اصلاح ارقام بودجه چند دستگاه سیاسی در «شرق»
روزنامه «شرق» در شماره 3326 خود در صفحه دو گزارشی با عنوان «مقایسه لوایح بودجه 97 و 98» منتشر کرده است که حاوی اشکالات و اشتباهات عددی است.
در ابتدا به نظر می‌رسد در گزارش مزبور به تفاوت‌های بین مفاهیم بودجه، اعتبارات هزینه‌ای، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و اعتبارات پروژه‌ای توجه نشده و به‌همین‌دلیل در ابتدای گزارش گفته شده «در لایحه بودجه سال 98 سهم اغلب دستگاه‌های اجرائی کاهش یافته» که اشتباه و خلاف واقعیت است. از سوی دیگر نویسنده در انتهای گزارش جدولی را با عنوان مقایسه بودجه منتشر کرده است که در آن بیشتر ارقام مربوط به بودجه پیشنهادی دستگاه‌ها برای سال 98 اشتباه نوشته شده است.
نکته اول درباره جدول منتشرشده این است که اصولا دلیل و ترتیب انتخاب این دستگاه‌ها چه بوده و قرار است چه حقیقتی را درباره لایحه بودجه بر ما آشکار کند. اگر قصد مقایسه دستگاه‌های اجرائی با هم وجود داشته، چرا دستگاه‌های اجرائی عظیم کشور مانند وزارت بهداشت، وزارت آموزش‌وپرورش، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا وزارت امور اقتصادی و دارایی در آن غایب هستند و اگر ملاک انتخاب دستگاه‌ها، ماهیت سیاسی آنهاست، چرا به مهم‌ترین آنها اشاره نشده و برای مثال درحالی‌که بودجه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (البته رقم آن را هم اشتباه نوشته) به‌عنوان یک دستگاه شبه‌فرهنگی درج شده، بودجه دستگاه‌های شبه‌فرهنگی با بودجه‌های بسیار بیشتر چرا ذکر نشده‌اند؟
نکته دوم اینکه ردیف‌ها و زیرردیف‌های مرتب و مرکبی در جدول ذکر شده که هم‌پوشانی دارند. برای مثال در جدول منتشرشده سه ردیف با عناوین بودجه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ذکر شده که دو مورد آخر در واقع زیرمجموعه مجلس شورای اسلامی هستند و عدد بودجه آنها در همان رقم بودجه مجلس شورای اسلامی محاسبه و اعلام شده است (بدتر آنکه رقم بودجه هر سه مورد اشتباه ذکر شده) و در واقع کتابخانه و مرکز پژوهش‌ها دستگاه‌های مجزا از مجلس نیستند. از سوی دیگر تفاوتی بین بودجه‌های دستگاهی و بودجه‌های برنامه‌ای قائل نشده‌اند. به‌این‌صورت که برخی دستگاه‌ها مانند وزارت کشور تنها یک رقم بودجه دریافت نمی‌کنند؛ بلکه بودجه واقعی آنها از مجموع اعتبارات هزینه‌ها، اعتبارات عمرانی و همچنین اعتبارات برنامه‌ای، مانند «برنامه ملی مین‌زدایی» قابل محاسبه است و به‌همین‌دلیل در ذکر ارقام این دستگاه‌ها نیز دچار اشتباه شده است.
نکته بعدی آن است که در گزارش تنها با دیدن یک رقم از جدول شماره 7 لایحه بودجه تصور شده که به بودجه واقعی یک دستگاه به‌دست‌آمده (که البته همان رقم را هم به اشتباه درج شده است) و به‌همین‌دلیل اشتباهات فاحشی به وجود آمده است. برای مثال محاسبه میزان واقعی بودجه کمیته امداد امام خمینی(ره) تنها با مراجعه به جدول شماره 7 امکان‌پذیر نیست و این کمیته علاوه‌بر کمکی که در جدول شماره 7 لایحه بودجه دریافت می‌کند، طبق تبصره ماده‌واحده لایحه بودجه مبلغ 14 هزار میلیارد ریال نیز از طریق بانک‌های عامل طبق بند ب ماده 83 قانون برنامه پنج‌ساله ششم اعتبارات می‌گیرد که به شکل وام قرض‌الحسنه در اختیار مستمری‌بگیران این کمیته قرار می‌گیرد یا همین کمیته طبق تبصره دیگری از ماده‌واحده لایحه بودجه 70 هزار میلیارد ریال از محل بند 19 قانون هدفمندی یارانه‌ها بودجه دریافت می‌کند که در برنامه ملی کاهش فقر مطلق هزینه خواهد شد.
