم. یک جدول درآمدی، تسویه تسهیلات و دیون و مطالبات تهیه کردیم. در دو سال گذشته وضعیت درآمد مصوب و تحقق‌یافته و میزان عملیاتی‌شدن درآمد به این شکل بوده است. در سال 96، 179 هزار میلیارد ریال بودجه مصوب و عملکرد آن 155 هزار میلیارد شده است، این یعنی 87 درصد بودجه تحقق یافته است. در سال 97 نیز بودجه مصوب 174 هزار میلیارد ریال بوده که 15 هزار میلیارد تومان آن تحقق یافته است. این یعنی 85 درصد بودجه تحقق یافته است. اگر بخش غیرنقد بودجه را هم در نظر بگیریم، درصد تحقق 105 می‌شود. مقدار قابل توجهی بحث اسناد خزانه را داریم که در سال 97 سه هزار میلیارد تومان تهاتر از طریق اسناد خزانه نوع یک و دو داشتیم و از این رقم استفاده کردیم. ما 20 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت، 30 هزار میلیارد تومان اسناد تصفیه خزانه، 31 هزار میلیارد تومان بازپرداخت تسهیلات، 24 هزار میلیارد تومان پرداخت بابت احکام قضائی سازمان تأمین اجتماعی داشتیم. در زمینه تصفیه دیون غیرنقد 11 هزار میلیارد تومان و پرداخت دیون نقد 9 هزار میلیارد تومان که جمعا حدود 125 هزار میلیارد تومان تهاتر شده است. ما بخشی از بدهی‌های خود را پرداخت کردیم اما رقمی بیش از 30 هزار میلیارد تومان بدهی داریم. طبعا هزینه‌هایی که به این رقم بدهی اضافه می‌شود، بابت بهره و سودی است که به این رقم اضافه می‌شود. این رقم سالانه حدود شش هزار میلیارد تومان خواهد بود. خودبه‌خود اگر نتوانیم بدهی خود را تسویه کنیم، این مسئله منجر به افزایش بدهی خواهد شد. ما بدهی به پیمانکاران داریم. احکام قضائی هست. باید هزینه‌های مربوط به احکام قضائی را هم بپردازیم. خودبه‌خود رقم هنگفتی که ایجاد شده است را نمی‌توانیم پرداخت کنیم. ما فقط می‌توانیم جلوی جهش بدهی را بگیریم. در حال حاضر با سیاست‌هایی که در پیش گرفتیم، جهش بدهی به جز در بخش بدهی بانکی، نداریم. یکی از گلوگاه‌های مهم ما بدهی به پیمانکاران است که تلاش می‌کنیم این مسئله را حل کنیم. ما سال قبل تلاش کردیم بدهی پیمانکاران کوچکی که ظرفیت کمتری دارند و فشارها را نمی‌توانند تحمل کنند، تسویه کنیم. کمیته‌ای ایجاد کردیم که در هر منطقه سیستم نظارتی ایجاد شود. پرداخت‌هایی به این دسته از پیمانکاران داشتیم. این پرداخت‌ها متناسب با رقم‌های کوچک‌تر و سابقه زمانی ایجادشدن بدهی، انجام شد. خوشبختانه با برخی کارگزاری‌ها که در حوزه شهرداری فعالیت می‌کنند، تفاهمی کردیم. این کارگزاری‌ها مجموعه‌ای هستند که در حوزه شهرداری فعال هستند و واسطه بین پیمانکاران و مدیریت شهرداری می‌شوند. آنها مراودات شهرداری را با استفاده از یک‌سری اموال تسهیل می‌کنند. با سه بانک هم صحبت کردیم که از برات‌کارت برای پیمانکاران استفاده کنیم. از برات‌کارت برای ارقام کوچک‌تر استفاده می‌کنیم تا بتوانیم طلب پیمانکاران را بپردازیم.
