توافق با قدرت‌های شرق علیه مواد مخدر

شرق: اسکندر مؤمنی،‌ دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر، از تهيه سند ابتكار سه‌جانبه ايران، چين و روسيه در تعميق روابط سه كشور در حوزه مبارزه با مواد مخدر خبر داد. مؤمنی در ملاقات با معاون دبیرکل کمیسیون ملی مبارزه با مواد مخدر چین که در حاشیه نشست وزرای کمیسیون سالانه مواد مخدر برگزار شد، گفت: در سال 2001 میلادی که آمریکایی‌ها، افغانستان را اشغال کردند، تولید مواد مخدر در آن کشور، 200 تن بود، اما این رقم بعد از گذشت دو دهه، به 10 هزار تن رسیده و سطح زیر کشت خشخاش در افغانستان افزایش قابل‌توجهی پیدا کرده است.
وی افزود: در کشور افغانستان به‌عنوان مبدأ مواد مخدر، کل کشفیات مواد مخدر کمتر از 200 تن است، آن‌هم کشوری که 10 هزار تن تولید مواد مخدر دارد، اما جمهوری اسلامی ایران در سال 2018 میلادی، بیش از 800 تن انواع مواد مخدر کشف کرده است. آمریکا قصد دارد در منطقه‌ همکاری ایران، چین و روسیه حضور فعال‌تری داشته باشد و هدفش تنها توسعه نفوذ در مناطق است.
این اولین‌باری نیست که روسیه و چین و ایران در حوزه مواد مخدر تفاهم‌نامه امضا می‌کنند. این را علی هاشمی، دبیرکل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر به «شرق» می‌گوید. به گفته هاشمی، این توافق‌نامه‌ها در گسترش فضای سیاسی کشور نیز مؤثر است. هاشمی تأکید کرد: به‌هرحال هر سه کشور تحت‌تأثیر تولید مواد مخدر در افغانستان هستند و قبلا هم یادداشت تفاهم با این دو کشور در سال‌های مختلف امضا شده و در زمان حضور من در ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز نشست‌های مشترکی درباره مواد مخدر با روسیه برگزار شد. این تفاهم‌نامه‌ها به کاهش مصرف و تولید کمک می‌کنند، اما نه کمک استراتژیک، اما به‌هرحال در چارچوب اهداف ما مؤثر تلقی می‌شود. وی در پاسخ به این سؤال که در این توافق‌نامه‌ها اقدامات مشترک چگونه ظهور و بروز پیدا می‌کنند نیز گفت: قاعدتا ما در دو حوزه در یادداشت‌ها و تفاهم‌نامه‌ها با این کشورها همکاری داریم؛ حوزه مقابله با عرضه و کاهش تقاضا. در کاهش تقاضا، مباحث مختلف کاهش آسیب صورت می‌گیرد، اما در توافق‌نامه اخیر به نظر می‌رسد بیشتر بحث ترانزیت و مقابله با عرضه باشد که سه کشور اهداف عملیاتی خود را دنبال کنند. ضمن اینکه باید در نظر داشت این تفاهم‌نامه‌ها در روابط سه‌جانبه در چارچوب اهداف کلان سیاسی قطعا بی‌تأثیر نخواهد بود.
مؤمنی در این جلسه همچنین عنوان کرد هرچند سطح زیر کشت خشخاش و تولید مواد مخدر در افغانستان کمی کاهش داشته، اما این امر ناشی از اقدامات دولت آن کشور و نیروهای ائتلاف نیست، بلکه به دلیل خشک‌سالی است. ما از برنامه‌های دفتر UNODC برای مواجهه با افزایش سطح زیر کشت و تولید مواد افیونی در افغانستان آگاهیم و از جناب‌عالی به‌خاطر حمایت و پیگیری تأسیس مرکز منطقه‌ای ظرفیت‌سازی و تحقیقات سه‌جانبه میان ایران، سازمان جهانی بهداشت و دفتر UNODC برای درمان اختلالات ناشی از سوءمصرف مواد مخدر و لزوم نهایی‌سازی هرچه سریع‌تر موضوع تشکر می‌کنیم. مؤمنی افزود: معتقدیم ابتکار سه‌جانبه ایران، پاکستان و افغانستان یک مکانیسم منطقه‌ای در تبادل اطلاعات است و انتظار می‌رود با هدایت جناب‌عالی به مسیر اصلی خود بازگردد.
آنچه از صحبت‌های دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر برداشت می‌شود، از این توافق‌نامه همکاری می‌توان به اهداف سیاسی و منطقه‌ای سه کشور برای امضای این توافق‌نامه پی برد. کشت و تولید بی‌سابقه مواد مخدر در افغانستان یکی از دلایل اصلی امضای این توافق‌نامه است. هرچند در سال گذشته کشت خشخاش در افغانستان کاهش داشت، اما هنوز هم این کشور تولیدکننده اصلی مواد مخدر در جهان است. در سال ۲۰۱۷ میلادی به دنبال افزایش میزان کشت مواد مخدر، ارزش اقتصادی کشت و تجارت این مواد نیز افزایش یافته بود، اما آمارها در سال 2018 نشان از کاهش کشت خشخاش در افغانستان به دلیل خشک‌سالی داشت. بر اساس یافته‌های ارائه‌شده توسط دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد و وزارت کنترل مواد مخدر افغانستان در کابل، سطح زیر کشت خشخاش در سال 2018، در مقایسه با 328،000 هزار هکتار سال گذشته، 263،000 هزار هکتار بوده است. محصول تریاک هم با حدود 11 درصد کاهش، به حدود 4.24 کیلوگرم در هر هکتار رسید که می‌تواند به دلیل خشک‌سالی باشد. کاهش شدید در قیمت‌های سرمزرعه تریاک خشک که در سال 2018 برای دومین سال متوالی به میانگین 94 دلار برای هر کیلوگرم رسید و این میزان از سال 2004 کمترین میزان بوده است، ممکن است باعث کشت کمتر خشخاش شده باشد. تولید تریاک در سال 2018 در مقایسه با 9،000 تن در سال 2017، به حدود 6،400 تن، رسیده است. تولید تریاک نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری داشته، اما همچنان میزان تولید بالاست و میلیاردها دلار صرف تبدیل تریاک به هروئین و قاچاق آن به بازارهای اصلی مصرف، به‌خصوص اروپا و آسیا می‌شود.
حالا اما به دلیل افزایش 10 ساله کاشت مواد مخدر در افغانستان، کشورهای همسایه و آسیایی با توافق چندجانبه‌ای به دنبال حل معضل مواد مخدر در منطقه هستند. مؤمنی با بیان اینکه ایجاد ابتکار سه‌جانبه میان ایران، چین و روسیه با هدف توسعه همکاری‌ها مورد استقبال این کشورها قرار گرفته است، گفت: انتظار می‌رود بعد از ارسال نقطه‌نظرات کشور چین، این مورد به‌زودی عملیاتی شود و بی‌شک تهیه سند آن، در تعمیق روابط سه کشور در حوزه مبارزه با مواد مخدر مؤثر خواهد بود. وی در ادامه بر توسعه همکاری‌های دوجانبه درباره همکاری‌های اطلاعاتی برای مقابله با انحراف پیش‌سازهای شیمیایی، تأمین تجهیزات نیازهای تجهیزاتی و آزمایشگاهی و مقابله‌ای و تخصیص بخشی از کمک‌های کشور چین به ایران در حوزه مبارزه با مواد مخدر تأکید و آمادگی کشورمان را برای همکاری با کشور چین در این حوزه اعلام کرد.
همچنین باید در نظر داشت که خشخاش بخش مهمی از اقتصاد افغانستان شده است و معیشت بسیاری از مردم افغانستان را که اقدام به کشت آن می‌کنند، بر سر مزارع خشخاش کار می‌کنند یا در تجارت غیرقانونی مواد مخدر سهمی دارند، تأمین می‌کند. تریاک همچنین دستمزد روزانه بسیاری از کارگران مهاجری را که توسط کشاورزان افغان به کار گرفته می‌شوند نیز فراهم می‌کند.
پیش از این نیز نماینده رسمی وزارت کشور روسیه گفته بود:‌ پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر، درمان، توان‌بخشی و بازگشت به اجتماع افراد معتاد؛ در روسیه سهم مشخصی در این کار برعهده کمیته دولتی ضدمواد مخدر است. درعین‌حال وزارت کشور روسیه به مطالعه و بررسی تجربه ایران در زمینه کاهش تقاضا برای مواد مخدر علاقه‌مند شده و پیشنهاد می‌دهد که تبادل نظرات در این زمینه بین نمایندگان وزارتخانه‌های ذی‌نفع دو کشور صورت گیرد.

شرق: اسکندر مؤمنی،‌ دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر، از تهيه سند ابتكار سه‌جانبه ايران، چين و روسيه در تعميق روابط سه كشور در حوزه مبارزه با مواد مخدر خبر داد. مؤمنی در ملاقات با معاون دبیرکل کمیسیون ملی مبارزه با مواد مخدر چین که در حاشیه نشست وزرای کمیسیون سالانه مواد مخدر برگزار شد، گفت: در سال 2001 میلادی که آمریکایی‌ها، افغانستان را اشغال کردند، تولید مواد مخدر در آن کشور، 200 تن بود، اما این رقم بعد از گذشت دو دهه، به 10 هزار تن رسیده و سطح زیر کشت خشخاش در افغانستان افزایش قابل‌توجهی پیدا کرده است.
وی افزود: در کشور افغانستان به‌عنوان مبدأ مواد مخدر، کل کشفیات مواد مخدر کمتر از 200 تن است، آن‌هم کشوری که 10 هزار تن تولید مواد مخدر دارد، اما جمهوری اسلامی ایران در سال 2018 میلادی، بیش از 800 تن انواع مواد مخدر کشف کرده است. آمریکا قصد دارد در منطقه‌ همکاری ایران، چین و روسیه حضور فعال‌تری داشته باشد و هدفش تنها توسعه نفوذ در مناطق است.
این اولین‌باری نیست که روسیه و چین و ایران در حوزه مواد مخدر تفاهم‌نامه امضا می‌کنند. این را علی هاشمی، دبیرکل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر به «شرق» می‌گوید. به گفته هاشمی، این توافق‌نامه‌ها در گسترش فضای سیاسی کشور نیز مؤثر است. هاشمی تأکید کرد: به‌هرحال هر سه کشور تحت‌تأثیر تولید مواد مخدر در افغانستان هستند و قبلا هم یادداشت تفاهم با این دو کشور در سال‌های مختلف امضا شده و در زمان حضور من در ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز نشست‌های مشترکی درباره مواد مخدر با روسیه برگزار شد. این تفاهم‌نامه‌ها به کاهش مصرف و تولید کمک می‌کنند، اما نه کمک استراتژیک، اما به‌هرحال در چارچوب اهداف ما مؤثر تلقی می‌شود. وی در پاسخ به این سؤال که در این توافق‌نامه‌ها اقدامات مشترک چگونه ظهور و بروز پیدا می‌کنند نیز گفت: قاعدتا ما در دو حوزه در یادداشت‌ها و تفاهم‌نامه‌ها با این کشورها همکاری داریم؛ حوزه مقابله با عرضه و کاهش تقاضا. در کاهش تقاضا، مباحث مختلف کاهش آسیب صورت می‌گیرد، اما در توافق‌نامه اخیر به نظر می‌رسد بیشتر بحث ترانزیت و مقابله با عرضه باشد که سه کشور اهداف عملیاتی خود را دنبال کنند. ضمن اینکه باید در نظر داشت این تفاهم‌نامه‌ها در روابط سه‌جانبه در چارچوب اهداف کلان سیاسی قطعا بی‌تأثیر نخواهد بود.
مؤمنی در این جلسه همچنین عنوان کرد هرچند سطح زیر کشت خشخاش و تولید مواد مخدر در افغانستان کمی کاهش داشته، اما این امر ناشی از اقدامات دولت آن کشور و نیروهای ائتلاف نیست، بلکه به دلیل خشک‌سالی است. ما از برنامه‌های دفتر UNODC برای مواجهه با افزایش سطح زیر کشت و تولید مواد افیونی در افغانستان آگاهیم و از جناب‌عالی به‌خاطر حمایت و پیگیری تأسیس مرکز منطقه‌ای ظرفیت‌سازی و تحقیقات سه‌جانبه میان ایران، سازمان جهانی بهداشت و دفتر UNODC برای درمان اختلالات ناشی از سوءمصرف مواد مخدر و لزوم نهایی‌سازی هرچه سریع‌تر موضوع تشکر می‌کنیم. مؤمنی افزود: معتقدیم ابتکار سه‌جانبه ایران، پاکستان و افغانستان یک مکانیسم منطقه‌ای در تبادل اطلاعات است و انتظار می‌رود با هدایت جناب‌عالی به مسیر اصلی خود بازگردد.
آنچه از صحبت‌های دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر برداشت می‌شود، از این توافق‌نامه همکاری می‌توان به اهداف سیاسی و منطقه‌ای سه کشور برای امضای این توافق‌نامه پی برد. کشت و تولید بی‌سابقه مواد مخدر در افغانستان یکی از دلایل اصلی امضای این توافق‌نامه است. هرچند در سال گذشته کشت خشخاش در افغانستان کاهش داشت، اما هنوز هم این کشور تولیدکننده اصلی مواد مخدر در جهان است. در سال ۲۰۱۷ میلادی به دنبال افزایش میزان کشت مواد مخدر، ارزش اقتصادی کشت و تجارت این مواد نیز افزایش یافته بود، اما آمارها در سال 2018 نشان از کاهش کشت خشخاش در افغانستان به دلیل خشک‌سالی داشت. بر اساس یافته‌های ارائه‌شده توسط دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد و وزارت کنترل مواد مخدر افغانستان در کابل، سطح زیر کشت خشخاش در سال 2018، در مقایسه با 328،000 هزار هکتار سال گذشته، 263،000 هزار هکتار بوده است. محصول تریاک هم با حدود 11 درصد کاهش، به حدود 4.24 کیلوگرم در هر هکتار رسید که می‌تواند به دلیل خشک‌سالی باشد. کاهش شدید در قیمت‌های سرمزرعه تریاک خشک که در سال 2018 برای دومین سال متوالی به میانگین 94 دلار برای هر کیلوگرم رسید و این میزان از سال 2004 کمترین میزان بوده است، ممکن است باعث کشت کمتر خشخاش شده باشد. تولید تریاک در سال 2018 در مقایسه با 9،000 تن در سال 2017، به حدود 6،400 تن، رسیده است. تولید تریاک نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری داشته، اما همچنان میزان تولید بالاست و میلیاردها دلار صرف تبدیل تریاک به هروئین و قاچاق آن به بازارهای اصلی مصرف، به‌خصوص اروپا و آسیا می‌شود.
حالا اما به دلیل افزایش 10 ساله کاشت مواد مخدر در افغانستان، کشورهای همسایه و آسیایی با توافق چندجانبه‌ای به دنبال حل معضل مواد مخدر در منطقه هستند. مؤمنی با بیان اینکه ایجاد ابتکار سه‌جانبه میان ایران، چین و روسیه با هدف توسعه همکاری‌ها مورد استقبال این کشورها قرار گرفته است، گفت: انتظار می‌رود بعد از ارسال نقطه‌نظرات کشور چین، این مورد به‌زودی عملیاتی شود و بی‌شک تهیه سند آن، در تعمیق روابط سه کشور در حوزه مبارزه با مواد مخدر مؤثر خواهد بود. وی در ادامه بر توسعه همکاری‌های دوجانبه درباره همکاری‌های اطلاعاتی برای مقابله با انحراف پیش‌سازهای شیمیایی، تأمین تجهیزات نیازهای تجهیزاتی و آزمایشگاهی و مقابله‌ای و تخصیص بخشی از کمک‌های کشور چین به ایران در حوزه مبارزه با مواد مخدر تأکید و آمادگی کشورمان را برای همکاری با کشور چین در این حوزه اعلام کرد.
همچنین باید در نظر داشت که خشخاش بخش مهمی از اقتصاد افغانستان شده است و معیشت بسیاری از مردم افغانستان را که اقدام به کشت آن می‌کنند، بر سر مزارع خشخاش کار می‌کنند یا در تجارت غیرقانونی مواد مخدر سهمی دارند، تأمین می‌کند. تریاک همچنین دستمزد روزانه بسیاری از کارگران مهاجری را که توسط کشاورزان افغان به کار گرفته می‌شوند نیز فراهم می‌کند.
پیش از این نیز نماینده رسمی وزارت کشور روسیه گفته بود:‌ پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر، درمان، توان‌بخشی و بازگشت به اجتماع افراد معتاد؛ در روسیه سهم مشخصی در این کار برعهده کمیته دولتی ضدمواد مخدر است. درعین‌حال وزارت کشور روسیه به مطالعه و بررسی تجربه ایران در زمینه کاهش تقاضا برای مواد مخدر علاقه‌مند شده و پیشنهاد می‌دهد که تبادل نظرات در این زمینه بین نمایندگان وزارتخانه‌های ذی‌نفع دو کشور صورت گیرد.