ایران و گرجستان غفلت از ۲۷۰۰ سال اشتراکات
میرمهرداد میرسنجری- استادیار دانشگاه
از آغاز ارتباط شاهنشاهی ایران با گرجستان در سده هفتم پیش از میلاد، گرجستان و مردم گرجی، همواره نقش پررنگی در ارتباط با دولت‌ها و ملت ایران ایفا کرده‌اند. دوهزارو 700 سال ارتباط پرفرازونشیب، از حکومت مادها تا هخامنشیان و از دوران اشکانیان و سپس ساسانیان تا حضور عرب‌ها و بعدها ویرانگری مغولان و از دودمان صفویه تا افشاریه و زندیه و قاجاریه تا تحت‌الحمایگی روسیه... .
در رابطه تنگاتنگ ایرانیان و گرجی‌ها، جبر تاریخ و جغرافیا و هم‌جواری و رقابت‌های منطقه‌ای با روم شرقی و بعدها عثمانی و از سوی دیگر روسیه تزاری از نقشی انکار‌ناپذیر برخوردار بوده است؛ رابطه‌‌ای پرفرازونشیب و تلخ و شیرین که با به‌کنارنهادن لحظه‌های تلخ، آثار مثبت آن به‌عنوان پشتوانه محکمی برای آینده روابط دو کشور می‌تواند به کار گرفته شود.
«واختانگ گرگ سر» از آخرین پادشاهان گرجستان باستان یا همان ایبریا در قرن پنجم میلادی و از سلسله خسرویانی‌ها بوده است.او به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های تاریخ گرجستان شناخته شده است.
دوران شاهنشاهی صفوی، به‌عنوان نقطه عطف ارتباطات تاریخی دولت ایران با گرجی‌ها محسوب می‌شود. در منابع تاریخی آمده است که شاه طهماسب صفوی، نه‌فقط از گرجی‌ها در دستگاه اداری ایران استفاده می‌کرد؛ بلکه به علت اطمینان به رشادت و توانایی آنها را برای عملیاتی برون‌مرزی نیز فرستاده و نقش‌آفرینی شجاعانه سرداران گرجی در جنگ با دشمنان، در دوران پادشاهان دیگر صفوی نیز در تاریخ ثبت شده است.
از معروف‌ترین سرداران گرجی شاهنشاهی ایران می‌توان از این چهره‌ها نام برد؛ نام‌آوران برجسته دوران صفوی از‌جمله:
- الله‌وردی‌خان گرجی، وزیر شاه عباس صفوی، سپهسالار امپراتوری صفویان، حاکم فارس امپراتوری صفویان، بانی سی‌وسه‌پل اصفهان و مدرسه خان شیراز
- امام‌قلی‌خان گرجی، فرمانده سپاه صفوی در جنگ با پرتغالی‌ها و پایان‌دادن به حکومت صدساله آنان در خلیج فارس، حاکم فارس امپراتوری صفوی، کهگیلویه، لار، هرمز، بحرین، شمیل، مینا، گلپایگان، تویسرکان، محلات، بعضی ولایت‌های خوزستان مانند هویزه تا سواحل دریای عمان
- داودخان گرجی، حاکم آذربایجان امپراتوری صفوی، رئیس ایل قاجار در زمان شاه‌عباس یکم و شاه‌صفی
- شیرعلی‌خان گرجی، حاکم همدان، حاکم بغداد
- اوتارخان گرجی حاکم خوار، سمنان، دماوند و فیروزکوه، رئیس ایل پازوکی، حاکم قندهار
- گرگین‌خان گرجی سردار سپاه امپراتوری صفویان، فاتح و حاکم افغانستان امپراتوری صفوی
- عبدالله‌خان گرجی، حاکم قندهار
- یوتم سلطان گرجی، حاکم دربند باب‌الابواب
تا دولتمردان دودمان قاجار از‌جمله:
- میرزاعلی‌اصغر اتابک صدراعظم قاجار و نخست‌وزیر ایران در زمان ناصرالدین‌شاه.
نقش گرجی‌ها در انقلاب بزرگ مشروطه ایرانیان نیز به‌یاد‌ماندنی است.گرجی‌ها که خود در دوران نهضت مشروطه، در سرزمینشان مشغول مبارزه با تزارها برای براندازی آنها بودند، به ندای آزادی‌خواهی ایرانیان پاسخ مثبت دادند و بنا بر نقل احمد کسروی «ما این داستان‌ها را نیک ندانسته‌ایم و اینک به کوتاهی یاد کردیم؛ ولی در این رشته جنگ‌ها فداییان ارمنی و گرجی و برخی مجاهدین، جانفشانی‌های بسیار کرده‌اند».