برآورد شما از مطالبات شهرداری از دولت و سپاه چیست؟ چه توفیقی در دریافت این مطالبات داشتید؟
یکی از بحث‌ها با دولت این است که تونل‌های مترو زیرساخت‌های کشور هستند. شهرداری نمی‌تواند از تونل مترو منتفع شود بنابراین دولت باید سوبسید بدهد. دولت سوبسیدش را از طریق اوراق مشارکت برای طرح‌های جدید می‌دهد اما برای اقدامات گذشته این پرداخت وجود نداشته است. وقتی 11 هزار میلیارد بدهی مترو داریم، روابط ما با بانک‌ها قفل می‌شود و نمی‌توانیم از منابع جدید بانکی استفاده کنیم. اگر بخواهیم هزینه‌های مترو را بر اساس قیمت تمام‌شده با آن وام‌ها حساب کنیم، قیمت بلیت مترو 11 هزار تومان درمی‌آید. در حالی که رقم‌هایی که الان بلیت می‌فروشیم، رقم بسیار جزئی است و البته برای قسمتی هنوز دولت یک یارانه‌ای می‌دهد. سال گذشته بابت جرایم راهنمایی و رانندگی از خزانه طلبکار بودیم. بابت سال‌های 90 تا 95، 175 هزار میلیارد ریال بود که مصوبه آن را از خزانه و معاونت حقوقی ‌ریاست جمهوری گرفتیم. مشخصا وزارت دفاع سال قبل در روزهای آخر دو هزار میلیارد تومان بدهی خود را تأیید کرد. امسال با توجه به پیگیری‌هایی که داریم و مساحی که در پادگان‌ها انجام می‌شود، علاوه بر رقم اعلام‌شده، میزان مطالبات ما حدود 50 هزار میلیارد تومان دیگر قابل افزایش است. در این رابطه با خزانه هماهنگ کردیم. از برخی قسمت‌های دولتی مثل بیمارستان مسیح دانشوری و جاهای دیگری طلب‌هایی هست که به‌روز می‌شود. با سپاه و مجموعه بنیاد تعاون سپاه، 759 جلسه داشتیم که منجر به 66 صورت‌جلسه و 31 توافق‌نامه شده است. این جلسات منجر به این شد که ساختمان روزنامه اطلاعات که برای شهرداری خیلی حیاتی است به شهرداری بازگردد تا معاونت‌های دور از مرکز آنجا مستقر شوند و به این ترتیب به مراودات داخلی شهرداری کمک می‌کند. ما در این تفاهم‌نامه‌ها به این جمع‌بندی رسیدیم که پنج هزار میلیارد تومان از سپاه طلب داریم.
چه مبلغی را پس دادند؟
در ماه گذشته توافق کردیم که هزار میلیارد تومان از این رقم را به قرارگاه خاتم که یکی از پیمانکاران بزرگ شهرداری است و هفت پروژه بزرگ شهرداری را اجرا می‌کند، تحویل دهند تا پروژه‌ها با اولویت‌هایی که ما داریم، فعال شود. هماهنگی‌های خوبی با سازمان برنامه، وزارت اقتصاد و امور خزانه داشتیم. دو هزار میلیارد تومان سال گذشته آماده شده و برای امسال ظرفیت تهاتر 10 هزار میلیارد تومان را داریم. باید ببینیم چقدر به ما تخصیص می‌دهند. با بانک‌هایی که بیشترین بدهی را داریم صحبت کردیم که از این ظرفیت استفاده کنیم و تسهیلات جدید بگیریم. یکی از کارهای عمده‌ای که در این فرصت انجام شده است، اين بود كه تعاملاتی با مجموعه بانک‌ها داشتیم. مجوز از بانک مرکزی گرفتیم که وام‌های ارزی را به نرخ ارز مرجع آن مقطع پرداخت کنیم. تفاهم کردیم و اعتباری تخصیص دادیم تا مراودات ما با بانک‌ها تسهیل شود.
