«گروه اقدام ايران» در دستگاه ديپلماسي آمريكا
شرق: سه روز قبل از سالگرد کودتا در ايران، آمريكا، کارگروهي ويژه ايران تشکيل داده؛ کودتايي که ۲۸ مرداد سال 1332 عليه دولت قانوني کشور انجام شد. هنوز در ايران بسياري اين اقدام دولت وقت آمريكا را در طولانيشدن مسير توسعه تأثيرگذار ميپندارند اما در همين شرايط دولت فعلي آمريكا در تلاش است تا با ابزارهاي روز، به ايران فشار وارد کند. اين بار کاخ سفيد تصميم گرفته تا در وزارت امور خارجه، کارگروهي براي رسيدگي به امور ايران تشکيل دهد. مايک پمپئو، برايان هوک را به عنوان رئيس کارگروه معرفي کرده است؛ گروهي موسوم به «اقدام ايران». هوک را بهعنوان مشاور سياسي ارشد آمريكا ميشناسند؛ فردي که رئيس تورهاي «از ايران نفت نخريد»، بود. تورهايي که به مقصد هند، ژاپن و ترکيه و کرهجنوبي انجام شد.
به گزارش فارس، پمپئو درباره اهداف تشکيل اين گروه گفت: «گروه اقدام ايران، مسئول راهبري، بازبيني و هماهنگي همه جوانب اقدامات مرتبط با ايران در وزارت خارجه خواهد بود و مستقيما با من کار خواهد کرد». او درباره «هوک» که قرار است مسئوليت اين گروه را برعهده بگيرد، گفت: «از زمان اعلام تصميم رئيسجمهور (ترامپ) براي خروج از توافق (هستهاي) در ماه مِي، برايان هوک نقش مهمي در شکلدادن به راهبرد ما براي اعمال حداکثر فشار ديپلماتيک و اقتصادي عليه ايران، ايفا کرده است».
برجام توافق بدي بود
بر اساس گزارش دويچهوله، تصميم به تشکيل کارگروه امور ايران در وزارت خارجه آمريكا پس از آن صورت گرفته که آمريكا مصمم به تشديد فشار بر جمهوري اسلامي ايران شده تا به برنامه اتمياش پايان دهد و از آنچه حمايت از گروههاي شبهنظامي در منطقه خوانده شده، دست بردارد. شايد در نگاهي واقعبينانه بايد گفت اين اقدام دولت ترامپ، چيز عجيبي نيست. دولت ترامپ سياست او را پياده ميکند؛ واردکردن فشار همزمان با ابراز تمايل به مذاکره. از ارديبهشتماه که ترامپ از برجام خارج شده او به دفعات از آمادگي آمريكا براي مذاکره با ايران سخن گفته ولي همزمان با تحريم و تهديد سعي داشته بر ايران فشار وارد کند. اين بار با تشکيل گروه ويژه ايران تصميم دارد چنين هدفي را پيش ببرد. اظهارات مقامهاي مسئول در ايران نشان ميدهد فعلا مذاکره با آمريكا در دستور کار نيست. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، در آخرين اظهارات خود با بيان اينکه آمريكاييها تلاش ميکنند يک فضاي رواني عليه ايران ايجاد کنند، تأکيد کرد: آنها در موضوع مذاکره جدي نيستند. به قول آقاي رئيسجمهور اگر آنها بهدنبال مذاکره بودند، چرا پلهاي قبلي را خراب کردند. براي برجام دو سال با
آنها مذاکره شد. آمريكاييها بيشتر بهدنبال فضاي رواني هستند و مردم ما نيز هوشيارتر از اين هستند که اين فضاي رواني بر آنها تأثير بگذارد.
هوک در نقش جديد متناقض با قبل
برايان هوک، رئيس برنامهگذاري سياسي وزارت خارجه آمريكا پنجشنبه در پاسخ به خبرنگاران از تصميم رئيسجمهوري آمريكا براي خروج از توافق هستهاي با ايران دفاع کرد و گفت: «ما از برجام خارج شديم؛ چراکه يک توافقنامه بد بود». به گزارش ايسنا، به نقل از بيبيسي، اين در حالي است که برايان هوک ماه آوريل و تنها چند روز پيش از علنيشدن تصميم ترامپ براي خروج از برجام، به شبکه راديوهاي ملي آمريكا (انپيآر) گفته بود بهعنوان مدير هماهنگي ميان وزارتخارجه آمريكا با متحدان اروپايي واشنگتن، در تلاش است بهجاي خروج از برجام متممهاي تکميلي به آن بيفزايد؛ متممهايي که «کاستيهاي موردنظر آمريكا» را مرتفع کند.
