احتمال خروج ایران از برجام در هفته‌های آینده
عراقچی: برجام در «آی‌سی‌یو» است
شرق: به نظر می‌رسد برای «نجات برجام» زمان زیادی باقی نمانده است. عباس عراقچی می‌گوید «برجام در آی‌سی‌یو است» و همین شرح حال کافی است برای شرکای باقی‌مانده تا بفهمند که باید عجله کنند. عباس عراقچی در گفت‌وگو با یورونیوز، به صراحت تقاضاهای ایران از اروپا را مطرح کرده و توضیح داده که «آنچه برای ما اهمیت دارد، اجرای کامل و تمام‌عیار برجام است. برای ما اهمیتی ندارد چگونه اروپا قصد دارد برجام را حفظ و تحریم‌های آمریکا را دور بزند. آنچه برای ما اهمیت دارد، حضور و ماندگاری شرکتهای اروپایی در ایران است. آنچه برای ما اهمیت دارد، فروش نفت خام است. ما می‌خواهیم که پول‌ها به راحتی به حساب ما واریز شود. باید یک ارتباط بین‌بانکی بین ما و اروپا باشد. این موضوع با اروپایی‌ها است تا راه اصلی را پیدا کنند». درعین‌حال عراقچی اعلام کرد که «ایران حاضر است برای یافتن راه‌حل و بسته‌های اروپا برای حفظ برجام به اروپا کمک کند».
در حالی عباس عراقچی چنین گفته که خروج آمریکا از برجام وارد دومین ماه شده و اروپایی‌ها از ابتدا گفتند که قصد دارند این توافق را زنده نگه دارند. درحالی‌که جلسات کمیسیون مشترک برجام و جلسات معاونان وزرای خارجه ایران و اروپا برای پیداکردن راه‌هایی برای نجات توافق برگزار شد، گفته‌های مقامات ایرانی نشان می‌دهد که هنوز آنها به تضمین‌های مدنظر نرسیده‌اند.
اروپا تاکنون برای نجات برجام دستورالعمل‌های مرتبط با قانون انسداد را به‌روزرسانی کرده تا شرکتهای اروپایی را از شر تحریم‌های آمریکا در امان نگه دارد؛ اما این دستورالعمل که دو دهه پیش‌تر برای محافظت از تجارت اروپا با کوبا آزموده شده بود، نتوانست برخی شرکتهای اروپایی بزرگ را برای ماندن در تهران متقاعد کند. از‌این‌رو برخی شرکتهای اروپایی، تهران را ترک کردند. درعین‌حال برخی هنوز تصمیم نگرفته‌اند؛ اما برخی خبرها از ادامه همکاری اروپا با ایران حکایت دارد. هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که در نروژ با علی‌اکبر صالحی دیدار کرده، تأکید کرد که «اروپا مصمم‌تر از همیشه در‌صدد حفظ برجام خواهد بود و با ایجاد مکانیسم‌های ویژه برای رسیدن به این هدف تلاش خواهد کرد».
او به ابتکار گفتمان سیاسی صنایع که دربرگیرنده مذاکرات تجاری شرکتهای کوچک و متوسط در سطح اتحادیه اروپا با ایران است، اشاره کرد و گفت که قرار است به‌زودی صد شرکت وارد مذاکرات کاری با طرف‌های ایرانی شوند و با توجه به اینکه بیش از ۶۰ درصد صنایع اروپا در این سطح فعالیت دارند، انتظار می‌رود چارچوب مناسبی برای همکاری با حمایت و مشارکت مستقیم اتحادیه اروپا به وجود آید. او همچنین درباره سازوکارهای مالی و بانکی مورد نیاز نیز به تشریح آخرین وضعیت موجود پرداخت و اتحادیه اروپا را متعهد به یافتن راه‌حل مناسب برای برقراری روابط تجاری و مالی با ایران دانست.