برای تأمین منابع مالی از بازار سرمایه و تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار چه تلاشی انجام دادید؟
شهرداری حدود 44 سازمان و شرکت دارد که از بین آنها تعدادی قابلیت ورود در بورس را دارند. امور مجامع در حال بررسی این مسئله است. بورس مشخصاتی دارد. شرکت‌ها قبل از ورود به بورس باید سه سال حسابرسی شوند و زیان نداشته باشند. برخی از اینها قابلیت ورود به بورس دارند. یکی از بحث‌های مطرح در زمینه بدهی‌ها انتشار اوراق بدهی است. املاک شهرداری‌ها به دلیل وام‌های زیادی که گرفته شده، خیلی در ضمانت بانک‌هاست. ملک زیادی برای این کار نداریم اما در بازار سرمایه این ملک‌ها را وارد می‌کنیم. اوراق مشارکتی که منتشر کردیم هم در این زمینه است. سال قبل هفت هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت منتشر کردیم. امسال 1300 میلیارد ریال اوراق مشارکت منتشر کردیم. مجوز دیگری از وزارت کشور برای امسال گرفتیم تا به رقم دو هزار میلیارد ریال برسیم. پیشنهاد خود را به شورا دادیم تا بررسی کند. باید ببینیم از بورس چگونه برای پروژه‌های بزرگ می‌توان استفاده کرد. منابع مالی ملکی و عوارض ما محدود است. باید تلاش کنیم کسانی که می‌خواهند از این محیط‌ها استفاده کنند، بخشی از هزینه‌ها را پرداخت کنند.
همان‌طور که گفتید وقتی قرار است تراکم‌فروشی نداشته باشیم، نیاز به منابع مالی متنوع در شهرداری داریم. برای تنوع‌بخشیدن به منابع مالی شهرداری به جز مواردی که پیش‌تر ذکر شد، چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
یک‌سری کارها را به‌صورت آزمایشی انجام می‌دهیم که تقریبا نمی‌شود گفت جدید است ولی روی آن تمرکز شده است. قبل از سال 96 کسی فکر نمی‌کرد از محل فروش پسماند بتوان درآمد کسب کرد. ما درآمد 12 میلیارد تومان سال 96 را در سال 97 به 300 میلیارد تومان افزایش دادیم. اینکه از زباله درآمد کسب کنیم، پروژه‌ای است که دارد اجرائی می‌شود. پروژه کوچکی در منطقه تلو هست به نام طرح هاضم. قرار است زباله منطقه چهار تهران را آنجا ببرند و دو مگاوات برق بگیرند. به این ترتیب آلایندگی زباله کم می‌شود و هزینه‌ای که باید برای انتقال زباله به آرادکوه پرداخت شود را نخواهیم داشت. این نوع طرح‌ها را فعال می‌کنیم. سازمان مشارکت‌هایمان روی این طرح سه، چهار ماه کار کرده اما به دلیل اختلاف‌ها طرح متوقف شده است. پارک‌های حاشیه‌ای که در منطقه ما به صورت نمونه‌ای انجام شد، مثل خیلی از جاهای دنیا که از خیابان‌های اصلی منتهی به این نوع پارک‌ها عوارض پارک‌کردن می‌گیرند، ما هم می‌توانیم چنین اقدامی انجام دهیم. پیاده‌راه‌هایی ایجاد می‌کنند که ماشین‌های فروش غذا و... در آن قرار بگیرند. از این ماشین‌ها باید عوارض بگیریم. باید با ساماندهی دست‌فروش‌ها پول دریافت کنیم. کسی که مجبور باشد برای معاش خود فکر کند، طبیعتا راه‌هایی را شناسایی می‌کند. تا زمانی که پول راحت نفت بود همه استفاده می‌کردند. می‌گویند کشورهای نفتی معمولا این مشکل را دارند؛ تا زمانی که درآمد راحت عوارض شهرسازی باشد، کسی دنبال طرح‌های سخت نمی‌رود. در مورد پسماند در حال برنامه‌ریزی هستیم. تلاش می‌کنیم تفکیک از مبدأ انجام شود. می‌گویند در برخی کشورها تا هشت نوع تفکیک انجام می‌شود. اگر این میزان تفکیک انجام شود، انتظار داریم درآمد حاصل از پسماند تا هزار میلیارد تومان افزايش یابد. از این زمینه‌ها می‌توان استفاده کرد. کسانی که عوارض پسماند نمی‌دادند به‌زودی عوارض پسماند خواهند داد. مثلا بانک‌ها عوارض پسماند نمی‌دادند. روی این منابع درآمدی خیلی می‌توان کار کرد. کار دیگری که ما انجام دادیم کار ممیزی شهر تهران است. ممیزی باید به گونه‌اي به‌روز شود. این کار قبلا انجام شده ولی متأسفانه رها شده است. هر 10 سال یا پنج سال یک بار این کار انجام شده و در نهایت رها شده است. سال 89 و 90 ممیزی اراضی انجام شده و بعد رها شده است. همه کارهای ممیزی انجام شده و در نیمه دوم اجرائی می‌شود. تلاش می‌کنیم از ظرفیت‌های داخلی خود استفاده کنیم. امیدواریم با همکاری دیگر بخش‌ها به نتیجه مطلوب برسیم. در سال‌های گذشته تعداد قابل توجهی پرسنل جدید استخدام کردند. الان 65 هزار نفر پرسنل داریم که بار مالی 750 میلیارد تومان حقوق ماهانه برای ما دارد.