هوک پنجشنبه در پاسخ به خبرنگاران گفته است، بنا دارد با بهکارگيري مشاوران و خبرگان مسائل ايران از کارگروه خود براي جلوبردن سياستهاي دولت آقاي ترامپ در قبال ايران بهره ببرد و همچنين مسئول هماهنگکردن سياستهاي ايران با ساير دستگاههاي دولتي خواهد بود. تسنيم در گزارشي از کنفرانس مطبوعاتي برايان هوک به نقل از او نوشته «هدف اين گروه تلاش در سطح جهاني براي تغيير رفتار ايران است؛ اگر ايران به تغيير بنيادين رفتار خود تعهد نشان دهد، ميتوان از گفتوگو با ايران سخن گفت». او گفت که «تيمي از وزارت خارجه آمريكا و وزارت خزانهداري تاکنون به بيش از 24 کشور درخصوص تحريم ايران سفر کرده و در ماههاي آتي به جاهاي ديگر سفر خواهند کرد، تاکنون گفتوگوهاي خوبي داشتهايم».
همزماني اين اقدام با کودتاي 28 مرداد اتفاقي است
هوک گفت که برجام توافق بدي بود که گستره بزرگتر تهديدهاي ايران را پوشش نميداد. او با اشاره به خواستههاي دوازدهگانه وزير خارجه آمريكا از ايران گفت که «کارزاري را براي پيشبرد اين موارد و تغيير رفتار ايران در اين حوزهها در پيش ميگيريم». رئيس گروه اقدام ايران با اشاره به هدف آمريكا براي به صفر رساندن واردات نفت ايران تا چهارم نوامبر گفت ايالات متحده به پايبندي کشورها به اين مسئله اميدوار است. او درباره اعلام تشکيل گروه اقدام عليه ايران همزمان با سالروز کودتاي ۲۸ مرداد در ايران گفت: همزماني اين دو هيچ ربطي ندارد و اين تاريخ همزمان کاملا اتفاقي است.
بازمانده از تيم تيلرسون
«هوک» ۴۹ساله در دوران «رکس تيلرسون»، وزير خارجه سابق آمريكا، بهعنوان مدير دفتر برنامهريزيهاي سياسي وزارت خارجه منصوب شد. اين در حالي بود که تا آن زمان، بهعنوان يکي از مخالفان ترامپ شناخته ميشد.
او يکي از افراد دخيل در تشکيل سازماني به نام «John Hay Initiative» بود؛ گروهي متشکل از مشاوران سياست خارجي «ميت رامني»، نامزد حزب جمهوريخواه در انتخابات ۲۰۱۲ که در انتخابات ۲۰۱۶ با نگارش نامهاي که به امضاي ۱۲۱ نفر از شخصيتهاي حزب جمهوريخواه رسيد، با رياستجمهوري ترامپ مخالفت کردند. فارس در گزارشي درباره او نوشته است: هوک قبلتر از آن در دولت «جورج دبليو بوش» در سمتهاي مختلفي از جمله دستيار وزير خارجه در سازمانهاي بينالمللي، دستيار ارشد سفير آمريكا در سازمان ملل، دستيار ويژه رئيسجمهوری آمريكا و... کار کرده بود. هوک يک حقوقدان است. او روابط خوبي با جان بولتون، مشاور امنيت ملي دولت ترامپ دارد. اين حقوقدان آمريكايي دستيار ويژه رئيسجمهور در امور خطمشیاي در دفتر رئيس دفتر کاخ سفيد بود. او همچنين در مقطعي مشاور در اداره سياست حقوقي وزارت دادگستري آمريكا نيز بود.