برخی شخصیت‌های معروف گرجی که در انقلاب مشروطه به همراهی مشروطه‌خواهان گیلان مشغول مبارزه برای براندازی استبداد صغیر بودند، عبارت‌اند از:
1. اورژنیکیدزه: رهبر کمیته سوسیال‌دموکرات قفقاز در تفلیس
2. جاباریتیدزه: متخصص تهیه بمب و نارنجک
3. سرکیس گرجی: از مبارزان سرسخت گرجی
4. برادیاک گرجی: که تجربیات فراوانی در انقلاب‌های روسیه اندوخته بود و از معلومات و تجربیات او در مبارزات مشروطیت استفاده‌های فراوان شد.
5. والیکف گرجستانی به همراه ۸۰ گرجی دیگر.
با گذر از خیابان‌ها و کوچه‌های تفلیس، این شهر قرار‌گرفته در میان کوهستان‌های قفقاز و رود کورا، حضور تاریخی ایران، بسیار قابل لمس است؛ از‌جمله منطقه موسوم به «میدان بازار» تفلیس گرجستان که یادگار قرن‌ها پیوستگی تاریخ و فرهنگ گرجی‌ها با دیگر ایرانیان تا ۱۸۱۳ میلادی است و هنگامه قرارداد شوم گلستان و جدایی ۱۷ شهر قفقاز در ۲۰۶ سال پیش.
از دیگر مکان‌های تفلیس با نام‌های فارسی می‌توان از موزه اصلی شهر با نام «موزه کاروانسرا» نام برد؛ بنایی سه‌طبقه و تاریخی که پی‌های خشتی قدیمی آن را با سه پوشش شیشه‌‌ای نشکن از کف بنا قابل مشاهده کرده‌اند.
این موزه در محل یکی از ۱۳ کاروانسرای تاریخی تفلیس قرار دارد که با همین نام و با تغییری کوچک در تلفظ گرجی، «کارواسلا» خوانده می‌شود.
رود کورا از قلب شهر تاریخی تفلیس گرجستان می‌گذرد، رودی که در نزدیکی باکو به ارس پیوسته و به دریای کاسپی می‌ریزد و ترکیب نام این دو رود، یادآور نام کوروش بزرگ است، همان بزرگمرد تاریخ ایران‌زمین که بر پایه داستان ذوالقرنین سوره کهف قرآن مجید و البته تطابق دقیق تاریخی با عملکرد کوروش بزرگ، سدی از قطعات آهن و مس مذاب ساخت برای محافظت از مردم قفقاز در برابر تهاجم متجاوزان آن سوی کوه‌های قفقاز.
با حضور در میان مردم گرجی و در متن زندگی اجتماعی آنها، اشتراکات فرهنگی بسیاری قابل مشاهده است؛ از نام مکان‌ها و ساختمان‌های تاریخی تا نام‌های شاهنامه‌‌ای افراد و از غذاهای لذیذ گرجی با نام‌های مشابه فارسی تا آداب و سنن اجتماعی.
نام‌هایی مانند نادر، سهراب و رستم به وفور در میان گرجی‌ها متداول است و از قالیچه و نرد (تخته‌نرد) و خا (به معنی خوب، عینا همانند واژه مازندرانی) تا اتاق، پرده، متکا، پنجره، پول، همکاری، دکان، لواش، باغ، ضرابخانه، چایخانه، کارخانه، قپان، لوبیا، شیشلیک، کباب و... شماری از بیش از سه هزار واژه برآوردشده متداول فارسی در زبان گرجی است.
«لگوتا خوی» نام آبشار و رودخانه‌‌ای است که از میان معروف‌ترین مجموعه حمام‌های آب‌گرم تاریخی تفلیس می‌گذرد و مردم تفلیس بر این باورند که شخص شاه‌عباس بزرگ صفوی نیز در این مکان استحمام کرده است.از مکان‌های تاریخی گرجستان می‌توان از خانه روستایی ساده زادگاه استالین در شهر گوری گرجستان نام برد که مرد آهنین اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۸۷۸ میلادی، یعنی ۱۴۱ سال پیش در آن متولد شده؛ بنایی دست‌نخورده و حفظ‌شده به شکل اولیه ولی محافظت‌شده در زیر سقفی زیبا با ستاره‌‌ای بزرگ و طلایی نمایان بر آن. نکته قابل تأمل اینکه عملکرد استالین به عنوان دیکتاتوری خونریز و سمبل اقتدار شوروی پیشین، بهانه‌‌ای برای تخریب آثار و یادگارهای به‌جامانده از او نشده است؛ نکته‌‌ای مهم که هم در روسیه و هم در گرجستان برایم د‌رخورتوجه بود؛ نکته‌‌ای آموزشی و قابل‌توجه برای دست‌اندرکاران میراث فرهنگی کشور برای حفاظت بناهای باارزش تاریخی ایران که به گناه «کلنگی‌بودن»، مجوز تخریب توسط «ایران ناباوران» را دریافت می‌کنند، آن هم نه حکام گذشته، بلکه آثار فرهنگی و تاریخی سرزمینمان و از جمله خانه ۹۰۰ساله زادگاه نظامی گنجوی، این شاعر بزرگ ایرانی در
روستای «تا» در تفرش که با وجود همه تلاش‌ها و قول و قرارها، تخریب و به جایش یک واحد آپارتمانی شخصی ساخته شده است.
از دیگر مناطق ، چشم‌انداز زیبای جاده گوری به تسخینوالی در نزدیکی مرز اوستیای جنوبی است؛ سرزمین مردمی که خود را «ایرونی» و سرزمینشان را «ایرستان» می‌خوانند.
مساحت اوستیای جنوبی که مردمش در ۲۰۱۷ به تغییر نام آن به آلانیا رأی داده‌اند سه‌هزارو 900 کیلومترمربع است و جمعیت آن به صدهزار نفر هم رسیده است.
مردم اوستی به سبب تعلق به اقوام آریایی خود را ایرونی می‌نامند که مشابه نام ایران است. اوستی‌ها از بازماندگان اقوام آریایی سکا و سرمت و نیز آلان‌ها هستند.
از دیدگاه زبان‌شناسی، زبان مردم اوستی از شاخه زبان‌های ایرانی شناخته شده است. تشکیل این قوم را مربوط به سده‌های هفتم و هشتم پیش از میلاد یعنی دوهزارو 800 سال پیش دانسته‌اند.
نام بومی آسی برای اوستیا یعنی ایریستان نیز به معنای ایرانستان (سرزمین ایرانیان) است. نام آلان نیز خود شکلی از نام ایران (آریايیان) است.
مردم گرجستان به تاریخ و فرهنگ کشور خود بسیار علاقه‌مند و آگاه هستند و از تاریخ پیوستگی با ایران، خاطره‌ها را همچنان حفظ کرده‌اند. از «جمشید گیوناشویلی»، سفیر اسبق گرجستان در ایران، این‌طور نقل شده است که در گرجستان حتی راننده‌های تاکسی چند رباعی خیام را حتی با قرائت اشتباه می‌توانند از حفظ بخوانند.
با همه اینها گرجی‌ها در طول حکومت دودمان‌های صفویه، افشاریه و قاجاریه در ایران حضور داشتند که هم‌اکنون شمارشان حدود 300 هزار نفر تخمین زده می‌شود و در قزوین، استان گیلان، استان مازندران، استان گلستان، استان اصفهان، استان لرستان، استان فارس، خراسان، یزد و تهران پراکنده‌اند، یعنی حدود 10 درصد کل تعداد گرجستانی‌های جهان، ایرانی هستند و این پتانسیلی است بسیار ارزشمند برای تعمیق روابط دو کشور با اشتراکات بی‌شمار تاریخی فرهنگی هم‌جوار، فراتر از هر رویداد تلخ در لحظه‌هایی از تاریخ دو کشور.
با توجه به اینکه گرجستان کشوری بسیار مهم و استراتژیک در کرانه شرقی دریای سیاه است، کوتاه‌ترین راه ارتباط ایران با اروپای شرقی است که اتصال راه‌آهن سراسری ایران می‌تواند به موازات راه‌آهن سراسری به ترکیه، ایران را از مرزهای صلح و دوستی صمیمی‌ترین همسایه ایران یعنی ارمنستان، به گرجستان و دریای سیاه و اروپا متصل کند و هم‌زمان پشتوانه‌‌ای است برای شکوفایی همکاری‌های استراتژیک نفت، گاز، کشاورزی و دامپروری دو کشور.
از آغاز ارتباط شاهنشاهی ایران با گرجستان در سده هفتم پیش از میلاد، گرجستان و مردم گرجی، همواره نقش پررنگی در ارتباط با دولت‌ها و ملت ایران ایفا کرده‌اند. دوهزارو 700 سال ارتباط پرفرازونشیب، از حکومت مادها تا هخامنشیان و از دوران اشکانیان و سپس ساسانیان تا حضور عرب‌ها و بعدها ویرانگری مغولان و از دودمان صفویه تا افشاریه و زندیه و قاجاریه تا تحت‌الحمایگی روسیه... .
در رابطه تنگاتنگ ایرانیان و گرجی‌ها، جبر تاریخ و جغرافیا و هم‌جواری و رقابت‌های منطقه‌ای با روم شرقی و بعدها عثمانی و از سوی دیگر روسیه تزاری از نقشی انکار‌ناپذیر برخوردار بوده است؛ رابطه‌‌ای پرفرازونشیب و تلخ و شیرین که با به‌کنارنهادن لحظه‌های تلخ، آثار مثبت آن به‌عنوان پشتوانه محکمی برای آینده روابط دو کشور می‌تواند به کار گرفته شود.
«واختانگ گرگ سر» از آخرین پادشاهان گرجستان باستان یا همان ایبریا در قرن پنجم میلادی و از سلسله خسرویانی‌ها بوده است.او به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های تاریخ گرجستان شناخته شده است.
دوران شاهنشاهی صفوی، به‌عنوان نقطه عطف ارتباطات تاریخی دولت ایران با گرجی‌ها محسوب می‌شود. در منابع تاریخی آمده است که شاه طهماسب صفوی، نه‌فقط از گرجی‌ها در دستگاه اداری ایران استفاده می‌کرد؛ بلکه به علت اطمینان به رشادت و توانایی آنها را برای عملیاتی برون‌مرزی نیز فرستاده و نقش‌آفرینی شجاعانه سرداران گرجی در جنگ با دشمنان، در دوران پادشاهان دیگر صفوی نیز در تاریخ ثبت شده است.
از معروف‌ترین سرداران گرجی شاهنشاهی ایران می‌توان از این چهره‌ها نام برد؛ نام‌آوران برجسته دوران صفوی از‌جمله:
- الله‌وردی‌خان گرجی، وزیر شاه عباس صفوی، سپهسالار امپراتوری صفویان، حاکم فارس امپراتوری صفویان، بانی سی‌وسه‌پل اصفهان و مدرسه خان شیراز
- امام‌قلی‌خان گرجی، فرمانده سپاه صفوی در جنگ با پرتغالی‌ها و پایان‌دادن به حکومت صدساله آنان در خلیج فارس، حاکم فارس امپراتوری صفوی، کهگیلویه، لار، هرمز، بحرین، شمیل، مینا، گلپایگان، تویسرکان، محلات، بعضی ولایت‌های خوزستان مانند هویزه تا سواحل دریای عمان
- داودخان گرجی، حاکم آذربایجان امپراتوری صفوی، رئیس ایل قاجار در زمان شاه‌عباس یکم و شاه‌صفی
- شیرعلی‌خان گرجی، حاکم همدان، حاکم بغداد
- اوتارخان گرجی حاکم خوار، سمنان، دماوند و فیروزکوه، رئیس ایل پازوکی، حاکم قندهار
- گرگین‌خان گرجی سردار سپاه امپراتوری صفویان، فاتح و حاکم افغانستان امپراتوری صفوی
- عبدالله‌خان گرجی، حاکم قندهار
- یوتم سلطان گرجی، حاکم دربند باب‌الابواب
تا دولتمردان دودمان قاجار از‌جمله:
- میرزاعلی‌اصغر اتابک صدراعظم قاجار و نخست‌وزیر ایران در زمان ناصرالدین‌شاه.
نقش گرجی‌ها در انقلاب بزرگ مشروطه ایرانیان نیز به‌یاد‌ماندنی است.گرجی‌ها که خود در دوران نهضت مشروطه، در سرزمینشان مشغول مبارزه با تزارها برای براندازی آنها بودند، به ندای آزادی‌خواهی ایرانیان پاسخ مثبت دادند و بنا بر نقل احمد کسروی «ما این داستان‌ها را نیک ندانسته‌ایم و اینک به کوتاهی یاد کردیم؛ ولی در این رشته جنگ‌ها فداییان ارمنی و گرجی و برخی مجاهدین، جانفشانی‌های بسیار کرده‌اند».
برخی شخصیت‌های معروف گرجی که در انقلاب مشروطه به همراهی مشروطه‌خواهان گیلان مشغول مبارزه برای براندازی استبداد صغیر بودند، عبارت‌اند از:
1. اورژنیکیدزه: رهبر کمیته سوسیال‌دموکرات قفقاز در تفلیس
2. جاباریتیدزه: متخصص تهیه بمب و نارنجک
3. سرکیس گرجی: از مبارزان سرسخت گرجی
4. برادیاک گرجی: که تجربیات فراوانی در انقلاب‌های روسیه اندوخته بود و از معلومات و تجربیات او در مبارزات مشروطیت استفاده‌های فراوان شد.
5. والیکف گرجستانی به همراه ۸۰ گرجی دیگر.
با گذر از خیابان‌ها و کوچه‌های تفلیس، این شهر قرار‌گرفته در میان کوهستان‌های قفقاز و رود کورا، حضور تاریخی ایران، بسیار قابل لمس است؛ از‌جمله منطقه موسوم به «میدان بازار» تفلیس گرجستان که یادگار قرن‌ها پیوستگی تاریخ و فرهنگ گرجی‌ها با دیگر ایرانیان تا ۱۸۱۳ میلادی است و هنگامه قرارداد شوم گلستان و جدایی ۱۷ شهر قفقاز در ۲۰۶ سال پیش.
از دیگر مکان‌های تفلیس با نام‌های فارسی می‌توان از موزه اصلی شهر با نام «موزه کاروانسرا» نام برد؛ بنایی سه‌طبقه و تاریخی که پی‌های خشتی قدیمی آن را با سه پوشش شیشه‌‌ای نشکن از کف بنا قابل مشاهده کرده‌اند.
این موزه در محل یکی از ۱۳ کاروانسرای تاریخی تفلیس قرار دارد که با همین نام و با تغییری کوچک در تلفظ گرجی، «کارواسلا» خوانده می‌شود.
رود کورا از قلب شهر تاریخی تفلیس گرجستان می‌گذرد، رودی که در نزدیکی باکو به ارس پیوسته و به دریای کاسپی می‌ریزد و ترکیب نام این دو رود، یادآور نام کوروش بزرگ است، همان بزرگمرد تاریخ ایران‌زمین که بر پایه داستان ذوالقرنین سوره کهف قرآن مجید و البته تطابق دقیق تاریخی با عملکرد کوروش بزرگ، سدی از قطعات آهن و مس مذاب ساخت برای محافظت از مردم قفقاز در برابر تهاجم متجاوزان آن سوی کوه‌های قفقاز.
با حضور در میان مردم گرجی و در متن زندگی اجتماعی آنها، اشتراکات فرهنگی بسیاری قابل مشاهده است؛ از نام مکان‌ها و ساختمان‌های تاریخی تا نام‌های شاهنامه‌‌ای افراد و از غذاهای لذیذ گرجی با نام‌های مشابه فارسی تا آداب و سنن اجتماعی.
نام‌هایی مانند نادر، سهراب و رستم به وفور در میان گرجی‌ها متداول است و از قالیچه و نرد (تخته‌نرد) و خا (به معنی خوب، عینا همانند واژه مازندرانی) تا اتاق، پرده، متکا، پنجره، پول، همکاری، دکان، لواش، باغ، ضرابخانه، چایخانه، کارخانه، قپان، لوبیا، شیشلیک، کباب و... شماری از بیش از سه هزار واژه برآوردشده متداول فارسی در زبان گرجی است.
«لگوتا خوی» نام آبشار و رودخانه‌‌ای است که از میان معروف‌ترین مجموعه حمام‌های آب‌گرم تاریخی تفلیس می‌گذرد و مردم تفلیس بر این باورند که شخص شاه‌عباس بزرگ صفوی نیز در این مکان استحمام کرده است.از مکان‌های تاریخی گرجستان می‌توان از خانه روستایی ساده زادگاه استالین در شهر گوری گرجستان نام برد که مرد آهنین اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۸۷۸ میلادی، یعنی ۱۴۱ سال پیش در آن متولد شده؛ بنایی دست‌نخورده و حفظ‌شده به شکل اولیه ولی محافظت‌شده در زیر سقفی زیبا با ستاره‌‌ای بزرگ و طلایی نمایان بر آن. نکته قابل تأمل اینکه عملکرد استالین به عنوان دیکتاتوری خونریز و سمبل اقتدار شوروی پیشین، بهانه‌‌ای برای تخریب آثار و یادگارهای به‌جامانده از او نشده است؛ نکته‌‌ای مهم که هم در روسیه و هم در گرجستان برایم د‌رخورتوجه بود؛ نکته‌‌ای آموزشی و قابل‌توجه برای دست‌اندرکاران میراث فرهنگی کشور برای حفاظت بناهای باارزش تاریخی ایران که به گناه «کلنگی‌بودن»، مجوز تخریب توسط «ایران ناباوران» را دریافت می‌کنند، آن هم نه حکام گذشته، بلکه آثار فرهنگی و تاریخی سرزمینمان و از جمله خانه ۹۰۰ساله زادگاه نظامی گنجوی، این شاعر بزرگ ایرانی در
روستای «تا» در تفرش که با وجود همه تلاش‌ها و قول و قرارها، تخریب و به جایش یک واحد آپارتمانی شخصی ساخته شده است.
از دیگر مناطق ، چشم‌انداز زیبای جاده گوری به تسخینوالی در نزدیکی مرز اوستیای جنوبی است؛ سرزمین مردمی که خود را «ایرونی» و سرزمینشان را «ایرستان» می‌خوانند.
مساحت اوستیای جنوبی که مردمش در ۲۰۱۷ به تغییر نام آن به آلانیا رأی داده‌اند سه‌هزارو 900 کیلومترمربع است و جمعیت آن به صدهزار نفر هم رسیده است.
مردم اوستی به سبب تعلق به اقوام آریایی خود را ایرونی می‌نامند که مشابه نام ایران است. اوستی‌ها از بازماندگان اقوام آریایی سکا و سرمت و نیز آلان‌ها هستند.
از دیدگاه زبان‌شناسی، زبان مردم اوستی از شاخه زبان‌های ایرانی شناخته شده است. تشکیل این قوم را مربوط به سده‌های هفتم و هشتم پیش از میلاد یعنی دوهزارو 800 سال پیش دانسته‌اند.
نام بومی آسی برای اوستیا یعنی ایریستان نیز به معنای ایرانستان (سرزمین ایرانیان) است. نام آلان نیز خود شکلی از نام ایران (آریايیان) است.
مردم گرجستان به تاریخ و فرهنگ کشور خود بسیار علاقه‌مند و آگاه هستند و از تاریخ پیوستگی با ایران، خاطره‌ها را همچنان حفظ کرده‌اند. از «جمشید گیوناشویلی»، سفیر اسبق گرجستان در ایران، این‌طور نقل شده است که در گرجستان حتی راننده‌های تاکسی چند رباعی خیام را حتی با قرائت اشتباه می‌توانند از حفظ بخوانند.
با همه اینها گرجی‌ها در طول حکومت دودمان‌های صفویه، افشاریه و قاجاریه در ایران حضور داشتند که هم‌اکنون شمارشان حدود 300 هزار نفر تخمین زده می‌شود و در قزوین، استان گیلان، استان مازندران، استان گلستان، استان اصفهان، استان لرستان، استان فارس، خراسان، یزد و تهران پراکنده‌اند، یعنی حدود 10 درصد کل تعداد گرجستانی‌های جهان، ایرانی هستند و این پتانسیلی است بسیار ارزشمند برای تعمیق روابط دو کشور با اشتراکات بی‌شمار تاریخی فرهنگی هم‌جوار، فراتر از هر رویداد تلخ در لحظه‌هایی از تاریخ دو کشور.
با توجه به اینکه گرجستان کشوری بسیار مهم و استراتژیک در کرانه شرقی دریای سیاه است، کوتاه‌ترین راه ارتباط ایران با اروپای شرقی است که اتصال راه‌آهن سراسری ایران می‌تواند به موازات راه‌آهن سراسری به ترکیه، ایران را از مرزهای صلح و دوستی صمیمی‌ترین همسایه ایران یعنی ارمنستان، به گرجستان و دریای سیاه و اروپا متصل کند و هم‌زمان پشتوانه‌‌ای است برای شکوفایی همکاری‌های استراتژیک نفت، گاز، کشاورزی و دامپروری دو کشور.