تأمین این مبلغ خیلی مشکل است.

زایش بدهی‌های بانکی شهرداری به معضل بزرگی برای این مجموعه تبدیل شده است. بخشی از این افزایش‌ها ناشی از سود و معوقات پرداختی شهرداری به بانک‌هاست زیرا این مجموعه در گذشته اطلاعات دقیقی درباره میزان مطالبات خود از مجموعه‌های مختلف به دلیل عدم شفافیت حساب‌ها در اختیار نداشته که با وصول آنها و پرداخت بخشی از بدهی‌های بانکی، وام‌های دلاری خود را تبدیل به بدهی‌های ریالی کند. در نتیجه به موازات تحولات بازار ارز و صعود قیمت پول خارجی، بدهی‌های شهرداری هم رشد کرده‌ است. حمید امامی معاون مالی و اقتصادی شهرداری تهران تأکید می‌کند که روند جهش بدهی‌های شهرداری به جز در حوزه بدهی‌های بانکی کنترل شد. به گفته او راهی که در حال حاضر شهرداری در پیش گرفته، این است که مطالبات خود از دولت و دیگر نهادها را شناسایی کند و بخشی از مطالبات را دریافت یا از شیوه تهاتر استفاده کند. امامی می‌گوید: جمعا حدود 125 هزار میلیارد تومان از بدهی‌های شهرداری تهاتر شده است. سیاست جدید شهرداری توقف تراکم‌فروشی و متنوع‌سازی شیوه‌های کسب درآمد است. معاون مالی و اقتصادی شهرداری بر این باور است که با کسب درآمد از محل فروش زباله، ساماندهی دست‌فروش‌ها، تعریف درآمد از خدماتی که به شهروندان ارائه می‌شود و همچنین ساماندهی املاک شهرداری، منابع مالی جدیدی در اختیار شهرداری قرار خواهد گرفت. مشروح گفت‌وگو با حمید امامی، معاون مالی و اقتصادی شهرداری در ادامه می‌آید.