تلاش براي خارجکردن اروپا از برجام
اين ديپلمات آمريكايي در گذشته براي اعمال فشار بيشتر بر ايران تلاش کرده است. نام او زماني براي ايرانيها مطرح و آشنا شد که او مسئول مذاکرات وزارت خارجه آمريكا با متحدان اروپايي و آسيايي در زمينه برجام بود. هوک سعي کرد متحدان را براي حمايت از تحريمهاي آمريكا و کاهش صادرات نفت ايران ترغيب کند. به نوشته تسنيم، هوک قبل از خروج آمريكا از برجام، با طرفهاي اروپايي درباره اصلاح برجام و تلاش براي حفظ ايران توافق، نمايندگي تيم آمريكايي را داشت. زماني که امانوئل مکرون، رئيسجمهور فرانسه، در ديدار با ترامپ از تلاشها و مذاکرات تيم اروپايي با هوک تمجيد کرد، ترامپ در پاسخ به همتاي فرانسوي خود گفت: «برايان هوک کيست؟». برايان هوک در زمان رکس تيلرسون، وزير خارجه پیشین آمريكا، مشاور نزديک وزير بود و بسياري از کارشناسان و ديپلماتهاي اين وزارتخانه را در زمينه ارتباط با وزير دور زده بود. پس از اينکه تيلرسون بهصورت توييتري از سوی ترامپ از وزارت خارجه اخراج شد، برايان هوک برخلاف کنارگذاشتهشدن اکثر مشاوران و افراد نزديک به تيلرسون، در اين سمت و وزارتخانه و در دوران انتقال در جاي خود ماند. منابع آمريكايي ميگويند که مقاماتي از
کاخ سفيد از پمپئو خواستند که هوک را به دليل تجارب قبلي و روابط خوبش با کاخ سفيد حفظ کند. يک مقام دولت آمريكا به فارينپاليسي گفت: من ميدانم که برخي از مقامات دولت به پمپئو پيشنهاد کردهاند که برايان را به دليل دانش، تخصص و اشرافش به وزارت خارجه نگه دارد.
مذاکره بولتون
اما در دولت ترامپ اين هوک نيست که قرار است تنها به اقدام عليه ايران بينديشيد. جان بولتون مشاور امنيت ملي کاخ سفيد که چندين ماه است وارد کابينه ترامپ شده نيز يک دستور کار مشخص دارد؛ ايران. او قرار است اينبار در گفتوگو با همتاي روسی خود در ژنو، درباره پيمانهاي کنترل تسليحات و نقش ايران در سوريه صحبت کند. قرار است اين ملاقات هفته آينده برگزار شود. به گزارش رويترز، اين ديدار بهدنبال نشست دونالد ترامپ، رئيسجمهور آمريكا و ولاديمير پوتين، همتاي روس او، در هلسينکي انجام میشود. اين مقام دولت آمريكا که از موضوع مذاکره جان بولتون، مشاور امنيت ملي آمريكا، با نيکولاي پاتروشف، همتاي روس او، خبر داده، گفته است که مسئله نقش ايران در سوريه و وضعيت انساني در اين کشور از جمله مسائل بررسيشده در گفتوگوي ترامپ و پوتين بودهاند. به گفته اين مقام آمريكايي، دو طرف درباره لزوم خروج ايران از سوريه موافق بودهاند، اما روسيه آن را اقدامي دشوار دانسته است. طبق اظهارات او، ترامپ مستقيما پس از ديدار دو ساعتهاش با پوتين، جان بولتون، مايک پمپئو، وزير امور خارجه آمريكا و جان هانتسمن، سفير آمريكا در روسيه را در جريان مذاکرات اين
نشست قرار داده و به مدت حدودا 15 دقيقه دراينباره با آنان گفتوگو کرده است. بسياري از مسائل مورد بحث آنان در نشست گروهي که در پي اين نشست برگزار شد، بار ديگر مطرح شدند. اين مقام آمريكايي تأکيد کرد ترامپ به پوتين گفته است که مداخله روسيه در انتخابات آمريكا بايد در سال 2018 متوقف شود و پوتين در نشستي جداگانه اظهار کرده که دولت روسيه در انتخابات آمريكا دخالت نکرده است اما عاملان روس ديگري وجود دارند که ممکن است اين کار را انجام داده باشند.