مذاکره با روسیه
عباس عراقچی روز گذشته برای مذاکره با همتای روس خود به مسکو سفر کرد. او که برای حضور در نشستی در بروکسل حضور داشت، به مسکو رفته و در دیدار با سرگئی ریابکوف گفت: غرب باید با تبعات خروج آمریکا از برجام مقابله کند و خواسته‌های ایران تأمین شود. به گزارش ایرنا، عراقچی پس از حضور در مسکو در دیدار و گفت‌وگو با همتای خود بر ضرورت تأمین مطالبات بحق جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد. طرفین همچنین بر ضرورت ارائه برنامه و راهکارهای لازم از سوی اعضای باقی‌مانده در برجام که بتواند حقوق مسلم ملت ایران را تأمین کند، تأکید کردند.
عراقچی در گفت‌وگو با یورونیوز گفته است که اکنون برجام با از‌دست‌دادن نقطه تعادلی خود در آی‌سی‌یو است، اگر اروپا و دیگر امضاکنندگان برجام می‌خواهند این توافق هسته‌ای را حفظ کنند، باید فداکاری بیشتري کنند و به‌ویژه حضور‌نداشتن آمریکا و تحریم‌های دوباره این کشور علیه ایران را جبران کنند. او افزود: برجام و تحریم‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند در کنار هم بنشینند. اغلب مردم ایران امروز به اروپا هم اطمینانی ندارند و اروپا برای کسب اطمینان این مردم باید تلاش کند. ایرانی‌ها می‌گویند خروج آمریکا از برجام تنها بازی پلیس بد و پلیس خوب است. نقش پلیس خوب را اروپا بازی می‌کند. عضو تیم مذاکره‌کننده توافق هسته‌ای ایران در ادامه تصریح کرد: چشم‌انداز روشن و مثبتی برای ادامه مذاکرات با اروپا برای حفظ برجام وجود ندارد، اما او منتظر است همان‌گونه که ایران فداکاری‌های زیادی برای حفظ برجام کرده است، اروپا نیز دست به فداکاری بزند. نمی‌توانم بگویم چشم‌انداز ادامه مذاکرات با اروپا روشن و مشخص است و می‌تواند ما را به دستیابی یک بسته مشترک برای حفظ برجام برساند. ما همچنان منتظریم و امیدوار تا بسته پیشنهادی اروپایی‌ها مورد رضایت ایران باشد تا
ایران از برجام خارج نشود. درعین‌حال او گفت که «احتمال خروج ایران از برجام در هفته‌های آینده وجود دارد».
رایزنی اروپایی؛ هفته آینده
کمال خرازی نیز در اروپا مشغول رایزنی‌های برجامی بوده است. او روز پنجشنبه با وزیر خارجه اسپانیا و نخست‌وزیر واتیکان ملاقات کرد. به گزارش ایسنا، سیدکمال خرازی در ادامه رایزنی با مقامات کشورهای حوزه جنوب اروپا و در دیدار با بوررل، وزیر امور خارجه اسپانیا، درباره روابط دوجانبه ایران و اسپانیا، لزوم حفظ منافع ایران در چارچوب توافق برجام و همچنین مسائل خاورمیانه رایزنی و تبادل نظر کرد. وزیر خارجه اسپانیا در دیدار با رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان از اقدامات مؤثر بانک سرمایه‌گذاری اروپا برای حمایت از شرکتهای اروپایی خبر داد و گفت: در نشست هفته آینده وزیران خارجه اتحادیه اروپا دراین‌باره رایزنی می‌شود.
کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان، نیز در این دیدار بیان کرد: اینک که آمریکا از برجام خارج شده، عملکرد اتحادیه اروپا و نحوه تأمین منافع ایران آزمایشی بسیار مهم است. باید دید اروپا چگونه می‌تواند منافع ایران را تضمین کند. در غیر این‌صورت دلیلی وجود نخواهد داشت که ایران به برجام متعهد باقی بماند.
تضمین عینی اروپا، شرط حفظ برجام
خرازی در جلسه‌ای مشترک با پیترو پارولین، نخست‌وزیر و پل ریچارد گالاگر، وزیر امور خارجه واتیکان نیز درباره تحولات دوجانبه، موضوع برجام و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی بحث و تبادل نظر کرد. رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان گفت: منتظر اقدامات عملی و تضمین‌های عینی اروپا برای حفظ برجام هستیم. اگر کشورهای اروپایی موفق نشوند تضمین‌های لازم را ارائه کنند، دیگر دلیلی برای تداوم برجام از سوی ایران وجود نخواهد داشت.