وجه اصلی تمرکز موضوعی شهرداری در دو سال اخیر در حوزه مالی و اقتصادی بر چه اموری و مسائلی بوده است؟
از ابتدای شروع کار، سیاست ما بر این بوده است که شهر را آرام و دور از مناقشات سیاسی نگه داریم. فرض ما بر این است که شهرداری محیط اجرائی است و در مناقشات سیاسی حتی اگر گرایش سیاسی داشته باشند -که دارند- نباید خدمت‌رسانی به مردم در دوره‌ای کم یا زیاد شود و مردم در تأمین نیازهایشان دچار مشکل شوند. بنابراین بین شهرداران و کسانی که مراوده داشتیم، سعی کردیم زمینه فراهم شود و با دوستی، همراهی و همفکری پیش برویم تا حداقل تنش‌ها را داشته باشیم. طبیعتا اختلاف نظر هم وجود دارد اما تلاش کردیم با حداقل تنش‌ها کارها انجام شود. در دستگاه‌های مختلف هم سعی کردیم این سیاست را پیاده کنیم. فرض ما این است که اگر با دستگاه‌ها تعامل داشته باشیم؛ هم برای آنها خوب است و هم برای ما. بطور مثال با دیوان عدالت اداری جلسه داشتیم. بین شهردار و سه نفر از افراد ذی‌ربط و رئیس دیوان عدالت اداری هماهنگی کردیم تا به‌خصوص در مورد ماده 100 با ما همفکری کنند. ما در ارتباط با ماده 100، 80 هزار پرونده داریم. 17 هزار پرونده در موقعیتی قرار دارد که دیگر مشمول تخریب نمی‌شوند. 20 سال قبل کاربری یک ملکی تجاری بوده و ما به دلایل عدم تناسب با شرایط منطقه به این ملک مجوز نداده‌ایم اما در حال حاضر منطقه هم تجاری شده است و باید بتوانیم جریمه بگیریم و برای چنین ملکی پروانه صادر کنیم تا با این شیوه هم صاحبان املاک راضی شوند و هم ما به نتیجه مطلوب برسیم. منتها چون حکم خلع ید داریم، نمی‌توانیم مجوز برای چنین املاکی صادر کنیم بنابراین باید برای آنها راهکار مناسب پیدا کنیم.
وضعیت منابع و مصارف شهرداری تهران چگونه است؟
تلاش می‌کنیم یک انضباط مالی را در شهرداری ایجاد کنیم. فرض من بر این است که شهردار تهران و تصمیم‌گیرندگان اصلی شهرداری، به گونه‌ای تصمیم می‌گیرند که مدیران و شهرداران سالم و توانمندی را به کار بگیرند و در رأس سازمان‌ها، شرکت‌ها و مناطق ما، افرادی با قابلیت‌های نسبتا قابل قبول قرار می‌گیرند. مدیران ما هم تلاش می‌کنند از افراد شایسته‌ای استفاده کنند. بدنه را سالم‌سازی کنیم و انضباطی که می‌خواهیم با استفاده از سامانه‌هایی که حضور افراد کمتر دخیل باشد و به صورت سیستماتیک عمل کند، پیاده کنیم. با این وجود تلاش کردیم سازمان‌های نظارتی را هم فعال کنیم. یک ماه گذشته سمیناری داشتیم که عمدتا در زمینه شفافیت بود. این سمینار را با حضور ذی‌حسابان، مدیران بازرسی خودمان و مدیران حراست شهرداری برگزار کردیم تا با همکاری یکدیگر محیط‌های کاری را محافظت کنند. در حال حاضر گزارشات مستمر و مداومی داریم که به شورای شهر و شهردار از مصارف و منابع ماهانه ارائه می‌دهیم. یک جدول درآمدی، تسویه تسهیلات و دیون و مطالبات تهیه کردیم. در دو سال گذشته وضعیت درآمد مصوب و تحقق‌یافته و میزان عملیاتی‌شدن درآمد به این شکل بوده است. در سال 96، 179 هزار میلیارد ریال بودجه مصوب و عملکرد آن 155 هزار میلیارد شده است، این یعنی 87 درصد بودجه تحقق یافته است. در سال 97 نیز بودجه مصوب 174 هزار میلیارد ریال بوده که 15 هزار میلیارد تومان آن تحقق یافته است. این یعنی 85 درصد بودجه تحقق یافته است. اگر بخش