شرق: سه روز قبل از سالگرد کودتا در ايران، آمريكا، کارگروهي ويژه ايران تشکيل داده؛ کودتايي که ۲۸ مرداد سال 1332 عليه دولت قانوني کشور انجام شد. هنوز در ايران بسياري اين اقدام دولت وقت آمريكا را در طولانيشدن مسير توسعه تأثيرگذار ميپندارند اما در همين شرايط دولت فعلي آمريكا در تلاش است تا با ابزارهاي روز، به ايران فشار وارد کند. اين بار کاخ سفيد تصميم گرفته تا در وزارت امور خارجه، کارگروهي براي رسيدگي به امور ايران تشکيل دهد. مايک پمپئو، برايان هوک را به عنوان رئيس کارگروه معرفي کرده است؛ گروهي موسوم به «اقدام ايران». هوک را بهعنوان مشاور سياسي ارشد آمريكا ميشناسند؛ فردي که رئيس تورهاي «از ايران نفت نخريد»، بود. تورهايي که به مقصد هند، ژاپن و ترکيه و کرهجنوبي انجام شد.
به گزارش فارس، پمپئو درباره اهداف تشکيل اين گروه گفت: «گروه اقدام ايران، مسئول راهبري، بازبيني و هماهنگي همه جوانب اقدامات مرتبط با ايران در وزارت خارجه خواهد بود و مستقيما با من کار خواهد کرد». او درباره «هوک» که قرار است مسئوليت اين گروه را برعهده بگيرد، گفت: «از زمان اعلام تصميم رئيسجمهور (ترامپ) براي خروج از توافق (هستهاي) در ماه مِي، برايان هوک نقش مهمي در شکلدادن به راهبرد ما براي اعمال حداکثر فشار ديپلماتيک و اقتصادي عليه ايران، ايفا کرده است».
برجام توافق بدي بود
بر اساس گزارش دويچهوله، تصميم به تشکيل کارگروه امور ايران در وزارت خارجه آمريكا پس از آن صورت گرفته که آمريكا مصمم به تشديد فشار بر جمهوري اسلامي ايران شده تا به برنامه اتمياش پايان دهد و از آنچه حمايت از گروههاي شبهنظامي در منطقه خوانده شده، دست بردارد. شايد در نگاهي واقعبينانه بايد گفت اين اقدام دولت ترامپ، چيز عجيبي نيست. دولت ترامپ سياست او را پياده ميکند؛ واردکردن فشار همزمان با ابراز تمايل به مذاکره. از ارديبهشتماه که ترامپ از برجام خارج شده او به دفعات از آمادگي آمريكا براي مذاکره با ايران سخن گفته ولي همزمان با تحريم و تهديد سعي داشته بر ايران فشار وارد کند. اين بار با تشکيل گروه ويژه ايران تصميم دارد چنين هدفي را پيش ببرد. اظهارات مقامهاي مسئول در ايران نشان ميدهد فعلا مذاکره با آمريكا در دستور کار نيست. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، در آخرين اظهارات خود با بيان اينکه آمريكاييها تلاش ميکنند يک فضاي رواني عليه ايران ايجاد کنند، تأکيد کرد: آنها در موضوع مذاکره جدي نيستند. به قول آقاي رئيسجمهور اگر آنها بهدنبال مذاکره بودند، چرا پلهاي قبلي را خراب کردند. براي برجام دو سال با
آنها مذاکره شد. آمريكاييها بيشتر بهدنبال فضاي رواني هستند و مردم ما نيز هوشيارتر از اين هستند که اين فضاي رواني بر آنها تأثير بگذارد.
هوک در نقش جديد متناقض با قبل
برايان هوک، رئيس برنامهگذاري سياسي وزارت خارجه آمريكا پنجشنبه در پاسخ به خبرنگاران از تصميم رئيسجمهوري آمريكا براي خروج از توافق هستهاي با ايران دفاع کرد و گفت: «ما از برجام خارج شديم؛ چراکه يک توافقنامه بد بود». به گزارش ايسنا، به نقل از بيبيسي، اين در حالي است که برايان هوک ماه آوريل و تنها چند روز پيش از علنيشدن تصميم ترامپ براي خروج از برجام، به شبکه راديوهاي ملي آمريكا (انپيآر) گفته بود بهعنوان مدير هماهنگي ميان وزارتخارجه آمريكا با متحدان اروپايي واشنگتن، در تلاش است بهجاي خروج از برجام متممهاي تکميلي به آن بيفزايد؛ متممهايي که «کاستيهاي موردنظر آمريكا» را مرتفع کند.
هوک پنجشنبه در پاسخ به خبرنگاران گفته است، بنا دارد با بهکارگيري مشاوران و خبرگان مسائل ايران از کارگروه خود براي جلوبردن سياستهاي دولت آقاي ترامپ در قبال ايران بهره ببرد و همچنين مسئول هماهنگکردن سياستهاي ايران با ساير دستگاههاي دولتي خواهد بود. تسنيم در گزارشي از کنفرانس مطبوعاتي برايان هوک به نقل از او نوشته «هدف اين گروه تلاش در سطح جهاني براي تغيير رفتار ايران است؛ اگر ايران به تغيير بنيادين رفتار خود تعهد نشان دهد، ميتوان از گفتوگو با ايران سخن گفت». او گفت که «تيمي از وزارت خارجه آمريكا و وزارت خزانهداري تاکنون به بيش از 24 کشور درخصوص تحريم ايران سفر کرده و در ماههاي آتي به جاهاي ديگر سفر خواهند کرد، تاکنون گفتوگوهاي خوبي داشتهايم».
همزماني اين اقدام با کودتاي 28 مرداد اتفاقي است
هوک گفت که برجام توافق بدي بود که گستره بزرگتر تهديدهاي ايران را پوشش نميداد. او با اشاره به خواستههاي دوازدهگانه وزير خارجه آمريكا از ايران گفت که «کارزاري را براي پيشبرد اين موارد و تغيير رفتار ايران در اين حوزهها در پيش ميگيريم». رئيس گروه اقدام ايران با اشاره به هدف آمريكا براي به صفر رساندن واردات نفت ايران تا چهارم نوامبر گفت ايالات متحده به پايبندي کشورها به اين مسئله اميدوار است. او درباره اعلام تشکيل گروه اقدام عليه ايران همزمان با سالروز کودتاي ۲۸ مرداد در ايران گفت: همزماني اين دو هيچ ربطي ندارد و اين تاريخ همزمان کاملا اتفاقي است.
بازمانده از تيم تيلرسون
«هوک» ۴۹ساله در دوران «رکس تيلرسون»، وزير خارجه سابق آمريكا، بهعنوان مدير دفتر برنامهريزيهاي سياسي وزارت خارجه منصوب شد. اين در حالي بود که تا آن زمان، بهعنوان يکي از مخالفان ترامپ شناخته ميشد.
او يکي از افراد دخيل در تشکيل سازماني به نام «John Hay Initiative» بود؛ گروهي متشکل از مشاوران سياست خارجي «ميت رامني»، نامزد حزب جمهوريخواه در انتخابات ۲۰۱۲ که در انتخابات ۲۰۱۶ با نگارش نامهاي که به امضاي ۱۲۱ نفر از شخصيتهاي حزب جمهوريخواه رسيد، با رياستجمهوري ترامپ مخالفت کردند. فارس در گزارشي درباره او نوشته است: هوک قبلتر از آن در دولت «جورج دبليو بوش» در سمتهاي مختلفي از جمله دستيار وزير خارجه در سازمانهاي بينالمللي، دستيار ارشد سفير آمريكا در سازمان ملل، دستيار ويژه رئيسجمهوری آمريكا و... کار کرده بود. هوک يک حقوقدان است. او روابط خوبي با جان بولتون، مشاور امنيت ملي دولت ترامپ دارد. اين حقوقدان آمريكايي دستيار ويژه رئيسجمهور در امور خطمشیاي در دفتر رئيس دفتر کاخ سفيد بود. او همچنين در مقطعي مشاور در اداره سياست حقوقي وزارت دادگستري آمريكا نيز بود.
تلاش براي خارجکردن اروپا از برجام
اين ديپلمات آمريكايي در گذشته براي اعمال فشار بيشتر بر ايران تلاش کرده است. نام او زماني براي ايرانيها مطرح و آشنا شد که او مسئول مذاکرات وزارت خارجه آمريكا با متحدان اروپايي و آسيايي در زمينه برجام بود. هوک سعي کرد متحدان را براي حمايت از تحريمهاي آمريكا و کاهش صادرات نفت ايران ترغيب کند. به نوشته تسنيم، هوک قبل از خروج آمريكا از برجام، با طرفهاي اروپايي درباره اصلاح برجام و تلاش براي حفظ ايران توافق، نمايندگي تيم آمريكايي را داشت. زماني که امانوئل مکرون، رئيسجمهور فرانسه، در ديدار با ترامپ از تلاشها و مذاکرات تيم اروپايي با هوک تمجيد کرد، ترامپ در پاسخ به همتاي فرانسوي خود گفت: «برايان هوک کيست؟». برايان هوک در زمان رکس تيلرسون، وزير خارجه پیشین آمريكا، مشاور نزديک وزير بود و بسياري از کارشناسان و ديپلماتهاي اين وزارتخانه را در زمينه ارتباط با وزير دور زده بود. پس از اينکه تيلرسون بهصورت توييتري از سوی ترامپ از وزارت خارجه اخراج شد، برايان هوک برخلاف کنارگذاشتهشدن اکثر مشاوران و افراد نزديک به تيلرسون، در اين سمت و وزارتخانه و در دوران انتقال در جاي خود ماند. منابع آمريكايي ميگويند که مقاماتي از
کاخ سفيد از پمپئو خواستند که هوک را به دليل تجارب قبلي و روابط خوبش با کاخ سفيد حفظ کند. يک مقام دولت آمريكا به فارينپاليسي گفت: من ميدانم که برخي از مقامات دولت به پمپئو پيشنهاد کردهاند که برايان را به دليل دانش، تخصص و اشرافش به وزارت خارجه نگه دارد.
مذاکره بولتون
اما در دولت ترامپ اين هوک نيست که قرار است تنها به اقدام عليه ايران بينديشيد. جان بولتون مشاور امنيت ملي کاخ سفيد که چندين ماه است وارد کابينه ترامپ شده نيز يک دستور کار مشخص دارد؛ ايران. او قرار است اينبار در گفتوگو با همتاي روسی خود در ژنو، درباره پيمانهاي کنترل تسليحات و نقش ايران در سوريه صحبت کند. قرار است اين ملاقات هفته آينده برگزار شود. به گزارش رويترز، اين ديدار بهدنبال نشست دونالد ترامپ، رئيسجمهور آمريكا و ولاديمير پوتين، همتاي روس او، در هلسينکي انجام میشود. اين مقام دولت آمريكا که از موضوع مذاکره جان بولتون، مشاور امنيت ملي آمريكا، با نيکولاي پاتروشف، همتاي روس او، خبر داده، گفته است که مسئله نقش ايران در سوريه و وضعيت انساني در اين کشور از جمله مسائل بررسيشده در گفتوگوي ترامپ و پوتين بودهاند. به گفته اين مقام آمريكايي، دو طرف درباره لزوم خروج ايران از سوريه موافق بودهاند، اما روسيه آن را اقدامي دشوار دانسته است. طبق اظهارات او، ترامپ مستقيما پس از ديدار دو ساعتهاش با پوتين، جان بولتون، مايک پمپئو، وزير امور خارجه آمريكا و جان هانتسمن، سفير آمريكا در روسيه را در جريان مذاکرات اين
نشست قرار داده و به مدت حدودا 15 دقيقه دراينباره با آنان گفتوگو کرده است. بسياري از مسائل مورد بحث آنان در نشست گروهي که در پي اين نشست برگزار شد، بار ديگر مطرح شدند. اين مقام آمريكايي تأکيد کرد ترامپ به پوتين گفته است که مداخله روسيه در انتخابات آمريكا بايد در سال 2018 متوقف شود و پوتين در نشستي جداگانه اظهار کرده که دولت روسيه در انتخابات آمريكا دخالت نکرده است اما عاملان روس ديگري وجود دارند که ممکن است اين کار را انجام داده باشند.