خرازی در این دیدار بیان کرد: ایران به‌عنوان مرکز عالم تشیع روابط بسیار خوب و مستحکمی با واتیکان دارد و گفت‌وگوهای دوره‌ای بین‌ادیان بین ایران و واتیکان شرایط مناسبی را برای هم‌فکری برای حل‌وفصل مسائل و افزایش درک متقابل به‌ویژه در قبال مسائل خاورمیانه فراهم کرده است. رئیس شورای راهبردی روابط خارجی افزود مواضع پاپ فرانسیس درباره تمایز بین افراط‌گرایی و جریانات تکفیری با اسلام واقعی قابل تحسین است، ولی متأسفانه برخی کشورها به دنبال ترویج اسلام‌هراسی هستند. نخست‌وزیر واتیکان نیز ضمن ابراز خرسندی از سفر رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان، اظهار کرد: باور داریم که گفت‌وگوی همه ادیان می‌تواند بخشی از راه‌حل خروج از بن‌بست در موضوعات و بحران‌های مبتلا به امروز جهان باشد. تمسک به هر شکلی از خشونت و سوءاستفاده از دین، مذموم و از سوی واتیکان محکوم است. وزیر امور خارجه واتیکان نیز درباره برجام گفت: واتیکان و شخص پاپ همواره از توافق هسته‌ای حمایت کرده‌اند.
کمال خرازی درباره برجام نیز اظهار کرد: منتظر اقدامات عملی و تضمین‌های عینی اروپا برای حفظ برجام هستیم. اگر کشورهای اروپایی موفق نشوند تضمین‌های لازم را ارائه کنند، دلیلی برای تداوم برجام از سوی ایران وجود نخواهد داشت. وی تأکید کرد که شکست برجام تبعات و آثار امنیتی برای منطقه، اروپا و نظام بین‌الملل خواهد داشت.
شرق: به نظر می‌رسد برای «نجات برجام» زمان زیادی باقی نمانده است. عباس عراقچی می‌گوید «برجام در آی‌سی‌یو است» و همین شرح حال کافی است برای شرکای باقی‌مانده تا بفهمند که باید عجله کنند. عباس عراقچی در گفت‌وگو با یورونیوز، به صراحت تقاضاهای ایران از اروپا را مطرح کرده و توضیح داده که «آنچه برای ما اهمیت دارد، اجرای کامل و تمام‌عیار برجام است. برای ما اهمیتی ندارد چگونه اروپا قصد دارد برجام را حفظ و تحریم‌های آمریکا را دور بزند. آنچه برای ما اهمیت دارد، حضور و ماندگاری شرکتهای اروپایی در ایران است. آنچه برای ما اهمیت دارد، فروش نفت خام است. ما می‌خواهیم که پول‌ها به راحتی به حساب ما واریز شود. باید یک ارتباط بین‌بانکی بین ما و اروپا باشد. این موضوع با اروپایی‌ها است تا راه اصلی را پیدا کنند». درعین‌حال عراقچی اعلام کرد که «ایران حاضر است برای یافتن راه‌حل و بسته‌های اروپا برای حفظ برجام به اروپا کمک کند».
در حالی عباس عراقچی چنین گفته که خروج آمریکا از برجام وارد دومین ماه شده و اروپایی‌ها از ابتدا گفتند که قصد دارند این توافق را زنده نگه دارند. درحالی‌که جلسات کمیسیون مشترک برجام و جلسات معاونان وزرای خارجه ایران و اروپا برای پیداکردن راه‌هایی برای نجات توافق برگزار شد، گفته‌های مقامات ایرانی نشان می‌دهد که هنوز آنها به تضمین‌های مدنظر نرسیده‌اند.