نکته دیگر درباره این جداول این است که بودجه اعلامی نیروهای مسلح نیز بسیار کمتر از مقدار واقعی آنان درج شود. برای مثال نویسنده مدعی شده است بودجه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال 98 مبلغ 154718684 میلیون ریال است؛ درحالی‌که توجه نکرده که این رقم تنها «اعتبار هزینه‌ای ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» است و بودجه‌های عمرانی و همچنین بودجه‌های متعدد زیرمجموعه‌های سپاه مانند دانشگاه فنی مهندسی امام حسین، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، حفاظت اطلاعات سپاه، نمایندگی ولی فقیه در سپاه، دانشکده افسری و تربیت پاسداری امام حسین در آن وجود ندارد. در واقع هرکدام از این دستگاه‌ها برای حفظ استقلال از ستاد مرکزی ردیف بودجه مجزایی دارند که در کنار یکدیگر بودجه سپاه پاسداران را تشکیل می‌دهند و رقم واقعی بودجه سپاه پاسداران نه 154718684 میلیون ریال بلکه 259004725 ریال است.
نویسنده در موارد دیگر هم همین اشتباه را مرتکب شده و با بی‌توجهی به بودجه دستگاه‌هایی مانند سازمان حفاظت اطلاعات وزارت دفاع، مؤسسه تحقیقات دفاعی، دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر، عقیدتی سیاسی وزارت دفاع و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح و ستاد مشترک وزارت دفاع برای وزارت دفاع یا ستاد مشترک ارتش، عقیدتی-سیاسی ارتش، دانشکده‌های افسری ارتش، سازمان مرکزی حفاظت اطلاعات ارتش و دانشکده علوم پزشکی ارتش برای ارتش اقدام به درج ارقام اشتباه به عنوان بودجه این دستگاه‌های نظامی در سال 98 کرده است که اختلاف بسیار زیادی با ارقام واقعی بودجه این نیروها دارد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که در خواندن اعداد ذکر واحد «هزار میلیون» نادرست است و ارقام به صورت میلیون، میلیارد و هزار میلیارد نوشته و خوانده می‌شود.
روزنامه «شرق» در شماره 3326 خود در صفحه دو گزارشی با عنوان «مقایسه لوایح بودجه 97 و 98» منتشر کرده است که حاوی اشکالات و اشتباهات عددی است.
در ابتدا به نظر می‌رسد در گزارش مزبور به تفاوت‌های بین مفاهیم بودجه، اعتبارات هزینه‌ای، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و اعتبارات پروژه‌ای توجه نشده و به‌همین‌دلیل در ابتدای گزارش گفته شده «در لایحه بودجه سال 98 سهم اغلب دستگاه‌های اجرائی کاهش یافته» که اشتباه و خلاف واقعیت است. از سوی دیگر نویسنده در انتهای گزارش جدولی را با عنوان مقایسه بودجه منتشر کرده است که در آن بیشتر ارقام مربوط به بودجه پیشنهادی دستگاه‌ها برای سال 98 اشتباه نوشته شده است.
نکته اول درباره جدول منتشرشده این است که اصولا دلیل و ترتیب انتخاب این دستگاه‌ها چه بوده و قرار است چه حقیقتی را درباره لایحه بودجه بر ما آشکار کند. اگر قصد مقایسه دستگاه‌های اجرائی با هم وجود داشته، چرا دستگاه‌های اجرائی عظیم کشور مانند وزارت بهداشت، وزارت آموزش‌وپرورش، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا وزارت امور اقتصادی و دارایی در آن غایب هستند و اگر ملاک انتخاب دستگاه‌ها، ماهیت سیاسی آنهاست، چرا به مهم‌ترین آنها اشاره نشده و برای مثال درحالی‌که بودجه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (البته رقم آن را هم اشتباه نوشته) به‌عنوان یک دستگاه شبه‌فرهنگی درج شده، بودجه دستگاه‌های شبه‌فرهنگی با بودجه‌های بسیار بیشتر چرا ذکر نشده‌اند؟
نکته دوم اینکه ردیف‌ها و زیرردیف‌های مرتب و مرکبی در جدول ذکر شده که هم‌پوشانی دارند. برای مثال در جدول منتشرشده سه ردیف با عناوین بودجه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ذکر شده که دو مورد آخر در واقع زیرمجموعه مجلس شورای اسلامی هستند و عدد بودجه آنها در همان رقم بودجه مجلس شورای اسلامی محاسبه و اعلام شده است (بدتر آنکه رقم بودجه هر سه مورد اشتباه ذکر شده) و در واقع کتابخانه و مرکز پژوهش‌ها دستگاه‌های مجزا از مجلس نیستند. از سوی دیگر تفاوتی بین بودجه‌های دستگاهی و بودجه‌های برنامه‌ای قائل نشده‌اند. به‌این‌صورت که برخی دستگاه‌ها مانند وزارت کشور تنها یک رقم بودجه دریافت نمی‌کنند؛ بلکه بودجه واقعی آنها از مجموع اعتبارات هزینه‌ها، اعتبارات عمرانی و همچنین اعتبارات برنامه‌ای، مانند «برنامه ملی مین‌زدایی» قابل محاسبه است و به‌همین‌دلیل در ذکر ارقام این دستگاه‌ها نیز دچار اشتباه شده است.
