«نشستی برای آینده» و وعده‌ای برای یک ساختار چندجانبه جدید
۲۴ آوریل (پنجم اردیبهشت) روز جهانی چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی برای صلح بود. روزی که یادآور یک حقیقت مهم است: هیچ کشوری به تنهایی نمی‌تواند چالش‌های کنونی را حل کند. در مقابل، ما باید با همدیگر برای راه‌حل‌های مشترک، متناسب با شدت چالش‌هایی که جوامع ما با آن روبه‌رو هستند، همکاری کنیم.
اشتفان پریزنر*: ۲۴ آوریل (پنجم اردیبهشت) روز جهانی چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی برای صلح بود. روزی که یادآور یک حقیقت مهم است: هیچ کشوری به تنهایی نمی‌تواند چالش‌های کنونی را حل کند. در مقابل، ما باید با همدیگر برای راه‌حل‌های مشترک، متناسب با شدت چالش‌هایی که جوامع ما با آن روبه‌رو هستند، همکاری کنیم. همان‌طورکه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، به‌تازگی اظهار کرد، «جهان ما با چالش‌هایی بنیادین روبه‌رو است، اما جامعه جهانی بیش از هر زمان دیگری در طول ۷۵ سال گذشته، پراکنده و متفرق شده است». این واقعیت هشدار‌دهنده، نتیجه سال‌ها فجایع ویرانگر ساخته دست بشر و بلایای طبیعی پیش‌روی انسان است. درگیری، جنگ، بی‌اعتمادی و تفرقه باعث رنج و درد بسیار زیادی می‌شود؛ از غزه تا اوکراین و سودان و بسیاری از دیگر نقاط جهان. بسیاری از کشورها هنوز هم می‌توانند تأثیر منفی همه‌گیری کووید۱۹ را احساس کنند که با بحران هزینه‌های زندگی و آسیب‌پذیری در تأمین غذا و انرژی تشدید شده است. بحران سیاره‌ای سه‌گانه تغییرات اقلیمی، از‌دست‌دادن تنوع زیستی و آلودگی، تهدیدی جدی برای بقای نسل امروز و آینده است. ما با یک اپیدمی جهانی از اطلاعات نادرست و اخبار جعلی روبه‌رو هستیم که به نوبه خود، اعتماد به نهادهای جهانی را تضعیف کرده و بر بی‌ثباتی افزوده است.
مؤسسات بین‌المللی ما برای دوران گذشته -حدود ۸۰ سال پیش و در پایان جنگ جهانی دوم- طراحی شده‌اند و دیگر به‌طور کامل بازتاب‌دهنده واقعیت‌های سیاسی و اقتصادی امروز نیستند. بشریت در بسیاری از جبهه‌ها با توفانی عظیم مواجه است و ما باید این مسیر را با بازسازی اعتماد و گرد‌‌‌هم‌آمدن حول راه‌حل‌های مشترک تغییر دهیم. برای تحقق این چشم‌انداز و در پاسخ به درخواست کشورهای عضو سازمان ملل متحد، دبیرکل این سازمان برگزاری «نشستی برای آینده» را در سپتامبر ۲۰۲۴ (مهر‌ماه ۱۴۰۳) در نیویورک پیشنهاد کرده است. این رویداد، فرصتی تکرارنشدنی در هر نسل برای اصلاح و تقویت ساختار چندجانبه جهانی است و ما را در مسیر صحیح به سوی آینده‌ای پایدار و عادلانه برای همه سوق می‌دهد. نتیجه اولیه این نشست، توافقی اقدام‌محور میان کشورها و در قالب «پیمانی برای آینده» خواهد بود. این پیمان پنج فصل خواهد داشت:
۱) توسعه پایدار و تأمین مالی برای توسعه
۲) صلح و امنیت بین‌المللی
۳) علم، فناوری و نوآوری
۴) جوانان و نسل‌های آینده
۵) تحول حکمرانی جهانی
موضوعات حقوق بشر و توانمندسازی زنان در تمامی فصول این پیمان مدنظر خواهد بود. در‌حال‌حاضر، مذاکرات میان دولت‌ها درباره این پیمان در جریان بوده و سازمان ملل متحد به همراه کشورهای عضو، به افزایش همت و حرکت برای این نشست متعهد است تا از تغییرات مورد نیاز نظام چندجانبه ما اطمینان حاصل کنند. دبیر کل برای حمایت از آماده‌سازی کشورهای عضو برای این نشست، پیشنهادهای خود را در مجموعه‌ای از خلاصه سیاست‌ها ارائه کرده و به تفصیل به ایده‌هایی که ابتدا در «گزارش دستور کار مشترک ما» مطرح شده بود، پرداخته است. یک پیمان بلندپروازانه منجر به اقدام برای داشتن یک سیستم مالی جهانی منصفانه و عادلانه، تعهد به سیاره‌ای امن، صلح‌آمیز و پایدار، فناوری در خدمت بشریت و تعهد به حفاظت از منافع نسل‌های آینده و موارد دیگر خواهد شد. ملت‌ها باید فراتر از آرمان‌های متداول رفته و برای اتخاذ تصمیماتی ضروری جهت بهبود دنیای‌مان گرد‌هم آیند. ایران، به‌عنوان یکی از اعضای بنیان‌گذار سازمان ملل متحد، می‌تواند در طیف وسیعی از موضوعات و مسائل نقشی مهم ایفا کند، کشورها را گرد‌هم آورده و حمایت سیاسی برای نیازهای ضروری مردم و کره زمین را سامان دهد. در ماه‌های آینده، سازمان ملل متحد در ایران مجموعه فعالیت‌هایی را برای افزایش آگاهی درباره این نشست سازماندهی خواهد کرد. به گفته دبیر کل سازمان ملل متحد، «ما در یک نقطه عطف تاریخی هستیم... انتخاب‌ها و عدم انتخاب‌های امروز ما می‌تواند منجر به زوال بیشتر یا پیشرفت به سوی آینده‌ای سبزتر، بهتر و امن‌تر شود».
*هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران