محافظت از کودکان در مقابل سوء‌رفتار جنسي
ساسان گلفر
حفاظت از نسل آينده، ازجمله کارکردهاي طبيعي و غريزي انسان -مثل هر جاندار ديگري- است و طبيعي است که بايد بروز اين عامل را در قانون و عرف و هنجارهاي هر جامعه بشري ببينيم. يکي از مهم‌ترين نمودهاي مراقبت از فرزندان بشر در حفاظت کودکان در مقابل آزار و سوء‌رفتار و سوء‌استفاده جنسي است که اگر خطر جاني در پي نداشته باشد، آسيب فيزيکي و مهم‌تر از همه آسيب‌هاي رواني پايدار براي همه عمر يک انسان ممکن است از پيامدهاي آن باشد. اهميت پديده محافظت از کودکان در مقابل افراد منحرف به‌اصطلاح «پدوفيل» به‌منظور تضمين رشد و سلامت جسم و روان بچه‌ها و آينده جامعه در حدي است که هر خبر مربوط به پديده سوء‌رفتار جنسي با کودکان حساسيت بسيار در جامعه برمي‌انگيزد و در صورت افزايش و تکرار اين خبرها سبب نگراني عمومي مي‌شود. راه‌حلي که بسياري از جوامع انساني، به‌ويژه جوامع باز براي مقابله با اين پديده و پيشگيري از آن انديشيده‌اند، نه جلوگيري از انتشار اخبار نگران‌کننده، نه کتمان واقعيت که آگاهي‌رساني، ايجاد آمادگي در والدين، کودکان و مسئولان آموزشي، انتشار دستورالعمل‌هاي شفاف و دقيق براي پيشگيري و تشخيص به‌موقع و از همه مهم‌تر، وضع مقررات و
قوانين کارآمد براي جلوگيري از اين رخداد و مقابله قاطع با مرتکبان اين اقدام ضدانساني و غيراخلاقي است. به همين علت است که تقريبا همه کشورها در اين حوزه مقررات و قوانين مدون و صريح براي نهادها و محيط‌هاي آموزشي نوشته‌اند و علاوه بر آن، در کنوانسيون‌هاي مربوط به حقوق کودکان که متضمن حفظ سلامت آنان از جمله سلامت جنسي است، در نهادهاي مهم و معتبر بين‌المللي مانند سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد (يونسکو) حضور و مشارکت فعال دارند.
در اين کشورها، علاوه بر مقررات و قوانين حقوقي و قضائي، دستورالعمل‌ها، بخش‌نامه‌ها، بولتن‌ها و جزوه‌هاي متعددي براي مؤسسات آموزشي صادر مي‌شود که در اينجا به چند نمونه از آنها نگاهي مي‌اندازيم. در کشور هند جزوه‌اي مصور با عنوان «قوانين تماس براي پدر و مادرها» صادر شده و بالاي آن خطاب به کودکان نوشته شده است «شما حق داريد در همه اوقات احساس امنيت کنيد» و توضيح داده شده است: «بدن شما خاص و فقط متعلق به خودتان است». از جمله مقاله‌ها و دستورالعمل‌هايي متعددي که در اين کشور به اين مسئله اختصاص پيدا کرده است، ميتوان به «نقش معلمان در حفاظت از کودکان» اشاره کرد که در آن از معلمان خواسته شده خود را محک بزنند و ببينند آيا واقعا حافظ کودکان هستند؟ موارد سوء‌رفتار جنسي با کودکان را تشخيص دهند يا حتي چگونه از کودکان مبتلا به بيماري ايدز حفاظت کنند. دولت استراليا در هر استان جزوه‌هايي استاندارد با عنوان «حفاظت از کودکان در مقابل سوء‌رفتار: براي والدين و مسئولان مراقبت» منتشر کرده است.
در جزوه مربوط به استان ويکتوريا از جمله اين سرفصل‌ها را مي‌خوانيم: «واقعيت‌هايی درباره آزار کودکان»، «گزارش سوء‌رفتار» و «حفاظت از فرزندم». دولت کرواسي، يکي از اعضاي اتحاديه اروپا، جزوه‌اي دارد با عنوان «به کودکان بياموزيم چگونه از خود مراقبت کنند» که در آن به دقت و با ذکر جزئيات در هر مورد توضيح داده شده چرا اين آموزش مهم است و چگونه ميتوان محيط امني براي کودکان ساخت. دولت بريتانيا دستورالعملي با عنوان «محافظت از کودکان در مقابل سوء‌رفتار در مدرسه» دارد که در ميان سرفصل‌هاي آن ميتوان به «تشخيص موارد مشکوک به سوء‌رفتار» و «جلوگيري از روابط نامناسب در مدرسه» اشاره کرد. «حفاظت و مراقبت ايمني از فرزندانمان» جزوه ديگري است که نهاد اصلي متولي آموزش‌و‌پرورش در بريتانيا منتشر کرده و بر اساس قانوني که در سال 2012 در آن کشور تصويب شده است، براي والدين با ذکر جزئيات مشخص کرده است که چه راهکاري براي حفاظت از کودک بايد در پيش بگيرند. ايالات متحده آمريکا از ديگر کشورهايي است که علاوه بر قوانين و مقررات و استانداردهاي ايالتي، جزوه‌هايي از سوي دولت فدرال براي اين مقوله منتشر کرده است که «نقش آموزگاران در پيشگيري از
سوء‌رفتار با کودکان يا بي‌توجهي به کودکان و شيوه واکنش به آن» منتشر‌شده در سال 2003 از آن جمله است. اين جزوه در واقع يک کتابچه بسيار مفصلی است که تقريبا همه مقولات مربوط به اين مسائل را در شش فصل پوشش داده است.
جاي خالي چنين جزوه‌هاي استانداردي در آموزش‌و‌پرورش ما احساس مي‌شود، اما گريزي از ضرورت زندگي مدرن نيست و ميتوان مطمئن بود که به‌زودي چنين جزوه‌هايي را به زبان فارسي خواهيم خواند.
حفاظت از نسل آينده، ازجمله کارکردهاي طبيعي و غريزي انسان -مثل هر جاندار ديگري- است و طبيعي است که بايد بروز اين عامل را در قانون و عرف و هنجارهاي هر جامعه بشري ببينيم. يکي از مهم‌ترين نمودهاي مراقبت از فرزندان بشر در حفاظت کودکان در مقابل آزار و سوء‌رفتار و سوء‌استفاده جنسي است که اگر خطر جاني در پي نداشته باشد، آسيب فيزيکي و مهم‌تر از همه آسيب‌هاي رواني پايدار براي همه عمر يک انسان ممکن است از پيامدهاي آن باشد. اهميت پديده محافظت از کودکان در مقابل افراد منحرف به‌اصطلاح «پدوفيل» به‌منظور تضمين رشد و سلامت جسم و روان بچه‌ها و آينده جامعه در حدي است که هر خبر مربوط به پديده سوء‌رفتار جنسي با کودکان حساسيت بسيار در جامعه برمي‌انگيزد و در صورت افزايش و تکرار اين خبرها سبب نگراني عمومي مي‌شود. راه‌حلي که بسياري از جوامع انساني، به‌ويژه جوامع باز براي مقابله با اين پديده و پيشگيري از آن انديشيده‌اند، نه جلوگيري از انتشار اخبار نگران‌کننده، نه کتمان واقعيت که آگاهي‌رساني، ايجاد آمادگي در والدين، کودکان و مسئولان آموزشي، انتشار دستورالعمل‌هاي شفاف و دقيق براي پيشگيري و تشخيص به‌موقع و از همه مهم‌تر، وضع مقررات و
قوانين کارآمد براي جلوگيري از اين رخداد و مقابله قاطع با مرتکبان اين اقدام ضدانساني و غيراخلاقي است. به همين علت است که تقريبا همه کشورها در اين حوزه مقررات و قوانين مدون و صريح براي نهادها و محيط‌هاي آموزشي نوشته‌اند و علاوه بر آن، در کنوانسيون‌هاي مربوط به حقوق کودکان که متضمن حفظ سلامت آنان از جمله سلامت جنسي است، در نهادهاي مهم و معتبر بين‌المللي مانند سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد (يونسکو) حضور و مشارکت فعال دارند.