اروپا تاکنون برای نجات برجام دستورالعمل‌های مرتبط با قانون انسداد را به‌روزرسانی کرده تا شرکتهای اروپایی را از شر تحریم‌های آمریکا در امان نگه دارد؛ اما این دستورالعمل که دو دهه پیش‌تر برای محافظت از تجارت اروپا با کوبا آزموده شده بود، نتوانست برخی شرکتهای اروپایی بزرگ را برای ماندن در تهران متقاعد کند. از‌این‌رو برخی شرکتهای اروپایی، تهران را ترک کردند. درعین‌حال برخی هنوز تصمیم نگرفته‌اند؛ اما برخی خبرها از ادامه همکاری اروپا با ایران حکایت دارد. هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که در نروژ با علی‌اکبر صالحی دیدار کرده، تأکید کرد که «اروپا مصمم‌تر از همیشه در‌صدد حفظ برجام خواهد بود و با ایجاد مکانیسم‌های ویژه برای رسیدن به این هدف تلاش خواهد کرد».
او به ابتکار گفتمان سیاسی صنایع که دربرگیرنده مذاکرات تجاری شرکتهای کوچک و متوسط در سطح اتحادیه اروپا با ایران است، اشاره کرد و گفت که قرار است به‌زودی صد شرکت وارد مذاکرات کاری با طرف‌های ایرانی شوند و با توجه به اینکه بیش از ۶۰ درصد صنایع اروپا در این سطح فعالیت دارند، انتظار می‌رود چارچوب مناسبی برای همکاری با حمایت و مشارکت مستقیم اتحادیه اروپا به وجود آید. او همچنین درباره سازوکارهای مالی و بانکی مورد نیاز نیز به تشریح آخرین وضعیت موجود پرداخت و اتحادیه اروپا را متعهد به یافتن راه‌حل مناسب برای برقراری روابط تجاری و مالی با ایران دانست.
مذاکره با روسیه
عباس عراقچی روز گذشته برای مذاکره با همتای روس خود به مسکو سفر کرد. او که برای حضور در نشستی در بروکسل حضور داشت، به مسکو رفته و در دیدار با سرگئی ریابکوف گفت: غرب باید با تبعات خروج آمریکا از برجام مقابله کند و خواسته‌های ایران تأمین شود. به گزارش ایرنا، عراقچی پس از حضور در مسکو در دیدار و گفت‌وگو با همتای خود بر ضرورت تأمین مطالبات بحق جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد. طرفین همچنین بر ضرورت ارائه برنامه و راهکارهای لازم از سوی اعضای باقی‌مانده در برجام که بتواند حقوق مسلم ملت ایران را تأمین کند، تأکید کردند.
عراقچی در گفت‌وگو با یورونیوز گفته است که اکنون برجام با از‌دست‌دادن نقطه تعادلی خود در آی‌سی‌یو است، اگر اروپا و دیگر امضاکنندگان برجام می‌خواهند این توافق هسته‌ای را حفظ کنند، باید فداکاری بیشتري کنند و به‌ویژه حضور‌نداشتن آمریکا و تحریم‌های دوباره این کشور علیه ایران را جبران کنند. او افزود: برجام و تحریم‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند در کنار هم بنشینند. اغلب مردم ایران امروز به اروپا هم اطمینانی ندارند و اروپا برای کسب اطمینان این مردم باید تلاش کند. ایرانی‌ها می‌گویند خروج آمریکا از برجام تنها بازی پلیس بد و پلیس خوب است. نقش پلیس خوب را اروپا بازی می‌کند. عضو تیم مذاکره‌کننده توافق هسته‌ای ایران در ادامه تصریح کرد: چشم‌انداز روشن و مثبتی برای ادامه مذاکرات با اروپا برای حفظ برجام وجود ندارد، اما او منتظر است همان‌گونه که ایران فداکاری‌های زیادی برای حفظ برجام کرده است، اروپا نیز دست به فداکاری بزند. نمی‌توانم بگویم چشم‌انداز ادامه مذاکرات با اروپا روشن و مشخص است و می‌تواند ما را به دستیابی یک بسته مشترک برای حفظ برجام برساند. ما همچنان منتظریم و امیدوار تا بسته پیشنهادی اروپایی‌ها مورد رضایت ایران باشد تا
ایران از برجام خارج نشود. درعین‌حال او گفت که «احتمال خروج ایران از برجام در هفته‌های آینده وجود دارد».