نکته بعدی آن است که در گزارش تنها با دیدن یک رقم از جدول شماره 7 لایحه بودجه تصور شده که به بودجه واقعی یک دستگاه به‌دست‌آمده (که البته همان رقم را هم به اشتباه درج شده است) و به‌همین‌دلیل اشتباهات فاحشی به وجود آمده است. برای مثال محاسبه میزان واقعی بودجه کمیته امداد امام خمینی(ره) تنها با مراجعه به جدول شماره 7 امکان‌پذیر نیست و این کمیته علاوه‌بر کمکی که در جدول شماره 7 لایحه بودجه دریافت می‌کند، طبق تبصره ماده‌واحده لایحه بودجه مبلغ 14 هزار میلیارد ریال نیز از طریق بانک‌های عامل طبق بند ب ماده 83 قانون برنامه پنج‌ساله ششم اعتبارات می‌گیرد که به شکل وام قرض‌الحسنه در اختیار مستمری‌بگیران این کمیته قرار می‌گیرد یا همین کمیته طبق تبصره دیگری از ماده‌واحده لایحه بودجه 70 هزار میلیارد ریال از محل بند 19 قانون هدفمندی یارانه‌ها بودجه دریافت می‌کند که در برنامه ملی کاهش فقر مطلق هزینه خواهد شد.
نکته دیگر درباره این جداول این است که بودجه اعلامی نیروهای مسلح نیز بسیار کمتر از مقدار واقعی آنان درج شود. برای مثال نویسنده مدعی شده است بودجه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال 98 مبلغ 154718684 میلیون ریال است؛ درحالی‌که توجه نکرده که این رقم تنها «اعتبار هزینه‌ای ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» است و بودجه‌های عمرانی و همچنین بودجه‌های متعدد زیرمجموعه‌های سپاه مانند دانشگاه فنی مهندسی امام حسین، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، حفاظت اطلاعات سپاه، نمایندگی ولی فقیه در سپاه، دانشکده افسری و تربیت پاسداری امام حسین در آن وجود ندارد. در واقع هرکدام از این دستگاه‌ها برای حفظ استقلال از ستاد مرکزی ردیف بودجه مجزایی دارند که در کنار یکدیگر بودجه سپاه پاسداران را تشکیل می‌دهند و رقم واقعی بودجه سپاه پاسداران نه 154718684 میلیون ریال بلکه 259004725 ریال است.
نویسنده در موارد دیگر هم همین اشتباه را مرتکب شده و با بی‌توجهی به بودجه دستگاه‌هایی مانند سازمان حفاظت اطلاعات وزارت دفاع، مؤسسه تحقیقات دفاعی، دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر، عقیدتی سیاسی وزارت دفاع و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح و ستاد مشترک وزارت دفاع برای وزارت دفاع یا ستاد مشترک ارتش، عقیدتی-سیاسی ارتش، دانشکده‌های افسری ارتش، سازمان مرکزی حفاظت اطلاعات ارتش و دانشکده علوم پزشکی ارتش برای ارتش اقدام به درج ارقام اشتباه به عنوان بودجه این دستگاه‌های نظامی در سال 98 کرده است که اختلاف بسیار زیادی با ارقام واقعی بودجه این نیروها دارد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که در خواندن اعداد ذکر واحد «هزار میلیون» نادرست است و ارقام به صورت میلیون، میلیارد و هزار میلیارد نوشته و خوانده می‌شود.