در اين کشورها، علاوه بر مقررات و قوانين حقوقي و قضائي، دستورالعمل‌ها، بخش‌نامه‌ها، بولتن‌ها و جزوه‌هاي متعددي براي مؤسسات آموزشي صادر مي‌شود که در اينجا به چند نمونه از آنها نگاهي مي‌اندازيم. در کشور هند جزوه‌اي مصور با عنوان «قوانين تماس براي پدر و مادرها» صادر شده و بالاي آن خطاب به کودکان نوشته شده است «شما حق داريد در همه اوقات احساس امنيت کنيد» و توضيح داده شده است: «بدن شما خاص و فقط متعلق به خودتان است». از جمله مقاله‌ها و دستورالعمل‌هايي متعددي که در اين کشور به اين مسئله اختصاص پيدا کرده است، ميتوان به «نقش معلمان در حفاظت از کودکان» اشاره کرد که در آن از معلمان خواسته شده خود را محک بزنند و ببينند آيا واقعا حافظ کودکان هستند؟ موارد سوء‌رفتار جنسي با کودکان را تشخيص دهند يا حتي چگونه از کودکان مبتلا به بيماري ايدز حفاظت کنند. دولت استراليا در هر استان جزوه‌هايي استاندارد با عنوان «حفاظت از کودکان در مقابل سوء‌رفتار: براي والدين و مسئولان مراقبت» منتشر کرده است.
در جزوه مربوط به استان ويکتوريا از جمله اين سرفصل‌ها را مي‌خوانيم: «واقعيت‌هايی درباره آزار کودکان»، «گزارش سوء‌رفتار» و «حفاظت از فرزندم». دولت کرواسي، يکي از اعضاي اتحاديه اروپا، جزوه‌اي دارد با عنوان «به کودکان بياموزيم چگونه از خود مراقبت کنند» که در آن به دقت و با ذکر جزئيات در هر مورد توضيح داده شده چرا اين آموزش مهم است و چگونه ميتوان محيط امني براي کودکان ساخت. دولت بريتانيا دستورالعملي با عنوان «محافظت از کودکان در مقابل سوء‌رفتار در مدرسه» دارد که در ميان سرفصل‌هاي آن ميتوان به «تشخيص موارد مشکوک به سوء‌رفتار» و «جلوگيري از روابط نامناسب در مدرسه» اشاره کرد. «حفاظت و مراقبت ايمني از فرزندانمان» جزوه ديگري است که نهاد اصلي متولي آموزش‌و‌پرورش در بريتانيا منتشر کرده و بر اساس قانوني که در سال 2012 در آن کشور تصويب شده است، براي والدين با ذکر جزئيات مشخص کرده است که چه راهکاري براي حفاظت از کودک بايد در پيش بگيرند. ايالات متحده آمريکا از ديگر کشورهايي است که علاوه بر قوانين و مقررات و استانداردهاي ايالتي، جزوه‌هايي از سوي دولت فدرال براي اين مقوله منتشر کرده است که «نقش آموزگاران در پيشگيري از
سوء‌رفتار با کودکان يا بي‌توجهي به کودکان و شيوه واکنش به آن» منتشر‌شده در سال 2003 از آن جمله است. اين جزوه در واقع يک کتابچه بسيار مفصلی است که تقريبا همه مقولات مربوط به اين مسائل را در شش فصل پوشش داده است.
جاي خالي چنين جزوه‌هاي استانداردي در آموزش‌و‌پرورش ما احساس مي‌شود، اما گريزي از ضرورت زندگي مدرن نيست و ميتوان مطمئن بود که به‌زودي چنين جزوه‌هايي را به زبان فارسي خواهيم خواند.