رایزنی اروپایی؛ هفته آینده
کمال خرازی نیز در اروپا مشغول رایزنی‌های برجامی بوده است. او روز پنجشنبه با وزیر خارجه اسپانیا و نخست‌وزیر واتیکان ملاقات کرد. به گزارش ایسنا، سیدکمال خرازی در ادامه رایزنی با مقامات کشورهای حوزه جنوب اروپا و در دیدار با بوررل، وزیر امور خارجه اسپانیا، درباره روابط دوجانبه ایران و اسپانیا، لزوم حفظ منافع ایران در چارچوب توافق برجام و همچنین مسائل خاورمیانه رایزنی و تبادل نظر کرد. وزیر خارجه اسپانیا در دیدار با رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان از اقدامات مؤثر بانک سرمایه‌گذاری اروپا برای حمایت از شرکتهای اروپایی خبر داد و گفت: در نشست هفته آینده وزیران خارجه اتحادیه اروپا دراین‌باره رایزنی می‌شود.
کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان، نیز در این دیدار بیان کرد: اینک که آمریکا از برجام خارج شده، عملکرد اتحادیه اروپا و نحوه تأمین منافع ایران آزمایشی بسیار مهم است. باید دید اروپا چگونه می‌تواند منافع ایران را تضمین کند. در غیر این‌صورت دلیلی وجود نخواهد داشت که ایران به برجام متعهد باقی بماند.
تضمین عینی اروپا، شرط حفظ برجام
خرازی در جلسه‌ای مشترک با پیترو پارولین، نخست‌وزیر و پل ریچارد گالاگر، وزیر امور خارجه واتیکان نیز درباره تحولات دوجانبه، موضوع برجام و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی بحث و تبادل نظر کرد. رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان گفت: منتظر اقدامات عملی و تضمین‌های عینی اروپا برای حفظ برجام هستیم. اگر کشورهای اروپایی موفق نشوند تضمین‌های لازم را ارائه کنند، دیگر دلیلی برای تداوم برجام از سوی ایران وجود نخواهد داشت.
خرازی در این دیدار بیان کرد: ایران به‌عنوان مرکز عالم تشیع روابط بسیار خوب و مستحکمی با واتیکان دارد و گفت‌وگوهای دوره‌ای بین‌ادیان بین ایران و واتیکان شرایط مناسبی را برای هم‌فکری برای حل‌وفصل مسائل و افزایش درک متقابل به‌ویژه در قبال مسائل خاورمیانه فراهم کرده است. رئیس شورای راهبردی روابط خارجی افزود مواضع پاپ فرانسیس درباره تمایز بین افراط‌گرایی و جریانات تکفیری با اسلام واقعی قابل تحسین است، ولی متأسفانه برخی کشورها به دنبال ترویج اسلام‌هراسی هستند. نخست‌وزیر واتیکان نیز ضمن ابراز خرسندی از سفر رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان، اظهار کرد: باور داریم که گفت‌وگوی همه ادیان می‌تواند بخشی از راه‌حل خروج از بن‌بست در موضوعات و بحران‌های مبتلا به امروز جهان باشد. تمسک به هر شکلی از خشونت و سوءاستفاده از دین، مذموم و از سوی واتیکان محکوم است. وزیر امور خارجه واتیکان نیز درباره برجام گفت: واتیکان و شخص پاپ همواره از توافق هسته‌ای حمایت کرده‌اند.
کمال خرازی درباره برجام نیز اظهار کرد: منتظر اقدامات عملی و تضمین‌های عینی اروپا برای حفظ برجام هستیم. اگر کشورهای اروپایی موفق نشوند تضمین‌های لازم را ارائه کنند، دلیلی برای تداوم برجام از سوی ایران وجود نخواهد داشت. وی تأکید کرد که شکست برجام تبعات و آثار امنیتی برای منطقه، اروپا و نظام بین‌الملل خواهد داشت.