غیرنقد بودجه را هم در نظر بگیریم، درصد تحقق 105 می‌شود. مقدار قابل توجهی بحث اسناد خزانه را داریم که در سال 97 سه هزار میلیارد تومان تهاتر از طریق اسناد خزانه نوع یک و دو داشتیم و از این رقم استفاده کردیم. ما 20 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت، 30 هزار میلیارد تومان اسناد تصفیه خزانه، 31 هزار میلیارد تومان بازپرداخت تسهیلات، 24 هزار میلیارد تومان پرداخت بابت احکام قضائی سازمان تأمین اجتماعی داشتیم. در زمینه تصفیه دیون غیرنقد 11 هزار میلیارد تومان و پرداخت دیون نقد 9 هزار میلیارد تومان که جمعا حدود 125 هزار میلیارد تومان تهاتر شده است. ما بخشی از بدهی‌های خود را پرداخت کردیم اما رقمی بیش از 30 هزار میلیارد تومان بدهی داریم. طبعا هزینه‌هایی که به این رقم بدهی اضافه می‌شود، بابت بهره و سودی است که به این رقم اضافه می‌شود. این رقم سالانه حدود شش هزار میلیارد تومان خواهد بود. خودبه‌خود اگر نتوانیم بدهی خود را تسویه کنیم، این مسئله منجر به افزایش بدهی خواهد شد. ما بدهی به پیمانکاران داریم. احکام قضائی هست. باید هزینه‌های مربوط به احکام قضائی را هم بپردازیم. خودبه‌خود رقم هنگفتی که ایجاد شده است را نمی‌توانیم پرداخت کنیم. ما فقط می‌توانیم جلوی جهش بدهی را بگیریم. در حال حاضر با سیاست‌هایی که در پیش گرفتیم، جهش بدهی به جز در بخش بدهی بانکی، نداریم. یکی از گلوگاه‌های مهم ما بدهی به پیمانکاران است که تلاش می‌کنیم این مسئله را حل کنیم. ما سال قبل تلاش کردیم بدهی پیمانکاران کوچکی که ظرفیت کمتری دارند و فشارها را نمی‌توانند تحمل کنند، تسویه کنیم. کمیته‌ای ایجاد کردیم که در هر منطقه سیستم نظارتی ایجاد شود. پرداخت‌هایی به این دسته از پیمانکاران داشتیم. این پرداخت‌ها متناسب با رقم‌های کوچک‌تر و سابقه زمانی ایجادشدن بدهی، انجام شد. خوشبختانه با برخی کارگزاری‌ها که در حوزه شهرداری فعالیت می‌کنند، تفاهمی کردیم. این کارگزاری‌ها مجموعه‌ای هستند که در حوزه شهرداری فعال هستند و واسطه بین پیمانکاران و مدیریت شهرداری می‌شوند. آنها مراودات شهرداری را با استفاده از یک‌سری اموال تسهیل می‌کنند. با سه بانک هم صحبت کردیم که از برات‌کارت برای پیمانکاران استفاده کنیم. از برات‌کارت برای ارقام کوچک‌تر استفاده می‌کنیم تا بتوانیم طلب پیمانکاران را بپردازیم.
برآورد شما از مطالبات شهرداری از دولت و سپاه چیست؟ چه توفیقی در دریافت این مطالبات داشتید؟
یکی از بحث‌ها با دولت این است که تونل‌های مترو زیرساخت‌های کشور هستند. شهرداری نمی‌تواند از تونل مترو منتفع شود بنابراین دولت باید سوبسید بدهد. دولت سوبسیدش را از طریق اوراق مشارکت برای طرح‌های جدید می‌دهد اما برای اقدامات گذشته این پرداخت وجود نداشته است. وقتی 11 هزار میلیارد بدهی مترو داریم، روابط ما با بانک‌ها قفل می‌شود و نمی‌توانیم از منابع جدید بانکی استفاده کنیم. اگر بخواهیم هزینه‌های مترو را بر اساس قیمت تمام‌شده با آن وام‌ها حساب کنیم، قیمت بلیت مترو 11 هزار تومان درمی‌آید. در حالی که رقم‌هایی که الان بلیت می‌فروشیم، رقم بسیار جزئی است و البته برای قسمتی هنوز دولت یک یارانه‌ای می‌دهد. سال گذشته بابت جرایم راهنمایی و رانندگی از خزانه طلبکار بودیم. بابت سال‌های 90 تا 95، 175 هزار میلیارد ریال بود که مصوبه آن را از خزانه و معاونت حقوقی ‌ریاست جمهوری گرفتیم. مشخصا وزارت دفاع سال قبل در روزهای آخر دو هزار میلیارد تومان بدهی خود را تأیید کرد. امسال با توجه به پیگیری‌هایی که داریم و مساحی که در پادگان‌ها انجام می‌شود، علاوه بر رقم اعلام‌شده، میزان مطالبات ما حدود 50 هزار میلیارد تومان دیگر قابل افزایش است. در این رابطه با خزانه هماهنگ کردیم. از برخی قسمت‌های دولتی مثل بیمارستان مسیح دانشوری و جاهای دیگری طلب‌هایی هست که به‌روز می‌شود. با سپاه و مجموعه بنیاد تعاون سپاه، 759 جلسه داشتیم که منجر به 66 صورت‌جلسه و 31 توافق‌نامه شده است. این جلسات منجر به این شد که ساختمان روزنامه اطلاعات که برای شهرداری خیلی حیاتی است به شهرداری بازگردد تا معاونت‌های دور از مرکز آنجا مستقر شوند و به این ترتیب به مراودات داخلی شهرداری کمک می‌کند. ما در این تفاهم‌نامه‌ها به این جمع‌بندی رسیدیم که پنج هزار میلیارد تومان از سپاه طلب داریم.
چه مبلغی را پس دادند؟
در ماه گذشته توافق کردیم که هزار میلیارد تومان از این رقم را به قرارگاه خاتم که یکی از پیمانکاران بزرگ شهرداری است و هفت پروژه بزرگ شهرداری را اجرا می‌کند، تحویل دهند تا پروژه‌ها با اولویت‌هایی که ما داریم، فعال شود. هماهنگی‌های خوبی با سازمان برنامه، وزارت اقتصاد و امور خزانه داشتیم. دو هزار میلیارد تومان سال گذشته آماده شده و برای امسال ظرفیت تهاتر 10 هزار میلیارد تومان را داریم. باید ببینیم چقدر به ما تخصیص می‌دهند. با بانک‌هایی که بیشترین بدهی را داریم صحبت کردیم که از این ظرفیت استفاده کنیم و تسهیلات جدید بگیریم. یکی از کارهای عمده‌ای که در این فرصت انجام شده است، اين بود كه تعاملاتی با مجموعه بانک‌ها داشتیم. مجوز از بانک مرکزی گرفتیم که وام‌های ارزی را به نرخ ارز مرجع آن مقطع پرداخت کنیم. تفاهم کردیم و اعتباری تخصیص دادیم تا مراودات ما با بانک‌ها تسهیل شود.
برای تأمین منابع مالی از بازار سرمایه و تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار چه تلاشی انجام دادید؟
شهرداری حدود 44 سازمان و شرکت دارد که از بین آنها تعدادی قابلیت ورود در بورس را دارند. امور مجامع در حال بررسی این مسئله است. بورس مشخصاتی دارد. شرکت‌ها قبل از ورود به بورس باید سه سال حسابرسی شوند و زیان نداشته باشند. برخی از اینها قابلیت ورود به بورس دارند. یکی از بحث‌های مطرح در زمینه بدهی‌ها انتشار اوراق بدهی است. املاک شهرداری‌ها به دلیل وام‌های زیادی که گرفته شده، خیلی در ضمانت بانک‌هاست. ملک زیادی برای این کار نداریم اما در بازار سرمایه این ملک‌ها را وارد می‌کنیم. اوراق مشارکتی که منتشر کردیم هم در این زمینه است. سال قبل هفت هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت منتشر کردیم. امسال 1300 میلیارد ریال اوراق مشارکت منتشر کردیم. مجوز دیگری از وزارت کشور برای امسال گرفتیم تا به رقم دو هزار میلیارد ریال برسیم. پیشنهاد خود را به شورا دادیم تا بررسی کند. باید ببینیم از بورس چگونه برای پروژه‌های بزرگ می‌توان استفاده کرد. منابع مالی ملکی و عوارض ما محدود است. باید تلاش کنیم کسانی که می‌خواهند از این محیط‌ها استفاده کنند، بخشی از هزینه‌ها را پرداخت کنند.
همان‌طور که گفتید وقتی قرار است تراکم‌فروشی نداشته باشیم، نیاز به منابع مالی متنوع در شهرداری داریم. برای تنوع‌بخشیدن به منابع مالی شهرداری به جز مواردی که پیش‌تر ذکر شد، چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
یک‌سری کارها را به‌صورت آزمایشی انجام می‌دهیم که تقریبا نمی‌شود گفت جدید است ولی روی آن تمرکز شده است. قبل از سال 96 کسی فکر نمی‌کرد از محل فروش پسماند بتوان درآمد کسب کرد. ما درآمد 12 میلیارد تومان سال 96 را در سال 97 به 300 میلیارد تومان افزایش دادیم. اینکه از زباله درآمد کسب کنیم، پروژه‌ای است که دارد اجرائی می‌شود. پروژه کوچکی در منطقه تلو هست به نام طرح هاضم. قرار است زباله منطقه چهار تهران را آنجا ببرند و دو مگاوات برق بگیرند. به این ترتیب آلایندگی زباله کم می‌شود و هزینه‌ای که باید برای انتقال زباله به آرادکوه پرداخت شود را نخواهیم داشت. این نوع طرح‌ها را فعال می‌کنیم. سازمان مشارکت‌هایمان روی این طرح سه، چهار ماه کار کرده اما به دلیل اختلاف‌ها طرح متوقف شده است. پارک‌های حاشیه‌ای که در منطقه ما به صورت نمونه‌ای انجام شد، مثل خیلی از جاهای دنیا که از خیابان‌های اصلی منتهی به این نوع پارک‌ها عوارض پارک‌کردن می‌گیرند، ما هم می‌توانیم چنین اقدامی انجام دهیم. پیاده‌راه‌هایی ایجاد می‌کنند که ماشین‌های فروش غذا و... در آن قرار بگیرند. از این ماشین‌ها باید عوارض بگیریم. باید با ساماندهی دست‌فروش‌ها پول دریافت کنیم. کسی که مجبور باشد برای معاش خود فکر کند، طبیعتا راه‌هایی را شناسایی می‌کند. تا زمانی که پول راحت نفت بود همه استفاده می‌کردند. می‌گویند کشورهای نفتی معمولا این مشکل را دارند؛ تا زمانی که درآمد راحت عوارض شهرسازی باشد، کسی دنبال طرح‌های سخت نمی‌رود. در مورد پسماند در حال برنامه‌ریزی هستیم. تلاش می‌کنیم تفکیک از مبدأ انجام شود. می‌گویند در برخی کشورها تا هشت نوع تفکیک انجام می‌شود. اگر این میزان تفکیک انجام شود، انتظار داریم درآمد حاصل از پسماند تا هزار میلیارد تومان افزايش یابد. از این زمینه‌ها می‌توان استفاده کرد. کسانی که عوارض پسماند نمی‌دادند به‌زودی عوارض پسماند خواهند داد. مثلا بانک‌ها عوارض پسماند نمی‌دادند. روی این منابع درآمدی خیلی می‌توان کار کرد. کار دیگری که ما انجام دادیم کار ممیزی شهر تهران است. ممیزی باید به گونه‌اي به‌روز شود. این کار قبلا انجام شده ولی متأسفانه رها شده است. هر 10 سال یا پنج سال یک بار این کار انجام شده و در نهایت رها شده است. سال 89 و 90 ممیزی اراضی انجام شده و بعد رها شده است. همه کارهای ممیزی انجام شده و در نیمه دوم اجرائی می‌شود. تلاش می‌کنیم از ظرفیت‌های داخلی خود استفاده کنیم. امیدواریم با همکاری دیگر بخش‌ها به نتیجه مطلوب برسیم. در سال‌های گذشته تعداد قابل توجهی پرسنل جدید استخدام کردند. الان 65 هزار نفر پرسنل داریم که بار مالی 750 میلیارد تومان حقوق ماهانه برای ما دارد.
تأمین این مبلغ خیلی مشکل است.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها